Turkkitabxanasi تورک کیتابخاناسی_ کتابخانه ترکی

در بارۀ ارتباط اسکندر مقدونی با ذوالقرنین مذکور در قرآن کریم، سخنها گفته شده است. من قصد ندارم آن حرفها را تکرار کنم؛ که فضلای جمع مستحضر اند. اعتمادی هم البته بر آنها ندارم. وانگهی، امروز حین مطالعۀ مقاله ای، نکتۀ جالبی دیدم که با این بحث بی ارتباط نبود. یک پاراگراف از مقاله را ضمیمه کرده ام. لطفا ملاحظه فرمایید. بحثش آن است که در اساطیر کازرون، اسکندر مقدونی را به این توصیف و تحقیر می کنند که دو شاخ بر سر داشته است.

شاید نتوان از این اسطوره و دیگر شواهد، عجولانه نتیجه گرفت که اسکندر همان ذوالقرنین است. وانگهی، اصل این که ایرانیان هم دو شاخ بر سر کورش هخامنشی نهاده اند، هم بر سر اسکندر دو شاخ می انگاشته اند که البته «شکسته» بوده است.

ای کاش بزرگواران راهنمایی کنند که سبب چیست؛ و این دو شاخ در ایران باستان چه معنایی داشته است. نیز، بفرمایند که در بارۀ حکایت ضمیمه یا موارد مشابه آن چه اطلاعاتی دارند. با تشکر.

محرم در تبریز یکصد و پنجاه سال پیش
به روایت عبدالعلی ادیب الملک به کوشش ایرج افشار




درآمد
سفرنامه ها اعم از داخلی وخارجی با تمام کاستی هایی که ممکن است داشته باشند از منابع مهم برای بررسی های تاریخی،فرهنگی و اجتماعی به شمار می روند. در لابه لای سفرنامه ها و گزارش های سفر مأموران خارجی که به ایران آمده اند و یا مأمورین دولتی ایران، اطلاعات جالب و مهمی از فرهنگ و آئین های مردم ایران ارائه داده شده است. آداب و رسوم محرم از جمله مشخصه های مهم هویت ایرانی، روایتی جذاب وخواندنی است که در پرتو روایت های سفرنامه ها می توان از آن اطلاع حاصل نمود.
مرحوم ایرج افشار از جمله ایران شناسان برجسته بود که عمر خود را برای احیای آثار تاریخی این آب و خاک صرف کرد از جمله آثاری که به کوشش او نشر گردید و اینک نایاب است کتاب « دافع الغرور» نوشته عبدالعلی ادیب الملک است. این کتاب گزارش سفر عبدالعلی ادیب الملک به آذربایجان برای رسیدگی به موضوعی مالی در سال 1273 و 1274 هجری قمری است. حضور ادیب الملک در ایام محرم در تبریز موجب شده است وی گزارشی از مجالسی که شرکت کرده ارائه نماید، جالب آنکه در این ایام زمین لرزه هایی تبریز را هم می لرزانده است.
سفرنامه « دافع الغرور» برای مطالعات آذربایجان پژوهی اهمیت ویژه ای دارد که لزومی به بازگویی آن نیست، لیکن گزارش روزهای محرم آن برای مطالعات محرم پژوهی در آذربایجان و بررسی مؤلفه های هویت ملی و شیعی بسیار اهمیت دارد. از آنجایی که مؤلف خود ادیب و از خاندان علم و ادب مراغه بوده ، علاوه بر اشعار روضه خوانهای تبریزی از اشعار خود هم به مناسبت نقل کرده است.
ایام سوگ سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فرصت مناسبی است تا به مرور این گزارش ناب از محرم تبریز در بیش از یک صد و پنجاه سال قبل داشته باشیم. برای آشنایی با « دافع الغرور» مقدمه مرحوم ایرج افشار را هم در ادامه می آوریم.

رحیم نیکبخت

محرم در تبریز یکصد و پنجاه سال پیش
به روایت عبدالعلی ادیب الملک به کوشش ایرج افشار




درآمد
سفرنامه ها اعم از داخلی وخارجی با تمام کاستی هایی که ممکن است داشته باشند از منابع مهم برای بررسی های تاریخی،فرهنگی و اجتماعی به شمار می روند. در لابه لای سفرنامه ها و گزارش های سفر مأموران خارجی که به ایران آمده اند و یا مأمورین دولتی ایران، اطلاعات جالب و مهمی از فرهنگ و آئین های مردم ایران ارائه داده شده است. آداب و رسوم محرم از جمله مشخصه های مهم هویت ایرانی، روایتی جذاب وخواندنی است که در پرتو روایت های سفرنامه ها می توان از آن اطلاع حاصل نمود.
مرحوم ایرج افشار از جمله ایران شناسان برجسته بود که عمر خود را برای احیای آثار تاریخی این آب و خاک صرف کرد از جمله آثاری که به کوشش او نشر گردید و اینک نایاب است کتاب « دافع الغرور» نوشته عبدالعلی ادیب الملک است. این کتاب گزارش سفر عبدالعلی ادیب الملک به آذربایجان برای رسیدگی به موضوعی مالی در سال 1273 و 1274 هجری قمری است. حضور ادیب الملک در ایام محرم در تبریز موجب شده است وی گزارشی از مجالسی که شرکت کرده ارائه نماید، جالب آنکه در این ایام زمین لرزه هایی تبریز را هم می لرزانده است.
سفرنامه « دافع الغرور» برای مطالعات آذربایجان پژوهی اهمیت ویژه ای دارد که لزومی به بازگویی آن نیست، لیکن گزارش روزهای محرم آن برای مطالعات محرم پژوهی در آذربایجان و بررسی مؤلفه های هویت ملی و شیعی بسیار اهمیت دارد. از آنجایی که مؤلف خود ادیب و از خاندان علم و ادب مراغه بوده ، علاوه بر اشعار روضه خوانهای تبریزی از اشعار خود هم به مناسبت نقل کرده است.
ایام سوگ سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فرصت مناسبی است تا به مرور این گزارش ناب از محرم تبریز در بیش از یک صد و پنجاه سال قبل داشته باشیم. برای آشنایی با « دافع الغرور» مقدمه مرحوم ایرج افشار را هم در ادامه می آوریم.

رحیم نیکبخت

دیوان حافظ و قالی تبریز


قالیبافی که از کهن ترین هنرهای ایرانی به شمار می آید،از ظرافت کلام حافظ بی بهره نمانده است.
ابیاتی از حافظ را می توان بر روی مشهورترین قالی های ایران به ویژه آذربایجان یافت. مضمون این ابیات بیشتر شامل توصیف باغ، بهار، گل و سبزه است. از جملة آنها این قالی ها و قالیچه هاست:

1- قالی اردبیل، معروفترین و قدیمی ترین قالی ایرانی است که بر آن شعر حافظ دیده می شود. این قالی در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود و این بیت بر آن نقش بسته است:
جز آستان توام در جهان پناهی نیست سر مرا به جز این در، حواله گاهی نیست
بافنده این قالی تاریخی،مقصود کاشانی، (936ق / 1530م) است. انتخاب این بیت، به دلیل وقف آن به بقعة شیخ صفی الدین اردبیلی و یا آستان قدس رضوی بوده است.

2- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق / 16م است.این قالی زیبا در موزة فرش تهران نگهداری می شود.
بیت زیر بر آن بافته شده است:
می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی این گفت سحرگه گل، بلبل تو چه می گویی

3- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق، معروف به قالی سالتینگ (منسوب به جرج سالتینگ) است که در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت است. این قالی دیدنی، پنج بیت از همان غزل فوق را دارد.

4- قالی تبریز متعلق به نیمه دوم سدة 10ق است.این قالی در شهر فلورانس و در موزة باردینی آن شهر نگهداری می شود و 9 مصراع از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

5- پنجمین قالی ابریشمی تبریز که منقش به شعر حافظ است، با طرح لچک ترنج متعلق به نیمه اول سدة 10 ق مضبوط در موزة هنرهای تزیینی پاریس است. این فرش شش بیت از غزل «ساقی برآمد ابر بهاران» را دارد.

6- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و متعلق به سدة 10ق، در موزه توپکاپی سرای ششمین فرش حافظانه تبریز است. این فرش،پنج بیت از غزل با مطلع «می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی» را دارد.

7- قالی بعدی متعلق به تبریز و دارای طرح لچک ترنج از سدة 10ق است که در لیون و موزة منسوجات آن نگهداری می شود.این فرش پنج بیت از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

8- مورد بعدی قالی تبریز متعلق به سدة 11ق/17. است که در تهران و موزة فرش است و شش بیت از غزل «تا سایة مبارکت افتاد بر سرم» را دارد.

9- قالی هریس متعلق به سدة 13ق/19م در برلین و موزه اسلامی است. شش بیت از غزل «بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم» را دارد.

10- قالی ابریشم هریس با طرح باغی در سده 13ق/19م در پاریس در یک مجموعة خصوصی است. بیت «رواق منظر چشم من آشیانة توست /کرم نما و فرودآ که خانه خانة توست» بر آن کار شده است.

@safinehyetabriz

دیوان حافظ و قالی تبریز


قالیبافی که از کهن ترین هنرهای ایرانی به شمار می آید،از ظرافت کلام حافظ بی بهره نمانده است.
ابیاتی از حافظ را می توان بر روی مشهورترین قالی های ایران به ویژه آذربایجان یافت. مضمون این ابیات بیشتر شامل توصیف باغ، بهار، گل و سبزه است. از جملة آنها این قالی ها و قالیچه هاست:

1- قالی اردبیل، معروفترین و قدیمی ترین قالی ایرانی است که بر آن شعر حافظ دیده می شود. این قالی در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود و این بیت بر آن نقش بسته است:
جز آستان توام در جهان پناهی نیست سر مرا به جز این در، حواله گاهی نیست
بافنده این قالی تاریخی،مقصود کاشانی، (936ق / 1530م) است. انتخاب این بیت، به دلیل وقف آن به بقعة شیخ صفی الدین اردبیلی و یا آستان قدس رضوی بوده است.

2- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق / 16م است.این قالی زیبا در موزة فرش تهران نگهداری می شود.
بیت زیر بر آن بافته شده است:
می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی این گفت سحرگه گل، بلبل تو چه می گویی

3- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق، معروف به قالی سالتینگ (منسوب به جرج سالتینگ) است که در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت است. این قالی دیدنی، پنج بیت از همان غزل فوق را دارد.

4- قالی تبریز متعلق به نیمه دوم سدة 10ق است.این قالی در شهر فلورانس و در موزة باردینی آن شهر نگهداری می شود و 9 مصراع از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

5- پنجمین قالی ابریشمی تبریز که منقش به شعر حافظ است، با طرح لچک ترنج متعلق به نیمه اول سدة 10 ق مضبوط در موزة هنرهای تزیینی پاریس است. این فرش شش بیت از غزل «ساقی برآمد ابر بهاران» را دارد.

6- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و متعلق به سدة 10ق، در موزه توپکاپی سرای ششمین فرش حافظانه تبریز است. این فرش،پنج بیت از غزل با مطلع «می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی» را دارد.

7- قالی بعدی متعلق به تبریز و دارای طرح لچک ترنج از سدة 10ق است که در لیون و موزة منسوجات آن نگهداری می شود.این فرش پنج بیت از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

8- مورد بعدی قالی تبریز متعلق به سدة 11ق/17. است که در تهران و موزة فرش است و شش بیت از غزل «تا سایة مبارکت افتاد بر سرم» را دارد.

9- قالی هریس متعلق به سدة 13ق/19م در برلین و موزه اسلامی است. شش بیت از غزل «بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم» را دارد.

10- قالی ابریشم هریس با طرح باغی در سده 13ق/19م در پاریس در یک مجموعة خصوصی است. بیت «رواق منظر چشم من آشیانة توست /کرم نما و فرودآ که خانه خانة توست» بر آن کار شده است.

@safinehyetabriz

دیوان حافظ و قالی تبریز


قالیبافی که از کهن ترین هنرهای ایرانی به شمار می آید،از ظرافت کلام حافظ بی بهره نمانده است.
ابیاتی از حافظ را می توان بر روی مشهورترین قالی های ایران به ویژه آذربایجان یافت. مضمون این ابیات بیشتر شامل توصیف باغ، بهار، گل و سبزه است. از جملة آنها این قالی ها و قالیچه هاست:

1- قالی اردبیل، معروفترین و قدیمی ترین قالی ایرانی است که بر آن شعر حافظ دیده می شود. این قالی در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود و این بیت بر آن نقش بسته است:
جز آستان توام در جهان پناهی نیست سر مرا به جز این در، حواله گاهی نیست
بافنده این قالی تاریخی،مقصود کاشانی، (936ق / 1530م) است. انتخاب این بیت، به دلیل وقف آن به بقعة شیخ صفی الدین اردبیلی و یا آستان قدس رضوی بوده است.

2- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق / 16م است.این قالی زیبا در موزة فرش تهران نگهداری می شود.
بیت زیر بر آن بافته شده است:
می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی این گفت سحرگه گل، بلبل تو چه می گویی

3- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق، معروف به قالی سالتینگ (منسوب به جرج سالتینگ) است که در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت است. این قالی دیدنی، پنج بیت از همان غزل فوق را دارد.

4- قالی تبریز متعلق به نیمه دوم سدة 10ق است.این قالی در شهر فلورانس و در موزة باردینی آن شهر نگهداری می شود و 9 مصراع از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

5- پنجمین قالی ابریشمی تبریز که منقش به شعر حافظ است، با طرح لچک ترنج متعلق به نیمه اول سدة 10 ق مضبوط در موزة هنرهای تزیینی پاریس است. این فرش شش بیت از غزل «ساقی برآمد ابر بهاران» را دارد.

6- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و متعلق به سدة 10ق، در موزه توپکاپی سرای ششمین فرش حافظانه تبریز است. این فرش،پنج بیت از غزل با مطلع «می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی» را دارد.

7- قالی بعدی متعلق به تبریز و دارای طرح لچک ترنج از سدة 10ق است که در لیون و موزة منسوجات آن نگهداری می شود.این فرش پنج بیت از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

8- مورد بعدی قالی تبریز متعلق به سدة 11ق/17. است که در تهران و موزة فرش است و شش بیت از غزل «تا سایة مبارکت افتاد بر سرم» را دارد.

9- قالی هریس متعلق به سدة 13ق/19م در برلین و موزه اسلامی است. شش بیت از غزل «بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم» را دارد.

10- قالی ابریشم هریس با طرح باغی در سده 13ق/19م در پاریس در یک مجموعة خصوصی است. بیت «رواق منظر چشم من آشیانة توست /کرم نما و فرودآ که خانه خانة توست» بر آن کار شده است.

@safinehyetabriz

دیوان حافظ و قالی تبریز


قالیبافی که از کهن ترین هنرهای ایرانی به شمار می آید،از ظرافت کلام حافظ بی بهره نمانده است.
ابیاتی از حافظ را می توان بر روی مشهورترین قالی های ایران به ویژه آذربایجان یافت. مضمون این ابیات بیشتر شامل توصیف باغ، بهار، گل و سبزه است. از جملة آنها این قالی ها و قالیچه هاست:

1- قالی اردبیل، معروفترین و قدیمی ترین قالی ایرانی است که بر آن شعر حافظ دیده می شود. این قالی در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود و این بیت بر آن نقش بسته است:
جز آستان توام در جهان پناهی نیست سر مرا به جز این در، حواله گاهی نیست
بافنده این قالی تاریخی،مقصود کاشانی، (936ق / 1530م) است. انتخاب این بیت، به دلیل وقف آن به بقعة شیخ صفی الدین اردبیلی و یا آستان قدس رضوی بوده است.

2- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق / 16م است.این قالی زیبا در موزة فرش تهران نگهداری می شود.
بیت زیر بر آن بافته شده است:
می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی این گفت سحرگه گل، بلبل تو چه می گویی

3- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق، معروف به قالی سالتینگ (منسوب به جرج سالتینگ) است که در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت است. این قالی دیدنی، پنج بیت از همان غزل فوق را دارد.

4- قالی تبریز متعلق به نیمه دوم سدة 10ق است.این قالی در شهر فلورانس و در موزة باردینی آن شهر نگهداری می شود و 9 مصراع از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

5- پنجمین قالی ابریشمی تبریز که منقش به شعر حافظ است، با طرح لچک ترنج متعلق به نیمه اول سدة 10 ق مضبوط در موزة هنرهای تزیینی پاریس است. این فرش شش بیت از غزل «ساقی برآمد ابر بهاران» را دارد.

6- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و متعلق به سدة 10ق، در موزه توپکاپی سرای ششمین فرش حافظانه تبریز است. این فرش،پنج بیت از غزل با مطلع «می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی» را دارد.

7- قالی بعدی متعلق به تبریز و دارای طرح لچک ترنج از سدة 10ق است که در لیون و موزة منسوجات آن نگهداری می شود.این فرش پنج بیت از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

8- مورد بعدی قالی تبریز متعلق به سدة 11ق/17. است که در تهران و موزة فرش است و شش بیت از غزل «تا سایة مبارکت افتاد بر سرم» را دارد.

9- قالی هریس متعلق به سدة 13ق/19م در برلین و موزه اسلامی است. شش بیت از غزل «بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم» را دارد.

10- قالی ابریشم هریس با طرح باغی در سده 13ق/19م در پاریس در یک مجموعة خصوصی است. بیت «رواق منظر چشم من آشیانة توست /کرم نما و فرودآ که خانه خانة توست» بر آن کار شده است.

@safinehyetabriz

دیوان حافظ و قالی تبریز


قالیبافی که از کهن ترین هنرهای ایرانی به شمار می آید،از ظرافت کلام حافظ بی بهره نمانده است.
ابیاتی از حافظ را می توان بر روی مشهورترین قالی های ایران به ویژه آذربایجان یافت. مضمون این ابیات بیشتر شامل توصیف باغ، بهار، گل و سبزه است. از جملة آنها این قالی ها و قالیچه هاست:

1- قالی اردبیل، معروفترین و قدیمی ترین قالی ایرانی است که بر آن شعر حافظ دیده می شود. این قالی در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود و این بیت بر آن نقش بسته است:
جز آستان توام در جهان پناهی نیست سر مرا به جز این در، حواله گاهی نیست
بافنده این قالی تاریخی،مقصود کاشانی، (936ق / 1530م) است. انتخاب این بیت، به دلیل وقف آن به بقعة شیخ صفی الدین اردبیلی و یا آستان قدس رضوی بوده است.

2- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق / 16م است.این قالی زیبا در موزة فرش تهران نگهداری می شود.
بیت زیر بر آن بافته شده است:
می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی این گفت سحرگه گل، بلبل تو چه می گویی

3- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و نقوش حیوانی متعلق به سدة 10ق، معروف به قالی سالتینگ (منسوب به جرج سالتینگ) است که در لندن، موزة ویکتوریا و آلبرت است. این قالی دیدنی، پنج بیت از همان غزل فوق را دارد.

4- قالی تبریز متعلق به نیمه دوم سدة 10ق است.این قالی در شهر فلورانس و در موزة باردینی آن شهر نگهداری می شود و 9 مصراع از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

5- پنجمین قالی ابریشمی تبریز که منقش به شعر حافظ است، با طرح لچک ترنج متعلق به نیمه اول سدة 10 ق مضبوط در موزة هنرهای تزیینی پاریس است. این فرش شش بیت از غزل «ساقی برآمد ابر بهاران» را دارد.

6- قالی تبریز با طرح لچک ترنج و متعلق به سدة 10ق، در موزه توپکاپی سرای ششمین فرش حافظانه تبریز است. این فرش،پنج بیت از غزل با مطلع «می خواه و گل افشان کن از دهر چه می جویی» را دارد.

7- قالی بعدی متعلق به تبریز و دارای طرح لچک ترنج از سدة 10ق است که در لیون و موزة منسوجات آن نگهداری می شود.این فرش پنج بیت از غزل «رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید» را دارد.

8- مورد بعدی قالی تبریز متعلق به سدة 11ق/17. است که در تهران و موزة فرش است و شش بیت از غزل «تا سایة مبارکت افتاد بر سرم» را دارد.

9- قالی هریس متعلق به سدة 13ق/19م در برلین و موزه اسلامی است. شش بیت از غزل «بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم» را دارد.

10- قالی ابریشم هریس با طرح باغی در سده 13ق/19م در پاریس در یک مجموعة خصوصی است. بیت «رواق منظر چشم من آشیانة توست /کرم نما و فرودآ که خانه خانة توست» بر آن کار شده است.

@safinehyetabriz

محرم در تبریز یکصد و پنجاه سال پیش
به روایت عبدالعلی ادیب الملک به کوشش ایرج افشار




درآمد
سفرنامه ها اعم از داخلی وخارجی با تمام کاستی هایی که ممکن است داشته باشند از منابع مهم برای بررسی های تاریخی،فرهنگی و اجتماعی به شمار می روند. در لابه لای سفرنامه ها و گزارش های سفر مأموران خارجی که به ایران آمده اند و یا مأمورین دولتی ایران، اطلاعات جالب و مهمی از فرهنگ و آئین های مردم ایران ارائه داده شده است. آداب و رسوم محرم از جمله مشخصه های مهم هویت ایرانی، روایتی جذاب وخواندنی است که در پرتو روایت های سفرنامه ها می توان از آن اطلاع حاصل نمود.
مرحوم ایرج افشار از جمله ایران شناسان برجسته بود که عمر خود را برای احیای آثار تاریخی این آب و خاک صرف کرد از جمله آثاری که به کوشش او نشر گردید و اینک نایاب است کتاب « دافع الغرور» نوشته عبدالعلی ادیب الملک است. این کتاب گزارش سفر عبدالعلی ادیب الملک به آذربایجان برای رسیدگی به موضوعی مالی در سال 1273 و 1274 هجری قمری است. حضور ادیب الملک در ایام محرم در تبریز موجب شده است وی گزارشی از مجالسی که شرکت کرده ارائه نماید، جالب آنکه در این ایام زمین لرزه هایی تبریز را هم می لرزانده است.
سفرنامه « دافع الغرور» برای مطالعات آذربایجان پژوهی اهمیت ویژه ای دارد که لزومی به بازگویی آن نیست، لیکن گزارش روزهای محرم آن برای مطالعات محرم پژوهی در آذربایجان و بررسی مؤلفه های هویت ملی و شیعی بسیار اهمیت دارد. از آنجایی که مؤلف خود ادیب و از خاندان علم و ادب مراغه بوده ، علاوه بر اشعار روضه خوانهای تبریزی از اشعار خود هم به مناسبت نقل کرده است.
ایام سوگ سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فرصت مناسبی است تا به مرور این گزارش ناب از محرم تبریز در بیش از یک صد و پنجاه سال قبل داشته باشیم. برای آشنایی با « دافع الغرور» مقدمه مرحوم ایرج افشار را هم در ادامه می آوریم.

رحیم نیکبخت

آخرین زلزله بزرگ تهران

در عصر فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۴۶ قمری معادل سال ۱۸۳۰ میلادی ، آخرین زلزله مهیب تهران رخ می دهد ، این زلزله در اثر حرکت گسل مشا و با بزرگی ۷.۱ ریشتر مربوط به ۱۹۰ سال پیش است. در این فاصله در سال‌های ۱۳۰۹، ۱۳۲۶، ۱۳۳۴ ،۱۳۶۲ چند زمین‌لرزه در تهران احساس شده که تنها از نظر ارتباط با گسل مشا اهمیت دارد.
بر اثر این زلزله مناطق شمیرانات و دماوند تقریبا به طور کامل ویران شد و حدود ۷۰ روستا در شرق جاجرود از بین رفتند. در پایتخت حتی یک خانه از آسیب در امان نماند. بخشی از کاخ و بازار فروریخت و ساختمان سفارت بریتانیا به‌سختی آسیب دید. اگر چه در این زمان آمار صحیحی از جمعیت آن دوره شهر وجود ندارد، اما براساس برخی گزارش‌ها در پهنه شمیرانات ۴۵‌هزار نفر کشته شدند. شاید در تاریخ حیات تهران، این بزرگترین زلزله‌ای باشد که در دوران قاجاریه به وقوع می پیوندد.
@qajariranhistory

تاریخچه زلزله‌های بزرگ پایتخت / گسلی که عامل زلزله ۷ریشتری ۱۷۴سال پیش تهران بود، امشب دوباره فعال شد!

🔹بر اساس شواهد تاریخی تخمین زده شده که نخستین زلزله تهران حدود ۴هزار سال پیش از میلاد مسیح در شهر ری اتفاق افتاده است
🔹آخرین زلزله مهیب تهران در اثر حرکت گسل مشا و با بزرگی ۷.۱ ریشتر مربوط به ۱۷۴ سال پیش است
🔹این گسل، همان گسلی است که با زلزله امشب، دوباره فعال شد
✅ @Khabar_Fouri

آخرین زلزله بزرگ تهران

در عصر فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۴۶ قمری معادل سال ۱۸۳۰ میلادی ، آخرین زلزله مهیب تهران رخ می دهد ، این زلزله در اثر حرکت گسل مشا و با بزرگی ۷.۱ ریشتر مربوط به ۱۹۰ سال پیش است. در این فاصله در سال‌های ۱۳۰۹، ۱۳۲۶، ۱۳۳۴ ،۱۳۶۲ چند زمین‌لرزه در تهران احساس شده که تنها از نظر ارتباط با گسل مشا اهمیت دارد.
بر اثر این زلزله مناطق شمیرانات و دماوند تقریبا به طور کامل ویران شد و حدود ۷۰ روستا در شرق جاجرود از بین رفتند. در پایتخت حتی یک خانه از آسیب در امان نماند. بخشی از کاخ و بازار فروریخت و ساختمان سفارت بریتانیا به‌سختی آسیب دید. اگر چه در این زمان آمار صحیحی از جمعیت آن دوره شهر وجود ندارد، اما براساس برخی گزارش‌ها در پهنه شمیرانات ۴۵‌هزار نفر کشته شدند. شاید در تاریخ حیات تهران، این بزرگترین زلزله‌ای باشد که در دوران قاجاریه به وقوع می پیوندد.
@qajariranhistory

محرم در تبریز یکصد و پنجاه سال پیش
به روایت عبدالعلی ادیب الملک به کوشش ایرج افشار




درآمد
سفرنامه ها اعم از داخلی وخارجی با تمام کاستی هایی که ممکن است داشته باشند از منابع مهم برای بررسی های تاریخی،فرهنگی و اجتماعی به شمار می روند. در لابه لای سفرنامه ها و گزارش های سفر مأموران خارجی که به ایران آمده اند و یا مأمورین دولتی ایران، اطلاعات جالب و مهمی از فرهنگ و آئین های مردم ایران ارائه داده شده است. آداب و رسوم محرم از جمله مشخصه های مهم هویت ایرانی، روایتی جذاب وخواندنی است که در پرتو روایت های سفرنامه ها می توان از آن اطلاع حاصل نمود.
مرحوم ایرج افشار از جمله ایران شناسان برجسته بود که عمر خود را برای احیای آثار تاریخی این آب و خاک صرف کرد از جمله آثاری که به کوشش او نشر گردید و اینک نایاب است کتاب « دافع الغرور» نوشته عبدالعلی ادیب الملک است. این کتاب گزارش سفر عبدالعلی ادیب الملک به آذربایجان برای رسیدگی به موضوعی مالی در سال 1273 و 1274 هجری قمری است. حضور ادیب الملک در ایام محرم در تبریز موجب شده است وی گزارشی از مجالسی که شرکت کرده ارائه نماید، جالب آنکه در این ایام زمین لرزه هایی تبریز را هم می لرزانده است.
سفرنامه « دافع الغرور» برای مطالعات آذربایجان پژوهی اهمیت ویژه ای دارد که لزومی به بازگویی آن نیست، لیکن گزارش روزهای محرم آن برای مطالعات محرم پژوهی در آذربایجان و بررسی مؤلفه های هویت ملی و شیعی بسیار اهمیت دارد. از آنجایی که مؤلف خود ادیب و از خاندان علم و ادب مراغه بوده ، علاوه بر اشعار روضه خوانهای تبریزی از اشعار خود هم به مناسبت نقل کرده است.
ایام سوگ سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فرصت مناسبی است تا به مرور این گزارش ناب از محرم تبریز در بیش از یک صد و پنجاه سال قبل داشته باشیم. برای آشنایی با « دافع الغرور» مقدمه مرحوم ایرج افشار را هم در ادامه می آوریم.

رحیم نیکبخت