Turkkitabxanasi تورک کیتابخاناسی_ کتابخانه ترکی

وقف نامه سلطانی برای شرح اصول کافی از کتب موقوفه مدرسه چهارباغ اصفهان

متن زیر وقف نامه ای است که برای کتاب شرح اصول کافی که در سال 1120 برای کتابخانه مدرسه چهارباغ نوشته شده است. زمانی که این مدرسه آماده بازگشایی شد، شاه سلطان حسین، کتابهایی را برای آن وقف کرد که پشت هر یک از آنها وقف نامه ای به شرح زیر نوشته شد. مع الاسف، 15 سال پس از این، اصفهان به دست افغانان گرفتار آمد و این کتابخانه هم دچار مشکل شد که شرح آن را باید اهل فن بنویسند. کتابهای کتابخانه مزبور یا بخشی از آن، به دلایلی به تهران منتقل شده و اخیرا به کتابخانه ملی رفت! شاید این برخلاف وقف صریح آنها برای مدرسه چهار باغ بود.
عجالتا نمونه ای از وقف نامه نوشته شده بر روی این کتابها، در اینجا درج می شود. به جز توضیحات کلی مربوط به وقف، شرایط حفظ کتاب، امانت آن و جنبه های دیگر از قبیل امکان خروج از شهر یا مسائل دیگر، در داخل این وقف نامه آمده است.
هرچه هست، یک وقف نامه سلطانی و از نظر خط و شیوه نگارش بسیار زیبا و قابل شرح و بسط است. در موارد موارد به جای الله، فاصله ای گذاشته شده و یک خط قرمز مورب از پایین به بالا کشیده شده است.آیات نیز به رنگ طلایی، و برخی از کلمات از جمله نام شاه، به رنگ قرمز نوشته شده است.
در بالای صفحه اول آلله، اله، الهی، محمد مصطفی، چهارده معصوم، و صاحب الزمان آمده است.
در انتهای آن مهر شاه سلطان حسین هم زده شده که عالی است.

بسم الله الرحمن الرحیم
حمدی که واقفان اسرار ملک و ملکوت، و ثنایی که عارفان معالم قدس و جبروت، گزارش آن را دیباچه صحایف معرفت و دانایی دانند، و ادای آن را مقدمه کتاب فهم و شناسایی خوانند، خداوند علام الغیوب را رواست که آیات وحدت ذات بیچون و آثار قدرت کامله از قیاس بیرون را، به بنان قلم کُن فَیَکون بر اوراق لیل و نهار، و صفحات اجزای روزگار تحریر و بیان فرمود، تا طالبان علوم ربانی و جویندگان معارف ایمانی به کنوز حقایق دانشوری و رموز دقایق هنرپروری راه برده، عالم احکام کتابهای آسمانی و کاشف استار از وجوه الفاظ و معانی گردند،
و رسایل صلوات تامات و مجموعه های تسلیمات نامیات وقف مسکن رسول مبین و صاحب مقام امین و اوصیای گزین و اولاد معصومین او صلوات الله علیهم اجمعین را شاید که به تعلیم اصول و فروع دین و ارشاد به حق الیقین صاحبان مدارک و افهام و سالکان مسالک پیروی ائمه انام را به منتهی المطلب فوز ابدی و حیات القلوب سعادت سرمدی رسانیدند، و به هدایت کافیه و دلالت وافیه سبق خوانان مدرسه ایجاد و وظیفه خواران زاد معاد را قابل مراتب عالیه ایمان و ساکن حجرات بهشت جاویدان گردانیدند.
اما بعد؛ کشاف مضامین صدق مفاد شرح این مقاصد خیر بنیاد است که چون نواب کامیاب خلایق مآب، شاهنشاه دین پناه، ظل المنصور الموید من عند الله، بانی مبانی شریعت پروری، مشیّد ازکان معدلت گستری، باسط بساط عدل و داد، ماحی آیات جور و بیداد، بنده خاکسار آستان سید انبیا، چاکر دربار سرور اولیا و اصفیا، خادم عتبات ائمه اثنی عشر، مروج سنن سنیه حضرت خیر البشر، علیهم صلوات الله الملک الاکبر، واسطه نظام لیالی و ایام، شیرازه اوراق شهور و اعوام، گردون رفعتی که عنوان منشور باهرالنور شهریاریش به طغرای غرای «قل اللّهم مالک الملک تؤتی الملک من تشاء» مطرّز و موشّح است، آسمان شوکتی که دیباچه فرمان فرمانفرمایی و جهانداریش به سرلوح زیبای «و اتیناه مُلکا عظیما» مزیّن و منقش است، صاحب نسب بزرگوار نبوی، فایز حسب با اعتبار علوی، پشت و پناه اهل ایمان، مظهر آثار لطف و احسان، سلطان سلاطین زمان، پادشاه پادشاه نشان، السلطان بن السلطان و الخاقان بن الخاقان ابوالمظفر ابوالمنصور شاه سلطان حسین الصفوی الموسوی الحسینی بهادرخان ـ مدّ الله تعالی ظلال معدلته علی مفارق الانام و جعل دولته متصلة بدولة المهدی ـ علیه الصلوة والسلم ـ پیوسته انتشار قواعد علوم دین مبین و اشتهار شعایر شرایع ملت مستبین حضرت سیدالمرسلین علیه افضل صلوات المصلّین و تکثیر علمای دین دار و ترفیه طالبان علوم سعادت مدار و تهیئه اسباب تحصیل و تمهید مایحتاج تکمیل آن قوم نبیل را منظور نظر انور کیمیا اثر و مرکوز ضمیر منیر حق پرور عدالت گستر نموده، و از خالص مال حلال مدرسه عدیم المثال در جنب چهارباغ دارالسلطنه اصفهان ـ صانها الله تعالی عن طوارق الحدثان ـ به جهت سکنی و مأوای ایشان، احداث و بنا فرموده اند، و به فضل خالق انام آن نیکو مقام رتبه اتمام یافته، لهذا از جمله تهیئه اسباب تحصیل آن فریق توفیق نشان، که تیسیر آنها منظور آن خسرو اهل زمان است، این مجلد از «شرح کتاب کافی» را با سایر کتبی که در ظهر هر یک وقفیه به همین شرح مرقوم گردیده است، قربة الی الله تعالی و طلبا لمرضاته، وقف صحیح لازم مؤبد شرعی و حبس صریح جازم مخلّد ملی نمودند.
@jafarian1964

یادداشت پایانی کتاب قوتادغو بیلیک اویغوری به قلم کاتب کتاب ابوالحسن قاراسائل شمس :

" خدایا گر یازوق قیلدیم باغیشلا
بحق مصطفی و اهل بیتی
یازوق سیز خود کیشی یوخدور جهاندا
یامان قیلدی او شول کیم ایمانینی ساتدی
تاریخ سکیز یوز قیرخ اوچ دا(843) قوی ییل آخری محرم آیی نینک دؤرت ...؟سی هرو(هرات) شهرینده بیتیلدی

جانیست وجودم که جهانش بدنست
شمعیست رخم که آفتابش لگنست
من بنده خاص و مظهر لطف حقم
قصه چه کنم من اویم او جمله منست."

یادداشت الحاقی عبدالرزاق بخشی:
" تاریخ دا سکیز یوز یئتمیش دوقوز879 دا ییلان ییل بو قوتادغو بیلیکی کیتابینی عبدالرزاق شیخ زاده بخشی اوچون استانبولدا توقات دان فخری؟ اوغلو قاضی علی بیتیک ییباریب کَلتوردیلر، مبارک بولسون، دولت گلسون، محنت گئتسون"

@Turkkitabxanasi

تذکره الاولیا_ عطار نیشابوری
ترجمه به ترکی و به خط اویغوری
مترجم؟ و کاتب: مالک بخشی هروی.
بکوشش پاوه دو کورتی

@Turkkitabxanasi

تذکره الاولیا_ عطار نیشابوری
ترجمه به ترکی و به خط اویغوری
مترجم؟ و کاتب: مالک بخشی هروی.
بکوشش پاوه دو کورتی

@Turkkitabxanasi

یلواج شناس تنگری جو!

خط اویغوری مانند خطوط زمانش فاقد علامات جدید سجاوندی از قبیل نقطه و ویرگول و مانند آن است، پاراگراف بندی ندارد و اتمام بحث بدون پاراگرافبندی ادامه می یابد و خواننده خود باید متوجه این نکات شود.

با وجود این قواعدی در شیوه کتابت متون اویغوری وجود دارد. یکی از قواعد نگارش متون اویغوری دوره اسلامی قطع خط و انتقال به سر خط بعدی در زمان رسیدن به نام خداوند است.
بخشی ها(کاتبان متون اویغوری) به احترام نامهای خداوند متعال اصرار داشتند نامهای خداوند( مانند تنگری تعالی، الله تعالی، حق تعالی و...) همیشه در ابتدای خط و با رنگی متمایز و زیباتر نوشته شود.
صفحه فوق یکی از صفحات تذکره الاولیای اویغوری است. مالک بخشی کاتب کتاب در این صفحه با رسیدن به کلمه "تنگری تعالی" ادامه کتابت در خط را متوقف نموده و این کلمه را به سرِخط بعدی منتقل کرده و متن را ادامه داده است.
همچنین نام پیامبر اسلام در این کتاب با رنگ طلایی نوشته شده است.

@Turkkitabxanasi

وقف نامه سلطانی برای شرح اصول کافی از کتب موقوفه مدرسه چهارباغ اصفهان

متن زیر وقف نامه ای است که برای کتاب شرح اصول کافی که در سال 1120 برای کتابخانه مدرسه چهارباغ نوشته شده است. زمانی که این مدرسه آماده بازگشایی شد، شاه سلطان حسین، کتابهایی را برای آن وقف کرد که پشت هر یک از آنها وقف نامه ای به شرح زیر نوشته شد. مع الاسف، 15 سال پس از این، اصفهان به دست افغانان گرفتار آمد و این کتابخانه هم دچار مشکل شد که شرح آن را باید اهل فن بنویسند. کتابهای کتابخانه مزبور یا بخشی از آن، به دلایلی به تهران منتقل شده و اخیرا به کتابخانه ملی رفت! شاید این برخلاف وقف صریح آنها برای مدرسه چهار باغ بود.
عجالتا نمونه ای از وقف نامه نوشته شده بر روی این کتابها، در اینجا درج می شود. به جز توضیحات کلی مربوط به وقف، شرایط حفظ کتاب، امانت آن و جنبه های دیگر از قبیل امکان خروج از شهر یا مسائل دیگر، در داخل این وقف نامه آمده است.
هرچه هست، یک وقف نامه سلطانی و از نظر خط و شیوه نگارش بسیار زیبا و قابل شرح و بسط است. در موارد موارد به جای الله، فاصله ای گذاشته شده و یک خط قرمز مورب از پایین به بالا کشیده شده است.آیات نیز به رنگ طلایی، و برخی از کلمات از جمله نام شاه، به رنگ قرمز نوشته شده است.
در بالای صفحه اول آلله، اله، الهی، محمد مصطفی، چهارده معصوم، و صاحب الزمان آمده است.
در انتهای آن مهر شاه سلطان حسین هم زده شده که عالی است.

بسم الله الرحمن الرحیم
حمدی که واقفان اسرار ملک و ملکوت، و ثنایی که عارفان معالم قدس و جبروت، گزارش آن را دیباچه صحایف معرفت و دانایی دانند، و ادای آن را مقدمه کتاب فهم و شناسایی خوانند، خداوند علام الغیوب را رواست که آیات وحدت ذات بیچون و آثار قدرت کامله از قیاس بیرون را، به بنان قلم کُن فَیَکون بر اوراق لیل و نهار، و صفحات اجزای روزگار تحریر و بیان فرمود، تا طالبان علوم ربانی و جویندگان معارف ایمانی به کنوز حقایق دانشوری و رموز دقایق هنرپروری راه برده، عالم احکام کتابهای آسمانی و کاشف استار از وجوه الفاظ و معانی گردند،
و رسایل صلوات تامات و مجموعه های تسلیمات نامیات وقف مسکن رسول مبین و صاحب مقام امین و اوصیای گزین و اولاد معصومین او صلوات الله علیهم اجمعین را شاید که به تعلیم اصول و فروع دین و ارشاد به حق الیقین صاحبان مدارک و افهام و سالکان مسالک پیروی ائمه انام را به منتهی المطلب فوز ابدی و حیات القلوب سعادت سرمدی رسانیدند، و به هدایت کافیه و دلالت وافیه سبق خوانان مدرسه ایجاد و وظیفه خواران زاد معاد را قابل مراتب عالیه ایمان و ساکن حجرات بهشت جاویدان گردانیدند.
اما بعد؛ کشاف مضامین صدق مفاد شرح این مقاصد خیر بنیاد است که چون نواب کامیاب خلایق مآب، شاهنشاه دین پناه، ظل المنصور الموید من عند الله، بانی مبانی شریعت پروری، مشیّد ازکان معدلت گستری، باسط بساط عدل و داد، ماحی آیات جور و بیداد، بنده خاکسار آستان سید انبیا، چاکر دربار سرور اولیا و اصفیا، خادم عتبات ائمه اثنی عشر، مروج سنن سنیه حضرت خیر البشر، علیهم صلوات الله الملک الاکبر، واسطه نظام لیالی و ایام، شیرازه اوراق شهور و اعوام، گردون رفعتی که عنوان منشور باهرالنور شهریاریش به طغرای غرای «قل اللّهم مالک الملک تؤتی الملک من تشاء» مطرّز و موشّح است، آسمان شوکتی که دیباچه فرمان فرمانفرمایی و جهانداریش به سرلوح زیبای «و اتیناه مُلکا عظیما» مزیّن و منقش است، صاحب نسب بزرگوار نبوی، فایز حسب با اعتبار علوی، پشت و پناه اهل ایمان، مظهر آثار لطف و احسان، سلطان سلاطین زمان، پادشاه پادشاه نشان، السلطان بن السلطان و الخاقان بن الخاقان ابوالمظفر ابوالمنصور شاه سلطان حسین الصفوی الموسوی الحسینی بهادرخان ـ مدّ الله تعالی ظلال معدلته علی مفارق الانام و جعل دولته متصلة بدولة المهدی ـ علیه الصلوة والسلم ـ پیوسته انتشار قواعد علوم دین مبین و اشتهار شعایر شرایع ملت مستبین حضرت سیدالمرسلین علیه افضل صلوات المصلّین و تکثیر علمای دین دار و ترفیه طالبان علوم سعادت مدار و تهیئه اسباب تحصیل و تمهید مایحتاج تکمیل آن قوم نبیل را منظور نظر انور کیمیا اثر و مرکوز ضمیر منیر حق پرور عدالت گستر نموده، و از خالص مال حلال مدرسه عدیم المثال در جنب چهارباغ دارالسلطنه اصفهان ـ صانها الله تعالی عن طوارق الحدثان ـ به جهت سکنی و مأوای ایشان، احداث و بنا فرموده اند، و به فضل خالق انام آن نیکو مقام رتبه اتمام یافته، لهذا از جمله تهیئه اسباب تحصیل آن فریق توفیق نشان، که تیسیر آنها منظور آن خسرو اهل زمان است، این مجلد از «شرح کتاب کافی» را با سایر کتبی که در ظهر هر یک وقفیه به همین شرح مرقوم گردیده است، قربة الی الله تعالی و طلبا لمرضاته، وقف صحیح لازم مؤبد شرعی و حبس صریح جازم مخلّد ملی نمودند.
@jafarian1964

یادداشت پایانی کتاب قوتادغو بیلیک اویغوری به قلم کاتب کتاب ابوالحسن قاراسائل شمس :

" خدایا گر یازوق قیلدیم باغیشلا
بحق مصطفی و اهل بیتی
یازوق سیز خود کیشی یوخدور جهاندا
یامان قیلدی او شول کیم ایمانینی ساتدی
تاریخ سکیز یوز قیرخ اوچ دا(843) قوی ییل آخری محرم آیی نینک دؤرت ...؟سی هرو(هرات) شهرینده بیتیلدی

جانیست وجودم که جهانش بدنست
شمعیست رخم که آفتابش لگنست
من بنده خاص و مظهر لطف حقم
قصه چه کنم من اویم او جمله منست."

یادداشت الحاقی عبدالرزاق بخشی:
" تاریخ دا سکیز یوز یئتمیش دوقوز879 دا ییلان ییل بو قوتادغو بیلیکی کیتابینی عبدالرزاق شیخ زاده بخشی اوچون استانبولدا توقات دان فخری؟ اوغلو قاضی علی بیتیک ییباریب کَلتوردیلر، مبارک بولسون، دولت گلسون، محنت گئتسون"

@Turkkitabxanasi

تذکره الاولیا_ عطار نیشابوری
ترجمه به ترکی و به خط اویغوری
مترجم؟ و کاتب: مالک بخشی هروی.
نسخه خطی پاریس

@Turkkitabxanasi