Basatin

# آثار تحلیلی ـ سیاسی و حماسی نهضت عاشورا
48 ـ سفر خون: نگاهی به حماسه عاشورا
محدثی، جواد، تهران، سروش، چاپ اول، 1379، 56 ص.
این كتاب، نگاهی است گذرا به حماسه عاشورا كه با نثری ادبی ـ توصیفی نگاشته شده است.
نویسنده در این اثر بخشهایی از واقعه عاشورا را به تصویر می كشد و در برخی از قسمتها به ارائه تحلیلهای اخلاقی در این زمینه می پردازد. برخی از عناوین كتاب چنین است: نگاهی نو به حماسه ای كهن در كربلا، مسلم بن عقیل، پیشاهنگ شهادت، در ركاب حسین علیه السلام، به سوی عراق، وفای یاران امام، در سایه پیام امامت.

# آثار تحلیلی ـ سیاسی و حماسی نهضت عاشورا
48 ـ سفر خون: نگاهی به حماسه عاشورا
محدثی، جواد، تهران، سروش، چاپ اول، 1379، 56 ص.
این كتاب، نگاهی است گذرا به حماسه عاشورا كه با نثری ادبی ـ توصیفی نگاشته شده است.
نویسنده در این اثر بخشهایی از واقعه عاشورا را به تصویر می كشد و در برخی از قسمتها به ارائه تحلیلهای اخلاقی در این زمینه می پردازد. برخی از عناوین كتاب چنین است: نگاهی نو به حماسه ای كهن در كربلا، مسلم بن عقیل، پیشاهنگ شهادت، در ركاب حسین علیه السلام، به سوی عراق، وفای یاران امام، در سایه پیام امامت.

با سلام البته بايد فرق گذاشت بين مؤسسه کاشف الغطا و کتابخانه کاشف الغطا که هر دو در نجف اشرف هستند. مؤسسه کاشف الغطاء به مديريت شيخ احمد کاشف الغطاء تصاوير ديجيتالي نسخ خطي بسياري از کتابخانه هاي عراق را جمع آوري کرده اند و در قالب سي دي هايي در اختيار همگان ميباشد و فعلا تا 6 هزار نسخه خطي را فهرست کرده و در ضمن دو جلد هم فهرست براي آنها منتشر کرده گويا با عنوان «دليل مخطوطات مؤسسة کاشف الغطاء في النجف الاشرف»؛ اما مکتبة و مدرسة کاشف الغطاء که به مديريت اميرآقا کاشف الغطاء فرزند شيخ شريف کاشف الغطاء اداره ميگردد، داراي نسخ خطي بسيار نفيسي است و آقا سيد حسن بروجردي هم فهرستي تهيه کرده است که گویا تازه منتشر گرديده است؛ وبسايتي هم دارند و از اين کتابخانه نسخه گرفتن بسيار صعب مستصعب است و طبعا داراي هزينه نسبتا سنگين است. در اين مکتبة عامره، افزون بر صدها نسخه نفيس و کهن، دهها هزار سند بسيار ارزشمند از روابط تاريخي ايران و عراق است که بيشترينه آنها مربوط به مرجع اعلاي اين خاندان شيخ محمدحسين کاشف الغطاء رحمه الله ميباشد. همچنين شايد جالب توجه باشد اينکه در انقلاب 1920 عراق،انگليسيها هنگام خروج از عراق، بخش قابل توجهي از مخطوطات نفيس اين مکتبه را با خود به انگلستان منتقل کردند که در برخي مراکز اين کشور موجود است و داراي مهر بزرگ مشهوري است همچنين تعدادي از نسخ خطي کتابخانه وي در کتابخانه دانشگاه پرينستون در ايالت نيوجرسي امريکا قرار دارد و خوشبختانه عکسي از آن نسخ در بخش نسخ عکسي کتابخانه آيت الله مرعشي نجفي رحمه الله در قم موجود است و البته باز خوشبختانه نسخ عکسي اين کتابخانه عاره (مرعشي) مشتمل بر دو هزار نسخه، در پنج جلد فهرست و منتشر گرديده است که ملاحظه داده هاي اين پنج جلد فهرست را به همه عزيزان توصيه ميکنيم و صد اي کاش روزي فهرستي براي 4 هزار ميکروفيلم برگرفته از نسخ خطي نفيس برخي از کتابخانه هاي جهان، موجود در مکتبه مرعشيه، فهرست و معرفي ميگرديد حقيقتا برخي از نفائس روزگار است که مطمئناً دست تقدير در اين مکان قرار داده است و شايد مواردي را بتوان در ميان آنها يافت که اصل آن نسخ، امروزه به هيچ روي در دسترس نيست و طي ساليان دراز به طرق و وسائط گوناگون به اين کتابخانه (مرعشي) راه يافته است. با سپاس??

اما درباره نسخ عکسي و ديجيتالي مؤسسه کاشف الغطاء هم اينها منتشر شده اند:
ناشناخته:
"نبذة عن مؤسسة کاشف الغطاء العامّة"
رکـ . نشريه پيام بهارستان (تهران)، س6، ش59 (ارديبهشت 1385)، صص44-51، فارسي.

مؤسسة الذخائر للمخطوطات و شرکة انفوسنتر لخدمات الکمبيوتر:
موسوعة مخطوطات النجف الأشرف (27 حلقه CD)
مجموعه‌اي از نسخه‌هاي خطي مصوّره برگرفته (اسکن شده) از نسخ موجود در برخي کتابخانه‌هاي نجف اشرف است که در 27 حلقه لوح فشرده حاوي تصاوير بيش از 850 نسخه خطي است در قالب يک نرم افزار ارائه گرديده است. بايد دانست که اين محصول کاري مشترک از مؤسسة الذخائر للمخطوطات و البرامج الدينية در نجف اشرف و شرکت انفوسنتر لخدمات الکمبيوتر، بيروت ـ لبنان مي‌باشد. بايد دانست که نسخه‌اي از اين نرم افزار در بخش منابع غيرکتابي کتابخانه عامره آيت‌الله مرعشي نگهداري مي‌گردد.

مؤسسة الذخائر للمخطوطات و شرکة انفوسنتر لخدمات الکمبيوتر:
الذخائر العراقية (62 حلقه CD)
اين مجموعه تصاوير ديجيتالي سياه و سفيد نيز، مصوّراتي از نسخ خطّي موجود در برخي کتابخانه‌هاي پراکنده نجف اشرف يا احياناً شهرهاي ديگر در عراق است که از سوي موسّسه کاشف الغطاء، تحت اشراف آقايان شيخ علي و شيخ عباس کاشف الغطاء در لوح‌هاي فشرده (CD) گردآوري شده است.

ناشناخته:
"راهنماي نسخه‌هاي خطي کتابخانه [مؤسسه] کاشف الغطاء (در نجف اشرف)"
رکـ . مجلّه پژوهش و حوزه (قم)، س4، ش16 (زمستان 1382)، صص164-214، فارسي.
فهرستواره‌اي براي کتب خطي ارائه شده در برنامه الذخائر العراقية (62 لوح فشرده) است. بايد افزود اين مجموعه تصاوير ديجيتالي با مجموعه دست‌نويس‌هاي نفيس موجود در کتابخانه علامه محمّدحسين کاشف الغطاء(ره) در نجف اشرف، مرتبط نيست.

کاشف الغطاء، عباس (زير نظر):
"دليل مخطوطات مؤسسة کاشف الغطاء العامّة"
نجف اشرف: المدرسة المهدية الدينية، 105+6 صص، رقعي، عربي.
در اين اثر، نمايه‌هايي براي 1818 نسخه خطي ذخيره شده در 72 لوح فشرده گزارش گرديده است. اين نمايه‌ها مشتمل بر شماره نسخه، نام اثر، مؤلف، موضوع، تاريخ کتابت، شماره لوح فشرده و تعداد صفحات نسخه مي‌باشد. گفتني است اين اثر با تحقيق جديد، سال 2013، در دو جلد در بيروت منتشر گرديده است.

بیست و یکمین مجلد موسوعه عبدالله بن عباس. از استاد سید مهدی خرسان. دهها سال است که ایشان مشغول این اثر است و به نظر می رسد در شمار بهترین کارهایی است که سالهای اخیر عرضه شده است.

الصارم الحديد فى عنق صاحب سلاسل الحديد: فى الرد على الرافضة تأليف السويدى محمد أمين بن على البغدادى.

مطالبی بر علیه حقایق شیعه.
یعنی نقدی بر کتاب سلاسل الحديد، في تقييد ابن أبي الحديد - (در دفاع شیعه). المؤلف: الشيخ يوسف بن أحمد آل عصفور البحراني.

این نسخه یکی از چهار یا پنج نسخه منحصر بفرد از این کتاب می باشد که فهرست شده است و شاید تنها نسخه موجود در عراق (نجف) می باشد.

نسخه کتابخانه کاشف الغطاء

💠 معرفی کتاب "شرح الاسباب و العلامات".

🔸«شرح الاسباب و العلامات»، شرحی مزجی بر کتاب طبی «الاسباب و العلامات» حکیم نجیب الدین سمرقندی است که به قلم "نفیس بن عوض کرمانی" در سال ۸۲۷ ق به اتمام رسیده است. این اثر به «شرح اسباب» و «شرح نفیسی» و «معجزالاسباب» معروف است و نفیسی این کتاب را به "الغ بیگ" هدیه داده است.

🔸سمرقندی کتاب خود را با عنوان تلخیص قانون ابن سینا در بحث "اسباب و علامات امراض" جمع آوری کرده است تا در سفر به همراه داشته باشد و به هنگام ضرورت از نکات کلیدی آن بهرمند گردد. ایجاز و اختصار این نگاشته باعث آن شده که مورد توجه بسیاری از پزشکان قرار گیرد و آن‌ها دانسته‌ها و تجربیات خود را به عنوان شرح پیرامون این اثر بنگارند.

🔸شرح نفیس کرمانی یکی از مهم‌ترین این شروح که به همین انگیزه نگاشته شده است. اهمیت این شرح تا بدان جاست که دو قرن پس از تالیف آن، حکیم ارزانی هنگامی که قصد نگارش تالیفی در طب دارد، به ترجمه این شرح می‌پردازد. شاهد دیگر بر اعتبار و اتقان این اثر مقبولیت آن در بین صدها اثری است که در زمینه طب سنتی نگاشته شده است تا جایی که توانسته در کنار کتاب « قانون » ابن سینا به عنوان کتاب درسی و متنی آموزشی مورد های علمیه قدیم، مورد توجه قرار گیرد.

🔸کتاب در ۲۹ باب و ۳۷۹ فصل نگاشته شده است. هر باب از این کتاب دارای فصولی متعدد است که در هر فصل از آن به بیماری خاصی اشاره می‌شود.

🔸به طور کلی این اثر را می‌توان در دو بخش بررسی کرد:

🔹یک بخش، شرح عبارات و توضیح کتاب «الاسباب و العلامات» است که گاه به توضیح کلمه و یا نشان دادن مرجع ضمیری و یا بیان و تفسیر عبارتی خلاصه می‌شود.
🔹بخش دیگر، نکاتی است که مؤلف بر اساس نگاشته‌های پیشینیان بر کتاب می‌افزاید و یا تحقیقاتی است که خود بدان دست یافته است.

🔸این اثر پس از تالیف مورد توجه بسیار قرار گرفت، از این رو چندین بار در ایران و هندوستان به چاپ رسیده است. علاوه بر این یک بار توسط حکیم ارزانی به فارسی ترجمه شده است، که البته این ترجمه همراه با نکاتی سودمند از جانب مترجم آن است. همچنین این اثر توسط حکیم خواجه رضوان احمد ، به زبان اردو ترجمه شده و در کراچی به چاپ رسیده است.
نسخه مورد استفاده این اثر در سال ۱۳۸۷ ش به همت مؤسسه احیای طب طبیعی در دو مجلد به چاپ رسیده است.

🔹این کتاب در حوزه های علمیه قدیم، پس از "قانونچه" به عنوان کتاب دوم درسی در علم طب، تدریس میشده است.


@kotobetebesonnati

شيخ محمدحسين کاشف الغطاء (۱۲۹۴ – ۱۳۷۳ ق.)، يکي از عالمان نوانديش شيعي و از مراجع تقليد شيعه بود. شمار تألیفات کاشف الغطاء از هشتاد کتاب و رساله فراتر می‌رود، ولی بیشتر آن‌ها هنوز چاپ نشده است. کتاب وي با عنوان "الرحلة الحجازية" يا "نهزة المسافر و نزهة المسامر" به شرح مسافرت وي در سال 1329ق. به عربستان سعودي اختصاص دارد که حاوي اطلاعات مهمي است و خواندن آن به علاقه مندان حوزه حج، توصيه مي شود. دکتر محمدجواد طريحي، مقدمه جالبي با عنوان "أدب الرحلات النجفية لمحة عابرة" در 44 صفحه نگاشته که در ابتداي اين سفرنامه، درج شده است. توصيف مکه و مدينه، با توجه به اين که در زماني به حج رفته که آثار اسلامي تا حدود زيادي پابرجا بوده، از نکات مهم اين اثر است.
@hajvaziyarat

«فهرست کتابخانۀ علامه قزوینی»، تهیه شده توسط خود علامه قزوینی و تدوین شده به صورت مسوده، در چهار جلد در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری میشود و از آثار آن مرحوم‌ به شمار میرود که تاکنون انتشار نیافته و کمتر مورد توجه بوده است. اینک جلد ۱ (بخش اول) از این فهرست که بناست در هشت مجلّد منتشر شود در اختیار قرار میگیرد. این فهرست در سال ۱۳۱۰ شمسی تهیه شده و بخشی از آن، حاوی کتب خطی قزوینی، و اغلب مشتمل بر کتب چاپ سنگی و سربی وی است. نسخۀ خط قزوینی، در کتابخانۀ مرکزی نگهداری می شود. سایر مجلّدات اثر نیز به زودی عرضه خواهد شد. به سبب قیمت تمام شدۀ نسبتاً بالای شکل کاغذی اثر، این کتاب همزمان به صورت سی دی (فایل دیجیتالی) نیز با قیمت اندک، در کنار نسخۀ کاغذی، تقدیم می گردد.

🔸چگونگی انتقال نخستین نگاشته های حدیثی (2)

برای تصویر سازی بهتر انتقال نگاشته ها به دو مثال واقعی توجه کنید:

🔻نمونۀ نخست: حریز بن عبدالله سجستانی از سرشناس ترین راویان شیعی است. یکی از مشهورترین نگاشته های حدیثی شیعه در قرون نخستین کتاب الصلاة حریز بن عبدالله است که از حجم قابل توجهی برخوردار بوده است. حریز پس از نگارش کتاب، برای انتشار نگاشتۀ خود این کتاب را در سامانۀ قرائت/ سماع قرار می‌دهد و به شاگرد خود، حماد بن عیسی، با طیّ شدن فرآیند قرائت و سماع، منتقل می‌کند. حماد بن عیسی نیز این کتاب را در همین سامانه به شاگرد خود ابن ابی عمیر منتقل نموده و به همین صورت تا این زنجیره انسانی در قرن پنجم، به نجاشی منتهی می شود. نجاشی فرآیند انتقال کتاب حریز از قرن دوم تا قرن پنجم را اینگونه گزارش می کند: «فأما الكبير فقرأناه على القاضي أبي الحسين محمد بن عثمان قال: قرأته على أبي القاسم جعفر بن محمد بن عبيد الله الموسوي قال: قرأت على مؤدبي أبي العباس عبيد الله بن أحمد بن نهيك قال: قرأت على ابن أبي عمير قال: قرأت على حماد بن عيسى قال: قرأت على حريز.» (نجاشی، ص144)

چنانکه مشاهده می‌شود، این کتاب در همۀ طبقات به روش قرائت/سماع به نسل بعد منتقل شده است. یک انتقال بسیار حائز اهمیت که در تمام مراحل راویان پایبند به فرآیند قرائت و سماع بوده اند.

در همین نمونه اگر حریز بن عبدالله کتاب خود را در همان مرحله نخست به چند نفر منتقل کرده باشد، در نخستین گام چند نسخه از این کتاب تولید شده است. در گام دوم نیز اگر شاگردان هر کدام کتاب را به چند نفر – با پیمودن روش قرائت/ سماع- منقل کنند نسخه های فراوانی از کتاب حریز در بازه زمانی کوتاهی تولید می شود؛ بر اساس طرق موجود در فهارس برجای مانده، حماد بن عیسی این کتاب را به ابراهیم بن هاشم، عبدالرحمن بن ابی نجران، علی بن حدید، حسین بن سعید اهوازی و ابن ابی عمیر منتقل کرده است.
بنابراین در دومین گام، این کتاب به پنج نفر (فقط از طریق حماد) منتقل شده است؛ اگر بپذیریم که همۀ این پنج انتقال با روش قرائت/سماع صورت گرفته است -که با توجه به طریق نجاشی، بدون تردید انتقال کتاب به ابن ابی عمیر با همین روش صورت گرفته و اگر فرآیند قرائت/سماع را همواره همراه با استنساخ بدانیم، در دومین مرحله پنج نسخۀ دیگر از کتاب حریز تولید شده است. تعدد نسخه یکی از پیامدهای طبیعی فرآیند قرائت و سماع است. (نمونه دیگر در فرسته بعدی مطرح می شود)
🔺 @hadisvchaleshha

علیکم السلام

این اثر صد کلمۀ قصار از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)، منتخب ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ (150-255ق) است که به وسیلۀ "عادل بن علی حافظ قاری خراسانی" از شعرای دورۀ صفویه (قرن دهم هجری) ترجمه و به نظم در آورده شده است.
این نسخۀ خطی از کتاب عادل بن علی که در گروه قرار داده اید، به شمارۀ 495 در کتابخانۀ کاخ گلستان (سلطنتی)، نگهداری می شود.

نگر: فنخا، ج 27، ص 668 و 669

ضمناً جناب آقای دکتر محمود عابدی در مقدمۀ مُمَتّعشان بر کتاب «مطلوب کلّ طالب من کلام علی بن أبي طالب» (اثر رشیدالدین وطواط) ، به اثر عادل بن علی نیز اشاره ای کوتاه نموده اند. تصحیح جناب عابدی در سایت ها قابل دسترسی است.

شهنشاه نامه صبا، از دیوان های مشهور دوره قاجار که در ارتباط با ویژگی های تاریخی دوره قاجار توسط فتحعلی‌خان کاشانی متخلص به صبا بر وزن شاهنامه فردوسی با 40 هزار بیت در سه سال به نظم در آمده که بیشتر در ارتباط با فتحعلی شاه قاجار است.
یک نمونه از این اثر در موزه باستان‌شناسی زنجان نگهداری می شود که در سال ۱۲۴۶ ه ق در روستای نشل دردارالمرز طبرستان کتابت شده است. این نسخه به طول ۳۵ سلنتیمتر و عرض ۲۳ سانتیمتر با جلد لاکی منقوش به تاریخ ۱۲۴۶٫ ه ق ، به خط نستعلیق، در ۳۶۴ برگ کتابت شده است که تعداد ابیات آن 12306 می‌باشد.
@zanjanstudy

با سلام شرح مراح الارواحِ احمد بن مسعود، شارح احمد بن عبدالله بروسوی مشهور به دینقوز (در تصویر ذیل در فهرست مجلس، درباره این اثر اطلاعات بیشتری ارائه نموده‌ایم). چاپ سوم آن در چاپخانه محمودبیک، درِ سعادت (استانبول)، تحت نظارت اداره معارف عمومی، به شماره ۴۲۹ به سال ۱۳۲۳ق به چاپ رسیده است. صحافی آن توسط یوسف ضیاء صحاف قریمی (اهل کریمه در روسیه) و تصحیح آن نیز از سوی محمدرفعت بن عبدالله آماسیوی (اهل آماسیه در ترکیه) بوده است.

عبدالله برقی خویی (م. 1247 ق.)

وى از اهالى خوی در آذربایجان بود. نواب شاهزاده محمود قاجار در نهاوند وى را به خدمت گرفت.
برقى بعد از مدتى از نهاوند به زنجان آمد.
در مدتی که وی در زنجان اقامت داشت با عدم داشتن سواد، شعرهایى مى‏سروده كه بعضى قابل شنیدن است.
برقى در سال 1247 به مرض طاعون درگذشت.
از اوست:
ز بلاى ناگهانى چه غم است از وجودت * * * كه بلاى ناگهانى تو بلاى ناگهانرا

نسخه ای از دیوان شعر او در دارالسعاده زنجان به تاریخ 1257 قمری توسط محمدتقی بن شیخ محمد بحرینی با خط نستعلیق کتابت شده است.
✅ @zanganhistory

علیکم السلام

این اثر صد کلمۀ قصار از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)، منتخب ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ (150-255ق) است که به وسیلۀ "عادل بن علی حافظ قاری خراسانی" از شعرای دورۀ صفویه (قرن دهم هجری) ترجمه و به نظم در آورده شده است.
این نسخۀ خطی از کتاب عادل بن علی که در گروه قرار داده اید، به شمارۀ 495 در کتابخانۀ کاخ گلستان (سلطنتی)، نگهداری می شود.

نگر: فنخا، ج 27، ص 668 و 669

ضمناً جناب آقای دکتر محمود عابدی در مقدمۀ مُمَتّعشان بر کتاب «مطلوب کلّ طالب من کلام علی بن أبي طالب» (اثر رشیدالدین وطواط) ، به اثر عادل بن علی نیز اشاره ای کوتاه نموده اند. تصحیح جناب عابدی در سایت ها قابل دسترسی است.

الصارم الحديد فى عنق صاحب سلاسل الحديد: فى الرد على الرافضة تأليف السويدى محمد أمين بن على البغدادى.

مطالبی بر علیه حقایق شیعه.
یعنی نقدی بر کتاب سلاسل الحديد، في تقييد ابن أبي الحديد - (در دفاع شیعه). المؤلف: الشيخ يوسف بن أحمد آل عصفور البحراني.

این نسخه یکی از چهار یا پنج نسخه منحصر بفرد از این کتاب می باشد که فهرست شده است و شاید تنها نسخه موجود در عراق (نجف) می باشد.

نسخه کتابخانه کاشف الغطاء