Basatin

معرفی کتاب:
سلسله النسب صفویه بر اساس نسخه ای نو یافته مورخ به 1099 قمری در کتابخانه ملی تهران
حسین پیرزاده ابدال زاهدی
تصحیح حسین نصیر باغبان
نشر ارمغان تاریخ
تهران1395

یکی از کتاب حائز اهمیت درباره تاریخ صفویه کتاب سلسله النسب صفویه است که پس از سال 1077 ق و در زمان پادشاهی شاه سلیمان صفوی نوشته شده است.این کتاب راجع به احوال شیخ صفی الدین اردبیلی و اجداد و اولاد اوست که در یک مقدمه و پانزده فصل و خاتمه ای که مشتمل بر سه فصل است تدوین شده است.
سلسله النسب علاوه بر احوال شیخ صفی الدین به بررسی اعقاب او تا زمان مولف نیز می پردازد
نویسنده پس از مقدمه ای کوتاه به ذکر نسب شیخ صفی الدین تا امام موسی کاظم (ع) می پردازد آنگاه شروع به بیان حکاایات و احوالاتی می کند که آغاز آن از چهار نسب قبل از شیخ صفی الدین تا چند نسل پس از او ادامه می یابد. حکایت مزبور برخی با خرافات آمیخته اند و برخی و جبهه ای تاریخی و علمی دارند لیکن جنبه تاریخی حکایات برخرافات آن غالب است.آوردن حکایاتی غریب و دور از ذهن نظیر، دزدیدن محمد حافظ یکی از اجداد شیخ صفی الدین و همچنین شنیدن آواز پدر توسط شیخ صفی الدین در شکم مادر، یکی از نمونه های خرافی مندرج در این اثر است.علاوه بر مطالب فوق، نویسنده اسنادی رادر کتاب آورده که درباره تولیت آستان شیخ صفی الدین است و نکاتی را به جهت اوقاف و اهمیت آن آستان بازگو می کند.
نویسنده کتاب ، یعنی شیخ حسین ابدال زاهدی ، درحو زه تاریخ و تاریخ نگاری اطلاعات مفیدی داشته است و در میان سطور به اشعاری که سروده خود او هستند استناد کرده است لیکن این اشعار از نظر وزن مختل است. نویسنده قصد داشته که عبارات خود را با شعر بیاراید که به نظر مصحح از عهده این کار به خوبی بر نیامده است.
درباره زندگی و احوالات شیخ صفی ادلین اردبیلی ، چند اثر نگاشته شده که حائز اهمیت هستند.صفوه الصفای ابن بزاز اردبیلی ، سلسله النسب صفویه و صفوه الآثار فی اخبار الاخیار از این قبیل اند.صفوه الصفای مطالب و حکایات بسیاری راجع به شیخ صفی الدین و شیخ زاهد دارد و اثری مفصل است، ولی سلسله النسب علاوه بر احوال شیخ صفی الدین به بررسی اعقاب او تا زمان مولف نیز می پردازد. فهلویات و اشعار فارسی که نویسنده سلسله النسب به شیخ صفی نسبت می دهد، در صفوه الصفای ابن بزاز اردبیلی یافت نمی شود.نیز دانسته نیست که منبع نوشته های شیخ حسین ابدال زاهدی در مورد بازماندگان شیخ صفی و اشعار منسوب به خواجه علی و شاه اسماعیل کدام کتاب بوده است.چنانچه صفواه الصفا و سلسله النسب را با هم مقایسه کنیم، متوجه می شویم که بیسست و شش حکایت مشترک در هر دو کتاب موجود است که سلسله النسب از صفوه الصفا برداشت کرده لیکن صاحب سلسله النسب تصرفی در حکایات منقوله از صفوه الصفا نموده و برخی اشعار و عبارات عربی را حذف کرده و کلمات را دگرگون کرده است.
نسخه متعلق به کتابخانه ملی است.این نسخه مورخ به تاریخ 1099 ق است احتمالا در زمان حیات نویسنده و پادشاهی شاه سلیمان صفوی کتابت شده است.