امتیاز علی عرشی (1904- 1981) در رامپورِ هندوستان به دنیا آمد. عربی و فارسی را مدرسه دینی مطلع العلوم و مدرسه دینی عالیه رامپور فرا گرفت. در 1924 مدرکِ مولوی فاضل و منشی فاضل را از اورینتل کالج، دانشگاه پنجاب (لاهور) گرفت. مدتی در دارالعلوم ندوه العلما مشغول به کار شد. کتابخانه رامپور زیرِ نظرِ علامه نجم الغنی خان رامپوری اداره میشد. پس از درگذشتِ وی، ریاستِ کتابخانه به مستر جی.ای.چیپ مین واگذار شد. وی کتابدارِ پیشینِ «امپریل لائبریری» در کلکته (امروزه به «نیشنل لائبریری« کلکته معروف است) و مدیرِ پیشینِ بخش فهرستسازی خدابخش لائبریری پتنه بود. وی با دیدنِ استعداد و ذوقِ علمیِ امتیاز علی عرشی، از او دعوت به کار کرد. مرحوم عرشی زیرِ نظرِ او و به عنوانِ کتابدار در نهایتِ دقت، کتابها و نسخههایِ خطّی را فهرستنویسی میکرد. تا این که در 1932 ریاستِ کتابخانه رامپور به وی سپرده شد. مرحوم عرشی تا پایان عمر به بهترین شکل در کتابخانه رامپور کار میکرد. زیرِ نظرِ او به صحافیِ کتابها و نسخهها سروسامان داده شد. وی بسیاری از افراد را تشویق میکرد که کتابها،نسخهها و نوادراتشان را به کتابخانه اهدا کنند. بسیاری از نسخههایِ عربی، فارسی و اردو زیرِ نظرِ او فهرستنویسی شدند. مرحوم عرشی نسخه هایِ خطیِ عربیِ رامپور رضا لائبریری را به انگلیسی در شش جلد فهرست نویسی و چاپ کرد. به مناسبتِ شصت و یکمین زاد روزِ مولانا امتیاز علی عرشی، دو تن از دانشمندانِ برجسته هند: مالک رام (1906-1993) و مختار الدین احمد آرزو (1924- 2010) مجموعه مقالاتِی درباره او گردآوری کردند که در 1965 به نام «نذرِ عرشی» از دهلی به چاپ رسید. برایِ تصحیحِ دیوانِ اردوِ مرزا غالب دهلوی – معروفترین شاعرِ زبانِ اردو- از طرف ساهتیه آکادمی در 1961 جایزه به وی اعطا شد. با حضورِ رئیس جمهورِ وقتِ هند – دکتر ذاکر حسین- در 20مارس 1966 «جشنِ عرشی» برپا شد. در 1972 از سوی رئیس جمهورِ وقتِ هندوستان – وی.وی.گری- به پاسِ خدماتِ گران بهایِ وی در زمینه عربی، «Certificate of Hounor» [نشانِ افتخار] را به وی اهدا شد. در 25-26 فوریه 2005 در دهلی نکوداشتِ صد سالگی عرشی برگزارشد. شایانِ ذکر است که مجموعه مقالاتِ مرحوم امتیاز علی عرشی درباره زبان و ادبِ فارسی، به کوشش: اخلاق احمد آهن از سویِ ایجوکیشنل پَبلشنگ هاوس (2007، دهلی) منتشر شده است.
متن کامل مقاله را در لینک زیر بخوانید:
http://yon.ir/10pGd
🆔 @manuscript