Basatin

manuscript

✅ بررسی تأثیر نور بر ثبات رنگی مُعَصْفَر (فام زرد) استفاده‌شده در مرمت نسخ خطی

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر نور بر ثبات رنگی فام زرد گرفته‌شده از رنگینۀ گیاهی مُعَصْفَر(گلرنگ) براساس دستورالعمل‌های ساخت رنگ در متون تاریخی ایرانی و شناسایی معایب و مزایای احتمالی استفاده از این رنگینه در رنگرزی کاغذهای مورداستفاده در مرمت نسخ خطی است.
روش/ رویکرد پژوهش: شیوۀ این پژوهش کمی، و تلفیقی از روش میدانی و تحلیلی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده‌است. رنگ زرد براساس دستورالعمل‌های موجود در متون تاریخی کهن ساخته شد. کاغذ مرمتی و واتمنِ منتخب با معصفر رنگرزی و خشک شدند. پیرسازی براساس استاندارد ملی ایران به شمارۀ 20283 در محفظۀ زنون انجام شد. بعداز پیرسازی، شدت رنگ با دستگاه رنگ‌سنج، و میزان تخریب سلولز با دستگاه‌های FTIR، pH متر و سنجش مقاومت کششی، اندازه‌گیری و با مقدار قبل‌از پیرسازی مقایسه شد.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: آزمایش‌های انجام‌شده نشان داد که کاغذ واتمن به‌دلیل نداشتن افزودنی، پایداری بیشتری از دو نوع کاغذ دیگر دارد. همچنین نمونه‌کاغذهای رنگ‌شده با دستورالعمل قراردادی از نمونه کاغذهای رنگ‌شده با دستورالعمل تاریخی تغییرات بیشتری در پارامترهای رنگی داشتند. نمونه‌کاغذهای رنگ‌شده با هر دو دستورالعمل تخریب شدند، ولی میزان تخریب بسیار ناچیز بود و می‌توان از آن صرف‌نظر کرد.

صدیقه روحی؛ کورس سامانیان؛ مریم افشار پور؛ فاطمه قدرتی برنج آبادی نویسندگان این مقاله در گنجینه اسناد، دوره 28، شماره 2 - شماره پیاپی 110، تابستان 1397، صفحه 146-174 هستند.
http://yon.ir/X1kxw
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

‍ ✅ سه رساله از تصنیفات خواجه نصیرالدین طوسی

خواجه نصیرالدین طوسی (597 – 672 ق) از بزرگترین دانشمندان و فیلسوفان دورۀ اسلامی است و آثار و نگاشته های او از اثرگذارترین تألیفات در زمینه های علمی، فلسفی و کلامی به شمار می رود.

طوسی در سالهای زندگی در میان اسماعیلیان نزاری رسائل و مصنفاتی را به رشتۀ تحریر درآورده است که از میان آنها علاوه بر رسالۀ سیر و سلوک، سه رسالۀ تولا و تبرا، مطلوب المؤمنین و آغاز و انجام قابل ذکر می باشد. این سه رساله که در این مجموعه فراهم آمده است به موضوع کلام و معادشناسی از نگاه اسماعیلیان می پردازد.

در دیباچۀ این رسائل نام طوسی به عنوان مؤلف ثبت و مضاف بر آن قرائن تاریخی، سبک تحریر و شباهت نکات ذکرشده در این متون مؤید صحت انتساب آنها می باشد. در حالی که تولا و تبرا و مطلوب المؤمنین تاکنون به دلایلی ناشناخته مانده اند، آغاز و انجام که مفصل ترین آنهاست در ادبیات شیعی رساله ای شناخته شده و مشهور است.

از تولا و تبرا تنها یک نسخۀ خطی و از مطلوب المؤمنین و آغاز و انجام نسخ خطی فراوانی در دسترس است.

چاپ نخستین این سه رساله برای اولین بار همراه با متن انتقادی ، گزارش نسخه بدلها و ترجمۀ مستند در سال 2010 میلادی به منظور آشنایی دانشجویان و پژوهشگران به زبان انگلیسی منتشر گردید. مخاطب چاپ حاضر خوانندگان و پژوهشگران آشنا به زبان فارسی است و به این منظور پاره ای از پانوشت های ترجمۀ انگلیسی به متن فارسی منتقل، پانوشت های غیر ضروری حذف، مقدمۀ انگلیسی به همان شکل نخستین باقی مانده و مقدمۀ فارسی با تجدید نظر ارائه گردیده است.

سه رساله از تصنیفات خواجه نصیرالدین طوسی (متن فارسی و ترجمۀ انگلیسی تولا و تبرا، مطلوب المؤمنین و آغاز و انجام)، تصحیح و ترجمه: سید جلال حسینی بدخشانی، تهران، مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی لندن، سی و چهار، 84، 129 صفحه، قطع: وزیری، بها با جلد شومیز: 290000 ریال، بها با جلد سخت: 390000 ریال، 1397.
http://yon.ir/u8pKk
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

‍ ✅ زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی محمد جواد مشکور

بزرگداشت مرحوم دکتر محمدجواد مشکور روز چهار‌شنبه 4 مهرماه 1397 با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی همچون دکتر مهدی محقق، دکتر احمد کتابی، استاد منوچهر صدوقی‌سها و دکتر حسن بلخاری و دکتر سیدمحمدکاظم موسوی بجنوردی برگزار شد. به همین مناسبت کتاب زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم استاد دکتر محمد جواد مشکور منتشر شد.

دکتر حسن بلخاری قهی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مقدمه کتاب را با عنوان «تاریخ؛ نمود عبور، عبرت و عبارت» نوشته است وفهرست مطالب کتاب به این قرار است:

بخش اول: درباره استاد محمدجواد مشکور

مشکور؛ شخصیت؛ هویت/ نادره جلالی

کتابشناسی/ افسانه شفاعتی

یادی از دکتر محمدجواد مشکور/ رضا شعبانی

طلبه ای واقعی: در وصف دکتر محمدجواد مشکور/ منوچهر صدوقی سها

اشتراک لفظی در ماده قرآنی «ذ ک ر» در بوته نقد ریشه شناختی/ احمد پاکتچی

سعی مشکور در ادبیات پهلوی/ عسکر بهرامی

نگاهی به سه اثر استاد محمدجواد مشکور، کارنامه اردشیر بابکان، گفتاری درباره دینکرد و فرهنگ هزوارش های پهلوی/ محمود جعفری دهقی

یادداشتی در باره رساله الفرق بین الفرق و بیان فرقه الناجیه منهمم بغدادی/آریا یونسی

تاریخ، مادر رسانه ها/ علیرضا طباطبایی

اثر «مشکور»/ سید علی موجانی

کتابخانه اهدایی دکتر محمدجواد مشکور به «مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی»/ عنایت الله مجیدی

هویت شهری در سایه توجه به سرآمدان و مشاهیر/ محسن شاهرضایی

بخش دوم: مقالات اهدایی

ریشه های حکمت اشراق در اندیشه ایران باستان/ مرتضی درودی جواد، نادیا مفتونی

تنوع نگارش نفرین ها در طول زمان در سنگ نوشته های شاهی اورارتویی/مریم دارا

ارغنون در فرهنگ و متون ایرانی و تصویر آن در دو مینیاتور هندی/ علی صفری آق قلعه

رساله الفصول/ علی اوجبی

پیوستگی و گسستگی ادب درس با ادب نفس/ محمدحسین ساکت

درنگی در خودشیفتگی خاقانی/ ایرج شهبازی

سفرنامه ناصرخسرو؛ شاهکاری بی همتا در زمینه سفرنامه نگاری فارسی/احمد کتابی

سال شمار/ نرگس صادقی زاده

تصاویر

این کتاب زیرنظر نادره جلالی در 407 صفحه از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شده است.
http://yon.ir/NhTvh
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

‍ ✅ دیباج‌الاسماء

کتابخانه مجلس شورای اسلامی، دارای یکی از مخازن ارزشمند آثار و مآثر اسلامی و ایرانی در جهان اسلام است و دست‌نویس‌های بسیار گرانمایه‌ای در گنجینه مخطوطات آن نگهداری می‌شود که قابلیت احیا و انتشار دارند. یکی از گوهرهای منحصربه‌فرد کتابخانه مجلس شورای اسلامی، نسخه‌ای از یک واژه‌نامه عربی به فارسی با عنوان دیباج‌الاسماء از مؤلّفی ناشناخته است که در سده 7 - 8 قمری کتابت شده و تاکنون نسخه دیگری از آن شناخته نشده است. در این فرهنگ، حدود یازده هزار لغت عربی به فارسی ترجمه و معادل‌سازی شده و شماری از واژگان نویافته‌اند و در لغت‌نامه‌ها دیده نمی‌شوند. در بعضی موارد صورت‌های جمع و مفرد کلمات و برخی توضیحات دیگر نیز آورده شده است.

مصحّح در تصحیح و تحقیق این واژه‌نامه، از چندین واژه‌نامه همسان، همچون مقدم‍ة‌الأدب، تاج‌الأسامی، تکمل‍ة‌ لأصناف، الأسمی فی الأسماء، دستورالاخوان والمرقاة بهره برده است.

برای این کتاب، نمایه‌های واژگان و عبارات فارسی، واژگان و عبارات عربی، مثل‌ها و کنایات عربی فراهم آمده است.

«دیباج‌الاسماء» به تصحیح و تحقیق دکتر علی‌اصغر اسکندری، در 430 صفحه، در قطع وزیری و شمارگان 1000 و با قیمت 320/000 ریال توسط انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در سال 1397 به زیور چاپ آراسته شده است.
http://yon.ir/dmMwk
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

‍ ✅ انتشار تصحیح رکن اول از خلاصة الاشعار و زبدة الافکار

خلاصة الاشعار و زبدة الافکار که در فاصلۀ سالهای 1016 – 975 ه.ق تألیف یافته، مفصل ترین تذکرۀ عمومی است. شامل مقدمه و چهار فصل و چهار رکن و خاتمه، به این ترتیب : اما مقدمه و آن مبنی است بر سبب جمع اشعار و موجب انتخاب دواوین شعرای فصاحت شعار، و اما فصول اربعه و آن مشتمل است بر حقیقت صفات و حالات عشق.

تذکرۀ خلاصة الاشعار از نظر کیفیت اشعار و منتخبات مفصل دواوین شعرا بزرگترین تذکرۀ فارسی است که حاوی سیصد و پنجاه هزار سطر و مشتمل بر شرح احوال ششصد و پنجاه تن شاعر است. تقی الدین در دیباچۀ رکن اول که به نام شاه تهماسب صفوی اشاره کرده بود، در خاتمه تألیف خود را به شاه عباس اول تقدیم داشت.

تقی الدین محمد حسینی معروف به میرتذکره، مؤلف خلاصة الاشعار فرزند سید شرف الدین علی حسینی در حدود سال 946 ه.ق در کاشان به دنیا آمد. وی تألیف تذکرۀ خلاصة الاشعار و زبدة الافکار را از حدود سال 975 ه.ق آغاز کرد و آن را در سال 1016 به پایان رسانید. همچنین در سال 1010 برای دیدن ملاعبدالباقی شکوهی به همدان رفت. او در حدود سال 1022 ه.ق بدرود زندگی گفت.

این اثر تصحیح رکن اول از خلاصة الاشعار و زبدة الافکار است که به عنصری بلخی اختصاص دارد و مصحح برای اثر حاضر از متن خلاصة الاشعار، دیوان عنصری به تصحیح دکتر یحیی قریب، دیوان عنصری به کوشش زنده یاد دکتر محمد دبیرسیاقی، مجمع القصاید، مونس: مونس الاحرار فی دقایق الاشعار تألیف محمد بن بدر جاجرمی به اهتمام میرصالح طبیبی بهره برده است.

تقی الدین محمد حسینی کاشانی، خلاصة الاشعار و زبدۀ الافکار (رکن اول: عنصری بلخی)، تصحیح: حسن عاطفی، کاشان، ارمغان ادب، 160 صفحه، قطع: رقعی، بها: 200000 ریال، 1397.
http://yon.ir/SoCEN
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

✅ روزنامه «Dawn» و عکس‌هایی از عزاداریِ محرّم در هندوستانِ گذشته

روزنامه انگلیسی زبانِ «Dawn» در پاکستان منتشر می‌شود. این روزنامه، در سپتامبر 2018 به مناسبتِ ایّام محرّم، عکس‌هایِ نفیسی از عزاداری در هندوستانِ قدیم منتشر کرد که همگی از مجموعه‌هایِ کتاب‌خانه‌هایِ دنیا گرفته شده‌اند. تصویرها عبارتند از:

- نقّاشی از یک هنرمندِ هندو: سویک رام (Sewak Ram)، شهرِ پَتنا، سال: 1807. تصویر متعلّق به موزه ویکتوریا و البرت.

- نقّاشیِ آبرنگ از مراسمِ محّرم، بخشی از مجموعه هاید (Hyde collection) از هنرمندی ناشناس، به سبکِ مُرشدآبادی، سالِ: 1795. پشتِ نقّاشی با مداد نوشته شده است: «نوّابِ مرشدآباد در حالِ دعا» و با جوهر هم نوشته شده است: «نوّابِ مرشدآباد در حالِ دعا، شب‌هنگام». (برگرفته از: Columbia.edu)

- مراسمِ محرّم، شب‌هنگام، نوّاب آصف‌آلدّوله، نوّابِ سرزمینِ اَوَد در حالِ شنیدنِ به ملّا که از رویِ نوشته می‌خواند، زمان: اواخرِ 1700. (تصویر متعلّق به کتاب‌خانه بریتانیا)

- مراسمِ محرّم، شهرِ پَتنا، زمانِ: اواسطِ قرنِ 19، منسوب به شیوا لال یا کارگاهش. (برگرفته از: swarajarchive.org.in)

- دعا و ذکر در مراسمِ محرّم در امام‌ بارا، شهرِ پَتنا، سال‌هایِ: 1820-1830. (برگرفته از: www.francescagalloway.com)

- نقّاشیِ آبرنگ، محرّم در امام‌بارا، شهرِ پَتنا، سال‌هایِ: 1790-1800، (برگرفته از: کتاب‌خانه بریتانیا)

- عزاداریِ مسلمانانِ شیعه در تعزیه، سالِ: 1800، لکنو، (برگرفته از: کتاب‌خانه چِستِر بیتی)
http://yon.ir/YcHbR
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

‍ ✅ فصلنامه علمی پژوهشی «نقد و تحقیق» در گام سوم

فصلنامه علمی پژوهشی «نقد و تحقیق» به زبان فارسی به سردبیری دکتر سید نقی عبّاس کیفی، استادِ فارسیِ دانشگاهِ جواهر لعل نهرو، در دهلی‌نو، هندوستان منتشر می‌شود. فهرستِ مطالبِ جلد 3، شماره 2-1، ژانویه تا ژوئن 2017م به قرارِ زیر است:

- اوّل دفتر به نام ایزد دانا / سید نقی عباس (کیفی)

نسخه شناسی

- رساله طراز الانشاء تألیف اندرجیت حقیر / سید حسن عباس

- بدیع الدین ترکو سیستانی / نگارش: نذیر احمد؛ ترجمه: سید نقی عباس (کیفی)

- منتخب دیوان یحیی کاشی / نگارش: امیرحسن عابدی؛ ترجمه: شاهد عالم

بخش عبدالرّحیم خان خانان

- تحلیل و معرفی کتاب مآثر رحیمی / علیرضا شعبانلو

- فهرست شاعران مآثر رحیمی / عمر کمال الدین

- برگی از مراسلت میان خان خانان و عرفی / نگارش: ضیاالدین دیسائی؛ ترجمه و اضافه: سید حسن عباس

- سندی به خط عبدالرّحیم خان خانان / سید امیر منصوری

بخش میرزا عبدالقادر بیدل

- شیخ عبدالعزیز عزت هروی (استاد میرزا عبدالقادر بیدل) / فیض الرّحمن رائد قریشی

- شاهد نظم دقیق: نقد شعر از نگاه میرزا عبدالقادر بیدل / احسان الله شکراللهی

- مخاطب از نگاه بیدل / خلیل الله افضلی

نقد و نظر

- شاعری در هجوم منتقدان / سید محمد راستگو

- عجایب جزیره های هند به روایت گرشاسب نامه / محمد جان ستوده

- بررسی ساقی نامه رضی الدین آرتیمانی / حمید خصلتی

- فرهنگستان زبان و ادب فارسی / سمیه شکری

معرفی چاپ های فارسی هند / سید حسن عباس

- سرمه اعتبار: گزیده اشعار رئیس احمد نعمانی

- شب چراغ: گزیده اشعار ولی الحق انصاری

- واقعات مشتاقی تألیف شیخ زرق الله مشتاقی دهلوی
http://yon.ir/uIbmV
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

✅ فهرستِ پایان‌نامه‌هایِ دفاع‌شده با موضوعِ نسخه‌خطّی در دانشگاه‌هایِ ایران طیِ سال‌هایِ 1395 تا 1397 (بخشِ اوّل)

آنچه در لینک زیر می آید فهرستِ پایان‌نامه‌هایِ دفاع‌شده با موضوعِ نسخه‌خطّی در دانشگاه‌هایِ ایران است که طیِ سال‌هایِ 1395 تا 1397 دفاع شده است.
http://yon.ir/hIPCh
🆔 @manuscript

Basatin

manuscript

‍ ✅ انتشارِ کتابِ «دیوانِ فارسیِ امیر مینایی» در پاکستان

امیر مینایی (1244-1318 هجری) از لغت‌نویسانِ مشهورِ هندوستان است که معروف‌ترین اثرِ وی فرهنگِ اردو-اردو«امیراللغات» در سه جلد در 1308، 1309و 1313 هجری چاپ شدند. همچنین وی به دو زبانِ اردو و فارسی شعر می‌سرود. «دیوانِ فارسیِ امیرمینایی» برایِ نخستین بار منتشر شده است: تصحیح و مقدّمه: دکتر تحسین فراقی، گروهِ فارسی، اورینتَل کالج، لاهور، پاکستان، 2015.

شایانِ ذکر است که امیر مینایی فرهنگِ اردو- فارسیِ «بهارِ هند» تالیف کرده بود از سویِ دکتر عتیق احمد جیلانی و دکتر رفیق احمد تصحیح شده است(مجلّه «تحقیق»، جلد 19، شماره یکم، 2011، گروهِ اردو، دانشگاهِ سِند، پاکستان).

از آثارِ فارسیِ چاپ نشده امیر مینایی: «نغمه قدسی» (شرحِ کتابِ صوت‌المبارک- از: واجد علی شاه)؛ «شرحِ هدایت السّلطان» (شرحِ فارسی بر متنِ عربیِ هدایت السّلطان- اثر: واجد علی شاه)؛ «شرحِ ارشاد السّلطان» (شرحِ فارسی بر متنِ عربیِ ارشاد السّلطان- از: واجد علی شاه)؛ «سرمه بصیرت یا معیار الاغلاط» ( واژگانِ عربی و فارسی که در اردو مستعمل هستند)؛ «رموزِ غیبیه» (رساله‌ای در علمِ جفر)؛ «رمز الغیب» (رساله‌ای در علمِ جفر)؛ رساله بحثِ اعدادِ حروفِ تهجّی.
http://yon.ir/fs9ek
🆔 @manuscript