Basatin

مرکز میکرو فیلم نور- همانندسازی نسخ نهج‌البلاغه

✅ رسم اجازه نویسی در سنت تعلیمی هنرخوشنویسی عثمانی

در سنت تعلیمی خوشنویسی عثمانی رسمی وجود داشته که به «اجازه نامه»، «اذن نامه» یا «اهلیت نامه» شناخته می‌شود. این رسم ظاهراَ فقط در خوشنویسی عثمانی رواج داشت. بر اساس این رسم شاگرد قطعه‌ای را به خط نسخ، ثلث یا نستعلیق می‌نوشت و آن را به رؤیت استاد یا استادانی می‌رساند و استادان نیز غالبا با خطی موسوم به «خط اجازه» و با الفاظی به عربی آن را تأیید می‌کردند. افزون بر بررسی مفهوم اجازه و خاستگاه آن در این سنت تعلیمی، پژوهش درباب ساختار و محتوای اجازه‌نامه‌ها و شناخت خط موسوم به خط اجازه، اندازه اجازه‌نامه‌ها، عبارت‌های اجازه و محل رقم اجازه برای شناخت بهتر این رسم لازم است که این نوشتار آن را بر عهده دارد.

فریبا پات نویسنده این مقاله در پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، دوره 49، شماره 2، پاییز و زمستان 1395، صفحه 143-170 منتشر شده است.
http://yon.ir/eiEHx
@manuscript

✅ بررسی نقش ارامنه در گمرک بوشهر در دورﮤ قاجار براساس اسناد این دوره

ارامنه از اقلیت‌های تأثیرگذار در حیات اقتصادی و تجاری ایران در دوره‌های مختلف به شمار می‌آیند. در این میان، بنادر خلیج‌فارس و به‌ویژه بندر بوشهر و گمرگ آن ازجمله عرصه‌هایی بود که ارامنه در دوره قاجار نقش فعالی در آن داشته‌اند. در دورﮤ قاجار بوشهر قطب اقتصادی ایالت فارس محسوب می‌شـد و همچنین یکی از دروازه‌های مهم ورود و خروج کالا و ارتباط ایران با دیگر کشورهای جهــان بود. از این رو گمرگ بوشهر یکی از نهادهای فعال اقتصادی این برهه بود. هدف اصلی این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی و برپاﻳﮥ منابع کتابخانه‌ای تنطیم شده است پاسخ به این پرسش مهم است که نقش ارامنه در گمرک بوشهر در دورﮤ قاجار چگونه بوده است. بررسی شواهد گویای آن است که نیروهای ارمنی از زمان شکل‌گیری نهاد گمرک در بوشهر تا زمان اوج فعالیت‌های اقتصادی این نهاد در دورۀ قاجار مصدر خدمات مهمی بودند. در این دوره، ارامنه ضمن سروسامان‌دادن به اوضاع گمرگ بوشهر و توسعه و تجهیز آن، در راستای مبارزه با قاچاق کالا و گسترش شعبه‌های گمرگ و نظارت بر عملکرد این شعبه‌ها و آموزش کارمندان آن عهده‌دار خدمات عمده‌ای در بوشهر بودند. علاوه بر این، به‌لحاظ فرهنگی نیز اراﻣﻨﮥ بوشهر با اراﺋﮥ طرح‌های ابتکاری در راستای استفاده از امکانات گمرک برای استمرار فعالیت مؤسسه‌های آموزشی در بوشهر و دیگر بنادر جنوب ایران، در این حوزه نقش درخور توجهی داشته‌اند.

بدرالسادات علی زاده مقدم و ظهراب هاشمی پور نویسندگان این مقاله درپژوهشهای تاریخی، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 40، زمستان 1397، صفحه 19-37 هستند.
http://yon.ir/jgOsI
🆔 @manuscript

‍ ✅ «پيغام آشنا» در گام 75

هفتاد و پنجمين (75) شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی مجله «پیغام آشنا» به زبان اردو در شمارگان هفتصد نسخه به همت رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد چاپ ودر حوزه کشورهای غرب آسیا شامل: پاکستان، افغانستان، هندوستان و ایران توزیع خواهد شد. 
عناوين مقالات اين شماره بشرح زير مي باشد؛
فهرست مطالب
•    کاربرد مصادر فارسی در اشتقاق های زبان اردو – از دكتر انصار احمد    
•    پیشینه ی غزل فارسی در خانقاه های سیال شریف – از سيد انصر اظهر/ اقبال شاهد
•    ارزش نماز از دیدگاه اقبال – از دكتر وسيم انجم/ حافظ عبدالرشید
•    جایگاه امن و دوستی در شعر عرفانی پنجابی – از دكتر عاصمه غلام رسول
•    ملفوظات عرفای شبه قاره– از دكترشوكت حيات شيخ/ آغا علی مزمل
•    ترجمه منظوم مثنوی مولوی به زبان اردو – از دكتر ارشد محمود
•    آرایه های ادبی دیوان شاعر فارسی گو سراج الدین سگزی – از دكتر فايزه كرن
•    شعر عاشورایی سید میر انور شاه – از دكتر سيد مقيل حسين
•    شعر فارسی کبیر انور جعفری – از آقاي نجم الحسن خان
•    نگاهی بر آثار حضرت سلطان باهو – از دكتر ماريه عمر/ سیده ساره زهرا بخاری
•    نوآوری در نعت (منقبت رسول خدا)معاصر اردو – از آقاي زاهد همايون/ ارشد معراج
•    ذکر مار و مارگیری شعر منیر نیازی – از دكتر انور علي/ احسان الحق
•    اقبال و روش تدریس عصر حاضر – از دكتر حمد حسين هادي
•    کتیبه های تاریخی فارسی درسند از نظر مولوی محمد شفیع – از خانم كائنات بلوچ
•    محاسن شعر استاد ضیا جالندهری – از آقاي عجب خان
•    بررسی فکری و فنی نعت گویی نسیم سحر۔ از دکتر فرزند علی سرور
•    طنز در سفر نامه های شفیق الراحمن۔ خانم بدره خاتون
http://yon.ir/umBdu
🆔 @manuscript

✅چاپ نسخه خطی «دلائل الاحکام فی شرح شرائع الاسلام»

نسخه خطی نفیسی تحت عنوان دلائل الاحکام فی شرح شرائع الاسلام که تاریخ نگارش آن به دویست سال پیش برمی گردد به آستان قدس حسینی اهدا شد.
اهمیت این نسخه خطی به این دلیل است که به قلم سید ابراهیم القزوینی مولف کتاب صاحب الضوابط نگاشته شده است.
مسئول واحد احیای میراث فرهنگی و دینی آستان قدس حسینی در این باره اظهار داشت: این نسخه خطی جزئی از سلسله نسخه های خطی علمای کربلاست که آستان مطهر در نظر دارد آن را تحقیق و چاپ کند.  
احسان خضیر عباس افزود: این نسخه خطی شامل هفده جلد است که اکنون تایپ و حروف چینی آن آغاز شده است و سپس تحت عنوان دایره المعارف چاپ و منتشر خواهد شد.
وی ادامه داد: این جلد از نسخه در دست چاپ در آرشیو نسخ خطی آستان قدس موجود نبود و با جست و جو یافتن این نسخه و هدیه صاحب آن به این آستان، هفده جلد  مجموعه این نسخ تکمیل وآستان مطهر تصمیم به چاپ این کتاب گرفته است.
لازم به ذکر است که واحد احیای میراث‌ وابسته به آستان قدس حسینی جستجو، تحقیق و چاپ نسخ خطی نفیس میراث اسلامی را در برنامه کاری خود دارد.
http://yon.ir/hnVvO
🆔 @manuscript

✅ انتشار «المرجعيّةُ الدينيّةُ ودورُها في بناءِ الدّولةِ العراقيّةِ»
http://yon.ir/E50ZJ
🆔 @manuscript

✅اولین سمپوزیوم بین المللی مطالعات خط‌‌‌ نگاری در هنرهای ترکی -اسلامی

اولین سمپوزیوم بین المللی مطالعات خط‌‌‌ نگاری در هنرهای ترکی -اسلامی ۲۲-۲۴ مارس ۲۰۱۹/ ۲-۵ فروردین ۱۳۹۸ از سوی دانشگاه قاضی عثمان پاشا- توکات- ترکیه برگزار خواهد شد.

دانشگاه قاضی عثمان پاشا ترکیه به منظور ارج نهادن به مقام علمی دانشمند خط شناس فقید مشهدی خانم نعمت در ۹۵ امین سالگرد تولد وی سمپوزیوم بین المللی مطالعات خط نگاری در آثار هنری ترکی اسلامی را با هدف مطالعه دقیق خط نگاری در آثار هنری ترکی اسلامی در جغرافیای وسیعی از سرزمینهای تحت حاکمیت عثمانی و نواحی همجوار آن برگزار می کند.     

زمینه های پژوهشی سمپوزیوم:

- خط نگاری در آثار ترکی - اسلامی و خط نگاری به عنوان یک روش پژوهش علمی

- اهمیت خط نگاری در جغرافیای تاریخی ترکی

- زیباشناسی خط نگاری

-کاربرد فونت در خط نگاری 

- خط نگاری در معماری

- خط نگاری در صنایع دستی

- زمینه های خطنگاری و ویژگیهای تزیینی

- تاریخ شناسی خط

- نمادشناسی خط

- اهمیت خط در تاریخ هنر
http://yon.ir/tFvQw
🆔 @manuscript

✅ شانزدهمین دوره همایش حامیان نسخ خطی (جایزه سید عبدالله انوار) و گرامیداشت یاد سیدمحمد مشکوه، پیشکسوت عرصه نسخه شناسی، فردا شنبه 27 بهمن ماه از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در مرکز همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
http://yon.ir/ogMM5
🆔 @manuscript

✅ تحلیل آماری نسخه‌های خطی پزشکی کتابخانه حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی(ره)

هدف: پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل آماری نسخه‌های خطی پزشکی کتابخانه آیت‌ا... مرعشی نجفی‌(ره) و عوامل تأثیرگذار در کاهش و افزایش فراهم‌آوری نسخه‌های خطی در آن کتابخانه پرداخته است.

روش‌پژوهش: برای اجرای این پژوهش از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شده‌است که جامعه آماری آن 701 عنوان نسخه خطی در موضوع پزشکی از بین 18409 عنوان نسخه می‌باشد و برای پاسخ به برخی از سؤال‌ها، از روش میدانی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، جمع‌آوری اطلاعات با تهیه چک لیست و استفاده از فهرست کتاب‌های خطی موجود در بانک کتابشناختی کتابخانه مرعشی و در برخی موارد رؤیت فیزیکی کتاب شکل گرفته‌است و همچنین در آمار توصیفی از فراوانی درصد و در آمار استنباطی از آزمون خی‌دو استفاده شده‌است.
یافته‌ها: با توجه به یافته‌های پژوهش از مجموع 701 منبع جامعه آماری، بیشترین منابع در قرن سیزدهم با 4/26درصد کتابت شده‌اند، منابع دارای عنوان 7/99 درصد، بیشترین منابع به زبان فارسی با فراوانی 1/48 درصد و 8/42 درصد به خط نسخ نگارش شده‌اند.

نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان می­دهد که خط‌مشی کتابخانه درخصوص کتابشناسی نسخ خطی به‌صورت شفاهی بوده‌است و در دهه‌های گذشته روند فراهم‌آوری به شیوه خرید بوده و به علت بالا رفتن تورم خرید نسخه‌های خطی کاهش یافته‌‌است و از این رو باید در حفظ و نگهداری نسخه‌های موجود تلاش مؤثرتری انجام داد.

سعید غفاری؛ رضا خاکیان نویسندگان این مقاله در دانش شناسی دوره 10، شماره 38، پاییز 1396، صفحه 81-92 هستند.
http://yon.ir/bGowB
🆔 @manuscript

✅ «پرتوستان» رضاقلی‌خان هدایت

رضاقلی خان هدایت، تذکرۀ پرتوستان را در پنجاه‌ و شش پرتو، در حکایات و مطالب مربوط به عرفا و صوفیه روزگار خود که با آنان نشست و برخاست داشته، به سال 1282ـ1283 قمری در تبریز تألیف کرده است. مؤلف در آغاز رساله، ذیل هر پرتو، به بررسی احوال یک نفر از عرفاء و صوفیه پرداخته که خود با آنان مراوده و حشر و نشر داشته، یا توسط نزدیکان و دوستان، از احوال آنان مطلع بوده است. از پرتو سی‌ام به بعد، به بررسی احوال میرزا ابوالقاسم شیرازی مشتهر به سکوت می‌پردازد و در ضمن آن، به سیروسلوک خود و رفت‌وآمد به مجالس میرزای مذکور اشاره می‌کند. رسالۀ پرتوستان از پرتو سی‌ام، شیوه‌ای تازه پیدا می‌کند، به‌طوری که مؤلف تا پایان رساله، به بیان ارادت خود و بزرگان زمان به میرزای نامبرده و ذکر فضایل او می‌پردازد.

تنها نسخۀ موجود از پرتوستان که اساس این تصحیح قرار گرفته، دستنویس شمارۀ 14848ـ5 کتابخانۀ ملی تهران است. این نسخه دارای 34 برگ است. از صحیفۀ چهارم آغاز می‌شود و تا صفحۀ شصت‌وهفتم ادامه دارد. کاتب نسخه، اسدالله خان تنکابنی ساکن تبریز بوده و این نسخه را در سال 1285 قمری، یعنی سه سال بعد از تألیف رساله در تبریز کتابت کرده است.

فهرست مطالب کتاب به این قرار است:

مقدمه

شرح احوال مؤلف در ریاض العارفین

تألیفات

پرتوستان

نسخه‌شناسی رساله

تصحیح و ویرایش رساله

نمایه شامل: احادیث و عبارات عربی، اشعار، اشخاص، اماکن، طبقات، کتابها.

مصحح این کتاب حسین نصیرباغبان است که توسط ارمغان تاریخ در 110 صفحه در سال 1396 منتشر شده است.
http://yon.ir/JOY72
🆔 @manuscript