گنجینه مکتوب

تفسير القرآن للناشئين


نویسنده : عبدالحليم عويس ; على عبدالمحسن جبر
تاریخ انتشار : 1385-00-00
زبان: عربي
ناشر : دار ابن حزم/دار الوفاء
شابک :

: چكيده کتاب


تفسيرى ساده از قرآن براى مبتدئين مى باشد.
در اين كتاب كه يك دوره كوتاه و فشرده تفسير قرآن است ابتدا مباحثى در باب شأن نزول آيات قرآنى ارائه شده و سپس نكاتى تفسيرى كه جنبه اخلاقى و اجتماعى دارد در خلال آيات قرآنى ارائه مى گردد. نويسنده در مقدمه تفسير خويش مباحثى از فنون علوم قرآنى و تفسير را ارائه نموده و تفسيرى فشرده و كوتاه از آيات قرآنى ارائه نموده است.


: موضوعات
جنبه هاى اخلاقى قرآن، جنبه هاى اجتماعى قرآن، تفسير ساده : کلید واژه

فتّاح (راهگشاي درك معاني و مفاهيم قرآن كريم)


نویسنده : هورفر، محمّدرضا
تاریخ انتشار : 1386-02-16
زبان: فارسي
ناشر :
شابک : 964-06-9084-8

: چكيده کتاب

آموزش مفاهيم قرآن در قالب تمرين و روش‌هاي ساده جهت مخاطبان مبتدي مي‌باشد. در اين كتاب سعي شده بر اساس روش‌هاي ساده براي نوآموزان قرآن لغات و مفاهيم قرآني بيان گردد و مباحثي از علم تجويد و ادبيات عرب كه در فهم موضوعات قرآني و ترجمه قرآن نقش دارد به زباني ساده ارايه شود. نگارنده در بخش اول به بحث درباره ضماير قرآني اعم از ضماير متصل و منفصل پرداخته و تمرين‌هايي را براي فهم مطلب در پايان اين بخش ارايه نموده است. در بخش دوم به بحث درباره عبارات متشابه قرآن كه به ترجمه صحيح قرآن كمك مي‌كند پرداخته و در پايان شيوه علامت‌گذاري كلمات آيات قرآن را بررسي نموده و تمرين‌هايي براي درك مطلب آن در نظر گرفته است.


: موضوعات
: کلید واژه

??كتابشناسى نقد ترجمه‏هاى قرآن‏??


در دهه اخير، نقدهاى متعددى به ترجمه‏هاى قرآن زده شده و به شيوه‏هاى مختلفى، ترجمه‏ها آسيب‏شناسى شده‏اند از جمله:
1. ترجمه‏هاى ممتاز قرآن در ترازوى نقد، محمد على كوشا، انتشارات كتاب مبين، 1382 ش. كه به نقد ترجمه‏هاى آقايان امامى، آيتى، خرمشاهى، فولادوند، خرّم دل، ترجمه احمد آرام از آيات قرآن كريم در «الحياة»، ترجمه خانم فاطمه مشايخ از «تلخيص الميزان»، پرداخته است؛ در اين كتاب از روش خاص و ترتيبى در نقدترجمه‏ها استفاده شده است؛
2. تاريخ ترجمه از عربى به فارسى، دكتر آذرتاش آذرنوش، 1375 ش؛ ايشان به بررسى ترجمه‏هاى كهن فارسى، همچون «ترجمه طبرى (رسمى) «كشف الاسرار ميبدى» و ترجمه «تفسير ابوالفتوح رازى» و ... پرداخته است.
شيوه ايشان در نقد، در بخش اول كتاب به صورت خاص و ترتيبى است؛ اما در بخش دوم كتاب، از شيوه عام و موضوعى استفاده كرده است و بيشتر به نقد ترجمه‏ها از ديدگاه دستور زبان فارسى پرداخته است؛
3. آسيب‏شناسى ترجمه قرآن كريم در واژه و ساختار، پايان نامه آقاى امير مسعود صفرى، دانشگاه امام صادق عليه السلام، 1380 ش؛ در اين نوشتار به نقد ترجمه‏هاى متعددى، همچون: ترجمه آيةاللَّه مكارم شيرازى، فولادوند، خرمشاهى و ... به صورت عام و موضوعى پرداخته شده؛ آسيب‏هاى ترجمه‏ها، به دو بخش «واژگانى» و «ساختار» تقسيم و براى هر كدام مثال‏هاى متعددى ذكر گرديده است و سپس نويسنده ترجمه مطلوب خود را از آيه مورد بحث ارائه كرده است؛
4. قرآن پژوهى (هفتاد بحث و تحقيق قرآنى) اثر بهاء الدين خرمشاهى، مركز نشر فرهنگى مشرق، تهران 1372 ش؛ در اين كتاب از ص 323 تا ص 538 در مورد نقد ترجمه‏هاى متعدد از جمله: ترجمه قرآن مجيد به قلم فولادوند، آيتى، بهبودى، فارسى، خواجوى، خرمشاهى، الاهى قمشه‏اى و ترجمه جديد قرآن به انگليسى، سخن گفته شده است.
مقاله‏شناسى نقد ترجمه‏هاى قرآن‏
در دهه‏هاى اخير، مقالات متعددى در مورد ترجمه‏هاى قرآن در «مجله مترجم»، «مجله بينّات» و «مجله ترجمان وحى» و ... منتشر گرديد، كه در اين مقالات نيز، گاهى از «روش خاص» و گاه از «روش عام» استفاده شده است، برخى از مهمترين اين‏ مقالات عبارتند از:
الف) نقد ترجمه‏هاى فارسى:
در اين رابطه، ابتدا جدولى از 104 نقد را كه توسط آقاى هادى حجت از مقالات نقد، پيرامون ترجمه به زبان فارسى، تا سال 1377 ش جمع آورى شده است را ذكر كرده‏ «1» سپس فهرست نقدهاى ارائه شده را تكميل مى‏كنيم:
لازم به تذكر است كه در جدول مزبور از نشانه هاى اختصارى زير براى مفاهيم ذكر شده استفاده شده است:
ت: «ترجمه»؛ ج: «جواب»؛ ق: «قسمت»؛ م: «معرفى»؛ ن: «نقد».

??كتابشناسى نقد ترجمه‏هاى قرآن‏??


در دهه اخير، نقدهاى متعددى به ترجمه‏هاى قرآن زده شده و به شيوه‏هاى مختلفى، ترجمه‏ها آسيب‏شناسى شده‏اند از جمله:
1. ترجمه‏هاى ممتاز قرآن در ترازوى نقد، محمد على كوشا، انتشارات كتاب مبين، 1382 ش. كه به نقد ترجمه‏هاى آقايان امامى، آيتى، خرمشاهى، فولادوند، خرّم دل، ترجمه احمد آرام از آيات قرآن كريم در «الحياة»، ترجمه خانم فاطمه مشايخ از «تلخيص الميزان»، پرداخته است؛ در اين كتاب از روش خاص و ترتيبى در نقدترجمه‏ها استفاده شده است؛
2. تاريخ ترجمه از عربى به فارسى، دكتر آذرتاش آذرنوش، 1375 ش؛ ايشان به بررسى ترجمه‏هاى كهن فارسى، همچون «ترجمه طبرى (رسمى) «كشف الاسرار ميبدى» و ترجمه «تفسير ابوالفتوح رازى» و ... پرداخته است.
شيوه ايشان در نقد، در بخش اول كتاب به صورت خاص و ترتيبى است؛ اما در بخش دوم كتاب، از شيوه عام و موضوعى استفاده كرده است و بيشتر به نقد ترجمه‏ها از ديدگاه دستور زبان فارسى پرداخته است؛
3. آسيب‏شناسى ترجمه قرآن كريم در واژه و ساختار، پايان نامه آقاى امير مسعود صفرى، دانشگاه امام صادق عليه السلام، 1380 ش؛ در اين نوشتار به نقد ترجمه‏هاى متعددى، همچون: ترجمه آيةاللَّه مكارم شيرازى، فولادوند، خرمشاهى و ... به صورت عام و موضوعى پرداخته شده؛ آسيب‏هاى ترجمه‏ها، به دو بخش «واژگانى» و «ساختار» تقسيم و براى هر كدام مثال‏هاى متعددى ذكر گرديده است و سپس نويسنده ترجمه مطلوب خود را از آيه مورد بحث ارائه كرده است؛
4. قرآن پژوهى (هفتاد بحث و تحقيق قرآنى) اثر بهاء الدين خرمشاهى، مركز نشر فرهنگى مشرق، تهران 1372 ش؛ در اين كتاب از ص 323 تا ص 538 در مورد نقد ترجمه‏هاى متعدد از جمله: ترجمه قرآن مجيد به قلم فولادوند، آيتى، بهبودى، فارسى، خواجوى، خرمشاهى، الاهى قمشه‏اى و ترجمه جديد قرآن به انگليسى، سخن گفته شده است.
مقاله‏شناسى نقد ترجمه‏هاى قرآن‏
در دهه‏هاى اخير، مقالات متعددى در مورد ترجمه‏هاى قرآن در «مجله مترجم»، «مجله بينّات» و «مجله ترجمان وحى» و ... منتشر گرديد، كه در اين مقالات نيز، گاهى از «روش خاص» و گاه از «روش عام» استفاده شده است، برخى از مهمترين اين‏ مقالات عبارتند از:
الف) نقد ترجمه‏هاى فارسى:
در اين رابطه، ابتدا جدولى از 104 نقد را كه توسط آقاى هادى حجت از مقالات نقد، پيرامون ترجمه به زبان فارسى، تا سال 1377 ش جمع آورى شده است را ذكر كرده‏ «1» سپس فهرست نقدهاى ارائه شده را تكميل مى‏كنيم:
لازم به تذكر است كه در جدول مزبور از نشانه هاى اختصارى زير براى مفاهيم ذكر شده استفاده شده است:
ت: «ترجمه»؛ ج: «جواب»؛ ق: «قسمت»؛ م: «معرفى»؛ ن: «نقد».

? تاريخ القرآن مؤلف: ابراهيم الابيارى اين كتاب شامل دو قسمت است- در قسمت اول مؤلف سعى نموده است پيرامون زندگى پيامبر گرامى اسلام، به اختصار سخن بگويد در ادامه آن و در قسمت دوم بعضى از مسائل علوم قرآن مانند: عدد آيات- ترتيب آيات اسامى سوره‏ها- نزول قرآن بر هفت حرف، ناسخ و منسوخ- محكم و متشابه را بيان نموده است. شيوه مؤلف در اين كتاب اختصارگويى است و كليه مسائل مطرح شده را به صورت اختصار بيان نموده كتاب در سال 1384 منتشر و به علت استقبال از آن دو نوبت ديگر به چاپ رسيده يكى در سال 1401 و ديگرى در سال 1411 هجرى قمرى‏.
???
? @quranied

? کتاب تاریخ قرآن
تألیف دکتر محمود رامیار (۱۳۶۳-۱۳۰۱) است. این کتاب همانطور که از نامش پیداست دربارهٔ مسائل مربوط به قرآن و تاریخ این کتاب به زبان فارسی است. نثر این کتاب ساده و امروزی است و نویسنده از منابع اهل سنت و شیعه و منابع غربی نیز استفاده کرده است. تاریخ قرآن رامیار، اولین کتاب فارسی در موضوع خود است و در میان کتابهای تاریخ قرآن نوشته دانشمندان مسلمان، جایگاه ممتازی دارد. این کتاب برگزیدهٔ دومین دورهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.
این کتاب اولین کتاب در زبان فارسی با عنوان تاریخ قرآن و در سال ۱۳۴۶ شمسی منتشر شده است. رامیار فارغ التحصیل دانشگاه ادینبورو است که دو خاورشناس مشهور آن، ریچارد بل و مونتگمری وات در آن دانشگاه سالها تدریس کرده و هر دو دارای اثر در تاریخ قرآن هستند. رامیار در طول نزدیک به دو دهه در تاریخ قرآن خود بازنگری نمود و آن را باحجمی بیش از دو برابر حجم اوّل در ۱۳۶۲ شمسی انتشار داد. تاریخ قرآن رامیار در میان کتابهای تاریخ قرآن نوشته دانشمندان مسلمان، جایگاه ممتازی دارد. این کتاب ۱۷ فصل و ملحقاتی چند دارد. رامیار همچنین مباحث مفصلی درباره وحی و ماهیت و انواع آن و سبب نزول آورده است و در بحث ترجمه قرآن برخلاف زنجانی به مباحث عام ترجمه، و به خصوص ترجمه به زبان‌های غربی پرداخته است.
? ویژگی‌ها:
✅ استواری اسلوب، دقّت در انتخاب منابع، شمّ انتقادی علمی مؤلّف
✅ فراوانی، اصالت و دست اوّل بودن منابع و مستندات
✅ تبویب و تدوین مطالب
✅ نثر شیوای کتاب، دوری از ابهام و انشا نویسی
????
? @quranied

?در آستانه قرآن- راميار
✅ تألیف بلاشر-ترجمه محمود رامیار
در سال 1945 ميلادى كه نخستين بار ترجمه فرانسوى قرآن از« بلاشر» منتشر شد. مقدمه آن سخت مورد توجّه علاقه‏مندان قرار گرفت. اين مقدّمه پس از مدّتى، با تلاش بيش‏تر به عنوان كتابى مستقل كه توسط استاد فقيد، مرحوم دكتر راميار، تحت عنوان« در آستانه قرآن» به فارسى برگردانده شد، پا به عرصه پژوهش‏هاى قرآنى نهاد.
✅ ساختار و گزارش محتوا:
كتاب شامل مقدّمه و پنج عنوان و بخش كلى است. مترجم در مقدّمه درباره بلاشر و كتاب‏هاى او سخن به ميان آورده، آن‏گاه از چگونگى ترجمه و تاريخ آن سخن مى‏گويد. اينك به گزارش پنج عنوان و بخش كلى كتاب مى‏پردازيم: بخش اول، گردآورى قرآن مجيد نام دارد كه در آن سه فصل گردآورى قرآن، اصطلاح رسم الخط مصحف عثمانى و قراءات و قاريان به چشم مى‏خورد. بخش دوم، توصيف مصحف كنونى نام دارد. و در آن مباحثى درباره تقسيم‏بنديهاى قرآن، سرسوره‏ها، زبان قرآن و سبك قرآن وجود دارد. بخش سوم،«انتقاداتى كه پيش آمد» نام دارد و شامل انتقادات اسلامى و اروپائيان است. بخش چهارم. علوم قرآنى نام دارد كه شامل دو فصل منابعى براى درك متن قرآن و تدوين برحسب نزول قرآن است. و بخش پنجم كتاب، ترجمه‏هاى قرآن به زبانهاى اروپايى نام دارد كه ترجمه‏هاى قديم و معاصر را معرفى نموده است.
✅ نگاهى درباره نگارش و شيوه ترجمه‏
كتاب حاضر با قلمى روان و قابل فهم و كاملا علمى نوشته شده است و نشان‏دهنده اهتمام دكتر راميار در اين تاليف ارزنده است. روش مترجم در نگارش اين اثر بدين منوال است كه جملات متن اصلى خيلى فشرده و طولانى بوده ولى ايشان سعى نموده هرجمله را به چند جمله تقسيم نموده و هرجا هم كه اين كار مقدور نبوده به ناچار جمله‏بندى را به همان شكل اصلى، طولانى و فشرده آمده است. از خصوصيات بارز اين ترجمه آن است كه دكتر راميار هرجا كه لازم بوده يادداشت و تعليقه‏اى براى روشن نمودن متن با منبع ذكر كرده و براى اطلاع بيشتر خوانندگان مراجع تازه‏ترى مطرح نموده است و هر كجا كه لغزشى از مؤلف به نظرشان رسيده آنرا تصحيح و جوابى درخور و مناسب به آنها داده است و اين پاورقيها در دو زمينه فوق، نشانگر توانايى علمى ايشان مى‏باشد.
????
? @quranied

🔴 کتاب‌شناسي و نسخه‌شناسي:
بايد توجه داشت که اصولاً ادر يک تقسيم بندي کلي، طلاعاتي از هر اثر مخطوط که قابل تعميم نباشد و داده‌هايي را که قابل تعميم به اثر ديگري نيز باشد گويند. البته نبايد اشتباه کرد که اصلطلاح کتابشناسي سه تعريف ديگر هم دارد.
1) ""عنوان اصلي نسخه"": عنوان اصلي يا نام كتاب، عنواني است كه مؤلف آن را بر اثر اطلاق كرده باشد. عنوان كتاب يا نام اثر از مهم ترين اطلاعاتي است كه هر فهرست نگار بايد به آن توجه كامل كند؛ زيرا خواننده در وهله اول كه مي خواهد معرفي هر نسخه را مطالعه كند, به عنوان و نام اثر مراجعه و توجه مي‌كند. بنابراين فهرست نويس بايد در ذكر عنوان كتاب اهتمام تام نمايد و امور زير را در نظر بگيرد:
1. ذكر نام كامل كتاب؛ بايد فهرست نويس نام كتاب را به صورت كامل ـ نه تلخيص شده و مختصر ـ در فهرست ذكر نمايد.
2. ذكر عنوان مشهور يا نام هاي ديگر كتاب؛ برخي كتاب ها به چند نام مشهورند؛ بنابراين فهرست نويس پس از نام اصلي, بايد عنوان هاي ديگر كتاب را نيز ذكر نمايد.
3. رسم الخط عنوان؛ در ذكر عنوان كتاب بايد رسم الخط آن به همان صورت اصلي كه مولف انتخاب و نوشته است, نقل شود. مثلا اگر نام كتاب عربي است با همان صورت عربي نقل شود و اگر فارسي است به همان شكل نوشته شود.
4. يقين به عنوان كتاب؛ محقق به عنواني كه براي كتاب انتخاب مي‌كند بايد يقين داشته باشد و بداند نام اين كتاب واقعا همين عنوان است. بنابراين اگر كم ترين احتمالي درباره عدم صحت عنوان انتخاب شده دارد, بايد درج نمايد. بهترين راه براي يقين به عنوان كتاب, مراجعه به مقدمه مولف است؛ زيرا اغلب مولفان در مقدمه كتاب خود نام اثر را ذكر نموده اند. به نام هايي كه در عطف يا شيرازه كتاب يا صفحه اول نسخه نوشته شده است, نبايد اعتماد نمود. اعتماد فهرست نگاران به اين نوشته ها موجب ايجاد اشكالات و اشتباهات فراوان در فهارس شده است.
5. كتاب هاي مجهول العنوان؛ كتاب هايي كه نام آن ها بر فهرست نگار روشن نشده است, فهرست نگار خود اسمي بر پايه موضوع آن، براي كتاب انتخاب مي‌كند. اسم هايي كه در اين موارد انتخاب مي شوند اغلب كلي و با اشاره به موضوع كتاب يا لغت آن است. مثلا مي‌نويسد رساله‌اي در فقه شيعي, رساله‌اي در نحو و.. اشكالي كه در فهارس نسخ خطي در اين زمينه به چشم مي خورد, اين است كه فهرست نگاران براي عنوان هايي كه خود انتخاب مي‌نمايند, هيچ علامت و رمزي قرار نداده اند؛ از اين رو خواننده نمي داند چه عنواني يقيني و چه عنواني را فهرست نگار انتخاب كرده است. براي جلوگيري از اين اشتباه قراردادن عنوان انتخابي داخل كروشه, مي تواند كمك خوبي براي خوانندگان و تمايز بين عنوان هاي يقيني و انتخابي باشد.
6. نام هاي ديگر كتاب: براي برخي كتاب ها به مرور زمان چند نام اشتهار يافته است. در فهرست اين گونه كتاب ها, ابتدا نامي كه مولف براي اثرش انتخاب نموده به عنوان نام اصلي ذكر گرديده و پس از آن, ديگر نام ها به عنوان نام هاي فرعي ذكر مي‌گردد.
7. كتاب هايي كه عنوان خاصي ندارند: برخي مولفان براي كتاب خود عنواني انتخاب نمي‌كنند. فهرست اين گونه كتاب ها با دشواريهاي زيادي مواجه بوده و در هر فهرست, نامي براي آن ذكر شده, و همين امر موجب مخفي ماندن نسخه‌هاي آن گرديده است.
8. كتاب هاي چند عنواني: برخي مولفان براي كتاب هاي خود چند نام انتخاب نموده اند كه همين امر نيز موجب ناهمآهنگي در فهرست اين گونه كتاب ها گرديده است.
توجه: عنوان مشهور يا ديگر: سواي از عنوان اصلي بوده و همان‌گونه كه از نامش پيداست عنواني است كه اثر به آن نام نيز شهرت دارد. @manuscript (اين بحث ادامه دارد ...)

نكته ديگر تنوع و تعدد سبكهاي ترجمه است. از مجموع ترجمه‏هاي فارسي پيش از انقلاب، تنها ترجمه مرحوم الهي قمشه‏اي در بازار كتاب و در ميان خوانندگان ترجمه قرآن رواج داشت و ديگر ترجمه‏ها بندرت مورد استفاده محققان قرار مي‏گرفت. اما در ميان ترجمه‏هاي فارسي پس از انقلاب سبكها و نثرهاي مختف وجود دارد (ترجمه تحت‏اللفظي، ترجمه اديبانه، ترجمه تفسيري، ترجمه منظوم و حتي ترجمه به سبك شعر نو) و قرآن‏خوانان و قرآن‏پژوهان به تناسب سليقه و احتياج خود به ترجمه‏هاي مختلف رجوع و استناد مي‏كنند.

رواج ترجمه‏هاي متعدد و متنوع از قرآن در تمام زبانها نشان‏دهنده توجه روزافزون مسلمانان و غيرمسلمانان در شناخت و فهم بيشتر آيات اين كتاب آسماني است. اين امر همچنين شاخص خوب و بسيار مطمئني است كه نشان مي‏دهد ميزان توجه به قرآن و رجوع به قرآن در فرهنگ اسلامي كشورهاي غيرعرب‏زبان و حتي در غرب بسيار بيشتر و بيشتر شده است. با اين همه، از يك نكته نبايد غفلت ورزيد. اهميت و ظرافت ترجمه قرآن در قياس با ترجمه متون معمولي صد چندان و بلكه هزار چندان است. از اين رو مترجمان و ترجمه‏هاي قرآن نيازمند نقد و سنجش مكررند.

سنجش ترجمه‏هاي مختلف قرآن كريم در قالب نقدها و بررسيهاي مكتوب و شفاهي از جمله رويدادهاي مباركي است كه طي دو دهه اخير در نشريات فارسي‏زبان رونق گرفته است. اين امر با آنكه البته در قياس با ترجمه قرآن در ديگر زبانها بسيار پيشتر و بيشتر مي‏نمايد، به گمانم هنوز در آغاز راه است؛ گو اينكه ترجمه فارسي قرآن نيز همچنان به گامهاي بسيار بيشتر نيازمند است. در اين ميان، از يك نكته نبايد غافل بود: نقد و بررسيهاي ترجمه‏هاي قرآن در زبان فارسي علي‏الاصول بر سطح كيفي ترجمه‏ها و دقت مترجمان امروزين افزوده است. بسياري از اشتباهات در فهم معناي واژگان، عبارات، تمثيلهاي قرآني يا برگردان درست فارسي مي‏شناسيم كه برخي از بزرگترين مترجمان گذشته بسهولت مرتكب شده‏اند، اما امروزه ديگر ارتكاب آن را بر هيچ مترجم گمنام و تازه‏كاري هم نمي‏توان بخشيد. آستانه تحمل مترجمان قرآن نيز بسيار بالاتر رفته است. ديگر چندان غريب نيست كه ببينيم ترجمه مترجماني بسيار شهره در عرصه علم يا سياست يا فرهنگ، در علن به عيار نقد محك خورده است. اين امر چندان طبيعي است كه بر يكي از ترجمه‏هاي فارسي قرآن در دهه هفتاد شمسي، بيش از يكصد نقد و نظر نوشته شد و از مجموعه اين نقد و تعريفها، بجز مترجم، بسياري از خوانندگان و مترجمان احتمالي آينده نيز سود بردند. در جانب ديگر، كم نيستند مترجماني كه به تصريح خود يا بي آن، كمي يا كثيري از نكات ناقدان را پذيرفته و در چاپهاي بعدي خود به اصلاح برخي اشكالات در برگردان خود مبادرت ورزيده‏اند.

در دهه هفتاد شمسي، همراه با رشد تعداد ترجمه‏هاي قرآن، اين نقدها و ارزيابيها به صورتي تقريبا متوازن انتشار مي‏يافت. همين نقدهاي ترجمه قرآن، حساسيت مترجمان بعدي را نسبت به اهميت كار افزايش داد و بسياري از مترجمان بعدي كوشيدند تا اشتباهات پيشينيان را مرتكب نشوند. در سالهاي اخير و همزمان با شتاب در انتشار ترجمه‏هاي جديد قرآن به فارسي، نقدنويسي و ارزيابي كار مترجمان قرآن رشد قابل قبولي نداشته است. از همين رو، شايد بتوان گفت امروز براي ارتقاي سطح ترجمه‏هاي فارسي قرآن در كشور خود بيش از هر چيز نيازمند انضباط علمي، كوشش علمي، نقد علمي، و نظام پاداش و كيفريم.

من نيز خود اگرچه تنها بر دو ترجمه معروف قرآن نقد و معرفي مفصل و بر بسياري ترجمه‏هاي فارسي، انگليسي، آلماني و گاه در برخي ديگر زبانها، نقد يا معرفيهاي اجمالي نوشته‏ام،[3] بيشتر كوشيده‏ام بررسيها و سنجشهاي خود در اين باره را با نگاهي مضموني به مجموعه‏اي از ترجمه‏ها انجام دهم. از اين رو در نخستين بخش اين كتاب مقالاتي را قرار داده‏ام كه ضمن پرداختن به موضوعي ادبي، شماري از ترجمه‏هاي فارسي قرآن را با هم مقايسه و عملكرد مترجمان را مي‏سنجند. اين همه به يقين هرگز حرفهاي نهايي در موضوع خود نيستند و با تأمل بيشتر از جانب صاحبنظران امر قرآن‏پژوهي، نكات صحيح‏تر و دقيقتر بيشتري مي‏توان مطرح كرد و از اشتباهات راقم اين سطور بسي كاست.

****

📚 کتاب تاریخ قرآن
تألیف دکتر محمود رامیار (۱۳۶۳-۱۳۰۱) است. این کتاب همانطور که از نامش پیداست دربارهٔ مسائل مربوط به قرآن و تاریخ این کتاب به زبان فارسی است. نثر این کتاب ساده و امروزی است و نویسنده از منابع اهل سنت و شیعه و منابع غربی نیز استفاده کرده است. تاریخ قرآن رامیار، اولین کتاب فارسی در موضوع خود است و در میان کتابهای تاریخ قرآن نوشته دانشمندان مسلمان، جایگاه ممتازی دارد. این کتاب برگزیدهٔ دومین دورهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.
این کتاب اولین کتاب در زبان فارسی با عنوان تاریخ قرآن و در سال ۱۳۴۶ شمسی منتشر شده است. رامیار فارغ التحصیل دانشگاه ادینبورو است که دو خاورشناس مشهور آن، ریچارد بل و مونتگمری وات در آن دانشگاه سالها تدریس کرده و هر دو دارای اثر در تاریخ قرآن هستند. رامیار در طول نزدیک به دو دهه در تاریخ قرآن خود بازنگری نمود و آن را باحجمی بیش از دو برابر حجم اوّل در ۱۳۶۲ شمسی انتشار داد. تاریخ قرآن رامیار در میان کتابهای تاریخ قرآن نوشته دانشمندان مسلمان، جایگاه ممتازی دارد. این کتاب ۱۷ فصل و ملحقاتی چند دارد. رامیار همچنین مباحث مفصلی درباره وحی و ماهیت و انواع آن و سبب نزول آورده است و در بحث ترجمه قرآن برخلاف زنجانی به مباحث عام ترجمه، و به خصوص ترجمه به زبان‌های غربی پرداخته است.
💠 ویژگی‌ها:
✅ استواری اسلوب، دقّت در انتخاب منابع، شمّ انتقادی علمی مؤلّف
✅ فراوانی، اصالت و دست اوّل بودن منابع و مستندات
✅ تبویب و تدوین مطالب
✅ نثر شیوای کتاب، دوری از ابهام و انشا نویسی
👇👇👇👇
🆔 @quranied

📚 تاریخ قرآن
💠 تألیف: دكتر عبد الصبور شاهين و ترجمه: سيد حسين سيدی.
✅ عبدالصبور شاهین (1928ـ2010) را باید مؤلف مهم‌ترین و معروف‌ترین کتاب تاریخ قرآن در جهان عرب به‌ویژه در میان اهل سنت دانست. وی نیز فارغ التحصیل فرانسه و آشنا با تحقیقات غربیان درباب قرآن بود. کتاب وی با عنوان تاریخ القرآن که نخستین بار در 1966 انتشار یافت، حاوی مهم‌ترین مباحث رایج درباب تاریخ قرآن همراه با نقل قول‌های مکرری از نُلدکه، شوالی، بلاشر است. اهمیت و تفاوت کتاب شاهین با دیگر تاریخ قرآن‌ها در تخصص وی راجع به رسم الخط و قرائات شاذ است که این بخش (ص 157ـ241) از کتاب وی را بی‌بدیل کرده است. از میان نویسندگان مسلمان معاصر، وی در کتاب خود تنها از ابوعبدالله زنجانی و سید ابواالقاسم خویی نام می‌برد و در مورد فرد اخیر گاه به انتقاد از آرای وی می‌پردازد (ص 54ـ56).
✅ وى در این کتاب با تحقيقاتى كه پيرامون حديث سبعة احرف از جهات مختلف انجام داده است تلاش نموده تا ارتباط آن را با قرائت قرآن بر قرار نمايد و اثبات نموده كه منظور از عدد هفت،كثرت است نه عدد واقعى آن. لذا قرائت‌هاى مختلف مى‌تواند بيشتر و يا كمتر از هفت نيز باشد.
♦️ تذكر:مؤلف محترم در بحث«پژوهشى پيرامون مصحف حضرت على(علیه السلام)،مسالۀ تحريف قرآن را از زبان حاجى نورى صاحب كتاب فصل الخطاب ذكر مى‌نمايد ولى نام طبرسى را مى‌برد كه به نظر مى‌رسد ايشان بين اين دو شخصيت خلط و اشتباه نموده و فكر مى‌كند يك نفر مى‌باشند و این مسئله شاید کمی از ارزش علمی کتاب بکاهد.
👇👇👇👇
🆔 @quranied

📚 موسوعة الدراسات القرآنية (قسم تاریخ القرآن)
💠 تألیف: دكتر محمد حسين على الصّغير
✅ كتاب مجموعه‏اى است از موضوعات علوم قرآنى كه عنوان موسوعة را به خود اختصاص داده است. جلد سوم این مجموعه به مساله تاريخ قرآن پرداخته و در آن مباحثى همچون: وحى، نزول قرآن، جمع قرآن، قراءآت قرآن و در پايان مساله سلامت قرآن از تحريف را بيان نموده است.
💠 درباره نویسنده:
دکتر محمد حسین الصغیر دارای مراتب عالی دانشگاهی بوده و به عنوان استاد اول و با تجربه دانشگاه کوفه شناخته شده است. بسیاری او را به خاطر مباحث زیبا و عمیقی که طرح کرده است، استاد اول در کل دانشگاه های عراق تلقی می کنند. این بالاترین رتبه علمی در عراق است که ایشان جهت کثرت دانش و وسعت فهم داراست.
💠 ساختار كتاب:
كتاب شامل 6 فصل فصل اول: وحى قرآن فصل دوم: نزول قرآن فصل سوم: جمع قرآن فصل چهارم: قراءات قرآن فصل پنجم: شكل و اعراب قرآن فصل ششم: سلامت قرآن از تحريف‏.
👇👇👇👇
🆔 @quranied

📚 در آمدی بر تاریخ قرآن
💠 تأليف ريچارد بل و ترجمه بهاء الدين خرمشاهى می باشد.
مؤلف در کتاب ديدگاههاى خود را درباره تاريخ قرآن بيان كرده است. وى مطالب را در يازده فصل آورده كه خلاصه آنها به قرار زير مى‏باشد.
✅ ويژگى‏ها:
♦️ در مباحثى كه مطرح نموده ديدگاههاى مختلف را نقل و مورد نقد و بررسى قرار داده است.
♦️ در فصل اول براى توضيح و جايگاه وحى و نقش آن در زندگى مسلمانان، اوضاع و احوال مردم عربستان و نحوه زندگى آنها مورد بررسى قرار گرفته است.
♦️ در فصل پنجم برخى از ويژگيهاى مربوط به سبك قرآن در بيان مطالب همچون استعاره، تشبيه و تمثيلات، به خوبى مورد بررسى و توضيح داده شده است.
♦️ مطالب كتاب ساده و روان است بطورى كه براى عموم قرآن پژوهان قابل استفاده مى‏باشد و اين به علت ترجمه متن كتاب است كه از طرف مترجم صورت گرفته است.
♦️ اشكال عمده اين كتاب فصل نهم( آموزه‏هاى قرآن) است كه مباحث آن هيچ ربطى به تاريخ قرآن ندارد و بيشتر جنبه درون قرآن دارد تا مباحث مربوط به علوم قرآن كه مباحث بيرون قرآنى است‏.
👇👇👇👇
🆔 @quranied

📚 معرفى كتاب‏
💠 اعجاز القرآن و البلاغة النبویة
♦️ نوشته مصطفی صادق الرافعی، يكى از بزرگترين ادبا و انديشمندان معاصر است و اهل كشور مصر مى‌باشد. وى دربارۀ اعجاز قرآن مطالب فراوانى را به رشتۀ تحرير در آورده كه مهمترين آن کتاب اعجاز القرآن مى‌باشد.
✅ همانگونه كه از نام کتاب پيداست، مطالب کتاب در دو بخش نوشته شده است.

♦️ بخش اول مربوط به اعجاز قرآن: مؤلف در اين بخش ثابت مى‌كنند قرآن از همه نظر معجزه است و اين اعجاز مطلق و بلا استثناء است حتى از نظر بيان مسائل تاريخى و توضيح سرگذشت اقوام و پيامبران قبلى.
♦️ بخش دوم مربوط به بلاغت و فصاحت پيامبر(صلی الله علیه و آله) است كه در آن پيرامون: اوصاف حضرت، نحوۀ تكلم و سخن گفتن ايشان،دورى از شعر و شاعرى و تاثير سخنان آن حضرت در ميان مردم، بحث و گفت و گو نموده است.

🔹در اهمیت این کتاب همین بس که كسانى همچون:سعد زغلول و رشيد رضا، مقدمه‌اى بر اين کتاب نوشته‌اند.

💠 ساختار کتاب
کتاب داراى يك مقدمه و يك خاتمه است كه مقدمه شامل پنج فصل و خاتمه شامل دو فصل مى‌باشد.

♦️ فصل اول:شامل:
تاريخ قرآن، جمع و تدوين قرآن، القرّاء، وجوه القرّاء، لغة القرآن، الاحرف السبعة، مفردات قرآن، تاثير القرآن فى اللغة، آداب القرآن، القرآن و العلوم، سرائر القرآن، تفسير آيه و اعجاز القرآن.
♦️ فصل دوم: فى معانى الاعجاز شامل:
الاقوال فى الاعجاز، المؤلفات فى الاعجاز، حقيقة الاعجاز-، اسلوب القرآن، نظم القرآن، الحروف و اصواتها، الكلمات و حروفها و الجمل و كلماتها.
♦️ فصل سوم:البلاغة فى القرآن.
♦️ فصل چهارم:الطريقة النفسيه فى الطريقة اللسانية
♦️ فصل پنجم:احكام السياسة الحنطقيه على طريقه البلاغة
♦️ خاتمه:
🔹 فصل اول:البلاغة النبويه.
🔹فصل دوم:الخلوص و القصد و الاستيفاء.

💠 ويژگى‌ها
✅ در فصل دوم(معانى اعجاز)پيرامون تحدى قرآن بحث نموده و معتقد است كه تحدى يكى از امور متعارف در بين عربها بوده، و قرآن هم كه تحدى نموده است بر اساس همين روش بوده است.
✅ در همين فصل دربارۀ حروف زائد از ديدگاه نحويون سخن گفته و توضيح مى‌دهد كه وجود اين حروف در جملات و آيات قرآنى جهت افزايش بلاغت و فصاحت است كه اگر آنها را حذف كنيم فصاحت آيه از بين مى‌رود و اگر بخواهيم زائده بگيريم يك نوع نقص در شأن قرآن كريم است، بنابراين تمام جملات و كلمات و حروف قرآن داراى فصاحت و بلاغت و اعجاز مى‌باشند.
✅ در فصل ششم:البلاغة النبويه:بلاغت و فصاحت سخن پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)را مورد بحث قرار داده و مى‌گويد:سخن پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) از آن جهت كه به وحى متصل است داراى فصاحت و بلاغتى مى‌باشد كه در كلام ديگران يافت نمى‌شود به گونه‌اى كه در فرمايشات آن حضرت كلمه‌اى اضافه نمى‌توان پيدا نمود.از طرف ديگر، حضرت، هر گروه و قومى را با لحن و روش آنها سخن گفته، مثل اينكه از فصيح‌ترين آن مردمان است.
✅ در همين فصل، دوران زندگى پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)را تشريح نمود.و بيان مى‌كند كه حضرت در هر قبيله‌اى كه زندگى مى‌نمود، آن قبيله از فصيح‌ترين زبانها برخوردار بودند.
✅ در بحث مربوط به قرآن و علوم:معتقد است كه آنچه علوم پيشرفت داشته است در پرتوۀ قرآن بوده است.
👇👇👇👇
🆔 @quranied

کسی از دوستان عزیز دسترسی به نسخه الکترونیکی از کتاب "فرقه ناجیه" اثر جناب سلطان الواعظین شیرازی دارند؟
ترجمه عربی آن مورد نظر نیست، چرا که مترجم در کمال تعجب بخش هایی از مقدمه و متن کتاب را به صلاحدید خود حذف نموده و ترجمه نکرده است

@litera9
مهندات دربرگیرنده جستارهایی درباره مطالعات زبان و ادب فارسی در شبه قاره هند است اعم از تصحیح، تحقیق، تألیف، ترجمه یا فهرست‌نگاری. این دفتر که اولین دفتر از این مجموعه است، به چند بخش تقسیم می‌شود که بخش اصلی به ادبیات اختصاص دارد و بخش‌های دیگر که احتمالا متغیرند عبارتند از تاریخ، علوم و فنون و فهرستگان. در بخش اول که مربوط به ادبیات است نه نوشتار آمده که اولین آنها مکتوبی است به‌جامانده از زنده‌یاد گلچین معانی در شرح احوال حکیم حاذق گیلانی (فرزند حکیم همام و برادرزاده ابوالفتح گیلانی) همراه با گزیده‌ای از اشعار حاذق که پیش از این هرگز منتشر نشده است. دومین بخش این مجموعه به تاریخ اختصاص دارد با یک نوشتار درباره فتوحات فیروزشاهی. در بخش سوم درباره علوم و فنون چهار نوشتار آمده و در بخش پایانی نوشتاری با عنوان فهرستگان آمده که شامل سه فهرست‌واره تمثیلی از کتب، مقالات و پایان‌نامه‌های منتشره در سال 1382 ـ 1383 مربوط به زبان و ادبیات فارسی در هند را شامل می‌شود.

@litera9

این کتاب در سه بخش به یاد ناتل خانلری توسط جمعی از نویسندگان به نگارش درآمده و در سال 1370 توسط انتشارات البرز منتشر شده است. بخش اول شامل بیست مقاله از دوستان خانلری است. در این بخش نوشتارهایی ایرج افشار، محسن ابوالقاسمی، محمدتقی دانش‌پژوه، عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی و .... آمده است. بخش دوم عنوان «یاد یاران از دوستان خانلری» را دارد که در این بخش دوستان و نزدیکان خانلری گفته‌هایی درباره خانلری و آثار او گفته‌اند همچون مظاهر مصفا، فریدون مشیری، احسان یارشاطر و .... . بخش سوم با عنوان «از دفتر خاطرات استاد» شامل خاطرات و نامه‌هایی از عهد جوانی وی است.

@litera9
خودش درباره‌ی این کتاب می‌گوید:
این کتاب مجموعه‌ی ترانه‌های من در سال‎های اخیر است که برخی از این ترانه‎ها از سوی خوانندگان کشور خوانده شده است.
بخش اول این کتاب با عنوان «ما دو تا آیینه بودیم» شامل ترانه‌های من است که توسط خوانندگان کشور خوانده شده‌اند و برخی هم پیش‌تر منتشر یا خوانده نشده است. بخش دوم هم که «ای نازنین یادت به خیر» نام دارد، شامل چند شعر کلاسیک از من است که بخشی از این شعرها هم توسط خوانندگان خوانده شده‌اند.
سعیده سیدکابلی این کتاب را به زبان فرانسوی ترجمه کرده است.

@litera9

این کتاب در سه بخش به یاد ناتل خانلری توسط جمعی از نویسندگان به نگارش درآمده و در سال 1370 توسط انتشارات البرز منتشر شده است. بخش اول شامل بیست مقاله از دوستان خانلری است. در این بخش نوشتارهایی ایرج افشار، محسن ابوالقاسمی، محمدتقی دانش‌پژوه، عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی و .... آمده است. بخش دوم عنوان «یاد یاران از دوستان خانلری» را دارد که در این بخش دوستان و نزدیکان خانلری گفته‌هایی درباره خانلری و آثار او گفته‌اند همچون مظاهر مصفا، فریدون مشیری، احسان یارشاطر و .... . بخش سوم با عنوان «از دفتر خاطرات استاد» شامل خاطرات و نامه‌هایی از عهد جوانی وی است.