گنجینه مکتوب

برای مشاهدۀ فرازهای برگزیدۀ مصاحبه به کانال ادب پژوهی شیعی https://telegram.me/lettershia و برای ملاحظۀ متن کامل به سایت سلیس salis110.ir رجوع بفرمایید.

ترجمۀ دعای روز اول از شیخ محمود خوانساری:

ای خدای مسلمین و مؤمنین
وی تو خلاق سماوات و زمین

کن مقرر صوم ما را در جهان
با شرافت چون صیام صائمین

گرچه قابل نیست کاید در عداد
در شمار روزه‌های کاملین

لیک از راه تفضل کن قبول
کن حسابش در عداد قابلین

هم قیام ما به شب‌ها و سحور
قابل افتد چون قیام قائمین

اندر این ماه مبارک یا رؤوف
حاجت ما مردم زار و حزین:

این که خواب غفلت از ما دور کن
کن تو بیدار از نیام غافلین

چشم و هوش و گوش ما را باز کن
تا که باشیم از گروه ذاکرین

هم بیامرز ای خدایا از کرم
جرم و تقصیر عموم مذنبین

خاصه از این عبد سر تا پا گناه
حقّ جاه حضرت سلطان دین

https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز اول از غلامرضا دبیران

به شهر تو الهی میهمانم
نخست از درگهت خواهان آنم

که اخلاصی مرا در کار باشد
وزین مه بهره‌ام بسیار باشد

صیام صائمین گردان صیامم
قیام قائمین گردان قیامم

به توفیقت خداوندا در اسحار
نباشم خواب نوشین را گرفتار

ز خواب غفلتم بیدار فرمای
گناههم را به لطف خود ببخشای

خدای من اله العالمینی
به عفوت دستگیر مجرمینی

ببخشا مجرمی‌امّیدوارم
پناه دیگری جز تو ندارم
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز اول از دکتر امید مجد:

خدایا روزه‌هایم را در این ماه
بسان روزه داران ساز دلخواه

اگر شب زنده‌داری کردم ای رب
مقامی‌بخش بر بیداری شب

مقامی‌در خور مردان قائم
که بیدارند شب‌ها، روز صائم

مرا بیدار کن از خوی باطل
که در گیرند با آن، قوم غافل

تو ای معبود گیتی بر گناهی
که من کردم ز رحمت کن نگاهی

قلم کش بر گناهم، دست بردار
تویی که بگذری از هر گنهکار
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز چهارم از غلامرضا دبیران

به نیرویت الهی باش یارم
که فرمانت به‌جان بر پای دارم

به یادت کام من شیرین کن امروز
کرم فرما زبان شکرم آموز

سپاس از توست و نعمت نیز لاریب
چه باید گفتنم؟ ملهم کن از غیب

به حفظ خود مرا از بد نگهدار
به ستر خویشم ای ستّار بسپار

لباس عافیت بر من ببخشای
به حسن عاقبت جاهم بیفزای

به کوی عافیت آن کس گذر کرد
که حفظت جوشن و سترت سپر کرد

ز هر بیننده‌ای بیناتری تو
دو گوهر را دهندۀ گوهری تو
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز چهارم از دکتر امید مجد:

تنم را کن قوی ای کردگارم
که فرمان تو را بر پای دارم

چشان شیرینی ذکرت به‌جانم
بده یادم به لب شکرت برانم

نگهبان چون تویی حفظم بفرمای
بهین بیننده‌ای، همواره می‌پای
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز پنجم از غلامرضا دبیران

الهی راه استغفار بنما
در توبه مرا بر روی بگشای

زبان پوزشم آموز یا ربّ
نمانم چون بهایم مهر بر لب

کلید باب توبه کن زبانم
که از بار گنه در ره نمانم

به جمع بندگان نیک کردار
مرا شایستۀ الطاف خود دار

که باشم در عداد دوستانت
گلی چینم ز طرف بوستانت

به قرب خود مرا ممتاز گردان
پناهم ده ز اهل راز گردان

رؤوف و مهربان‌تر از تو کس نیست
الهی جز توام کس دادرس نیست
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز پنجم از دکتر امید مجد:

در این ماه ای خدا بنمای راهم
که آمرزش بخواهم از گناهم

مرا از بندگان صالحت ساز
که فرمانت برم، مانم سرافراز

بسان اولیایم منزلت بخش
به غایت مهربانی، منفعت بخش
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز هفتم از غلامرضا دبیران

الهی یاری‌ام کن در صیامم
به حول و قوّتت باشد قیامم

تو خود دانی مرا یارای آن نیست
که یارم یک نفس بی یاری‌ات زیست

الهی دور دار از من هم امروز
گنه‌هایی که باشد دوزخ‌افروز

ز لغزش‌های این روزم نگهدار
که از غفلت نلغزد پای در کار

خداوندا دوام ذکر خود را
به توفیقت مرا روزی بفرما

که پیوسته به یادت شاد باشم
ز هر اندوه و ترس آزاد باشم

الهی رهنمای گمرهانی
رهی بنمای آن سویم که دانی
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز هفتم از دکتر امید مجد:

خدایا طاقت شب زنده‌داری
در این ماهم ببخش و روزه‌داری

گناه و لغزش از من دور می‌دار
به ذکر دائمت منصور می‌دار

بهین توفیق اینها را عطا ساز
تو که بر گمرهان در می‌کنی باز
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

من مقتدای مارگزیده کجا برم
میر من آنکه مار به فتواش کار کرد

سلطان دین خویش شناسم شهنشهی
کاو کام مار در گه خردی فگار کرد

رایت به سوی خیبر و آیت به مکه برد
وین هر دو بر اشارت پروردگار کرد

پیدا نبود از گِل آدم نشان هنوز
کایزد به عرش نام علی آشکار کرد

تا این دو درّ ز بحر جلالت عیان شدند
ای بس که روزگار بدین افتخار کرد

او را رسول کرد و مر این را امام ساخت
کوری آن خبیث کز این دو فرار کرد...

Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

در علی‌نامه ـ که نخستین منظومۀ شیعی فارسی محسوب می‌شود ـ نیز وضع همین است. حضور امام مجتبی علیه‌السلام کمرنگ‌تر از امام حسین علیه‌السلام است و در همان حضور اندک هم، اغلب در نامه‌نگاری‌ها و مذاکرات دیده می‌شود تا صحنه‌های رزم. حتی در جریان جمل، ربیع چنین نقل می‌کند که امیرالمؤمنین علیه‌السلام، امام حسن علیه‌السلام را به عنوان نفر دوم تیم مذاکره در کنار ابن عباس (بیت 1084 به بعد) به سوی عایشه فرستاد؛ هر چند که در طول مداکره امام حسن علیه‌السلام نقش پررنگی دارد:
...حسن زد برایشان یكی بانگ سخت
بگفت اي خسیسان وارونه‌بخت

ندانید گفت او شناسی مرا
كه در می‌بِوَندید در روی ما؟

چو بانگ حسن زی حمیرا رسید
ز گلنار وی زعفران بشكفید

حمیرا بفرمود اندر زمان
كه رهشان دهید الامان الامان

پس آن سیدان عراق و حجاز
رسیدند نزد حمیرا فراز...

Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ترجمۀ دعای روز پانزدهم از غلامرضا دبیران

الهی طاعت خود روزی‌ام ده
خشوعی بهر طاعت در دلم نه

که فرمانت به‌جان و دل گزارم
بدانم جز تو معبودی ندارم

خضوعی بخش تا دل نرم گردد
ز نامت دم زند تا گرم گردد

الهی تنگنای سینه بگشای
دلم با نور عرفانت بیارای

به لطفت وسعت صدری عطا کن
در حکمت به روی قلب واکن

که دل آمادۀ پرواز گردد
گشاید بال سویت باز گردد

امان خائفینی یا الهی
شکسته بال و پرها را پناهی
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

رسید از پی چند گامی دگر
به قومی غریب و مقامی دگر

گروهی همه کاشتن کارشان
نه جز بر زمین زور و آزارشان

ولی هرچه بر خاک می‌کاشتند
همان دم ازو بهره بر‌داشتند

دمادم دران کار آن قومِ پاک
برآورده مقصودِ خود را ز خاک

مَلَک گفت کای مرد میدان دین
برین‌ها به چشمِ عنایت ببین

که اینها شهیدان راه حقند
که بر کِشتۀ خود چنین مطلقند

فشاندند چون جان برین خاکدان
ز خون آب کردند بر وی روان...

Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

متن زیر بخشی از مقالۀ «آیا شعر برقعی سوررئال است» محسوب می‌شود و در نگاهی کلی‌تر، بخشی از تحلیل شعر برقعی در رسالۀ دکتری رضا بیات است. در این بخش شعری از برقعی بررسی شده است که به مراسم «قرآن به سر» در شب‌های قدر پرداخته است.
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

روزه و ماه رمضان

برق خاشاک گنه، روزه‌ی تابستان است
دود این آتشِ جان‌سوز، بِه از ریحان است

می‌توان یافت ز سی‌پاره‌ی ماه رمضان
آن چه ز اسرار الهی همه در قرآن است

هست در غنچه‌لبِ بسته‌ی این ماه، نهان
گلسِتانی که نسیمش نَفَس رحمان است

مشو از عزّت این مهر الهی، غافل
که در این مهر بسی گنج گهر، پنهان است

ماه‌رویی که شب قدر بُوَد یک خالش
در سراپرده‌ی ماه رمضان، پنهان است

می‌کند روزه‌ی ماه رمضان، عمر، دراز
مدّ اِنعام در این دفتر و این دیوان است

غفلت از تشنگی و گرسِنگی کم گردد
که لب خشک بر این بند گران، سوهان است

باش با قدّ دوتا حلقه‌ی این در، «صائب»!
که مراد دو جهان در خم این چوگان است...
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

ضیاء العین: منظومه‌ای با ارزش‌های ادبی و هنری بالا، در تاریخ کربلا که در دورۀ قاجاریه تقریر یافته است. خالق اثر محمد رحیم میرزا بن عباس میرزا (ق 13) از رجال مملکت بوده و در علم و ادب و تاریخ نیز دستی داشته است. تخلص شاعر در منابع به اشتباه «عشقی» ذکر شده، اما بر اساس این نسخه «عشیقی» بوده است:
لب فرو بند ای عشیقی کاین الم
تا قیامت گر بگویی هست کم

Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

... خوش است آنکه زمان، مر مرا به‌سر آید
در آستان رفیع سلیل شاه نجف


یگانه حضرت عبدالعظیمِ عالی‌قدر
که او امام حسن(ع) راست پاک پور خلف


ز ابر نیسان گر آب مِهرِ او نخورد
گهر شود همه خرمُهره و صدف چو خزف


هوای طوف حریمش به دل کسی که نداشت
بدان به لهو و لعب، عمر خویش کرده تلف


خدای خواست که مدفون ارض ری شد او
که محترم بُوَد او نزد خلق چون مصحف


غبار درگهِ او ماه گر به رخ نکشید
تمام صورت او در زمانه داشت کلف


اگر که شمس فلک چهر خویش را سازد
شبیه شمسۀ ایوان او رود به کسف ...
Salis110.ir
https://telegram.me/lettershia

«سخن عشق»

خوانندگان:
محمد رضا شجریان و همایون شجریان
شعر: سعدی
دستگاه: ماهور

سخن عشق تو بی آن که برآید به زبانم
رنگ رخساره خبر می‌دهد از حال نهانم
گاه گویم که بنالم ز پریشانی حالم
بازگویم که عیان است چه حاجت به بیانم
گر چنان است که روی من مسکین گدا را
به در غیر ببینی ز در خویش برانم
من در اندیشه آنم که روان بر تو فشانم
نه در اندیشه که خود را ز کمندت برهانم
گر تو شیرین زمانی نظری نیز به من کن
که به دیوانگی از عشق تو فرهاد زمانم
نه مرا طاقت غربت نه تو را خاطر قربت
دل نهادم به صبوری که جز این چاره ندانم
من همان روز بگفتم که طریق تو گرفتم
که به جانان نرسم تا نرسد کار به جانم
دُرم از دیده چکان است به یاد لب لعلت
نگهی باز به من کن که بسی دُر بچکانم


‌‌‌کنسرت بزرگداشت سعدی
تهران - مرداد ۱۳۸۶