مكتبة المجلسي ودارالتراث

** در اين بانک حدود دويست هزار عنوان نسخه خطي عربي، فارسي و ترکي، موجود در کتابخانه‌هاي ترکيه، به ترتيب کتابخانه‌ها، گزارش شده است، امّا بايد توجه داشت که داده‌هاي اين بانک، منحصراً به ترکي استانبولي، در دسترس است. براي جستجو در اين بانک، در کنار آگاهي از زبان ترکي استانبولي، مسأله آوانگاري صحيح نيز بايستي مد نظر قرار گردد. براي آشنايي با اين بانک داده، به راهنمای استفاده از اين بانک، به نوشتار منتشر شده در سايت بساتين مراجعه گردد (اينجا).

 

بله اورهان تلفظ ترکی استانبولی است از کلمه اورخان. در ضمن اورخان اسم یکی از نخستین سلاطین عثمانی هم هست و از نام او در ترکیه امروز رایج شده. تلفظ شهر استانبول تحت تاثیر ترکی قبچاقی است و در این شیوه از زبان ترکی صامت خ وجود ندارد

از آنجایی که نظام مشروطه به وساطت عثمانی (ترکیه) از غرب، وارد ایران شد، بعد از برقرٱری مشروطه تا روی کار آمدن دو پهلوی، به نظر میرسد در بخشهای زیادی از نظام آموزشی، از تجربیات ملت و دولت مسلمان (سنی) عثمانی بهره گرفته شده است که بررسی عمیق اسناد مختلف این موضوع (اسناد به زبانهای فارسی و ترکی عثمانی) میتواند عمق و ابعاد مختلف این مسأله را روشن نماید

امروز همه معابد بسته بود. هنوز برنامه آنها را به دست نياورديم. در كنار بيش از نيمي از اين معبدها قبرستان هاي كهن بود. در اينجا تقريبا در تمام مواردي كه ديديم، قبرستان حالت خانوادگي دارد. يك سنگ چهارگوش با قطر بيست تا پنجاه سانتي متر و بعدا يك سنگ مكعب شكل به صورت عمومي روي آن و هر كدام البته با تزيينات خاصي است. گاه كل آن در يك متر مربع و گاه بيشتر است.
پشت سنگ رويين، جايي تعبيه شده كه چوب هايي به طول يك و نيم تا دو متر و عرض ده بيست سانتي متر در آن قرار دارد كه دعاهايي روي آنها نوشته شده است. برخي از اين قبرستانها واقعا بزرگ بود، چنان كه تعدادش هم در اين حوالي بسيار زياد بود. ظاهرا در اين مربع شكل، دري وجود دارد كه بر مي دارند. در داخل آن كاسه‌هايي هست كه خاكستر اموات آن خانواده در هر يك از آنها ريخته شده است.
روشن بود كه برخي از اين مقابر جنبه اشرافي دارد و متعلق به خاندان‌هاي برجسته است. اين مقابر به لحاظ تزييني و استفاده از سنگهاي گرانقيمت هم كاملا مشخص بودند.
سردر ورودي برخي از اين مقابر، مجسمه هايي از بودا بود. بوداي خوشحال و سرحال و با شكم بزرگ كه گويي سير سير است و آقاي نيومن گفت كه اگر اين در كاليفرنيا بود تصور مي‌شد كه اينجا رستوران است!

موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول (Turkish and Islamic Arts Museum) آخرین موزه‌ای است که در دوره عثمانی افتتاح شد و شاخصترین مجموعه آثار هنری ترکی-اسلامی را در خود جای داده است.

از جمله جذاب‌ترین آثار به نمایش گذاشته شده در این موزه، فرش‌های سلجوقی قرن سیزدهم میلادی هستند.

در سفر به استانبول، بازدید از این موزه را از دست ندهید.

@museum_tourism

پروفسور سلیمان برک بر سر مزار مرحوم عبدالباقی گولپینارلی/ متن کتیبه سنگ مزار به فارسی است: هوالخلاق الباقی؛ جمیع مؤمنین را رحمت باد؛ الحاج عبدالباقی گولپینارلی فرزند احمد آگاه ...

• عبدالباقی گولپینارلی از پژوهشگران و دانشمندان شیعه مذهب ترکیه در سدۀ اخیر است. ترجمۀ نهج‌البلاغه به زبان ترکی، یکی از آثار ماندگار اوست.

@MehdiQorbani

✅ زبان ترکی در شیراز

از دیگر اسنادی که ارتباط جالب و عمیق بین زبان ترکی با شیراز و شیرازیان را مینمایاند یکی از کهنترین ترجمه های ترکی قرآن کریم است که امروزه به شماره ی no.73 در موزه آثار ترک - اسلام در استانبول ترکیه نگهداری میشود.

این نسخه از ترجمه ترکی قرآن کریم که مترجم آن مشخص نیست، به گویش ترکی قراخانی است و یکی از مهمترین ترجمه های ترکی شرقی از قرآن محسوب میشود. نسخه خطی این ترجمه از قرآن در عصر ایلخانان به سال 734 هجری به دست کاتبی شیرازی به نام محمد بن حاج دولتشاه الشیرازی کتابت شده است.

به احتمال قوی محل استنساخ این نسخه هم در خود شهر شیراز بوده است. اینکه کتابت چنین اثری به یک کاتب شیرازی سپرده شده است میتواند نشان این باشد که این کاتب به ترکی فخیم شرقی تسلط داشته است و از همین رو میتوان حدس زد که اکثر فضلای شیرازی در آن اعصار به فضیلت ترکی دانی خصوصا آشنایی با ترکی معیار ادبی آراسته بوده اند.

"بخشی از مقدمه کتاب ترکی سرایان شیراز در عصر صفوی، ص 11، تالیف لطفعلی برقی، تبریز؛ نشر اختر"

🆔 @turkdiledebiyat

✅ کتاب İstanbul’un 100 Hattatı (یکصد خطاط استانبول) پنجاه و هفتمین کتاب از مجموعۀ کتاب‌های «صدگانه‌های استانبول» است که توسّط شهرداری استانبول دربارۀ انواع گوناگون هنرها و جاذبه‌های شهر استانبول –به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام- در سال ۲۰۱۲ م. به چاپ رسیده‌ است.

نویسندۀ کتاب، دکتر سلیمان برک است که خود از خوشنویسان معاصر ترکیه و پژوهشگر هنر خوشنویسی تُرک بوده و صاحب ده‌ها عنوان کتاب و مقاله در این موضوع می‌باشد. وی کوشیده تا در مجموعه‌ای محدود، یکصد تن از خطّاطان استانبول را معرّفی نماید و در این کار بسیار موفّق بوده است. هر خوشنویس با شرح کوتاهی از حیات و یک یا چند اثر مشهورش به مخاطبان شناسانده می‌شود.

با توجّه به کمبود منابع معتبر فارسی در خصوص هنر خوشنویسی عثمانی و ترکیه، این کتاب توسط ثریا منیری و مهدی قربانی از ترکی به فارسی ترجمه و با نام «خوشنویسان استانبول» منتشر شد. شاید پیش از این نیز در بعضی منابع فارسی، از خطّاطان بزرگ تُرک و به خصوص استادان متقدّم همچون شیخ حمدالله، حافظ عثمان، قره‌حصاری، مصطفی راقم و دیگران، نام برده شده باشد؛ امّا این نخستین بار است که اطّلاعات جامعی دربارۀ یکصد هنرمند خوشنویس تُرک در مجموعه‌ای یکپارچه به مخاطبان ارائه می‌شود. تردیدی نیست که خوشنویسان تُرک، سهم بزرگی در رشد و گسترش هنر خوشنویسی در جهان اسلام داشته‌اند و همین امر، اهمّیت شناخت و بررسی شیوه‌ها و آثار آنان را روشن می‌‏کند.

«خوشنویسان استانبول» نخستین کتابی است که در حوزۀ هنر خوشنویسی تُرکی و عثمانی در ایران منتشر می‌شود. این کتاب با ۳۵۶ تصویر و ۳۶۶ صفحه با همکاری وزارت فرهنگ جمهوری ترکیه در قالب پروژۀ TEDA توسط انتشارات پیکره در تهران به چاپ رسیده است.

مراسم رونمایی این کتاب با حضور نویسندۀ کتاب و جمعی از اساتید و علاقمندان ساعت ۱۷ روز دوشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه در مؤسسۀ یونس امره در تهران برگزار خواهد شد.

@MehdiQorbani

پروفسور سلیمان برک بر سر مزار مرحوم عبدالباقی گولپینارلی/ متن کتیبه سنگ مزار به فارسی است: هوالخلاق الباقی؛ جمیع مؤمنین را رحمت باد؛ الحاج عبدالباقی گولپینارلی فرزند احمد آگاه ...

• عبدالباقی گولپینارلی از پژوهشگران و دانشمندان شیعه مذهب ترکیه در سدۀ اخیر است. ترجمۀ نهج‌البلاغه به زبان ترکی، یکی از آثار ماندگار اوست.

@MehdiQorbani

با سلام
کتاب‌های زیادی به زبان ترکی درباره‌ی زندگی‌نامه‌ی ایشون نوشته شده است
ولی اگر می‌خواهید شناخت نسبی به ایشون پیدا کنید، در ترکیه سریالی به اسم یونس امره ساخته شده که جز موارد اندکی مطابق با واقع هست. الحق والانصاف سریال رو زیبا و معنوی ساختن

امره در ترکی آناتولی بلکه در ترکیه آسیای میانه قرون میانه، به معنای عاشق می‌باشد
تاپدوک یا طاپدوق یا طپدوق که هر کدام با توجه به لهجه‌های گوناگون زبان ترکی است به معنای یافتنی است

نگاره یک سنگمزار صندوقی یا گهواره ای که بخاطر نوع سنگ آن (احتمالا مقداری گچی) دستخوش فرسایش و تخریب شده است.
طول ، عرض و ارتفاع ان۴۰× ۳۴×۱۴۰ سانتیمتر است.
از جنس چنین سنگی در سال ۱۳۶۲ در حاشیه بقعه نُه تن گرگان هم این نگارنده دیده بود.
اطراف بقعه نه تن در گذشته قبرستان بزرگی بود که اموات را در خاک آن دفن می کردند. نگاره ای متعلق به دهه ۴۰ در اختیار است که بخوبی گورستان تاریخی اطراف این بقعه را نشان می دهد. این بقعه و گورستان آن را نیز آبعدها معرفی خواهیم نمود.
جوانب این سنگ مزار نیمه فرسوده ، بزرگ و ستبر ایات و متنهای تخریب شده زیادی حک شده اند که به علت فرسودگی قابل خواندن نیستند.
@matoofiasadolah

موزه هنرهای ترکی و اسلامی استانبول (Turkish and Islamic Arts Museum) آخرین موزه‌ای است که در دوره عثمانی افتتاح شد و شاخصترین مجموعه آثار هنری ترکی-اسلامی را در خود جای داده است.

از جمله جذاب‌ترین آثار به نمایش گذاشته شده در این موزه، فرش‌های سلجوقی قرن سیزدهم میلادی هستند.

در سفر به استانبول، بازدید از این موزه را از دست ندهید.

@museum_tourism

✅ این اثر ارزنده، دفاعی جانانه و کم‌نظیر از ولایت کبری و حق امیر المومنین علیه السلام در غدیر و موضوع فدکِ فاطمه زهرا سلام الله علیها، از سوی شخصی گمنام به نام عبدالرحیم، به زبان ترکی عثمانی، با استناداتی ارزنده به متون کهن است. سطر سطر و کلمه کلمه این اثر نفیس، که به زیبایی تحفه غدیریه نامیده شده است، مشحون از نکات نابی است که سزاوار است ولایت پژوهان از آن بهره‌ای وافی برگیرند. این اثر ناب شایسته است، از سوی محققی آشنا به زبان ترکی عثمانی، همراه ترجمه فارسی و عربیِ آن، تحقیق و منتشر شود.
🔹نسخه در کتابخانه سلیمانیه (کلکسیون گالاتا مولوی خانه‌سی شماره ۱۱)، استانبول/ترکیه.

♦️ عید غدیر مبارک💐🍃💐
🆔 @nosakhekhati