مكتبة المجلسي ودارالتراث

اين ايام وروز تولد حضرت اباعبد الله ع را فرصتى بشمار آوردم كه در باره ازدواج ام المومنين والمومنات حضرت خدیجه سلام الله عليها پیش از پیامبرگرامى اسلام ص را بررسى كرده وبگويم آيا آن حضرت ، پيش از پيامبر ص با شخصى ازدواج كرده بوده است ويا اينكه هنگام ازدواج با حضرت ، باكره بوده اند ؟

پیش از پاسخ به این سوال عرض می کنم که علاقه و محبت پیامبر به حضرت خدیجه ع به عنوان پشتوانه ای که اموال کلانش را آن هم از روی تدین در راه اسلام هزینه کرد بر احدی از مورخین مسلمان و غیر مسلمان و سنی و شیعه پنهان نیست.
پیامبر خدا درباره ی او فرمود :
ما أبدلنی الله خیرا منها، صدقتنی إذ کذبنی الناس، وواستنی بمالها اذ حرمنی الناس، ورزقنی الله الولد منها ولم‌یرزقنی من غیرها.
یعنی : خدا زنی بهتر از خدیجه به من نداد. هنگامی که مردم تکذیبم می‌کردند، او مرا تصدیق کرد و هنگامی که مردم مرا تحریم کردند، با ثروتش کمکم کرد. و خدا از او فرزندانی به من داد در حالی که از دیگر زنانم به من فرزندی نداد.
مطلب بالا را شیخ مفید در الافصاح، ص۲۱۷ نقل کرده است و دیگران نیز آن را نقل نموده اند.

اما سوالی که در این نوشتار به دنبال پاسخ آن هستیم این است که : آیا حضرت خدیجه(س) پیش از ازدواج با پیامبر، شوهر دیگری اختیار کرده یا نه، اختلاف نظر وجود دارد.
اکثر منابع تاریخی اهل سنت، ازدواج‌های پیشین حضرت خدیجه (س) را پذیرفته و نام‌های شوهران و فرزندانشان را ذکر کرده‌اند. بلاذری در انساب الاشراف، «ابوهاله هند بن نباش» را همسر خدیجه پیش از ازدواج با پیامبر (ص) دانسته است.
ابن حبیب نیز در کتاب «المنمّق»، در معرفی «نباش» او را مکنّی به ابوهاله و شوهر خدیجه(س) قبل از پیامبر (ص) معرفی کرده است. ابن حبیب همچنین در «المحبّر» در بیان اسامی کسانی که سه بار ازدواج نموده‌اند، نام حضرت خدیجه (س) را نیز آورده است و در این باره به ازدواج حضرت خدیجه (س) با «اباهاله النباش الاسیدی» و «عتیق بن عابد بن عبدالله بن عمر بن مخزوم» قبل از ازدواج با پیامبر (ص) تصریح کرده است.

با این حال برخی از نویسندگان شیعی بر این باورند که حضرت خدیجه (س) پیش از ازدواج با پیامبر ازدواج نکرده است. ابن شهرآشوب از قول سید مرتضی در «شافی» و شیخ طوسی در التلخیص، به عذراء (دوشیزه) بودن خدیجه (س) هنگام ازدواج با پیامبر (ص) اشاره نموده است.

همچنین برخی با نقد گزارش‌های موجود دربارۀ همسران خدیجه مدعی شده‌اند نمی‌توان پذیرفت در شرائطی که تعصبات قبیله‌ای در فضای فکری و فرهنگی حجاز حاکم بوده است، خدیجه (س) که خود از بزرگان نامور قریش بود، به ازدواج دو نفر اعرابی بیابانی از تمیم و مخزوم در آمده باشد.

همچنین صاحب السیره النبویه مینویسد : پژوهش‌های فوق در بارۀ فرزندان منسوب به خدیجه مدعی آن است که دو فرزند منسوب به او در حقیقت ، فرزندان خدیجه (س) نبوده، بلکه فرزندان هاله خواهر خدیجه (س) بوده اند. بنا بر این تحقیقات خدیجه (س) پس از مرگ شوهرِ هاله، سرپرستی هاله و دو فرزندش را برعهده گرفت، تا اینکه خواهرش (هاله) نیز از دنیا رفت و خدیجه (س) سرپرستی خواهرزاده‌هایش را بر عهده داشت و از آنجا که عرب، «ربیبه» (فرزندان همسر) را فرزند تلقی می‌نمود، آنها را فرزندان پیامبر (ص) برمی‌شمردند.

دلیل دیگری نیز بر بعید بودن این ازدواج ها وجود دارد و آن اینکه چگونه میتوان پذیرفت رحمی که قرار است سرچشمه ی کوثر باشد و ام الایمه گردد میشود قبلا شوهر کرده باشد و حتی فرزند دار شده باشد ؟! آیا رحم کسی که با مشرکین از اعراب ازدواج کرده و رحمش محل تربیت فرزندان آنان بوده لیاقت دارد که همسر خاتم انبیا و محل تربیت نور خدا حضرت زهرا و امامان معصوم از فرزندانش باشد ؟!

آری گویا کارخانه ی جعل حدیث بوده است که خواسته با نقل این امور، شان مادر مومنان حضرت خدیجه را پایین بیاورد.
@drhadiansarii

جرعه ای از جام سحر

7) سحرگاه هفتم


خداوندا...

ما نمی دانیم چه چیز را سپاس گوییم؟!

زیبایی ای را که پراکندی؟
یا زشتی ای را که پوشاندی؟!

غمخواری و نعمت بخشی بزرگت؟
یا نجات ها و سلامت بخشی های فراوانت را؟

ای دوستدار هر آن کس که با تو دوستی می کند...

و ای روشنی چشم آن کس که به تو پناه می جوید
و با پیوستن به تو، از دیگران می گسلد...

تویی نیکوکار...
و ماییم بدکردار...

پس... به زیبایی آن چه نزد توست
از زشتی آن چه نزد ماست، درگذر!

و کدام بی خبری است که بخشندگی ات آن را فرانگیرد؟!

و کدام زمان، طولانی تر از مهلتی که تو داده ای؟!

کرده های ما در کنار نعمت های تو چه ارزشی دارند؟!

و چگونه کرده هایمان را بیفزاییم تا در برابر کرم تو جا گیرد؟!

و چگونه با همه ی رحمتی که از تو گسترده است
گناهکاران در تنگنا قرار گیرند؟!



ترجمه ی آزاد فراز دیگری از دعای ابوحمزه

جرعه ای از جام سحر

9) سحرگاه نهم

پروردگارا...
این جایگاه کسی است که به تو پناه آورده
و به بزرگواری ات پناه گرفته
به نیکویی و نعمت تو انس یافته

و تویی آن بخشنده ای که عفوت را دریغ نمیکنی
و از افزون بخشی ات نمی کاهی

و مهربانی ات کم نمی شود
و ما با چشم پوشی دیرینه و بخشش بزرگ و مهربانی گسترده ات
به تو اطمینان داریم

پس آیا ممکن است تو را بر خلاف خوش بینی مان ببینند؟!
یا آرزوهایمان را نادیده گیری؟!
هرگز...! چنین نخواهد بود، ای بزرگوار...!

نه گمان ما به تو، چنین است
و نه این چنین در تو کسی طمع می ورزد!

پروردگارا...
برایمان، در تو آرزویی دراز و بزرگ است
و امیدی سترگ

با امید به این که بر ما خواهی پوشاند، نافرمانی ات کردیم
با امید به این که اجابت خواهی کرد، صدایت زدیم

پس اینک... امیدمان را محقق فرما!



ترجمه ی آزاد فراز دیگری از دعای ابوحمزه

جریان ضدیت با خرافات در ایران از دو سه دهه پیش از مشروطه آغاز شده، در دوره رضاشاه اوج گرفته و پس از آن هم به صورت یک گفتمان جاری و رسمی درآمد. در سال 1339 فردی با نام محمدرضا اسلامی که سردفتر بود، کتابی با عنوان نمونه ای از خرافات اجتماع نوشت. وی از موضع دینداری، سخت به خرافات حمله کرد و فهرست بلندی از خرافات مذهبی که در جامعه رواج دارد را ارائه نمود. این اثر شاید به لحاظ بیان جزئیات و نمونه های رایج، یک اثر تک نگارانه بسیار با ارزش در حوزه خرافه شناسی در جامعه ایرانی باشد.
برای مثال، نمونه های فراوانی از دعانویسی های رایج در تهران را گزارش کرده و مانند یک خبرنگار با دقت به جزئیات پرداخته است. برای مثال از یک مراسم تعزیه در تهران یاد کرده و می گوید: من که خود در جستجوی این گونه مناظر و تاترهای مذهبی بودم در صف تماشاچیان قرار گرفته ... مانندن مخبری برای تهیه رپرتاژ خود را آماده نمودم ( ص 78).
وی از آثار انتشار خرافه در جامعه را این می داند که وقتی واقع تاریخی و مذهبی کشوری ملعبه و بازیچه برخی از مردم گدا و نادان قرار می گیرد طبقه اشراف و اعیان مسلمان نمایانش نیز عمر خود را به بطالت و شهوترانی صرف کرده و دسته ای از مردم عوامش به پرستش درختها و سنگها و خوردن آب دباغخانه می پردازند... (ص 82).
محمدرضا اسلامی نمونه های جالبی از تعزیه از جمله تعزیه شهربانو و این که کسی نقش عمر را بازی کرده و «در این بین کلمات بسیار رکیک و توهین آمیزی رد و بدل می شود» یاد می کند (ص 83). وی همچنین از رمال های تهران یاد کرده، به نقل برخی از کارهای آنان که به عنوان شکستن طلسم انجام می دهند می پردازد (ص 97). نیز مواردی از کارهای فالگیرها را بیان می کند و از فالگیری به نام آقا فتحعلی یاد می کند که محل وی در کوچه پشت سید اسماعیل است. این شخص دارای مغازه کوچکی است و به کار رتق و فتق مراجعین می پردازد و مدعی است که دیگر فالگیرها کارشان را بلد نیست. وی می گوید: جالب است که اخیرا زن او با وی قهر کرده و اگر او کاری برای حل مشکلات مردم از دستش می آمد، مشکل خودش را حل می کرد (ص 96).
نویسنده فصلی هم به روضه خوانی پرداخته در آن از شهرت روضه الشهداء و این که حتی مانع از شهرت جلاءالعیون مجلسی شد، سخن گفته است (ص 103). وی می نویسد: پس از آن در اوایل دوره قاجاریه به قدری کتب مبسوطه فارسی و عربی در شرح واقعه دلسوز کربلا تألیف شده و متاسفانه به قدری اکاذیب و اخبار ضعیفه در السنه روضه خوانها و قراء انتشار یافته که علما و اهل حدیث در مقام انتقاد کتب ضعیفه مانند کتب برغانیان و اسرار الشهاده دربندی و منتخب طریحی و... برآمدند. (ص 104). وی ادامه می دهد: این روضه خوانها هستند که عالم مقدس روحانیت را در جامعه کنونی لکه دار ساخته و با گفتار دروغ و اشعار مزخرف بی اساس خو دابهت و اثرات وقایع حیرت انگیز کربلا و حقانیت شهدای کربلا را در انظار و افکار غالب مردم کوچک نموده و با بیان سخیفه خود لطمه به پیکر اسلام وارد آورده و می آورند (ص 106). بحث روضه خوانی و نقد مقاتل و داستانهای به قول وی ساختگی تا صفحه 159 ادامه یافته است. پس از آن هم در باره سوگواری ها و قمه زنی و مسائل دیگری از این قبیل بحث کرده می نویسد: می بایستی شیعیان از عیب جویی کسرویها و مردوخها استفاده نموده در مقام رفع نواقص و معایب خود برآیند (ص 163). وی از مراسم سوگواری در شاه عبدالعظیم یاد کرده و م یگوید: ای کاش یک هزارم این تشریفات و تظاهرات هم با دستور متین شرع انور اسلام تطبیق می کرد (ص 165). البته وی می گوید مسیحیان هم خرافات زیادی دارند و نباید چنین تصور شود که این قبیل امور تنها در میان مسلمانان یا شیعیان است. (ص 168).
@jafarian1964

شیخ حر عاملی و استفاده از بیتی فارسی در متن عربی
کتاب اثناعشریه در رد بر صوفیه شیخ حر عاملی (م 1104) را نگاه می کردم. این دانشمند عرب لبنانی که نویسنده کتاب پرارج وسائل الشیعه است، سالها در ایران زیست و پس از درگذشت در مشهد دفن شد. همیشه دلم می خواست بدانم این علمای عرب مهاجر لبنانی، در ایران، چه قدر فارسی یاد گرفته اند. شیخ بهایی و توانائیش را در فارسی می دانیم. طنزهای فارسی از شیخ حر در دست است. گفته اند: زمانی شاه سلیمان به مجلسی آمد و شیخ حر کنارش نشست. شاه به شوخی از او پرسید: مولانا! فرق حر با خر چیست؟ او هم بدون تأمل گفت: یک وجب! (یا گفت به اندازه یک مخده)
به هر حال، در این رد صوفیه دیدم که شیخ در میان این رساله که به عربی است، به شعری فارسی تمسک کرده، و آن را به اعتبار این که نظر صوفیان را منعکس می کند، رد کرده است.
در متن شیخ حر در باره گروه واقفیه از صوفیه آمده است که اینها قائل به این هستند که بنده عاجز از شناخت خداوند است و در واقع شناخت خداوند محال است. این گروه این بیت را به فارسی می گویند:
تو را تو دانی و تو، ترا نداند کس / ترا که داند که ترا، تو دانی و بس.
در جستجو، دیدم این «بیت» در تفسیر سوره حمد از رشید الدین فضل الله آمده است. شاید جلوتر هم باشد که بنده نگشتم و بی اطلاعم. در متن تفسیر او به صورت نظم یا نثر! آمده است: «تو را که داند که تو دانی، تو را نداند کس، تو را تو دانی و بس». (کذا)
در وبلاگی دیگر شعر به این صورت آمده بود:
تو را که داند که تو را تو دانی تو / تو را نداند کس تو را تو دانی بس.
@jafarian1964

☘🍁☘🍁☘🍁
🍂🍃🍂🍃
🌿🌱
🌼

🔅راه تهذیب نفس🔅

🌸شایسته است بر تو که از معاشرت های خالی از تعلیم با مردم بکاهی ، به ویژه ثروتمندان و مترفین و دنیا خواهان ، باید آنچه را که آخرت را از یاد تو می برد و میل و رغبت به دنیا را در تو ایجاد می کند ، رها کنی ، و با صالحان و پارسایان و اهل عبادت همراه گردی ؛ زیرا این عمل به طور کلی در تهذیب نفس مؤ ثر است.🌸
علامه حسن زاده


💫💫💫💫💫💫💫

@yortchi_bosjin_pdf

⭕️⭕️




اوصاف رسول خدا صلی الله علیه و آله در جامعه جاهلیت (قبل از بعثت)

💠از زبان ورقه، عموی خدیجه سلام الله علیها

...ابوطالب بر حضرت رسول صلی الله علیه و آله جامه‌ های فاخر پوشانید و شمشیر هندی بر کمرش بست و بر اسب نجیب عربی سوارش کرد و عموها مانند ستارگان بر دور ماه تابان، آن حضرت را در میان گرفتند و چون داخل خانه خویلد [پدر خدیجه] گردیدند او بنی‌ هاشم را تکریم نمود و چون خِطبه [و خواستگاری] کردند، گفت: خدیجه مالک امر خود است و عقل او از عقل من بیشتر است و بسی ملوک اطراف و صنادید عرب او را طلب کردند راضی نشد. اختیار، با خود او است.
ایشان را جواب او خوش نیامد و بیرون آمدند.

چون این خبر به خدیجه رسید، بسیار مضطرب شد و عموی خود، ورقه، را طلبید و او از رهبانان علماء بود و کتب انبیاء، بسیار خوانده بود.
چون ورقه به نزد خدیجه آمد او را محزون یافت. گفت: سبب حزن تو چیست ای خدیجه هرگز غمگین نباشی؟
گفت: ای عمّ چه حال باشد کسی را که یاوری و مونسی نداشته باشد.
ورقه گفت: مگر اراده شوهر داری جمیع پادشاهان و اکابر عرب تو را خواستند و قبول نکردی.
گفت :ای عمّ، نمی ‏خواهم از مکه بیرون روم.
ورقه گفت: اهل مکه نیز تو را بسیاری طلب کردند و جواب گفتی مثل شیبه و عقبه و ابوجهل.
خدیجه گفت اینها از اهل جهالت و ضلالتند. دیگری گمان داری که در اوصاف، مُباین اینها باشد؟
ورقه گفت: شنیده ‏ام که محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله تو را خواسته است.

خدیجه گفت: ای عمّ، چه عیب در او می ‏بینی؟

ورقه ساعتی سر به زیر افکند و گفت:
عیب او این است که اصلِ نجابت و کرامت است و شاخ عزت و مکرمت است و در حُسن خِلقت و خُلق نظیرِ خود ندارد و در فضل و کرم و علم و جود، مشهور آفاق است.

گفت: ای عمّ، چنان‌که کمالش را گفتی، عیب او را هم بگو.

ورقه گفت: عیبش آن است که بدرِ جهان است و آفتابِ زمین و آسمان است و گفتار او شیرین‌ تر از عسل است و در حُسنِ اَطوار، ضربِ مثَل است.

گفت: ای عمّ، اگر از او عیبی می ‏دانی بگو.

گفت عیب او آن است که در حُسن، شامخ و در نسَب، بازخ است و در حُسنِ سیرت و صفای سریرت، بر همه عالم فضیلت دارد و در خوش رویی و خوش بویی و خوش گویی مانند ندارد.

خدیجه گفت هر چند عیب او را می‏ پرسم تو فضلش را می‏ گویی.

ورقه گفت: من کیستم که اِحصای مدایح او توانم نمود، یا صد هزار یکِ فضائل او را توانم شمرد.

خدیجه گفت: من او را خواسته ‏ام و جلالت او را دانسته ‏ام و اطوار او را پسندیده ‏ام و به غیر او به دیگری رغبت نخواهم کرد.
ورقه گفت: هرگاه چنین است بشارت باد تو را که او به زودی به درجه رسالت حق‌ تعالی خواهد رسید و پادشاه مشرق و مغرب عالم خواهد گردید.
ای خدیجه چه می‏ دهی به من که امشب تو را به وصال او فایض گردانم؟

خدیجه گفت: اموال من همه نزد تو حاضر است آنچه خواهی بردار.

ورقه گفت که: من مال دنیا نمی ‏خواهم. می ‏خواهم که در قیامت نزد محمد صلی الله علیه و آله مرا شفاعت کنی و بدان ای خدیجه که ما را حسابی و کتابی عظیم در پیش است و نجات نمی‏ یابد در آن روز مگر کسی که متابعت محمد صلی الله علیه و آله کرده باشد و تصدیق رسالت او نموده باشد.
پس وای بر کسی که در آن روز از بهشت دور شود و داخل جهنم شود.

خدیجه گفت: من ضامن شفاعت تو شدم
پس ورقه بیرون آمد و به خانه خویلد رفت... .

از کتاب مبارک بشارات، نگاشته عالم ربانی مرحوم حاج میرزا محمدباقر شریف طباطبایی اع


@yortchi_bosjin_pdf

شعر "خط خون" از علی موسوی گرمارودی

درختان را دوست می دارم
که به احترام تو قیام کرده اند
و آب را
که مهر مادر توست

خون تو شرف را سرخگون کرده است:
شفق ، آینه دار نجابتت
و فلق محرابی
که تو در آن نماز صبح شهادت گزارده ای.

در فکر آن گودالم
که خون تو را مکیده است
هیچ گودالی را چنان رفیع ندیده بودم
در حضیض هم می توان عزیز بود
از گودال بپرس!

*

شمشیری که بر گلوی تو آمد
هر چیز و همه چیز را
به دو پاره کرد:
هر چه در سوی تو حسینی شد
و دیگر سو یزیدی.

اینک ماییم و سنگ ها
ماییم و آبها
درختان، کوهساران، جویباران، بیشه زاران
که برخی یزیدی
وگرنه حسینی اند
خونی که از گلوی تو تراوید
همه چیز و هرچیز را در کائنات به دوپاره کرد!
در رنگ!

اینک هر چیز یا سرخ است
یا حسینی نیست!

*

آه ای مرگ تو معیار!
مرگت چنان زندگی را به سخره گرفت
و آن را بی قدر کرد
که مردنی چنان،
غبطه بزرگ زندگانی شد!

خونت
با خونبهای حقیقت
در یک طراز ایستاد
و عزمت ضامن دوام جهان شد
- که جهان با دروغ می پاشد -
و خون تو امضای "راستی" است.

*

تو را باید در راستی دید
و در گیاه
هنگامی که می روید
در آب
وقتی می نوشاند
در سنگ
چون ایستادگی است
در شمشیر
آن زمان که می شکافد
و در شیر
که می خروشد

در شفق که گلگون است
در فلق که خنده خون است
در خواستن
برخاستن

تو را باید در شقایق دید 
در گل بویید 
تو راباید از خورشید خواست 
در سحر جست
از شب شکوفاند
با بذر پاشاند
با باد پاشید
در خوشه ها چید

تو را باید تنها در خدا دید
هر کس هر گاه، دست خویش
از گریبان حقیقت بیرون آورد
خون تو از سرانگشتانش تراواست

ابدیت آینه ای ست :
پیش روی قامت رسای تو در عزم
آفتاب لایق نیست
وگرنه می گفتم
جرقه نگاه توست

*

تو تنهاتر از شجاعت
در گوشه روشن وجدان تاریخ
ایستاده ای
به پاسداری از حقیقت
و صداقت
شیرین ترین لبخند
بر لبان اراده توست

چندان تناوری و بلند
که به هنگام تماشا
کلاه از سر کودک عقل می افتد

بر تالابی از خون خویش
در گذرگه تاریخ ایستاده ای
با جامی از فرهنگ 
و بشریت رهگذار را می آشامانی
- هر کس را که تشنه شهادت است -

*

نام تو خواب را بر هم می زند
آب را توفان میکند
کلامت قانون است
خرد در مصاف عزم تو جنون 
تنها واژه تو خون است ، خون
ای خداگون!

مرگ در پنجه تو
زبون تر از مگسی ست
که کودکان به شیطنت در مشت می گیرند

و یزید بهانه ای
دستمال کثیفی
که خلط ستم را در آن تف کردی
و در زباله تاریخ افکندی

یزید کلمه نبود
دروغ بود
زالویی درشت
که اکسیژن هوا را می مکید

مخنثی که تهمت مردی بود
بوزینه ای با گناهی درشت:
"سرقت نام انسان"

و سلام بر تو
که مظلوم ترینی
نه از آن جهت که عطشانت شهید کردند
بل از این رو که دشمنت این است

*

مرگ سرخت
تنها نه نام یزید را شکست
و کلمه ستم را بی سیرت کرد
که فوج کلام را نیز در هم می شکند

هیچ کلام بشری نیست
که در مصاف تو نشکند
ای شیرشکن!

خون تو بر کلمه فزون است
خون تو در بستری از آن سوی کلام
فراسوی تاریخ
بیرون از راستای زمان
می گذرد
خون تو در متن خدا جاری است

*

یا ذبیح الله
تو اسماعیل برگزیده خدایی
و رویای به حقیقت پیوسته ابراهیم
کربلا میقات توست
محرم میعاد عشق
و تو نخستین کسی
که ایام حج را
به چهل روز کشاندی
- و اتممناها بعشر -

آه
در حسرت فهم این نکته خواهم سوخت
که حج نیمه تمام را
در استلام حجر وانهادی
و در کربلا
با بوسه بر خنجر تمام کردی

مرگ تو
مبدا تاریخ عشق
آغاز رنگ سرخ
معیار زندگی است

 *
 
خط تو با خون تو آغاز می شود
از آن زمان که تو ایستادی
دین راه افتاد

و چون فرو افتادی
حق برخاست

و تو شکستی و " راستی " درست شد
و از روانه ی خون تو 
بنیاد ستم سست شد

در پاییز مرگ تو
بهاری جاودانه زایید
گیاه رویید
درخت بالید


و هیچ شاخه ای نیست 
که شکوفه سرخ ندارد
و اگر ندارد
شاخه نیست
هیزمی است ناروا بر درخت مانده

*

تو راز مرگ را گشودی
کدام گره، با ناخن عزم تو وا نشد؟
شرف به دنبال تو لابه کنان می دود

تو فراتر از حمیتی
نمازی، نیتی
یگانه ای، وحدتی

آه ای سبز!
ای سبز سرخ!

ای شریفتر از پاکی
نجیب تر از هر خاکی
ای شیرین سخت
ای سخت شیرین!

تو دهان تاریخ را آب انداخته ای
ای بازوی حدید
شاهین میزان
مفهوم کتاب، معنای قرآن!

نگاهت سلسله تفاسیر،
گامهایت وزنه خاک
و پشتوانه افلاک

کجای خدا در تو جاری ست
کز لبانت آیه می تراود؟

عجبا! 
حیرانی مرا با تو پایانی نیست
چگونه با انگشتانه ای از کلمات
اقیانوسی را می توان پیمانه کرد؟

*

بگذار بگریم
خون تو در اشک ما تداوم یافت
و اشک ما صیقل گرفت
شمشیر شد
و در چشمخانه ستم نشست

تو قرآن سرخی
"خون آیه" های دلاوریت را
بر پوست کشیده صحرا نوشتی
و نوشتارها
مزرعه ای شد
با خوشه های سرخ
و جهان یک مزرعه شد
با خوشه ، خوشه ، خون
و هر ساقه:
دستی و داسی و شمشیری
و ریشه ستم را وجین کرد
و اینک
و هماره
مزرعه سرخ است

یا ثارالله
آن باغ مینوی که تو در صحرای تفته

کاشتی با میوههای سرخ

یک گوشه ی بقیع کنار چهار قبر
مشغول گریه زاری و سرگرم مرثیه
لا تَدْعُوَنّیت زده آتش به قلبها
اي بهترين ادامه ي زهرای مرضیه

دور و بر تو بال زنان ؛ هر کبوتري
از ناله ی تو ناله ی جانکاه می کش
با شاه تيرهاي خودش روی بوم خاك
تصویري از عمود و سر ماه می کشد

مقتل نوشته است كه مروان سنگ دل
از سوز گریه ی تو زمین گیر گشته است

خانم شما شنيدي و از هوش رفته اي
پس حق بده به زينب اگر پير گشته است

عُمری گریستی به پسرها نَه...بر حسین
تنها دم از غریبی دلدار می زدی
هر وقت روضه خواني تان با سكينه بود
سقّاي روضه مي شدي و زار می زدی

هربار ظرف آب گرفتي به دست خود
سردي آب ؛ جان و دلت را كباب كرد
تكرار كرد با تو نه يك دفعه ؛ بارها
---كاري كه آب روز دَهُم با رباب كرد

از چار تا رشید دلاور نصیب تو
از دشت کربلا سپری تکّه تکّه است

در سوگ لاله های بدون سرت فقط
سهمیّه ي شما جگري تكه تكه است

سوزي كه داشت حالت مرثيه خواندنت
انداخته ست در دل ما شور و شين را
آموختي به هرچه كنيز است و نوكر است
جاروكِـشيِ بزم عزاي حسين را
✋
✍محمد قاسمی

*خط خون*
سروده سیدعلی موسوی گرمارودی
─═इई 🌸🖤🌸ईइ═─

درختان را دوست می دارم
که به احترام تو قیام کرده اند
و آب را
که مهر مادر توست

خون تو شرف را سرخگون کرده است:
شفق ، آینه دار نجابتت
و فلق محرابی
که تو در آن نماز صبح شهادت گزارده ای.

در فکر آن گودالم
که خون تو را مکیده است
هیچ گودالی را چنان رفیع ندیده بودم
در حضیض هم می توان عزیز بود
از گودال بپرس!

*

شمشیری که بر گلوی تو آمد
هر چیز و همه چیز را
به دو پاره کرد:
هر چه در سوی تو حسینی شد
و دیگر سو یزیدی.

اینک ماییم و سنگ ها
ماییم و آبها
درختان، کوهساران، جویباران، بیشه زاران
که برخی یزیدی
وگرنه حسینی اند
خونی که از گلوی تو تراوید
همه چیز و هرچیز را در کائنات به دوپاره کرد!
در رنگ!

اینک هر چیز یا سرخ است
یا حسینی نیست!

*

آه ای مرگ تو معیار!
مرگت چنان زندگی را به سخره گرفت
و آن را بی قدر کرد
که مردنی چنان،
غبطه بزرگ زندگانی شد!

خونت
با خونبهای حقیقت
در یک طراز ایستاد
و عزمت ضامن دوام جهان شد
- که جهان با دروغ می پاشد -
و خون تو امضای "راستی" است.

*

تو را باید در راستی دید
و در گیاه
هنگامی که می روید
در آب
وقتی می نوشاند
در سنگ
چون ایستادگی است
در شمشیر
آن زمان که می شکافد
و در شیر
که می خروشد

در شفق که گلگون است
در فلق که خنده خون است
در خواستن
برخاستن

تو را باید در شقایق دید
در گل بویید
تو راباید از خورشید خواست
در سحر جست
از شب شکوفاند
با بذر پاشاند
با باد پاشید
در خوشه ها چید

تو را باید تنها در خدا دید
هر کس هر گاه، دست خویش
از گریبان حقیقت بیرون آورد
خون تو از سرانگشتانش تراواست

ابدیت آینه ای ست :
پیش روی قامت رسای تو در عزم
آفتاب لایق نیست
وگرنه می گفتم
جرقه نگاه توست

*

تو تنهاتر از شجاعت
در گوشه روشن وجدان تاریخ
ایستاده ای
به پاسداری از حقیقت
و صداقت
شیرین ترین لبخند
بر لبان اراده توست

چندان تناوری و بلند
که به هنگام تماشا
کلاه از سر کودک عقل می افتد

بر تالابی از خون خویش
در گذرگه تاریخ ایستاده ای
با جامی از فرهنگ
و بشریت رهگذار را می آشامانی
- هر کس را که تشنه شهادت است -

*

نام تو خواب را بر هم می زند
آب را توفان میکند
کلامت قانون است
خرد در مصاف عزم تو جنون
تنها واژه تو خون است ، خون
ای خداگون!

مرگ در پنجه تو
زبون تر از مگسی ست
که کودکان به شیطنت در مشت می گیرند

و یزید بهانه ای
دستمال کثیفی
که خلط ستم را در آن تف کردی
و در زباله تاریخ افکندی

یزید کلمه نبود
دروغ بود
زالویی درشت
که اکسیژن هوا را می مکید

مخنثی که تهمت مردی بود
بوزینه ای با گناهی درشت:
"سرقت نام انسان"

و سلام بر تو
که مظلوم ترینی
نه از آن جهت که عطشانت شهید کردند
بل از این رو که دشمنت این است

*

مرگ سرخت
تنها نه نام یزید را شکست
و کلمه ستم را بی سیرت کرد
که فوج کلام را نیز در هم می شکند

هیچ کلام بشری نیست
که در مصاف تو نشکند
ای شیرشکن!

خون تو بر کلمه فزون است
خون تو در بستری از آن سوی کلام
فراسوی تاریخ
بیرون از راستای زمان
می گذرد
خون تو در متن خدا جاری است

*

یا ذبیح الله
تو اسماعیل برگزیده خدایی
و رویای به حقیقت پیوسته ابراهیم
کربلا میقات توست
محرم میعاد عشق
و تو نخستین کسی
که ایام حج را
به چهل روز کشاندی
- و اتممناها بعشر -

آه
در حسرت فهم این نکته خواهم سوخت
که حج نیمه تمام را
در استلام حجر وانهادی
و در کربلا
با بوسه بر خنجر تمام کردی

مرگ تو
مبدا تاریخ عشق
آغاز رنگ سرخ
معیار زندگی است

*

خط تو با خون تو آغاز می شود
از آن زمان که تو ایستادی
دین راه افتاد

و چون فرو افتادی
حق برخاست

و تو شکستی و " راستی " درست شد
و از روانه ی خون تو
بنیاد ستم سست شد

در پاییز مرگ تو
بهاری جاودانه زایید
گیاه رویید
درخت بالید


و هیچ شاخه ای نیست
که شکوفه سرخ ندارد
و اگر ندارد
شاخه نیست
هیزمی است ناروا بر درخت مانده

*

تو راز مرگ را گشودی
کدام گره، با ناخن عزم تو وا نشد؟
شرف به دنبال تو لابه کنان می دود

تو فراتر از حمیتی
نمازی، نیتی
یگانه ای، وحدتی

آه ای سبز!
ای سبز سرخ!

ای شریفتر از پاکی
نجیب تر از هر خاکی
ای شیرین سخت
ای سخت شیرین!

تو دهان تاریخ را آب انداخته ای
ای بازوی حدید
شاهین میزان
مفهوم کتاب، معنای قرآن!

نگاهت سلسله تفاسیر،
گامهایت وزنه خاک
و پشتوانه افلاک

کجای خدا در تو جاری ست
کز لبانت آیه می تراود؟

عجبا!
حیرانی مرا با تو پایانی نیست
چگونه با انگشتانه ای از کلمات
اقیانوسی را می توان پیمانه کرد؟

*

بگذار بگریم
خون تو در اشک ما تداوم یافت
و اشک ما صیقل گرفت
شمشیر شد
و در چشمخانه ستم نشست

تو قرآن سرخی
"خون آیه" های دلاوریت را
بر پوست کشیده صحرا نوشتی
و نوشتارها
مزرعه ای شد
با خوشه های سرخ
و جهان یک مزرعه شد
با خوشه ، خوشه ، خون
و هر ساقه:
دستی و داسی و شمشیری
و ریشه ستم را وجین کرد
و اینک
و هماره
مزرعه سرخ است

در بیت معروف:
گر نگهدار من آن است که من می دانم / شیشه را در بغل سنگ نگه می‌دارد
کلمه شیشه ایهام دارد به شهر شوشه یا قلعه شهر شوشا در منطقه قره باغ .
ماجرا از این قرار است که آقا محمد خان قاجار وقتی در پی تصرف قلعه شوشا بر آمد، به حاکم شهر نامه نوشت و گفت:
ز منجنیق فلک سنگ فتنه می بارد/ تو ابلهانه گرفتی در آبگینه، حصار
یعنی در زمانی که از آسمان سنگ بلا می بارد تو در پناهگاه شیشه ای قرار گرفته ای. حاکم قلعه نیز بیت معروف را در جواب می نویسد:
گر نگهدار من آن است که من می دانم / شیشه را در بغل سنگ نگه می‌دارد @safinehyetabriz

بسیار زیباست

ولی یثرب که نام سابق مدینه منوره است در این شعر درست نیست
چون حضرت خدیجه سلام الله علیها در مکه رحلت کردند و به مدینه هجرت نکردند
لهذا باید گفت : با غیرتت بتهای مکه را شکستی ...
از اهل مکه طعنه ودشنام خوردی ...

این دو بیت واقعاً از مولانا نیست

در کتاب فارسی سال نهم، درس چهارم در سال های قبل دو بیت با این این متن آمده بود:
«...مولانا جلال الدین گفته است:
تا توانی می گریز از یار بد
یار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند
یار بد بر جان و بر ایمان زند» (فارسی نهم، 1397: 31)
در حالی که دو بیت به این صورت از مولانا نیست و در چاپ های معتبر مثنوی نیامده است. دوستان و دانشورانی، پیشتر در این زمینه مطالبی نوشتند (تا جایی که اطلاع دارم، آقایان محسن احمدوندی و مهدی شعبانی) و در رسانه ها و شبکه های مجازی موضوع را پیگیری کردند و در نهایت آموزش و پرورش به درستی این انتساب غلط را از کتاب درسی برداشت و در چاپ سال 1398 به بعد چنین اصلاح شد:
«شاعری چنین گفته است...» (فارسی نهم، 1398: 31).
از آنجایی که تب نقد و انتقاد بر کتاب های درسی بالا گرفته است (و بخشی هم طبیعی است؛ چرا که در کتاب درسی نباید غلط باشد)؛ برخی بدون هیچ مطالعه ای هر تغییری را نقد می کنند؛ حال آنکه لااقل تغییر در این یک مورد درست بوده است و شعری که به غلط به مولانا منسوب شده بود، اصلاح شده است؛ اما اخیراً بسیاری از رسانه های معتبر و شبکه های مجازی به طور گسترده بر این قضیه پافشاری می کنند که این شعر مولانا! از کتاب های درسی حذف شده است؛ حال آنکه این دو بیت، به این صورت در مثنوی نیامده است و البته صورت های دیگری از آن آمده که متفاوت است.
ابیاتی که در مثنوی آمده که شبیه به این مضمون است بدین قرارند: در دفتر چهارم :
یار بد چون رست در تو مهر او
هین از او بگریز و کم کن گفت و گو
برکن از بیخش که گر سربرزند
مر تو را و مسجدت را بکند (مثنوی چاپ موحد، جلد 2، ص 853)
و در دفتر پنجم:
حق ذات پاک الله الصمد
که بود به مار بد از یار بد
مار بد جانی ستاند از سلیم
یار بد آرد سوی نار مقیم (مثنوی معنوی چاپ موحد، جلد 2، ص 1166)
بحث اصلی این است که کسانی که در پی نقد و اصلاح هستند، باید با منابع اصلی سخنان خود را اثبات کنند. این قبیل اظهار نظرات که در سطح بسیار بالایی هم در رسانه ها منعکس شده است، یکی از پیامدهای گسترش جعلیات و یا انتسابات به شاعران و نویسندگان شناخته شده است.

🖋 دکتر علی‌اصغر بشیری
عضو کمپین مبارزه با نشر جعلیات

@jaliyat
@jaliyat

🔸ای علی که جمله عقل و دیده ای!

دکتر سید محمد مهدی جعفری

هستی گردید و گردید و در روند گردش خود گزید و برگزید و پالود و پالود، تا دو نمونه کامل از انسانیت به جهانیان پیشکش کرد؛ محمد (ص) و علی (ع).

به همین مناسبت است که ابن سینا می گوید: «علی بن ابیطالب، در میان انسان ها، به مثابه معقول است در میان محسوسات»،

یعنی این جهان هستی پدیده های محسوس و ملموس و قابل دیدن دارد، هر کدام از این پدیده ها ارزشی به جای خود دارند و اگر ما به هر کدام از این پدیده های محسوس توجه کنیم، هیچ کدام بی ارزش نیستند، بلکه در مجموع همه ارزشمند هستند. اما ارزش معقول بالاتر از همه محسوسات باارزش است و علی (ع) در میان انسان ها، مانند آن معقول است در میان محسوسات.

شاید کسی بالاتر از این نتوانسته در منقبت علی (ع) و ارزش وجودی او سخن بگوید.

مولانا جلال الدین نیز می گوید:

ای علی که جمله عقل و دیده ای/ شمه ای واگو از آنچه دیده ای// یا تو بر گو آنچه عقلت یافته ست/ یا بگویم آنچه بر من تافته ست// از تو بر من تافت چون داری نهان/ می فشانی نور چون مه بی زبان.

یعنی همه وجود تو عقل و بصیرت است و آنچه را که از جهان هستی دریافته ای و با بینش خود درک کرده ای، مسائلی است فوق آنچه دیگران گفته اند.

منظور مولانا این است که علی (ع) از قرآن، از طبیعت و از رسول خدا (ص) چیزهایی گرفته، اما آنچه او گرفته با بینش خاص خودش بوده و نه آنچه دیگران دریافته اند. آنچه من (مولانا) در مثنوی می گویم نیز حقایقی است که از خورشید وجود تو بر ماه من بازتاب شده است و من آنها را بازتاب می دهم.

مولانا باز در خطاب به امام علی (ع) می گوید: تو ترازوی احدخو بوده ای.

یعنی احدیت و توحید میزانی دارد. این توحید در خوی و سرشت تو ایجاد شده و پدید آمده است و سرشت تو احدیت و توحید است و اگر کسی می خواهد معیار و میزانی برای توحید دریابد، باید به سخنان علی(ع) درباره توحید توجه کند.

بعد در مصراع بعد، به نکته مهمی اشاره می کند: (ای علی) بل زبانه هر ترازو بوده ای. ترازو زبانه ای در میان دارد که اگر کفه های ترازو درست میزان نباشد، آن زبانه درست نمی ایستد.

مقصود مولانا نیز این است که بسیاری ادعای توحید دارند، اما باید با وجود علی(ع) آنها را سنجید. یعنی هر کسی که خود را میزان توحید بداند، باید خودش با وجود علی (ع) سنجیده شود.

از میان معاصران هم در مدح امام علی (ع) زیاد سخن گفته اند، اما شاید این سخن جورج جرداق، متفکر و شاعر معاصر لبنانی از همه شنیدنی تر باشد.

او تحقیقات فراوانی درباره زندگی و اندیشه های امام علی (ع) کرده است و خودش می گوید شاید بیش از ۲۰۰ بار نهج البلاغه را خوانده است و کتاب ارزشمند «امام علی صوت العداله الانسانیه» را در ۵ جلد می نویسد.

او از سر درد می گوید: «ای جهان چه می شد که بار دیگر نمادی از عدل و انصاف چون علی ابن ابیطالب به جهانیان عرضه می کردی.»

امروز نه تنها شیعیان و نه فقط مسلمانان، بلکه همه انسان ها، چه آنهایی که خدا را می پرستند و چه آنهایی که به ظاهر خدا را نمی پرستند، اما در فطرت شان یک رگه ای از پرستش خدا وجود دارد، نیاز به شخصی چون علی (ع) دارند. منظور شخصیت معقول علی (ع) است، یعنی عدالت و انصاف و رفتار انسانی که با همگان داشت و همه را به چشم انسان می دید.

همان طور که به مالک اشتر می گوید: تو به جایی می روی که مردم یا هم دین تو هستند یا هم نوع تو. به هر حال باید به هر دو به یک چشم نگاه کنی، اینها همه انسان هایی هستند که ممکن است لغزش هایی از آنان سر بزند و مرتکب گناهانی بشوند. تو باید در مقابل خلاف ها و گناهان آنها چشم بر روی هم بگذاری و مثل طبیبی مهربان در مورد آنها رفتار کنی و فکر کنی از هر انسانی ممکن است لغزش و خلافی سر بزند. تو نسبت به آنها مهربان باش و خود را درمانگر بدان و بال و پر مهربانی ات و عاطفه و لطفت را بر سر همه افراد بگستران.

امروز ما نیاز به چنین کسی داریم که نه قائل به تعصب و تبعیض نژادی و مذهبی باشد و نه به هیچ نوع تفاوتی میان انسان ها قائل باشد، با همه مهربان باشد و نسبت به همه به عنوان یک پدر، یک معلم دلسوز و یک پزشک مهربان رفتار بکند.

@bazmeghodsian

🔻گر تو قرآن بدین نمط خوانی/ بِبَری رونق مسلمانی

🔸در سایت مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج) تحت عنوان «جواز توسل به رسول الله (ص) از زبان مبارك خود رسول الله (ص)» به حدیثی از سنن ابن داود استناد شده که پیامبر اکرم (ص) فرموده اند: «أنا رسول الله الذي إِذا أصابك ضُرّ فَدَعَوْتَهُ كَشَفَهُ عنك...»

🔹و ترجمه کرده اند: «من فرستاده الهي ام. همان كسي كه اگر ضرر و صدمه اي به تو رسد و او را بخواني آن را بر طرف مي كند! و اگر قحطي نازل شود به او توسل بجويي گياهان را خواهد رويانيد! و اگر در بيابان خشك قرارگرفتي و شتر سواري خود را گم كرده باشي و از او درخواست كمك كني آن را به تو باز مي گرداند!»

🔻این مقدار بی سوادی از کسی که در مقام دفاع از آموزه های یک مذهب است حیرت آور است.

🔸«الذي إِذا أصابك ضُرّ فدعوته كشفه عنك...» صفت الله است نه صفت رسول الله!! پیامبر (ص) فرموده اند: من فرستاده آن خدایی هستم که اگر او را در مشکلات بخوانی آنها را برطرف می کند و اگر در قحطی به او توسل بجویی...

🔹مترجم بی سواد همه ضمایری که به الله بر می گردد را به رسول الله برگردانده! و چنان ترجمه مفتضحی ارائه کرده است.

@bazmeghodsian

🔸ای علی که جمله عقل و دیده ای!

دکتر سید محمد مهدی جعفری

هستی گردید و گردید و در روند گردش خود گزید و برگزید و پالود و پالود، تا دو نمونه کامل از انسانیت به جهانیان پیشکش کرد؛ محمد (ص) و علی (ع).

به همین مناسبت است که ابن سینا می گوید: «علی بن ابیطالب، در میان انسان ها، به مثابه معقول است در میان محسوسات»،

یعنی این جهان هستی پدیده های محسوس و ملموس و قابل دیدن دارد، هر کدام از این پدیده ها ارزشی به جای خود دارند و اگر ما به هر کدام از این پدیده های محسوس توجه کنیم، هیچ کدام بی ارزش نیستند، بلکه در مجموع همه ارزشمند هستند. اما ارزش معقول بالاتر از همه محسوسات باارزش است و علی (ع) در میان انسان ها، مانند آن معقول است در میان محسوسات.

شاید کسی بالاتر از این نتوانسته در منقبت علی (ع) و ارزش وجودی او سخن بگوید.

مولانا جلال الدین نیز می گوید:

ای علی که جمله عقل و دیده ای/ شمه ای واگو از آنچه دیده ای// یا تو بر گو آنچه عقلت یافته ست/ یا بگویم آنچه بر من تافته ست// از تو بر من تافت چون داری نهان/ می فشانی نور چون مه بی زبان.

یعنی همه وجود تو عقل و بصیرت است و آنچه را که از جهان هستی دریافته ای و با بینش خود درک کرده ای، مسائلی است فوق آنچه دیگران گفته اند.

منظور مولانا این است که علی (ع) از قرآن، از طبیعت و از رسول خدا (ص) چیزهایی گرفته، اما آنچه او گرفته با بینش خاص خودش بوده و نه آنچه دیگران دریافته اند. آنچه من (مولانا) در مثنوی می گویم نیز حقایقی است که از خورشید وجود تو بر ماه من بازتاب شده است و من آنها را بازتاب می دهم.

مولانا باز در خطاب به امام علی (ع) می گوید: تو ترازوی احدخو بوده ای.

یعنی احدیت و توحید میزانی دارد. این توحید در خوی و سرشت تو ایجاد شده و پدید آمده است و سرشت تو احدیت و توحید است و اگر کسی می خواهد معیار و میزانی برای توحید دریابد، باید به سخنان علی(ع) درباره توحید توجه کند.

بعد در مصراع بعد، به نکته مهمی اشاره می کند: (ای علی) بل زبانه هر ترازو بوده ای. ترازو زبانه ای در میان دارد که اگر کفه های ترازو درست میزان نباشد، آن زبانه درست نمی ایستد.

مقصود مولانا نیز این است که بسیاری ادعای توحید دارند، اما باید با وجود علی(ع) آنها را سنجید. یعنی هر کسی که خود را میزان توحید بداند، باید خودش با وجود علی (ع) سنجیده شود.

از میان معاصران هم در مدح امام علی (ع) زیاد سخن گفته اند، اما شاید این سخن جورج جرداق، متفکر و شاعر معاصر لبنانی از همه شنیدنی تر باشد.

او تحقیقات فراوانی درباره زندگی و اندیشه های امام علی (ع) کرده است و خودش می گوید شاید بیش از ۲۰۰ بار نهج البلاغه را خوانده است و کتاب ارزشمند «امام علی صوت العداله الانسانیه» را در ۵ جلد می نویسد.

او از سر درد می گوید: «ای جهان چه می شد که بار دیگر نمادی از عدل و انصاف چون علی ابن ابیطالب به جهانیان عرضه می کردی.»

امروز نه تنها شیعیان و نه فقط مسلمانان، بلکه همه انسان ها، چه آنهایی که خدا را می پرستند و چه آنهایی که به ظاهر خدا را نمی پرستند، اما در فطرت شان یک رگه ای از پرستش خدا وجود دارد، نیاز به شخصی چون علی (ع) دارند. منظور شخصیت معقول علی (ع) است، یعنی عدالت و انصاف و رفتار انسانی که با همگان داشت و همه را به چشم انسان می دید.

همان طور که به مالک اشتر می گوید: تو به جایی می روی که مردم یا هم دین تو هستند یا هم نوع تو. به هر حال باید به هر دو به یک چشم نگاه کنی، اینها همه انسان هایی هستند که ممکن است لغزش هایی از آنان سر بزند و مرتکب گناهانی بشوند. تو باید در مقابل خلاف ها و گناهان آنها چشم بر روی هم بگذاری و مثل طبیبی مهربان در مورد آنها رفتار کنی و فکر کنی از هر انسانی ممکن است لغزش و خلافی سر بزند. تو نسبت به آنها مهربان باش و خود را درمانگر بدان و بال و پر مهربانی ات و عاطفه و لطفت را بر سر همه افراد بگستران.

امروز ما نیاز به چنین کسی داریم که نه قائل به تعصب و تبعیض نژادی و مذهبی باشد و نه به هیچ نوع تفاوتی میان انسان ها قائل باشد، با همه مهربان باشد و نسبت به همه به عنوان یک پدر، یک معلم دلسوز و یک پزشک مهربان رفتار بکند.

@bazmeghodsian