مكتبة المجلسي ودارالتراث

چندی پیش بنده و دوستم آقای محسن فیض بخش، برای یک کنفرانس مرتبط مقاله ای در این باب آماده کردیم که سعی کردیم برخی از مشکلات پیش رو برای تطبیق سامری در قرآن و عهدین رو برطرف کنیم و یک احتمال به نسبت جدید درباره سامری بدهیم: آن هم این بود که سامری در قرآن به یک قوم (بیرون از اقوام بنی اسرائیل) اشاره دارد که یک رهبر داشته است.
برای دیدن مروی مختصر بر پژوهش های انحام شده در این موضوع، بخش 3 مقاله ما رو بخوانید.

رساله لیلیه، در باره نماز شب، در چند نسخه ای که از آن برجای مانده، از شیخ صفی الدین اردبیلی، عارف و صوفی مشهور قرن هشتم هجری و جد خاندان صفویه، دانسته شده است. این اثر را، یکی از علمای عصر اخیر صفوی، به امر شاه سلطان حسین، بازنویسی کرده و اینک تقدیم عزیزان می شود. اثر یاد شده هم به عنوان یک تکنگاری در باره نماز شب، و هم از جهت انتساب آن به یک صوفی مشهور ایرانی، مهم است.
Jafarian1964

کتب از کتب مصور این دوره شاید قدیمیترین آن «اندرزنامه» باشد که تاریخ ۴۸۳ هجری را دارد و کریستین پرایس آن را «کهنترین مینیاتور» می داند که در گرگان به سال ۴۷۵ تا ۴۸۳ نوشته و به تصویر کشیده شده است و اکنون به همراه دیوان مصور دیگری با نام «ورقه و گلشاه» که داستانی تغزلی دارد در موزه توپقاپوی استانبول نگهداری می شود. این نسخه یکی از عالیترین نمونه های تصویرگری در کتب مربوط به شیوه سلجوقی است. بیشتر اهل فن نگاره های این کتاب را اثر هنرمندی ایرانی می دانند. این نسخه ممتاز طبق تحقیقات پژوهندگان در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری نگاشته و مصور شده است. هفتاد و یک تصویر در این کتاب وجود دارد که متن و زمینه بسیاری از آنها به رنگهای آبی و قرمز و سبز است و بخشهای خالی و ساده متن با گل و پرنده و پیچکهای تزئینی پر شده و یادآور شیوه سفالینه های این دوران است. متن کتاب از اشعار فارسی است و تصاویری زیبا بدون استفاده از سایه روشن و قوانین مربوط به مناظر و مرایا دارد.

در باره مسجد الزهراء شارجه
فرصتی دست داد تا شبی را در اراک باشیم. محل اقامت در استراحتگاه متعلق به یکی از دوایر دولتی در شهر مهاجران از شهرک های اطراف اراک و وابسته به پالایشگاه این شهر بود. دوستی همراه بود که رفت و آمدی به امارات دارد و نکاتی را در باره یکی از مساجد قدیمی شیعی امارات گفتند که جالب بود. گفتم اینجا یادداشت کنم شاید بعدها به کار کسی بیاید. مسجد الزهراء (س) در شارجه، از قدیمی ترین مساجد این شهر و مربوط به قبل از استقلال آن است. این مسجد در قدیمی ترین محله شارجه و حساس ترین نقطه قرار دارد. حاکم شارجه که از قدیم با شماری از رجال شیعی این مناطق آشنایی و رفاقت داشته، نسبت به آنان کم و بیش اظهار علاقه می کند. حاکم چند سال چند سال قبل به این مسجد آمده و اجازه توسعه آن را هم داده است. مسجد الزهراء (س) دست کم سه بار باسازی شده اما حتی الان ساختمان آن قدیمی و دیدینی است. در کل سه مسجد متعلق به شیعیان در شارجه هست. یکی مسجد امام حسین (ع) دیگری مسجد النبی که دو سه سال است افتتاح شده و همین مسجد الزهراء که قدیمی است. سال گذشته که مسجد امام صادق (ع) توسط عوامل داعش در کویت منفجر شد، برنامه ای بود که تا هفته بعد از آن، این مسجد منفجر شود. منطقه اطراف آن تراثی و خانه های قدیمی متعلق به افراد خاندان حاکم شارجه همین قواسم است که همه به سبک سنتی احیاء شده و مسجد هم در میانه آنها قرار دارد. مساحت مسجد نسبتا بزرگ است و در نماز جمعه بین هزار تا هزار و پانصد نفر حاضر هستند. این مسجد زیر نظر وقف شیعی است که آن هم قدیمی است و حکومت مسوول آن را تعیین می کند و در حال حاضر شخصی به اسم جاسم علی سجوانی است. اعضای وقف و مسجد و مدیریت آنجا تا مستخدمین همه شیعه هستند. موقوفاتی هم در آن حوالی دارند که درآمد خوبی دارد. بارها دسیسه هایی در کار بوده تا این مسجد منهدم شود. مثلا یک بار گفتند پلی بزرگ از این جا عبور می کند که بعدا منتفی شد و در واقع خود حاکم شارجه هم نسبت به شیعیان علاقه مند است و برخی از رفقای قدیمی اش از شیعیان بوده اند. پارسال یک ماشین مشکوکی هم که گویا آماده انفجار بود از آنجا بلند کرده بردند. الان هم نیروهای امنیتی بسیار مراقب هستند و همه جای مسجد و بیرون را با دوربین کنترل می کنند.
@jafarian1964

میرزای قمی از متفکران برجسته شیعه است، فقیهی که اهل سیاست و اداره جامعه هم هست. در ضمن نسبت به کجروی های فکری حساسیت معقول و درست دارد. روشنفکری او را از میان بسیاری از آثارش می توان دریافت. اما امروز نکته ای در این رساله رد صوفیه او دیدم که شگفت بود. آن نکته این که یکی از زمینه های شکل گیری وهابیت آن بوده است که محمد بن عبدالوهاب شاهد اعمال شیعیان در عتبات و برخی از شهرهای دیگر در حرم امامان (ع) بوده است. گفتن این نکته توسط میرزای قمی از یک طرف آن هم حدود دویست سال پیش بسیار جالب است. (سه رساله، ص 266)
@jafarian1964

رساله لیلیه، در باره نماز شب، در چند نسخه ای که از آن برجای مانده، از شیخ صفی الدین اردبیلی، عارف و صوفی مشهور قرن هشتم هجری و جد خاندان صفویه، دانسته شده است. این اثر را، یکی از علمای عصر اخیر صفوی، به امر شاه سلطان حسین، بازنویسی کرده و اینک تقدیم عزیزان می شود. اثر یاد شده هم به عنوان یک تکنگاری در باره نماز شب، و هم از جهت انتساب آن به یک صوفی مشهور ایرانی، مهم است.
@Jafarian1964

6 - به گفته برخی تاریخ‌نگاران این قرآن در قرن هشتم در مکه یا مدینه نوشته شده و به «قرآن مائل» معروف است. این نسخه که از قرن نوزدهم در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می‌شود؛ فاقد اعراب است و به‌دلیل شکنندگی تحت مراقبت شدید قرار دارد.

رنگ در بررسی امثال این عمامه نمی تواند ملاک باشد چون باید تاثیر عوامل محیطی و گذشت زمان را در نظر گرفت، که ممکن است، رنگ در طول زمان آن از بین برود، اما فرمایش جناب عالی هم درسته، جامه امامان شیعه ویژگی ها ومشخصات خاص خود را دارد که شما از بنده بهتر می دانید، در کل باید این عمامه را از منظر نمادشناسی، تاریخی و ... بررسی کرد، آنچه مشخص است، آن که انتساب این عمامه به حضرت علی (ع) صحیح نیست، اما هدف از انتساب این عمامه به علی (ع) مهم تر به نظر می رسد.

با سلام و عرض ادب؛ اولا بنظرم این کلیپ از جایی بریده شده است که قبل از آن مطلبی که از این به بعد شرح آن است که نبود آن باعث عوض شدن روح حاکم بر مطلب شده است. ثانیا طرز تفکری که اصلا حاضر نیست نسبت به تحریفات نهضت مقدس عاشورا که در گذر زمان اضافه شده و با روح حاکم بر نهضت ضد استعماری و استثماری استکبار زمان که در وجود نحس و کثیف یزید تبلور یافته است، انتظار این است که مطالب را که شهید مطهری در آن سه جلد به آن تحریفات پرداخته است و تاکنون کسی به صورت مستدل و با ذکر منبع نسبت به نقد آنها نپرداخته و فقط با جار و جنجال و هوچیگری نسبت به آن مطالب پرداخته اند، قبول کنند؟!!! زهی انتظار بی مورد.

کریمی‌نیا درباره موضوع جعل انتساب این‌گونه نسخه‌ها به ائمه (ع)، توضیح داد: هنوز عبارت آیه تمام نشده که یک نقطه گذاشته شده و زیر آن آمده: «کتبه حسن بن علی (ع)». حدود 10 نسخه دیگر در موزه‌هایی همچون ملک، کاخ موزه گلستان، آستان قدس و مراکز خارجی نیز به همین شکل به یک امام منسوب شده و با مهر در کنار صفحه ظاهرا به رویت شاه اسماعیل رسیده است. ظاهرا این الگو از ترکیه گرفته شده است. نسخه‌ای در برلین وجود دارد که مدتی در ترکیه بود. در این نسخه عبارت «کتبه عثمان به عفوان» آمده که ظاهرا یک سردار عثمانی در سال 1271 قمری آن‌را رویت کرده است. این فرد که انتساب این قرآن به عثمان بن عفوان را باور کرده، تشرف خود را در پایین نوشته است. احتمالا شخصی در دوره صفویه یا قاجار، از این روش الگو گرفته و این الگو را در برخی از نسخه‌ها به‌کار گرفته است. هیچ نسخه کوفی در اختیار نداریم که شاه اسماعیل صفوی آن‌را مزار ائمه (ع) یا مرقد جدش در اردبیل وقف کرده باشد. لذا، امضای موجود در آخر نسخه ملک، جعلی است.
 
این پژوهشگر قرآنی، افزود: نسخه معروف دیگر در گنجینه ملک، نسخه شماره 18 بوده که 14 سطری است و بخش زیادی از آن قابل خواندن نبوده یا رنگ‌وروی آن رفته است. این نسخه زمانی نوشته شده که خط کوفی آرام‌آرام ساده شده بود. حواشی این نسخه بسیار ساده‌تر از نسخه‌های کوفی اولیه بوده و ظاهرا به کسی هم نسبت داده نشده‌اند. در ابتدا و انتهای این نسخه که 9 برگ دارد، دو نگاره قاجاری دیده می‌شود که مشخص نیست برای این نسخه خاص کشیده شده یا از جایی آورده شده و به این نسخه افزوده‌اند. نقاشی در کتاب‌آرایی در دوره قاجاریه نقشی پررنگ داشت. در اطراف هر تکه از این نسخه نیز یک نوع نگاره دیده می‌شود. در این نسخه هیچ علامت پایان آیه وجود ندارد و ازنظر تاریخی هم می‌توان آن‌را به اواخر قرن سوم یا اوایل و میانه‌های قرن چهارم نسبت داد. بخش‌های دیگری از این نسخه با کتاب‌آرایی‌های متفاوت و انتساب به ائمه (ع) در موزه رضا عباسی، موزه ملی ایران و موزه‌های خارج از کشور وجود دارد. بیشتر نسخه‌های خارج از کشور، تک‌برگی هستند.
 

درست می فرمایید استاد. اما در سایر موزه ها کارمندان موزه متخصصین این حوزه هستند یا لااقل از همراهی متخصصین در این زمینه استقبال می شود.
هدف بنده نیز پژوهش در این زمینه است. و ظاهرا این ظرف جزو نخستین نمونه هایی است که کلام به تصویر گرافیکی تبدیل شده است. طبق بررسی های من تصویری به این شکل ( به نظر استاد سر پلنگ و فرمایش شما گربه از رو به رو) در سایر موزه ها وجود ندارد. اما همچنان دارم سایر موزه های دنیا را بررسی کنم. ان شالله کار قابل قبولی ارائه شود.

شباهت جالبی به علامه عسکری دارد، ولی مسلّماً -همانطور که فرمودید- ایشان نیست.
بعید نیست که از علمای جنوب غرب ایران باشه ...
این طرز عمامه پیچی به خصوص در سن بالا بین علمای جنوب ایران مرسوم بوده (ظاهراً).
جناب شوشتری صاحب قاموس و ... هم خیلی به این شکل عمامه می بستن ...
منتها شباهت اندکی به عمامه پیچی مرسوم یزد داره، ولی خیلی بعیده یزدی باشه، چرا که برخی جزئیات عمامه های یزدی رو نداره ...
ولی اگر معلوم بشه که چه کسیه، و تحقیقی بشه، جالبه ...
چند چیز نظرم رو جلب کرده،
یکی اینکه با عینک بر سجاده نشستن...
دوم، دو تسبیح در سجاده هست که یکی از آنها چوبیست (سید جزایری در زهر الربیع، تسبیح چوبی را از خصایص صوفیه میداند!) ...
سوم، انگشترها را در سجاده گذاشته اند ...
چهارم، آن لیوان که آن کنار است ...

اولین موزه کفش ایران در تبریز


بدون شک یکی از مهمترین جاذبه های شهر تبریز موزه های آن است، موزه هایی متنوع که هر کدام به موضوعاتی خاص اختصاص دارند و محل نمایش اشیای ارزشمند و جالب توجه اند. یکی از این موزه ها موزه کفش است، موزه ای که در مهر ۹۴ در تبریز افتتاح شد و اولین موزه کفش ایران و هفتمین موزه کفش جهان است.

موزه کفش تبریز در قسمت زیرزمین عمارت شهرداری تبریز قرار دارد و محل نمایش کفش هایی از اقوام و زمان های مختلف و همینطور تجهیزات کفاشی ست. این موزه امروز گردشگران زیادی از آن بازدید می کنند.
قدیمی ترین کفش چرمی کشف شده جهان که در تصویر دیده میشود در این موزه نگهداری میشود و از روستای بیرق در اطراف تبریز بدست آمده است.

اشیای این موزه از کفش های سنتی سراسر ایران هستند و در بخش دیگری از موزه هم تجهیزات و وسایل ساخت کفش جمع آوری شده است. به غیر از موزه کفش تبریز، در دیگر نقاط دنیا هم ۶ مورد از موزه های تخصصی کفش وجود دارند که از میان آن ها می توان به موزه رومنس فرانسه، موزه باتا تورنتو، موزه کلارک و موزه سرخپوستان ونکوور اشاره کرد.
@tiart