مكتبة المجلسي ودارالتراث

??اگر این جلد را چاپ کنی، موسسه را به آتش می کشیم!!!

بعد از آمدن بنده و تغییرات بسیار، نامِ موسسه فرانکلین را به موسسۀ آموزش انقلاب اسلامی تغییر دادیم، و کتاب های ارزشمندی، که اساتید مجرب و با صلاحیت ترجمه کرده بودند، منتشر کردیم، اما کتاب هایی را که دوپهلو بود و سیاست خاصی را پی می گرفت، از انتشار خارج کردیم و فقط کتاب های اساسی را منتشر می کردیم؛ مثلاً مجموعۀ کتاب های تاریخ تمدن ویل دورانت را، که جواد اقبال آن را در 27 جلد چاپ کرده بود، من هم با ترجمۀ جدید تجدید چاپ کردم. البته دربارۀ یکی از مجلدات این کتاب که به تاریخ اسلام مربوط می شد، از طرف برخی از افراد در شهر قم تهدید شدم. آنها گفتند: «اگر این جلد را چاپ کنی، موسسه را به آتش می کشیم.» اما من با کمک یکی از معلمان ادبیات دوران مدرسه ام، یعنی دکتر سید جعفر شهیدی، در پاورقی، عقاید شیعه را به این کتاب اضافه کردم و بدون تحریف، نوشته مولف آن را به چاپ رساندم. بعد از چاپ آن جلد، از طرف همان آقایان، که در قم ساکن بودند، مورد تقدیر و تشکر قرار گرفتم.

گفتگو با علی محمدی اردهالی، مدیر کانون انتشارات محمدی، در: تاریخ شفاهی کتاب، ص440.
@Ketabpazhohi

ولی اگر این نظر درست بود، استاد شفیعی کدکنی هم در بین قصاید سنایی آن را چاپ می کردند. باید به توضیحات اخر کتاب "تازیانه های سلوک" هم مراجعه کنید

این کتاب را چهار گروه تحقیق کردند که یکی از آنها به چاپ رسید و آن هم ناقص در ۳ جلد که این نسخه خطی کامل ان ظاهرا از کتابخانه آیت الله مرعشی
و با بررسی که نمودم فهمیدم که تا ص ۳۰۰خ۵ان به چاپ رسیده

البته این مطلب را هم عرض کنم که از جمله مواطنی که طبق وصیت بزرگان، شایسته است تا به " فضل " با آن مواجه شویم نه با " عدل " ، موطن " استاد " است.
خاطره ای را نقل کنم:
طلبه ای در ایام جوانی با دو سه نفر از رفقای درسی اش به محضر استادی می رفت تا کتاب معالم در اصول فقه را بیاموزد. این طلبه می فرمود: عدم تسلط استاد بر کتاب تا به حدّی بود که نسخه برابر با اصل بود !!! همین باعث شد تا همۀ رفقای کلاس، پس از اندک مدتی کلاس را ترک کردند و دیگر نیامدند. اما من برای آنکه این استاد پیر دلش نشکند تا پایان کتاب را با ایشان خواندم و دوباره برای تحصیل معالم، نزد استاد دیگر رفتم. آن طلبۀ جوان، امروز حضرت علامه حسن زادۀ آملی (حفظه الله تعالی) شده است.

اللهمّ عامِلنا بفَضلک و لاتُعامِلنا بعَدلک.

کتاب های استاد دکتر حسین مدرسی
استاد مدرسی سالها در ایران (قم) مقالات و کتاب ها و متونی را عمدتاً در ارتباط با تاریخ قم منتشر کرد. این پژوهش هاگرچه امروز شاید نیازمند بازبینی و تکمیل اطلاعات است در وقت خود بهترین پژوهش ها در این زمینه بودند. در آکسفورد رساله دکتری استاد مدرسی در مطالعات اسلامی موضوع متفاوتی بود که متکی بر تحصیلات ایشان در حوزه علمیه قم نیز بود. موضوع رساله دکتری ایشان مسئله خراج در فقه بود که تحریری از آن به فارسی با عنوان زمین در فقه اسلامی در دو دفتر منتشر شد. یک پژوهش تکمیلی هم در همان سالهای آکسفورد از استاد چاپ شد که مقدمه ای در فقه شیعه است و جز مقدمه اش که نوشته ای تحلیلی است درباره تاریخ فقه شیعه و بسیار کار شایسته ای است اصل کتاب فهرستواره ای است از متون فقهی شیعی که بسیار مفید و سالها منبع منحصر در این زمینه بود و برای آشنایی مجامع آکادمیک غربی با فقه شیعه بسیار مفید افتاده است. هفت هشت مقاله ای از استاد مدرسی به زبان انگلیسی تاکنون منتشر شده (که آخری آن مقاله ارزشمندی است که از ایشان در مجلد تکفیر منتشر کردیم) که متأسفانه تاکنون تنها یکی دو تا از آنها به فارسی و آن هم نه به صورت مطلوبی ترجمه شده است. استاد مدرسی از آن زمان که به عنوان استاد دانشگاه پرینستون فعالیت می کنند و فقه و کلام اسلامی تدریس می کنند علاوه بر تدریس، دو کتاب دیگر هم به زبان انگلیسی منتشر کرده اند: نخست کتابی درباره ابن قبه رازی با مقدمه ای درباره تحولات مکتب امامیه در ارتباط با امامت و غیبت (که با عنوان مکتب در فرایند تکامل تاکنون مکرر به چاپ رسیده و از شهرت زیادی برخوردار است) و دیگری کتابی درباره منابع حدیثی شیعه که با عنوان میراث حدیثی شیعه ترجمه شده و تنها مجلد اول آن چاپ شده است. کتاب بنا بود جلد دومی هم داشته باشد. این کتاب همان رویکری را دارد که کتاب مقدمه ای بر فقه شیعه، با این تفاوت که آن کتاب فهرستی از کتابهای فقهی بود و این کتاب فهرستی است دقیق از آثار حدیثی شیعه در سده دوم قمری و آدرس نقل های آنها در متون بعدی حدیث. در کتاب مقدمه ای بر فقه شیعه استاد مدرسی در آغاز کتاب مقدمه ای درباره تاریخ فقه شیعه دارند اما در کتاب میراث حدیث شیعه این مقدمه به پایان مجلد دوم ارجاع شده است. اگر این مقدمه روزی تدوین و منتشر شود می توان انتظار داشت که کاری مغتنم و ارزشمند و بسیار مفید برای شناخت حدیث شیعه باشد. فهرستی از کتابها، مقالات و تصحیحات استاد مدرسی را چند سال پیش با همکاری خانم انتصار رب که از شاگردان استاد مدرسی در دانشگاه پرینستون بوده فراهم کردیم که در کتاب بزرگداشتنامه ای که به زبان انگلیسی برای استاد مدرسی دو سه سال پیش چاپ شد درج شده. علاقمندان می توانند بدان مراجعه کنند. مجموعه مقالات فارسی قدیمی آقای مدرسی درباره اسناد و قم شناسی و مقالات تاریخی هم چند سال پیش در چهار پنج جلد چاپ شد. شنیده ام در ایران بناست تجدید چاپ شود که کار شایسته ای است.
@barrasihayetarikhi

باسلام. ببخشید از اساتید محترم، بزرگواری کتاب «جمع حواشی و تحقیق و تصحیح کتاب وافی» از علامه شعرانی رو در اختیار ندارد؟
اگر اطلاعی هم در مورد این کتاب و نحوه دسترسی به آن دارید بفرمایید .
با تشکر

ساعتی بعد در عمان بودیم. نماز را در هتل خواندیم و برای مراسم اختتامیه به محل مؤتمر بازگشتیم. قدری زود بود و من مشغول صحبت با بشار عواد شدم. این دو روز صحبت‌های زیادی با وی کردم و به نظرم مفید و سودمند بود. در آنجا از ابان بن عثمان احمر یاد شد. وی گفت این اشتباه است که کسانی مانند ا لدوری – که هنوز زنده است و در عمان – تصور می‌کنند ابان بن عثمان بن عفان کتابی در سیره داشته است. این کتاب از آن ابان بن عثمان احمر است. به او گفتم که من این کتاب را چاپ کرده ام. خیلی شگفت زده شد. وی از کتابش تحریر تقریب التهذیب یاد کرد که در آنجا خطاهای بیشمار ابن حجر را یاد کرده است. وی تصریح کرد که ابن حجر آدم دقیقی نبوده و فراوان اشتباه می‌کند. درباره چاپ کتاب الولایه طبری هم با او صحبت کردم. نکته جالب برایم این بود که بشار گفت من معمولا امتیاز کتابهایم را یکجا می‌فروشم تا دیگر به فکرش نباشم و سر کار بعدی بروم. از جمله کتابهایی که چاپ کرده یکی هم کتاب الحوادث است که همان کتاب الحوادث الجامعه است که سابقا مصطفی جواد چاپ کرده بود. بشار که سال 97 این کتاب را چاپ کرده معتقد است که این کتاب از ابن الفوطی نیست. وی با این که خیلی برای مصطفی جواد احترام قائل است، در مقدمه همانجا نوشته است که مصطفی جواد وقتی که معلم مدرسه ابتدایی بوده این را تصحیح کرده و بسیار مغلوط و نادقیق است.

امشب قرار است بعد از شام به منزل بشار عواد بروم. تلفنی آدرس گرفتم، اما خودش آمده بود لب خیابان. دلیلش هم آن که سر خیابان آنها محل اقامت سفیر اسرائیل بود و برای این که من زیاد معطل نشوم و مشکلی پیش نیاید خودش با ماشین آمد و من به سرعت سوار شده به خانه اش رفتم. تا ساعت 12 شب آنجا نشسته مشغول صحبت بودیم.
بشار گفت که بیش از یک صد و هشتاد کتاب تصحیح و تالیف کرده است. برخی کارها عبارتند از سیر اعلام النبلاء، تاریخ بغداد، تاریخ الاسلام ذهبی در هفده مجلد، تهذیب الکمال، سنن ابن ماجه، سنن ترمذی، و جامع المسانید که گویا بیست و شش مجلد است و بسیاری از کارهای دیگر. در حال حاضر مشغول ذیل ابن الدبیثی بر تاریخ بغداد است که قرار است در شش جلد چاپ شود.
قبلا تاریخ الاسلام ذهبی را عبدالسلام تدمری چاپ کرده بود. اما به نظر بشار آن چاپ بسیار مغلوط بوده و از حواشی دیگران هم سرقت كرده است. بشار مجلدی تحت عنوان فی فن التحقیق نوشته که نقد آن چاپ است. بدخوانی‌های تدمری یا کسانی که به او کمک می‌داده‌اند آن قدر زیاد است که انسان به شگفتی می‌افتد. بشار گفت که من در تصحیح خود نیمی از کتاب را از نسخه‌ای که به خط ذهبی بود استفاده کردم. روی کتاب الولایه ذهبی که تلخیص کتاب الولایه یا طرق حدیث غدیر طبری است صحبت شد. بازهم اصرار کرد که تصویری از ان داشته باشد و شاید آن را تصحیح و چاپ کند. گفتم که این نسخه را مرحوم سید عبدالعزیز طباطبايی در دانشگاه تهران پیدا و چاپ کرد. اما به نظرم در جهان عرب خوب معرفی نشده است.
درباره تفاوت میان الجرح و التعدیل رازی با تاریخ الکبیر بخاری پرسیدم. گفت که در مقدمه تاریخ بغداد که آن را هم تصحیح کرده در این باره به تفصیل شرح داده است. توضیحاتش خوب بود. باید من دوباره آن را بخوانم.
بشار گفت که کتابخانه اش هنوز در بغداد است. قبلا رفت و آمد می‌کرد. حتی در جریان حمله امریکا در بغداد بوده چند ماه بعد از آن هم مانده و سپس وبه عمان بازگشته است. او گفت که در حال گرفتن جنسیت اردنی است و بعد از آن می‌خواهد خانه‌ای بسازد و کتابهایش را هم اینجا بیاورد. وی گفت در اینجا رعایت همه طوایف می‌شود و کسی را به خاطر اختلاف طایفه اذیت نمی‌کنند. به علاوه روابط خارجی اینها هم خوب است و مشکلی نخواهد بود. یک پسرش در دانشکده شریعت سال سوم بود و دیگری دبیرستانی بود. دو زن هم دارد که هر دو در یک خانه باهم زندگی می‌کنند. وی از سوابقش در نجف گفت و این که با آقای خویی هم رفت و آمدی داشته است.
امسال کتاب تاریخ الاسلام او در ایران جایزه کتاب سال جهانی را می‌گیرد. وی گفت که در این کتاب سی و سه هزار و پانصد شرح حال هست که نیمی از آنها ایرانی هستند. وی گفت که ذهبی تاریخ نیشابور حاکم و تاریخ جرجان و تعداد زیادی کتاب دیگر را در این اثر جای داده است. به او گفتم که من طبقات الامامیه ابن ابی طی را از تاریخ الاسلام درآورد چاپ کردم. بشار گفت که این کتاب بعدا به دست ذهبی افتاده و آنچه از آن نقل کرده در حواشی نسخه اصلی تاريخ الاسلام است.
بشار حافظه خوبی دارد و درباره آنچه سؤال می‌کردم برمی خاست و اگر توضیحی درباره آن در جایی داده بود عینا نشان می‌داد. در ایران گهگاه گفته می‌شود که سنی گری او زیاد است. شاید به خاطر برخی از پاورقی‌هایی باشد که برای برخی از احادیث زده است. باید آنها را ببینم. (بعدا که برگشتم دیدم حرفهای ناجوری دربارة برخی روایات دارد. از جمله دربارة حدیث غدیر گفته است که هیچ یک از طرق آن درست نیست؛ یعنی از ذهبی هم بی انصاف تر است. در این باره بنگرید به تهذیب الکمال، ج 20، ص 484)
درباره ذهبی و ابن کثیر و این جماعت گفت که اینها متاثر از ابن تیمیه بوده‌اند اما انتقاداتی هم به او داشتند. وی گفت من رسالة الذهبیه که می‌گویند ذهبی در نقد ابن تیمیه نوشته از خود او می‌دانم. بسیاری از عبارات آن مضمونا در تاریخ الاسلام هم آمده است. بعد هم گفت که من خودم به فتوای خودم عمل می‌کنم و از هیچ کدام چهار از مذهب تقلید نمی‌کنم. درباره ابن جریج صحبت شد که عبدالرزاق در المصنف خیلی از آن نقل می‌کند. وی گفت که او شیعه بوده و یک صد متعه کرده است. درباره آمین در نماز گفت که حنفی‌ها جهر به آن را لازم نمی‌دانند و نمی‌گویند. یک امام مسجدی در اعظمیه بغداد بود که و لاالضالین را به سوره بعدی چنان می‌چسباند که کسی فرصت گفتن آمین نداشته باشد. وی گفت که درباره دست گرفتن در نماز هم مالک عمل مردم مدینه را چنان می‌داند که لازم نیست و چنین نبوده است. اما دو حدیث داریم. یعنی دو حدیثی که بشود به آن اعتنا کرد.
ساعت دوازده و نیم بود که ایشان مرا به هتل رساند. طی یک ساعت سعی کردم چیزهایی را که از ایشان شنیده بودم بنویسم.

در باره مطلبی که در باره تاریخ الاسلام ذهبی نوشتم و عرض کردم که چاپ بشار عواد معروف بر چاپ عبدالسلام عمر تدمری ترجیح دارد دوستم استاد هادی زاده چنین نوشته اند: جناب استاد سلام علیکم. عرض شود در باب تفضیل تاریخ الاسلام چاپ بشار عواد معروف بر چاپ عمر تدمری، یک نکته را عارض شوم. زمانی بنده و مرحوم حضرت استاد روضاتی رض در اینباره صحبتی داشتیم. چه تحقیق النص را دارالغرب به نمایشگاه تهران (چه سالی ؟) آورده بود، و بنده نسخه ای تهیه کرده بودم و در خدمتشان صحبت از همین انتقادها شد. بهرحال در طی دو جلسه، صفحاتی از این دو چاپ را مقابله کردیم، حدود 10 صفحه از 2 جلد. بر اساس این صفحات، نه تنها چاپ بشار ترجیحی بر چاپ تدمری نداشت، که مطلقا از فوائد بسیار زیاد حواشی تدمری هم عاری بود. البته با 10 صفحه نمی توان قضاوت کرد، ولی بگمانم چاپ بشار هم چندان قابل تفضیل نباشد. وادام الله عزکم.

از همسرش به شوخي پرسيدم: راستش را بگوييد، ايشان كتابها را بيشتر دوست داشت يا شما را ؟ با خنده گفت: البته كتابهايش را. وي گفت: استاد مدتها كانادا بود، سپس به ايران آمد و با آشتياني و مهدي محقق كار مي‌كرد و در جريان انقلاب ايران به ژاپن برگشت. از آن زمان به بعد به سراغ بوديسم آمد و كارهايش را در اين زمينه
ادامه داد.
خانم، سراغ آقاي آشتياني را گرفت كه من يك مرتبه گفتم كه وي دو سه سال پيش درگذشت. ايشان سخت ناراحت شد و من پشيمان كه چرا بي توجه و بي مقدمه اين خبر را دادم. اما ناراحتي را در چهره او خواندم. در هر حال به او تأكيد كردم كه آقاي ايزوتسو در ايران شناخته شده است و اهل مطالعه قدرش را مي دانند و محبوبيت خاص خود را دارد. روشن بود كه اين حرفها خوشحالش مي كرد.
از وي پرسيديم كه دين استاد چه بود؟ وي گفت: ايزوتسو هميشه يك بودايي بود. در جايي از كتابخانه، آثار وي يا مجموعه هاي مشتمل بر مقالاتي از وي چيده شده بود. علاوه بر آن آثار چاپ شده وي به ژاپني هم در يازده مجلد به علاوه يك ضميمه به صورت يك شكل به چاپ رسيده بود.
از خانم ايشان پرسيديم كه آيا تا به حال ايراني اينجا آمده است؟
گفت: خير شما اولين نفر هستيد كه اينجا مي‌آييد. اين برايم بسيار جالب و در عين حال تأسف برانگيز بود. البته در ايران چند سال قبل بزرگداشتي براي وي برگزار شد كه خانمش گفت پوستر آن را دارد. سال گذشته هم يك ويژه نامه در تركيه از مجلة البحوث الاسلاميه به نام وي و در باره او منتشر شده بود كه يك شماره‌اش را داشت. اين مجله وابسته به مؤسسه وقف تركيه است كه دايرة المعارف اسلامي تركي را هم منتشر مي كند. كتابهاي وي در تركيه مورد استفاده دانشجويان ترك بوده و به زبان تركي هم ترجمه شده است. تركها اخيرا به افكار فلسفي روي آورده‌اند و به همين دليل است كه به دكتر نصر نيز مي‌پردازند و اغلب بلكه همه كارهاي مهم او را به تركي ترجمه كرده‌اند. از خانم ايزوتسو پرسيدم كه آيا در ژاپن تاكنون مراسمي در باره او برگزار شده است. پاسخش منفي بود و اين هم اسباب تأسف بود. به نظرم كار ايران است كه اين را در آنجا تعقيب كند.
در گوشه‌اي از طبقه بالا هم كه البته كتابي در آنجا نبود يك معبد كوچك بود كه به گفته يكي از اين بچه ها معمولا وقتي كسي در خانه اي مي ميرد آن را برپا مي كنند. تصويري از خود ايزوتسو هم بود.
خانم ايزوتسو از ديدن ما واقعا خوشحال شده بود. حالت من هم همين طور بود. روشن است كه ايزوتسو آدم بزرگي است و اگر كاري نكرده بود جز جمع‌آوري اين همه كتاب عربي و فارسي و اسلامي در اين گوشه از ژاپن، در اهميت وي كافي بود. با خانم ايزوتسو يك تصوير يادگاري هم برداشتم و اين به رغم آن بود كه خودش
پرهيز داشت.

یک دیدار و یک نکته در باره قاسم تویسرکانی
گاهی برخی از دیدارها اتفاقی اما بسیار سودمند است. دیروز آقای دکتر معصومی همدانی که یکی از افتخارات ایران در حوزه تاریخ علم هستند ـ آقازاده مرحوم آیت الله معصومی همدانی که فارغ از هر چیز، با تأسیس کتابخانه در مدرسه مرحوم آخوند در همدان حق بزرگی گردن کتاب و کتابخانه در ایران دارند ـ به کتابخانه مرکزی آمدند. صحبت از کتاب متون سیاسی ـ مذهبی اخیر بنده شد. ایشان گفتند که رساله ای در آنجا از دایی بنده چاپ شده است. داستان این بود: نقطه مبهم بنده در این کتاب که مجموعه ای از متون سیاسی مذهبی دوره پهلوی است، در باره اثری با عنوان «حکومت در مذهب شیعه» از قاسم تویسرکانی در باره امامت و مبحث ولایت فقیه از سال 1326ش بود. در جستجوهای بنده، معلوم شد که استادی در دانشکده ادبیات با این نام بوده که چند اثر یکی «تاریخی از زبان تازی در میان ایرانیان» و دیگر «بحث در باره کتاب حدائق السحر و دقایق الشعر رشید الدین وطواط» از ایشان مانده است. در مقدمه، اظهار تردید کردم که ایشان همین نویسنده کتاب حکومت در مذهب شیعه باشد. ابهام بنده علاوه بر تنوع موضوع آثار ادبی او با این کتاب، در این بود که در انتهای مقدمه،امضا شده بود: دانشکده علوم.توضیح مختصری نوشتم و تمام شد. اما استاد معصومی گفتند که مرحوم تویسرکانی، دایی ایشان بوده است. نویسنده کتاب (66 صفحه ای مزبور) همان که در دانشکده ادبیات بوده و چون آن وقت، دانشکده ادبیات و علوم با یکدیگر بوده، در آن سال، این طور نوشته اند. ایشان گفتند که قاسم تویسرکانی، در دوره رضاه شاه طلبه شده اما به تدریج از طلبگی دست کشیده و در سالهای پس از شهریور بیست متاثر از کسروی و مکتب وی بوده است. یک مقاله از وی در کتابی که دردوره رضاشاه از شخصی به نام سرهنگ احمد اخگر منتشر شده با نام اسرار خلقت از ایشان است که عکسش با لباس روحانی در آنجا آمده است. بعدها سخت ضد روحانی و منتقد بود و از چاپ عکسش هم در آن کتاب خوشنود نبود. ابهام من این بود که چطور در سال 1326 وی به فکر نگارش کتابی با عنوان ولایت فقیه افتاده است! این توضیح مشکل را تا حدودی حل کرد. بحث ولایت فقیه را کسروی و حکمی زاده از ناحیه ترسی که از بازگشت قدرت روحانیون پس از رفتن رضاشاه داشتند، مطرح کردند. متن های آنها و نقدهایش را در همین کتاب متون سیاسی آورده ام. بنابرین قاسم تویسرکانی هم که متاثر از آن ماجرا بوده و البته سوابق طلبگی هم داشته، این کتاب را در این باره نوشته و این ابهام را رفع کرد. البته بخش اول آن بحث از امامت به طور کلی است و او در این زمینه مثل کسروی نمی اندیشد.دست کم ادبیات تند او را ندارد و به گزارش علمی بر اساس منابع ومعلومات خود بسنده می کند. استاد معصومی گفتند که تا سال 64 که مادرم در تهران بستری بود، و ایشان به دیدنش آمد، وی را دیدم. شاید سه چهار سالی بعد از آن هم زنده بود. واقع مطلب عجیب است که این نسل طرفدار کسروی که چنین واهمه ای داشتند و حتی این شخص که کتاب هم در این باره نوشته بود، ماند تا انقلاب اسلامی 57 را هم ببیند که همان نظام که او چهل سال قبل نقد کرده بود، سر کار آمد. گویا فرزندی از وی مانده که در لندن زندگی می کند. خاطرم هست وقتی جناب حجت الاسلام و المسلمین اشعری می گفتند، حکمی زاده هم سالها پس از انقلاب زنده بود. یک بار هم من به امام گفتم حکمی زاده زنده است که ایشان متعجب شد. روزگار است دیگر.
@jafarian1964

مطلبی که در 24 دی ماه 1386 دو روز پس از درگذشت استاد مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی در وبسایت تابناک از بنده منتشر شد:

استاد رسول جعفريان درباره چگونگي آشنايي خود با مرحوم شهيدي گفت: آشنايي من با کتاب‌هاي ايشان به تناسب سن و سال، ‌در سال‌هاي نخست پس از انقلاب بود؛ زماني که کتاب ايشان يعني همان تاريخ تحليلي اسلام به عنوان کتاب درسي براي دانشگاه مطرح شد و پس از آن هم آثار ديگري از ايشان منتشر و بنده شناختم از ايشان هر روز بيشتر و بيشتر شد.
وي با ‌اشاره به تحصيلات حوزوي دکتر شهيدي افزود: مرحوم شهيدي از کساني است که تحصيل را با علوم ديني آغاز کرد. در جواني به نجف رفت و درس‌هاي عربي و ديني خود را خوب فراگرفت. ايشان داماد مرحوم غلامرضا سعيدي بود و وقتي از نجف به ايران آمد، با ايشان در کارهاي تأليفي و مطبوعاتي همکاري مي‌کرد. مجله «فروغ علم» از آقاي شهيدي بود که با کمک آقاي سعيدي آن را اداره مي‌کرد. شماره نخست اين مجموعه، در فروردين 29 و اين نشريه به عنوان نشريه انجمن اسلامي دانشجويان چاپ مي‌شد. البته کتاب اسلام و مهدويت ايشان گويا مربوط به پيش از آن است؛ آن زمان در بروجرد فعال بود و سخنراني هم مي‌کرد. اين کتاب يعني اسلام و مهدويت در بروجرد و در همان دهه بيست چاپ شد. همان زمان کتاب‌هايي هم از عربي به فارسي ترجمه کرد که بسيار خوب مورد توجه قرار گرفت. در واقع، کتاب‌هايي چون جنايات تاريخ که خيلي هم پشت هم چاپ شد، نوعي ادبيات سياسي ـ مذهبي يا به عبارتي انقلابي ـ مذهبي بود. اين کتاب سه جلد و عنوان جلد سومش از مسند تجارت تا تخت سلطنت بود. پرونده آقاي شهيدي در دهه بيست، يک پرونده سياسي ـ انقلابي ـ مذهبي با نمره بالاست. بعدها ايشان با حاج سراج و شيخ عباسعلي اسلامي هم همکاري داشت و مقالاتي براي نشريات آنها مي‌نوشت كه بيشتر آنها جنبه ديني و کلامي و توحيد و اين قبيل مسائل داشت.

* آن گنج نهفته!
جعفريان در ادامه به دوره پرتلاطم سياسي ايران در سال 32 و سير زندگي مرحوم شهيدي‌ اشاره کرده و گفت: پس از سال 32 و بازگشت استبداد خشن، خيلي‌ها کنار رفتند. آقاي شهيدي هم سراغ کار دانشگاهي‌اش رفت. نمي‌دانم ايشان کي لباس روحانيت را کنار گذاشت، اما آقاي مهدوي راد از آقاي شهيدي نقل مي‌کرد که مي‌گفت: من احساس کردم شأن اين لباس آن قدر بالاست که من طاقتش را ندارم، اما به عکس، خيلي از اونهايي که از لباس روحانيت درآمدند براي اين که تأکيد کنند درست کاري کردند، مرتب لگد هم مي‌زدند. از اين نمونه‌ها فراوان بود. به هر حال آقاي شهيدي به مؤسسه دهخدا رفت و در کنار دکتر معين با اخلاص کار کردند. همه از خدمات ايشان آگاهي دارند. بعد هم در سال‌هايي که معين کسالت شديد داشت، همه کارها را به نام او مي‌کرد. در دانشگاه هم درس مي‌داد. کار «دره نادره» که بسيار ارزشمند است، مربوط به آن دوران است. اهالي تاريخ و ادب مي‌دانند اين متن، متن دشواري است و نثر شگفتي دارد. بيشتر کار ايشان در لغتنامه بود. اين کارها معمولا گم شده و از نظرها پنهان ماند و از آنها فهرستي در دست ما نيست. روشن است که سال‌ها کار مي‌کرده و در لابلاي لغتنامه درج شده است.

* استاد هميشه يک متدين اصيل بود
استاد دانشگاه تهران درباره چگونگي آغاز دوباره فعاليت‌هاي علمي استاد شهيدي بر اين باور است: مرحوم شهيدي نسبت به تدينش بسيار جدي بود. البته در حرف زدن حريت خاصي داشت. حتي ممکن بود کسي از شوخي‌هاي ايشان برداشت‌هاي مناسبي نداشته باشد، اما استاد هميشه يک متدين اصيل بود. من از فعاليت‌هاي علمي ـ مذهبي ايشان پس از دهه بيست و پيش از انقلاب آگاهي ندارم. البته مقالات مذهبي مي‌نوشت؛ يکي از آنها که در مجله يغما در سال 52 چاپ شد، مقاله‌اي درباره تطور شيعه و نقش علامه اميني به عنوان يک مجدد در آن بود، اما گمان مي‌کنم انقلاب ايشان را در اين بعد زنده کرد.
کتاب ابوذر غفاري ايشان نشان مي‌دهد که تفکر انقلابي هنوز در ايشان زنده يا دوباره زنده شده است. در واقع، زمينه‌اي که فراهم آمد، ايشان را به اين مسير کشاند که دست به کارهاي بزرگي بزند. شايد اوج اين کارها، ترجمه نهج البلاغه بود؛ ترجمه‌اي که در شأن نهج البلاغه است و واقعا با هيچ ترجمه‌اي قابل مقايسه نيست. اصلا يک متن استثنايي در ادبيات فارسي و بي‌مانند است؛ احياي نهج البلاغه پس از انقلاب به ويژه در سال‌هاي نخست انقلاب، بسيار جدي دنبال مي‌شد و بنياد نهج البلاغه دنبال آن بود.👇👇👇

در باره مطلبی که در باره تاریخ الاسلام ذهبی نوشتم و عرض کردم که چاپ بشار عواد معروف بر چاپ عبدالسلام عمر تدمری ترجیح دارد دوستم استاد هادی زاده چنین نوشته اند: جناب استاد سلام علیکم. عرض شود در باب تفضیل تاریخ الاسلام چاپ بشار عواد معروف بر چاپ عمر تدمری، یک نکته را عارض شوم. زمانی بنده و مرحوم حضرت استاد روضاتی رض در اینباره صحبتی داشتیم. چه تحقیق النص را دارالغرب به نمایشگاه تهران (چه سالی ؟) آورده بود، و بنده نسخه ای تهیه کرده بودم و در خدمتشان صحبت از همین انتقادها شد. بهرحال در طی دو جلسه، صفحاتی از این دو چاپ را مقابله کردیم، حدود 10 صفحه از 2 جلد. بر اساس این صفحات، نه تنها چاپ بشار ترجیحی بر چاپ تدمری نداشت، که مطلقا از فوائد بسیار زیاد حواشی تدمری هم عاری بود. البته با 10 صفحه نمی توان قضاوت کرد، ولی بگمانم چاپ بشار هم چندان قابل تفضیل نباشد. وادام الله عزکم.

✔ 1 «مطاعن» بحارالانوار و نهم ربیع الاول 🔻

🔸 محمدهادی یوسفی غروی

🔹در روزگار مرجعیت آیت‌الله العظمی بروجردی، بنا بود به دست حاج شیخ محمد تقی آخوندي در قاهره دارالتقریبی تأسیس و فقه شیعه به الازهر مصر وارد شود، اما این طرح با مشکلات و کارشکنی‌های فراوانی روبه‌رو شد. برخی از کارشکنان و مخالفان تأسیس دارالتقریب، با عنوان کردن بعضی از نقاط چالشی و اشکال برانگیز درباره شیعه، تلاش می‌کردند مانع رسیدن شیخ محمد به اهداف تقریب مذهب اسلامی شوند.

🔹یکی از کارشکنی‌های مخالفان، بهانه‌جویی به دلیل چاپ کتاب بحارالانوار در تهران بود؛ چرا که در جلد هشتم آن چاپ، بر مسئله امامت امیر مؤمنان علی(ع) و ابطال خلافت و طعن خلفا بحث شده بود. در پی بهانه‌جویی‌ها علیه تأسیس دارالتقریب، به ناچار مرحوم شیخ محمد تقی قمی از قاهره به قم سفر کرد و نظر مرحوم آیت‌الله بروجردی را جهت برپایی تقریب به عنوان یک ضرورت جلب کرد و نهایتاً آیت‌الله بروجردی متنی را امضا کرد که جلد هشتم بحارالانوار که شامل کتاب امامت و کتاب فتن و محن «کتاب الامامة و کتاب الفتن و المحن» می‌شود،‏ تحقیق و چاپ نشود.

🔹بعد از امضای مرحوم آیت الله بروجردی به عنوان مرجع اعلای شیعه در آن زمان مبنی بر عدم تجدید چاپ جلد هشتم کتاب، عده‌ای از کارشکنان با بهانه‌جویی جدیدی مبنی بر اینکه احتمال چاپ این کتب از سوی بقیه مراجع شیعه یا دولت ایران وجود دارد، مانع راه‌اندازی دارالتقریب و ورود فقه شیعه به الازهر شدند. در پی این بهانه‌جویی بار دیگر، محمد تقی قمی از قاهره به خدمت مرحوم بروجردی در قم رسید و با اجازه از او به دربار محمد رضا شاه رفت و با امضایی از طرف محمد رضا پهلوی به عنوان شخص اول سیاسی مملکت مبنی بر ممنوعیت چاپ جلد هشتم بحارالانوار به قاهره بر گشت و بالاخره نظر آنان را جلب کرد.

🔹پس از انقلاب نیمی از جلد هشتم بحارالانوار که تنها کتاب امامت بود، به نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسید و نیم دیگر آن که کتاب فتن و محن بود، بر ممنوعیت چاپ باقی ماند. اوایل انقلاب، برخی که به تعبیر امام خمینی(ره) ولایتی‌هایی بی دیانت بودند، این توقف چاپ را به مرحوم امام خمینی و انقلاب نسبت داده و برخی از آنان به عمد حقایق را کتمان کردند.

ادامه👇

@namehayehawzavi

چندی پیش در پاسخ به دوستانی که خواستار تدریس یک دوره کلام توسط استاد عرفانیان بودند عرض کردم که ایشان کتاب شریف «کفایة الموحدین» اثر مرحوم طبرسی نوری را به مدت سه سال و با رجوع به بیش از ۴۰۰ منبع در افزون بر ۴۰۰۰ صفحه تحقیق و ویرایش کرده‌اند که به‌زودی در قالب ۷ جلد چاپ خواهد شد.
اما متأسفانه اوضاع آن‌گونه که درست و بر سبیل حق بود پیش نرفت. هرچند که اکنون کتاب چاپ شده است اما ناشر محترم در متنِ تحقیق‌شده و ویرایش‌شدهٔ استاد عرفانیان، بدون موافقت ایشان و برخلاف قول و قرارهای آغازین، دست برده‌اند و کتاب را از آن حالت مطلوب اولیه انداخته‌اند.
استاد شرح مختصری از این بی‌اخلاقیِ آشکار و رفتار خلاف شرع را مرقوم کرده‌اند تا شاید اثری کند و دستِ‌کم جلوی اتفاقات تلخ این‌چنینی را در آینده بگیرد.
در دو پیام بعد، مطالب استاد را بارگذاری می‌کنم؛ مطالبی که جز به نیت تلاش برای اصلاح این قبیل معضلات نوشته نشده است. به امید ریشه‌کن شدن چنین رفتارهای ناپسندی در جامعهٔ ما.
@doroos_erfanian

📗🔥اگر این جلد را چاپ کنی، موسسه را به آتش می کشیم!!!

بعد از آمدن بنده و تغییرات بسیار، نامِ موسسه فرانکلین را به موسسۀ آموزش انقلاب اسلامی تغییر دادیم، و کتاب های ارزشمندی، که اساتید مجرب و با صلاحیت ترجمه کرده بودند، منتشر کردیم، اما کتاب هایی را که دوپهلو بود و سیاست خاصی را پی می گرفت، از انتشار خارج کردیم و فقط کتاب های اساسی را منتشر می کردیم؛ مثلاً مجموعۀ کتاب های تاریخ تمدن ویل دورانت را، که جواد اقبال آن را در 27 جلد چاپ کرده بود، من هم با ترجمۀ جدید تجدید چاپ کردم. البته دربارۀ یکی از مجلدات این کتاب که به تاریخ اسلام مربوط می شد، از طرف برخی از افراد در شهر قم تهدید شدم. آنها گفتند: «اگر این جلد را چاپ کنی، موسسه را به آتش می کشیم.» اما من با کمک یکی از معلمان ادبیات دوران مدرسه ام، یعنی دکتر سید جعفر شهیدی، در پاورقی، عقاید شیعه را به این کتاب اضافه کردم و بدون تحریف، نوشته مولف آن را به چاپ رساندم. بعد از چاپ آن جلد، از طرف همان آقایان، که در قم ساکن بودند، مورد تقدیر و تشکر قرار گرفتم.

گفتگو با علی محمدی اردهالی، مدیر کانون انتشارات محمدی، در: تاریخ شفاهی کتاب، ص440.
@Ketabpazhohi

✅ بیانات حضرت آیت الله علوی بروجردی مدظله العالی در پی حادثه تروریستی مسجد شیعیان پیشاور پاکستان


🔷شیعه با فجایع تروریستی از پا درنمی آید

🔻استاد درس خارج حوزه علمیه قم بیان کردند: دشمنان متوجه نیستند که شیعه با این معانی از پا درنمی آید و شهادت میراثی است که از اهلبیت(ع) برای ما مانده است. ما با این گونه فجایع از پا درنیامدیم و حقانیت شیعه با این فجایع روز به روز آشکارتر خواهد شد.
🔻حضرت آیت الله سید محمدجواد علوی بروجردی پیش از ظهر امروز جلسه درس خارج فقه در سخنانی با اشاره به مناسبت هایی که در شعبان وجود دارد بیان کردند: روز گذشته ولادت امام حسین(ع) بود و امروز ولادت حضرت اباالفضل العباس(ع) است. ایشان دارای شان و مقام بالا بوده و فردا هم ولادت امام سجاد (ع) است.
🔻ایشان با اشاره به حادثه تروریستی شهر پیشاور پاکستان تصریح کردند: در شهر پیشاور انفجاری صورت گرفت که بیش از 50 نفر از شیعیان به خاک و خون کشیده شدند و جمع زیادی مجروح گشتند. متاسفانه افرادی کذایی شادی شیعیان را تلخ کردند و ما نمی دانیم که آن ها، شیعیان را به پای چه کسی قربانی می کنند.
🔻استاد برجسته حوزه علمیه قم تصریح کردند: متاسفانه هنوز بعد از 1400 سال احقاد بدریه و حنینیه فراموش نشده و این عزیزان ما را در پای بی فضیلتی های تاریخی قربانی می کنند؛ بی فضیلتی هایی که آثارش در تمام شئونات اسلام نوشته شده و عزیزان ما هنوز بعد از 1400 سال به جرم عشق به علی بن ابیطالب(ع) باید هزینه بدهند.
🔻آیت الله علوی بروجردی یادآور شدند: دولت پاکستان دارای تشکیلات امنیتی قوی بوده و این مسائل تروریستی هم تازه نیست؛ اما سوال اینجاست که چرا این افراد شناسایی نمی شوند؟ یا اینکه شناسایی شده اند و کسی کاری با آن ها ندارد.
🔻ایشان تاکید کردند: هنوز در این روزگار داشتن عقیده در جهت فضیلت و عشق به علی بن ابیطالب(ع) جرم بوده و مجازات این جرم از نظر آن ها مرگ است. ما این مصیبت را به شیعیان شهر پیشاور پاکستان تسلیت می گوییم.
🔻استاد برجسته حوزه علمیه قم خاطرنشان کردند: متاسفانه اخبار این واقعه تلخ، در بین هجمه خبری حمله روسیه به اوکراین دیده نشد؛ اما فاجعه بزرگی برای ما بود؛ ما امیدوار هستیم که خداوند انتقام خون این عزیزان مظلوم را که به نام علی(ع) به خاک و خون کشیده شدند، گرفته شود.
🔻آیت الله علوی بروجردی اضافه کردند: دشمنان متوجه نیستند که شیعه با این معانی از پا درنمی آید و شهادت میراثی است که از اهلبیت(ع) برای ما مانده است. ما با این گونه فجایع از پا درنیامدیم و حقانیت شیعه با این فجایع روز به روز آشکارتر خواهد شد.
🔻ایشان تاکید کردند: توجهی که به معارف شیعه وجود دارد، روز به روز بیشتر خواهد شد و دشمنان با این اقدامات باعث معرفی شیعه می شوند و اگر این انفجارها نبود، در دنیا شیعه را به عنوان عوامل تروریستی معرفی می کردند؛ اما امروز همه می دانند که چه کسانی نه اسلامیت، بلکه انسانیت را ارج نمی دهند؛ شیعه نسبت به انسانیت و فضائل انسانی نگاه بلندی دارد.
🔻آیت الله علوی بروجردی بیان کردند: ما نسبت به قتل اهل سنت در بین بزرگان شیعه حکمی نداریم؛ اما درباره قتل شیعیان از آقایان توصیه های بسیاری وجود دارد.
ایشان مطرح کردند: شیعه 1400 سال است که با این مصائب دوام آورده و مکتب علی(ع) را خداوند حفظ کرده و خود ما را هم علی بن ابیطالب(ع) حفظ می کند.
🔻استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم ابراز کردند: دعای حضرت رسول الله(ص) در روز غدیر این است که «وانصر من نصره، واخذل من خذله». این یک دعای مستجاب است و ممکن است زود نباشد، اما انجام خواهد شد.
🔻آیت الله علوی بروجردی خاطرنشان کردند: ما این مصیبتی که در پیشاور پاکستان رخ داد را به حضرت بقیه الله الاعظم تسلیت می گوییم و امیدواریم آن حضرت در کار شیعیان گشایش ایجاد کند.

🗓 درس خارج فقه مورخ 16 اسفند ماه 1400
🕌شبستان شماره 3 مسجد اعظم قم

@alaviboroujerdi