مكتبة المجلسي ودارالتراث

سلام و درود
براساتید و هنرمندان و فرهیختگان عزیز

خدمت شما سروران ارجمند عرض نمایم که نظر سنجی ای در کانال اینجانب طبق عنوان اینکه علاقه جامعه خوشنویسی ایران به کدام یک از خطوط ایرانی اسلامی است ؟
گزینه ها
????????
1.نستعلیق
2.شکسته نستعلیق
3.ثلث
4.نسخ
5.رقاع
6.تعلیق
7.کوفی
8.خطوط تزیینی(گلزار،ناخنی،معمایی،طغراو...)
9.محقّق
10.ریحان
??????
لطفا همگی در این نظر سنجی شرکت نماییم و تا جایی که امکان دارد این مطلب را فوروارد نمایید جهت مشارکت هر چه بیشتر .
??????
آی دی اینجانب جهت انتقادات و پیشنهادات سازنده شما عزیزان
?@Alabdamirabbasnasiri

محل نظر سنجی
??????
@amirabbasnasirichannel

بدیهی است که مهارت در نسخه خوانی از لوازم اولیه و ضروری در تصحیح متون است . این مهارت برای فهرستنگار هم کارآیی دارد ; به خصوص در خوانش درست آغاز و انجام نسخه و گزارش ابواب و فصول کتاب .
بنابراین باید با خطوط اسلامی آشنا بود,
خط نسخ و نستعلیق و ثلث به جهت رواج بیشتر , آسان خوان هستند ; اما خواندن خط کوفی و مغربی و شکسته نستعلیق نوعا دشوار است .
کتابهای کمکی در زمینه قرائت خطوط نگاشته شده که شایسته است فهرستنگار با آنها انس داشته و مورد مراجعه قرار دهد.
متأسفانه یکی از موارد لغزش فهرست نویسان در همین نقل آغاز و انجام نسخه است. بخشی از این بدخوانیها به جهت دشواری خوانش خطوط است و بخشی دیگر عدم آشنایی با زبان و ادب فارسی و عربی.
خوانش مهرها و سجع موجود در آنها برای خود مهارت مضاعفی می طلبد که در این باره نیز بعد از این خواهیم گفت.

ببینید در زیبایی خطوط هیچ شکی نیست ، این خطوط کاتبانه نیست بلکه خوشنویسی است . بنابر این برای شناخت صاحب خط و خواندن متن باید با شکسته نستعلیق و خواندن آن آشنا بود که استاد امیرخانی (علیرغم توانایی) نیز شخصا به این کار اقدام نکردند و از دو استاد شکسته نویس یاری جستند .

? هنر خوشنویسی در دوره عثمانی

نویسنده: مهدی قربانی

چکیده: خوشنویسی را باید شریف ترین، مقدس ترین و معنوی ترین هنر اسلامی دانست. با ظهور اسلام در حجاز، مسلمانان برای نخستین بار دست به کتابت قرآن کریم زدند و این امر، با تشویق بزرگان دین رو به رشد و پیشرفت داشت. بدین سان هنر خوشنویسی با مقدس ترین کلمات وحی درآمیخت که حاصل آن، هزاران نسخه نفیس به خطوط گوناگون از قرآن کریم است. در طی این چهارده قرن، در میان ملت های اسلامی، ایران و عثمانی (ترکیه) بیشترین سهم را در رشد و گسترش این هنر داشته اند.
استانبول به عنوان یک مرکز فرهنگ و تمدن – چنانچه مرکزی برای بسیاری از هنرهای دیگر به شمار می آمد- گهواره ‌ای برای هنر خوشنویسی نیز بوده است. «قرآن در مکه نازل شد، در قاهره قرائت گردید و در استانبول کتابت شد»؛ این جمله که سده هاست در جهان اسلام شایع شده، نشان می دهد که استانبول، مرکز اسلوب و ثقل هنر خوشنویسی بوده است. اسلوب های جدید خوشنویسی که در استانبول با علاقه و پشتیبانی پدید آمده بود، با سرعت و حُسنِ مقبولیت در دیگر نقاط و شهرها گسترش یافت و در روزگار ما به سراسر جهان اسلام راه یافته است.
تأسیس مراکز خاص خوشنویسی در این دوره حاصل توجهات معنوی و دینی عثمانیان به موضوع هنر خوشنویسی اسلامی است که تا زمان اضمحلال دولت عثمانی در اوایل قرن چهاردهم هجری به صورت ثابت وجود داشته است. همچنین عثمانی ها با تربیت استادان بزرگی در خوشنویسی اقلام سته، توانسته اند به عنوان استادان این خطوط در هنر اسلامی شناخته شوند؛ زیرا همان طور که خط نستعلیق را با هنر ایران می شناسند، هنر نوشتاری اقلام شش گانه را با دولت عثمانی و ترکیه شناخته اند. همزمان با اقلام سته، خطاطان عثمانى از خطوط ايرانى نيز استفاده مى كردند كه نام هايى متفاوت با آنچه در ايران متداول بود، داشتند. خط نستعليق ايرانى در عثمانى «تعليق» ناميده مى شد و اکنون نیز در ترکیه به همین نام شناخته می شود. خطوطی چون طغری، رقعه، دیوانی و دیوانی جلی نیز از ابداعات خطاطان عثمانی می باشند که هنوز هم در ترکیه و بسیاری از کشورهای عربی مورد توجه هستند.
واژگان کلیدی: خوشنویسی، عثمانی، اقلام سته، آناتولی، استانبول

@MehdiQorbani

قطعه خوشنویسی با زمینه ابری با رقم محمد اعظم
از مرقعی۱۲۲ برگی به نام
Supplément Persan 392
که در بخش نسخ خطی کتابخانه ملی فرانسه نگهداری میشود.

این مرقع نفیس شامل آثار خوشنویسی به قلم نستعلیق و شکسته نستعلیق، نسخ و تعلیق و نیز دو اثر نگارگری از هنرمندان شبه قاره می باشد.

بنا بر توضیحات وبسایت کتابخانه ملی فرانسه در مورد این اثر، تنها برگهای اول و سوم در مجموعه حضور داشته و مابقی از سرتاسر هندوستان جمع آوری شده است.

⚠️انتشار مطالب این کانال تنها از طریق فوروارد ➡️ مجاز میباشد.

@persian_marbling

مقارن پيشرفت خطوط فوق، حسن فارسي كاتب، خط تعليق را از خطوط نسخ و رقاع بوجود آورد كه به نام ترسل نيز ناميده مي شد .

در قرن هشتم ميرعلي تبريزي (850 هجري قمري) ار تركيب و ادغام دو خط نسخ و تعليق خطي بنام نسختعليق بوجود آورد كه بسيار مورد اقبال واقع شد و موجب تحول عظيمي در هنر خوشنويسي گرديد خطي كه حدود يك دانگ سطح و مابقي آن دور است و نام آن در اثر كثرت استعمال به نستعليق تغيير پيدا كرد.

و بايد اذعان نمود كه بحق از زيباترين و ظريفترين ومشكلترين خطوط فارسی و ميتوان گفت كه عروس خطوط فارسی است
پس از ميرعلي تبريزي پسرش ميرعبدالله و بعد از او ميرزا جعفر تبريزي و اظهار تبريزي در تكامل خط نستعليق كوششها كردند تا نوبت به سلطانعلي مشهدي رسيد كه خدمات شاياني به اين هنر اصيل نمود .


اساتيد زيادي بعد از سلطانعلي مشهدي در تكامل خط مذكور زحمات فراواني كشيدند همانند میرعلی هروی و سپس بعد از حدود يك قرن، خوشنويس نامي و آشناي همه، ميرعمادالحسني ( 1024 هجري قمري) معاصر شاه عباس صفوي پا به عرصه ظهور نهاد كه با نبوغ خود تغيرات و سبكي در خط نستعليق بوجود آورد كه هنوز از گذشت قريب 400 سال مورد استفاده و الهام بخش خوشنويسان است او پايه خط را به جائي نهاد كه از زمان پيدايش خط نستعليق تا كنون هنرمندي خوشنويس را ياراي برابري با او نبوده است و همزمان او هنرمند بزرگ ديگري چون عليرضا عباسي رقيبي براي او بشمار مي رفت كه علاوه بر خط نستعليق خفي و جلي در خط ثلث نيز استاد بود بطوري كه قالب كتيبهه هاي مساجد و بناهاي تاريخي اصفهان به خط ثلث و يا به سرپرستي او انجام شده است .

بطور كل قرنهاي نهم ، دهم و يازدهم هجري قمري را ميتوان قرنهاي درخشان در هنر خوشنويسي دانست .

در اواسط قرن يازدهم سومين خط خالص ايراني يعني شكسته نستعليق به دست مرتضي قلي خان شاملو حاكم هرات از خط نستعليق احداث گرديد علت پيدايش آن تند نويسي و راحت نويسي و ديگر، ذوق و خلاقيت ايراني مي توانست باشد همانطوري كه بعد از پيدايش خط تعليق ، ايرانيان به خاطر سرعت در كتابت، شكسته تعليق آنرا نيز بوجود آوردند .

خط شكسته نستعليق به دست ميرزا شفيعا هراتي كاملتر شد و درويش عبدالمجيد طالقاني قواعد جديدي وضع نمود و آنرا به كمال نوشت چهار تن ازخوشنويسان نامي كه در چهار خط ثلث، نسخ، نستعليق و شكسته نستعليق به اركان اربعه هنر خوشنويسي مشهور گشته اند عبارتند از :

در خط ثلث : جمال الدين ياقوت ( 698 هجري قمري)
در خط نسخ : ميرزا احمد نيريزي (اواسط قرن 12)
در خط نستعليق : ميرعماد الحسني (1024 هجري قمري)
در خط شكسته نستعليق : درويش عبدالمجيد طالقاني ( 1185 هجري قمري)

در قرن 13 در دوره قاجاريه خطاطان بزرگي پا به عرصه ميدان نستعليق و ديگر اقلام نهادند و سختيهاي اين هنر ظريف را بجان خريدند و در توسعه آن كوشيدند كه اسامي معروفترين آنها از آن زمان تاكنون به شرح ذيل مي باشد :

عباس نوري- وصال شيرازي- احمد شاملو مشهدي – فتحعلي حجاب – ميرحسيني خوشنويس- اسداله شيرازي – ميرزا آقا خمسه اي – ابوالفضل ساوجي – عبدالرحيم افسر – محمدحسين شيرازي – عبدالحميد ملك الكلامي – علي نقي شيرازي –

ميرزا محمد ابراهيم تهراني (ميرزا عمو) – ميرزا غلامرضا اصفهاني – ميرزا محمدرضا كلهر- محمدحسين عمادالكتاب – مرتضي نجم آبادي – سيدحسن ميرخاني – سيدحسين ميرخاني – علي اكبر كاوه – ابراهيم بوذري – حسن زرين خط – غلامحسين اميرخاني – عباس اخوين – يداله كابلي خوانساري – كيخسرو خروش و سیدمحمدموحد قمی و استادگرامی آقای احمد عبدالرضایی که زحمت نوشتن کتیبه های مدرسه بزرگ امام خمینی (ره) و مرقد مطهر ایشان را هم بعهده داشتند

تاریخچه خط شکسته


خط شکسته نستعلیق از جدیدترین خطوط خوشنویسی اسلامی و سومین گونه از خوشنویسی ایرانی است که در اوایل سده یازدهم هجری قمری ابداع شد. چون بیشتر شکل های آن از شکستن و رها کردن خط نستعلیق گرفته شده بود به نام شکستهٔ نستعلیق شهرت یافت.این خط را می توان ایرانی ترین خط از میان خطوط مختلف خوشنویسی اسلامی دانست.
خط شکسته نستعلیق از طرفی حاوی جزئیاتی از خط تعلیق است که در تندنویسی به کار کاتب می آید. در واقع خط شکسته پلی است میان روانی و تند نویسی تعلیق و ظرافت و زیبایی نستعلیق.
در اواسط قرن هشتم هجری خوشنویسی ایرانی قدم در یکی از عالی ترین دوره های خود گذاشت و سه قلم از خطوط ایرانی-اسلامی یعنی «تعلیق»، «نستعلیق» و «شکسته نستعلیق» بر جریدهٔ ایام جلوه گر شدند. خطوطی که اگر چه الفبای آن برگرفته از الفبای عربی است، اما آثار آن را باید از ابداعات خاص ایرانیان دانست.
قرن هشتم و نهم هجری در هرات از بهترین دوره های رشد خوشنویسی به شمار می آید و این هنر بزرگ پارسی در تمام مجامع و موسسات علمی مورد توجه بوده، شاهان و شاهزادگان به آن نظر ویژه ای داشته اند تا آنجه که خط نویسان و خط شناسان بسیاری را در دربار خویش جلب کرده و آنان را ترغیب و تشویق شایسته می نمودند. چنانچه در احوال بعضی از هنرمندان آمده حتی جایزه های بسیار بزرگ و با ارزش را برای هنرمندان منظور می کردند و از علاقه مندی آنان بدین هنر این بس که تعدادی از شاهان و بزرگان خود از خوشنویسان صاحب نام بوده اند. آثار بجا مانده از آنان خود دلیل و مدرک بارزی بر این مدعا است.در چنین بستری خط شکسته نستعلیق پا به عرصه وجود گذاشت.
عده ای « مرتضی قلی خان شاملو» حاکم هرات و برخی دیگر «محمد شفیع هروی» معروف به «شفیعا» را ابداع کنندهٔ این خط دانسته اند. مرحوم عبدالمحمد خان ایرانی مولف کتاب «پیدایش خط و خطاطان» عقیده دارد که که شکسته نستعلیق در زمان صفویه به وجود آمد و «مرتضی قلی خان شاملو» آن را از نستعلیق رویاند. همچنین اذهان می دارد که میرزا شفیعا هراتی (یا همان محمد شفیع هروی) از خوشنویسان این قلم که منشی مرتضی قلی خان بوده است آن را تکمیل نموده است.در نیمهٔ دوم سده دوازدهم «درویش عبدالمجید طالقانی» شکستهٔ نستعلیق را به اوج تکامل رسانید. او اهل طالقان قزوین بود، درجوانی به اصفهان رفت و بسیار زود در سن ۳۵ سالگی چشم از جهان بست.
شیوه شکسته نویسی از زمانی که در نیمه دوم قرن ۱۲ درویش عبدالمجید طالقانی این خط را به کمال رساند و آن را قانونمند نمود، و تا به امروز همان مکتب و شیوه قابلیت خود را حفظ کرده است.
بعد از درویش عبدالمجید طالقانی از شکسته نویسان مهم دوره قاجار می توان از میرزا حسن اصفهانی, محمد رضا اصفهانی, میرزا کوچک اصفهانی, محمد علی شیرازی و نهایتاً سید علی اکبر گلستانه را نام برد که پل ارتباطی بود بین نسل گذشته با دوران معاصر.میرزا غلام رضا شکسته را بسیار نزدیک به درویش می نوشت و از سید گلستانه آثار درخور توجهی در خط شکسته نستعلیق باقی مانده است.
در سال ۱۳۱۹ پس از وفات سید گلستانه، رکود طولانی و عظیمی در پیشرفت این خط رخ داد و این رکود تا سال ۱۳۵۰ شمسی ادامه یافت و تا آن سال اغلب خوشنویسان با یک دیدگاه سلیقه ای و غیر اصولی به این خط می پرداختند. در سال ۱۳۵۰ دوباره حرکت عظیمی در این امر انجام گرفت و خوشنویسان با تهیه عکس ها و فتوکپی هایی که در دسترس بود، این خط زیبا را به جریان انداختند.اساتید ، محمدحسین عطارچیان ، یدالله کابلی خوانساری و رضا مشعشعی در این میان نقش مهمی را ایفا کردند. خط شکسته در بدو پیدایش به طور کلی به دلیل سرعت در نوشتن پدیدار گشت و با رها شدن قوس ها و سایش دندانه ها و اتصالات حروف و کلمات در خط نستعلیق بوجود آمد.این رهایی و روان شدن تا جایی رسید که پیوستگی های بی شماری را به دنبال داشت که همین امر موجب دشوار شدن خواندن آن شد.
ترکیب بندی و طراحی صفحه در خط شکسته از اهمیت بسیاری برخوردار است، چرا که خط شکسته به دلیل پیچش های بسیار در کلمه وسط، کلیات ترکیب آن نیز از فرم خاصی تبعیت می کند. قدما در ترکیب بندی از اقلام ریز و غالباً از یک قلم استفاده می کردند ولی شکسته نویسان امروزی ترکیبی از اقلام مختلف از غبار تا جلی و شش دانگ را در یک صفحه ترکیب می کنند. در این شیوه هر قطعه ای فرم و فضا و ترکیبی خاص خود را پیدا می کند و شاید عمده ترین تحولی که در خط امروز و در صفحه آرایی خط شکسته پدید آمده، همین تنوع و تازگی است.
از خوشنویسان و کاتبانی که در شکل گیری این خط نقش موثر داشته اند این افراد را می توان نام برد:
«مرتضی قلی خان شاملو» حاکم هرات
«محمد شفیع هروی» معروف به «شفیعا»
از اساتید صاحب نام خط شکسته در دوران شکوفایی این خط باید از این اساتید نام برد:
درویش عبد المجید طالقانی
میرزا حسن اصفهانی
محمد رضا اصفهانی
میرزا غلام رضا اصفهانی
میرزا کوچک اصفهانی

هو المحبوب

ایرانیان در حدود اواخر نیمه دوم قرن هشتم و اوایل قرن نهم ، برای خط پارسی ، خوشنویسی نستعلیق را به وجود آوردند . اما برای نوشتن کارهای معمولی روزانه مانند نامه نویسی احتیاج به نوعی خوشنویسی بود که علاوه بر زیبایی و خوانایی ، سریع و تند نوشته شود . اما نستعلیق را به دلیل داشتن حرکتهای خیلی حساب شده و دقیق و پیچش های خاص نمی توا نستند تند و سریع بنویسند. به همین دلیل در حدود اوایل قرن یازدهم ، نوع دیگر ی از خوشنویسی در ایران به وجود آمد که چون بیشتر شکلهای حروف در آن از نستعلیق گرفته شده بود به نام شکسته نستعلیق شهرت یافت . معروف است که شکسته نستعلیق بر اثر تند نوشتن نستعلیق به وجود آمده است . عده ای نیز مرتضی قلیخان شاملو و برخی دیگر محمد شفیع هروی معروف به شفیعا را ابداع کننده شکسته نستعلیق دانسته ا ند . اما آنچه مسلم است ، نیاز مردم به نوعی خوشنویسی تحریری روان که بتوان آن را تند و سریع نوشت ، موجب پیدایش و استخراج آن از نستعلیق گردید .

کم کم شکسته نستعلیق با تلاش هنرمندان خوشنویس ، مراحل رشد و تکامل خود را پیمود و جایگاه خاصی را در هنر خوشنویسی ایران پیدا کرد .


در نیمه قرن دوازدهم ، هنرمندی به نام

درویش عبدالمجید طالقانی شکسته نستعلیق

را به اوج تکامل رسانید . عبدالمجید توانست

با استعداد بسیار زیاد و ابتکار و خلاقیتی که

از خود نشان داد ، شکسته نستعلیق را از یک

خط تحریری روزانه خارج و به صورت حرکتهای

📚 آداب الخط امیرخانی
▫️با توضیحاتی درباره:
ترکیب حسن، وضع و حُسن تشکیل
✍ غلام حسین امیرخانی
▫️زیباترین خطوط خوشنویسی و اوج هنر خط نستعلیق را به قلم جادویی امیرخانی در این کتاب می توان یافت.

📚 آداب الخط امیرخانی
▫️با توضیحاتی درباره:
ترکیب حسن، وضع و حُسن تشکیل
✍ غلام حسین امیرخانی
▫️زیباترین خطوط خوشنویسی و اوج هنر خط نستعلیق را به قلم جادویی امیرخانی در این کتاب می توان یافت.

📚 آداب الخط امیرخانی
▫️با توضیحاتی درباره:
ترکیب حسن، وضع و حُسن تشکیل
✍ غلام حسین امیرخانی
▫️زیباترین خطوط خوشنویسی و اوج هنر خط نستعلیق را به قلم جادویی امیرخانی در این کتاب می توان یافت.

سبک شناسی خوشنویسی قاجار

به کوشش علیرضا هاشمی نژاد

در کتاب «سبک شناسی خوشنویسی قاجار» تحولات فرمی در انواع خطوط رایج دوره قاجار مانند: نسخ، ثلث ، تعلیق، نستعلیق، شکسته نستعلیق، در قالب معرفی سبک های مشخص با اتکا به ارائه و تحلیل آثار هنرمندان مؤثر در پیدایش انواع سبک تحلیل و بررسی می‌شود. این تحلیل بر پایه تعریفی ویژه از سبک در خوشنویسی انجام می پذیرد که بر اساس آن تولد سبک در اثر پیروی از اصولی مشخص بوسیله تعدادی از هنرمندان در یک دوره است. پایه نظری تعریف فوق این است که، شیوه متعلق به یک هنرمند است و معمولاً اگر شیوۀ هنرمند قابلیت تبدیل به سبک را داشته باشد پیروانی می‌‌یابد و ممکن است تبدیل به سبک شود و مراد از سبک‌شناسی بررسی، نقد و تحلیل ویژگیهای مشترک یا شاخصه‌های قطعی در آثار هنرمندان آن سبک مشخص است. بنابراین شناخت و تحلیل بیشتر تغییرات شکلی در اندازه حروف، نحوه ترکیب، کرسی و نحوۀ اتصالات در قالبهای مختلف یک قلم، که بر اساس شاخصه‌های قطعی و مورد توافق ایجاد می‌شود و نیز لازم است که این ویژگیها از پیوندی درونی و ارتباطی اندام‌وار برخوردار باشند. موضوع سبک‌شناسی خوشنویسی است. در سبک شناسی خوشنویسی قلم‌های گوناگون جداگانه مورد تحلیل قرار می‌گیرند. هر چند می‌توان کلیت حیاط خوشنویسی یک دوره را نیز بر اساس تحولات سبکی در آن دوره بررسی کرد.
در این کتاب همچنین بنا به ضرورت ضمن تعریف اصطلاحات «خوشنویسی»، «سبک‌شناسی خوشنویسی» و «زييايي‌شناسي خوشنویسی» دیدگاه های مؤلف در تحولات تاریخی خطوط نسخ، نستعلیق و شکستة نستعلیق ارائه شده است.

ن خودش بشنويد:
‹‹ براي بانك ملي، خط روي اسكناس را من نوشتم. بعد گويا رئيس بانك گفته بود كه اين خوب نيست. بدهيد ديگران بنويسند.مسئول اين كار، پشت خط من علامتي گذاشته بود. ديگران هم آمدند و نوشتند اما رئيس بانك بي آنكه بداند، خط مرا انتخاب كرد و گفت اين خوب است.
مسئول تهية خط به رئيس بانك گفت آقا من كه از اول همين را آوردم به شما نشان دادم. اين خط فلان است. و از به بعد، كارهاي خطي بانك ملي به عهدة من گذاشته شد.››
در زماني كه چاپ سنگي معمول بود، كتابهاي فوائد الادب، احسن المراسلات و حساب موسي خان را نوشت. تا آنكه چاپ كليشه متداول شد، در زمان اعتمادالدوله، نخستين كارهاي استاد، با كليشة كتابهاي درسي منتشرشد. و بعدها، معمول شدن افست در صنعت چاپ كه در اين زمينه گام بزرگي به پيش بود، بيش از پيش جلوه و جلاي كارهاي او را در كتابهاي چاپي نمايان ساخت.
آخرين استاد او، مرحوم محمد حسين عماد الكتاب سيفي بود. زيرا استاد حسن زرين خط نمونه اي از آن انسان هاي جستجو گر است كه هرگز از آموختن دست نمي شويند، گرچه خود به مرز كمال دست يافته باشند. خود او مي گويد:
‹‹ اين اواخر براي تكميل خط رفتم پيش مرحوم محمد حسين عماد الكتاب سيفي، و تا اندازه اي به خط خودم سرو سامان دادم. پنج – شش سالي مي رفتم پهلوي ايشان. يعني در واقع تا وقتي در قيد حيات بودند، مي رفتم و از ايشان تعليم ميگرفتم.››
‹‹ حالال ده – پانزده سالي ميشود كه فوت كرده. خدايش بيامرزد››
كسان ديگري نيز كه همزمان با استاد حسن زرين خط نزد مرحوم عماد الكتاب سيفي مي رفته و تعلمي مي گرفته اند، اينها بودند: علي منظوري [فوت كرده است]، محمد كجوري (فرزيب) كه به عقيدة استاد زرين خط بهترين شاگران مرحوم عماد الكتاب سيفي بوده است. سيد ابوالفضل كجوري، محمود طباطبائي، علي اكبر كاوه و محمد ابراهيم بوذري سرآمد همه بودند. اينان استادان خط زمان حاضرند و بيشتر خطاطان و خوشنويسان امروز، شاگردان آنها بشمار مي روند. همة اينان به جز علي منظوري كه درگذشته است، اكنون نيز به كار خط مشغولند و هر يك از آنان در اين زمينه استاد هستند.
استاد زرين خط هرگز خود را نمي ستايد. حتي واقعيت را نيز در مورد خود به طور غير مستقيم بيان مي دارد. او آميزه اي از چيره دستي، كمال و فروتني است. اگر از او بپرسيد كه كدام يك از شاگردان مرحوم عماد الكتاب سيفي به مرحله استادي نائل آمدند. مي گويد: ‹‹ اين را بايد ديگران بگويند. ما نميتوانيم ادعائي بكنيم. علي اكبر كاوه خط مي نويسد. او استادخط است. در عين حال، مرحوم عماد الكتاب هر كاري داشتند، به من واگذار مي كردند من برايشان مي نوشتم.›› و بعد بيدرنگ مي افزايد كه: ‹‹ البته نبايد فراموش كنيم كه يكي از شاگردان ممتاز مرحوم عماد الكتاب سيفي، محمد كجوري (فرزيب) بود. او هم خط را به درجة عالي رسانيد. تا جائي كه مرحوم عماد الكتاب به او گفتند: حالا ديگر خوب مي نويسي. ديگر احتياجي به تعليم گرفتن نداري. اما افسوس كه حالا خط را كنار گذاشته است و ديگر نمي نويسد.››
استاد زرين خط، از ميان اقلام ششگانة اصلي خط، فقط نستعليق مي نويسد. و بيگمان، نرمش و قدرتي كه در كار او مشاهده ميشود، ناشي از همين است كه تمامي استعداد و نيروي ذهن فعال و جستجوگر خود را وقف اين يك قلم ساخته است. در اين باره مي گويد: ‹‹ حتي خواستم از مرحوم عماد الكتاب تعليم ثلث بگيرم. اما ايشان گفتند خطت بو مي گيرد. نه اين خوب مي شود، نه آن. تعليم نگير. اين بود كه فقط نستعليق را دنبال كردم.››
نام استاد حسن زرين خط را در شمار استادان مشهور زمان تجديد حيات نستعليق قرار مي دهند. به اين ترتيب: ميرزا عمو، ميرزا محمد رضا كلهر، ميرزا اسد الله شيرازي، عماد الكتاب، علي منظوري، علي اكبر كاوه، حسن زرين خط و محمد ابراهيم بوذري. در اينجا شايد به جا باشد كه نگاهي به تاريخچة مختصر خط نستعليق در ايران بيفكنيم:
اين خط كه مخترع و واضع آن مير علي تبريزي است، در قرن هفتم هجري به وجود آمد. مير علي تبريزي نستعليق را از تركيب نسخ و تعليق ايجاد كرد. سلطان علي مشهدي، استاد مسلم خط نستعليق در قرن نهم، كه طبع شعر نيز داشته است، دربارة مير علي تبريزي مي گويد:
واضع اصل خواجه مير علي است
نسخ و تعليق اگر خفي و جلي است
هرگز اين خط نبوده در عالم
تا كه بوده است عالم و آدم
  از خط نسخ و ز خط تعليق
وضع فرمود او به ذهن دقيق
كاصلش از خاك پاك تبريز است
ني كلكش از آن شكر ريز است
از آن زمان، خطاطان و خوشنويسان بسياري در زمينة خط نستعليق پديد آمدند. اما از آغاز اختراع آن، از زمان تيمور و شاهرخ و اولاد او تا مدت صد و پنجاه سال، هرگز كسي به چيره دستي و استاد مير علي هروي در نوشتن اين خط نرسيد. مير علي هروي در خوشنويسي نستعليق استادي يكتا بود. در زمان اين خوشنويس ارجمند (قرن دهم)، خط نستعليق چنان ترقي كرد كه مافوقي بر آن متصور نبود. چنانكه بيش از سه چهارم كتابت ايران با اين قلم بود.
ساير خوشنويسان خ

صفحات پایانی یک نسخه خطی قرآن کریم
کتابت نسخ آقا ابراهیم قمی🔺
استادِ میرزا احمد نیریزی
۱۰۹۴ ق. موزه ملک

انجامه این نسخه به خط شکسته نستعلیق است. آقا ابراهیم قمی در همه خطوط از جمله نستعلیق و شکسته نستعلیق توانا بود.
یادداشتی هم ظاهرا از عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه دارد که این مصحف شریف را در سال ۱۲۴۲ ق. به پسرش بهرام میرزا بخشیده است.

عرض ادب و احترام
خدمت همه سروران ارجمندم
🌹🌹🌹🌹🌹
تشکر از حضور همه شما در نظر سنجی ها پیرو سؤال قبلی به نظر شما چرا چهار خط نستعلیق ، شکسته ، نسخ، ثلث در صدر نظر ها بوده است ؟

گزینه ها👇👇👇👇

💡توجه فرهنگ و جامعه ایرانی به این خطوط(نستعلیق،شکسته،نسخ،ثلث)

💡کم کاری انجمن خوشنویسان و مراکز ذی ربط در نشر دیگر خطوط

💡منسوخ شدن و از یاد ها رفتن دیگر خطوط

💡 کاربرد و استفاده کم از دیگر خطوط

💡 موارد دیگر...

💡هیچ کدام


🌹🌹🌹🌹🌹🌹
لطفا همگی در این نظر سنجی شرکت نماییم و تا جایی که امکان دارد این مطلب را فوروارد نمایید جهت مشارکت هر چه بیشتر .
🌹🌹🌹🌹🌹🌹
آی دی اینجانب جهت انتقادات و پیشنهادات سازنده شما عزیزان
👉 @Alabdamirabbasnasiri

محل نظر سنجی
👇👇👇👇👇👇
@amirabbasnasirichannel

شب میرزا غلامرضا
میرزا غلامرضا از خوشنویسان به‌نام و برتر تاریخ نستعلیق و شکسته است. در تاریخ خوشنویسی برخی، میرزا غلامرضا را تنها کسی می‌دانند که در هر دو هنر نستعلیق و شکسته در مقام استادی مسلم است. یکی از وجوه تمایز آثار خوشنویسی میرزا غلامرضا این بود که شکسته‌نویسی‌اش رنگ و بوی نسعلیق داشت. میرزا غلامرضا به تمامی دانگ‌ها و قالب‌های رایج در خوشنویسی تسلط داشته و خصوصا در قالب سیاه مشق شیوه نو ایجاد کرده بود.
از ماندگارترین آثار به جا مانده از میرزا غلامرضا می‌توان به نشانه‌ی سرنامه‌های ناصرالدین شاه، کتیبه‌های مدرسه سپهسالار، مهر تشریفاتی آستان قدس رضوی و خوشنویسی روی کره‌ی جغرافیایی جواهرنشان ناصرالدین شاه اشاره کرد که در حال حاضر در موزه‌ی جواهرات ملی ایران نگاه‌داری می‌شود. همچنین قطعه‌ی "صبحگهیم" از شاهکارهای خط نستعلیق و قطعات درخشان است که از زمان نگارش تا به امروز، همواره به عنوان یک تا سه قطعه‌ی برتر تاریخ خوشنویسی ایران مورد توجه بوده. در این قطعه میرزا غلامرضا شعر حافظ را به کلک سمّار نگاشته است.
کتابسرای نیک به کوشش زنده یاد دکتر مظفر بختیار مجموعه آثار میرزا غلامرضا اصفهانی را منتشر کرده است. در این کتاب علاوه‌بر آثار میرزا غلامرضا، پژوهشی از دکتر بختیار درباره‌ی زندگی نامه و آثار میرزا غلامرضا منتشر شده است. در این مراسم از کتاب رونمایی می‌شود. همچنین آیدین آغداشلو، زروان بختیار، علی دهباشی با حضور استاد نصرالله افجه‌ای سخنرانی می‌کنند.
زمان : دوشنبه ۱۶ دي ماه ١٣٩٨
از ساعت ٥ عصر
مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی، خیابان نجات اللهی، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

عبدالحمید ملک الکلامی معروف به امیرالکتاب (۱۲۶۲–۱۳۲۸ ه‍. ش) یکی از خوشنویسان کُرد ایران است. وی به نستعلیق، ثلث، نسخ، شکسته‌نستعلیق مسلط بود. او خطاطی مبتکر و فرزند میرزا عبدالمجید مجدی سقزی معروف بهمیرزا مجدالدین ملک الکلام کردستانی است. او در سال ۱۲۶۲ه‍. ش در سنندج کردستان چشم به جهان گشود و در مهرماه ۱۳۲۸ه‍. ش در سن شصت و چهار سالگی درگذشته و در تهران به خاک سپرده شده‌است.
امیرالکتاب در انواع خطوط نسخ، ثلث، رقاع، نستعلیق و شکسته از استادان مسلم بود.این هنر مند خطوط طغرایی را بسیار زیبا می‌نوشت و در ساختن مرکب و آهار و مهره کردن کاغذ استاد بود. افزون بر خط، او در نقاشی آب‌رنگ نیز دست داشت. عبدالحمید ملک الکلامی به نقاری و حکاکی مسلط بود و بعضی سرسکه‌های ضرابخانه دولتی آن زمان را او تهیه کرده‌است.
کتیبه سردر کتابخانه ملی و دارلفنون، کتیبه آرامگاه حافظ در شیراز ، کتیبه رضاشاه پهلوی (ناتمام)،کتیبه برنجی دانشگاه تهران ،سردر مدرسه نوبنیاد تهران،دیوان مرحوم حاج ملک‌الکلام به خط نستعلیق کتابت ممتاز (۱۳۳۶ق) تهران چاپ سنگی،کتیبه چندین ابنیه فرهنگی در تبریز و دیگر شهرهای ایران و بسیاری از قطعات با انواع و اقسام خطوط مختلف که در موزه ها و مجموعه های خصوصی و دولتی نگهداری می شود از آثار به جای مانده این خوشنویس گُرد است.
قریحه شاعری را از پدر به ارث برده بود و «شرقی» تخلص می‌کرد.
@kordshenasi