رسول جعفریان

?دیباچۀ نسخۀ خطی هشت بهشت اثر حکیم ادریس بدلیسی (856-926ق). به خط مؤلف با تاریخ 920 قمری. عکس از روی کتابخانۀ نورعثمانیه استانبول موجود در آرشیو کشکول.
@Kurdishmanuscripts
@Kurdishmanuscripts

?انجامۀ نسخۀ خطی هشت بهشت اثر حکیم ادریس بدلیسی (856-926ق). به خط مؤلف با تاریخ 920 قمری. عکس از روی کتابخانۀ نورعثمانیه استانبول موجود در آرشیو کشکول.
@Kurdishmanuscripts

از طنز های روزگار این که دیوان شاه اسماعیل صفوی به ترکی است و دیوان سلطان سلیم عثمانی به زبان فارسی و در سال ۹۲۰ه ق رو در رو در جنگ چالدران
@mmhedayati
صفحه ای از دیوان سلطان سلیم عثمانی ????

ماده تاریخ های سلطنت سلاطین صفوی و....

بارها از اهمیت یادداشت های پشت نسخه ای یاد کرده ایم. از آن جمله همین دوصفحه است که شماری از تواریخ مهم را که اغلب همراه با ماده تاریخ است، آورده است. مواردی از این قبیل، باز دهم دیده شده است.
یادداشت مربوطه، از دوره صفوی، و به احتمال قریب به یقین سال 1102 هجری است، سه سال پیش از پایان سلطنت شاه سلیمان صفوی (م 1105). بخش نخست ماده تاریخ ها، مربوط به سلاطین صفوی تا شاه سلیمان است. قسمتی دیگر، مربوط به علمای جدید و بیشتر قدیم، شماری مربوط به چند واقعه مهم قتل بزرگان. همین طور نمونه ای از درگذشت برخی از سلاطین و وزیران قبلی.
در انتها، محاسبه سالهای از آغاز خلاقت تا 1102 و همین طور مقاطع مهم مانند فاصله برخی از انبیاء یا سلاطین باز تا سال 1102 که سال تحریر نگارش این یادداشت است.
ممکن است برخی از این تواریخ محل تردید باشد، چنان که در باره شهید ثانی مشهور درآن زمان 966 بوده اما اکنون روشن است که سال شهادت وی 965 بوده است. برخی موارد فقط ماده تاریخ را آورده اما سال را قید نکرده است.
بسیاری از این ماده تاریخ ها، رسمی و شناخته شده است. برای مثال «مذهبنا حق» برای به تخت نشستن شاه اسماعیل که در باره آن داستانهایی هم وجود دارد. معمولا سعی می شد جمله یا کلمه زیبایی باشد. در این باره، نوعی تناسب در نظر گرفته می شد. مثل مردن با رفتن به جنان، یا سفر با تعبیر توکلت علی الله، یا رسیدن به سلطنت با آمدن نور و از این قبیل. در میان اینها که در اینجا آمده تعبیر «خون» برای چنگیزخان، یکی از زیباترینهاست.

تواریخ وقایع مهم عالم
وفات سلطان حیدر پدر شاه اسمعیل: 893
تاریخ جلوس شاه اسمعیل ماضی «زوال خارجیان» ایضا «شمشیر ائمه»: 906، ایضا: «مذهبنا حق» 906 / تاریخ ولادتش یوم الثلثاء در اردبیل:893 /تاریخ وفات: شاه جهان کرد جهان را وداع: 930
تاریخ جلوس شاه طهماسب:«ظلّ» و ایضا: جای پدر گرفتی کردی جهان مسخر /تاریخ سلطنت شد جای پدر گرفتی / تولدش:919 / تاریخ وفات: گورش پرنور:984
تاریخ جلوس شاه عباس ماضی: ظلّ الله /تاریخ ولادت: پادشه هفت اقلیم /تاریخ وفات:چرخ گفتا ماه را آمد خسوف /عقل گفتا منکسف شد آفتاب [1038]
تاریخ جلوس شاه صفی:ظلّ حق [1038]
تاریخ جلوس شاه عباس ثانی: ظلّ معبود [1052]
تاریخ جلوس شاه سلیمان: ایام سلطنت بسلیمان رسید باز:1078 /ظل القوی [1077 صحیح است!]
تاریخ عمارت چهار باغ اصفهان: نهانش بکام دل شه برآید: 1008
تاریخ توجه شاه عباس به زیارت نجف اشرف: توکّلت علی الله
تاریخ وفات میرداماد ره: عروس علم و دین را میرداماد
تاریخ وفات شیخ بهاء الدین ره: افسوس ز مقتدای دوران [1030]
تاریخ فوت شیخ علی بن عبدالعالی: مقتدای شیعه: 940
تاریخ شهادت شیخ زین الدین: نیکو شهید ثانی:966[درست آن 965 است]
تاریخ فوت علامه حلّی روز یکشنبه 21 محرم سنه 726 /ولادتش سنه 648
تاریخ فوت شیخ مفید: 413
تاریخ فوت سلطان یعقوب: 902
فوت رستم پادشاه: 903
فوت شیخ سعدی: خاص 691 [خاص مساوی با 691 است]
فوت سلطان حسین میرزای بایقراء: 911
آمدن سلطان بایزید رومی: 967
فوت قاضی جهان: «قاضی جهان»
فوت محمد خان سلطان: 906
قتل ولی سلطان: 976
واقعه شاه اسمعیل ثانی: 985
فوت امیر علیشیر: 906
ملاقات شاه طهماسب با همایون شاه: (صراط مستقیم): 950
فوت کاتبی: نماند کاتبی و و ماند نام او بجهان
واقعه میرزا سلیمان: 996
ابتدای خلقت نور محمدی صلوات الله علیه و آله تا سنه 1102 هجری: بیست و هشت هزار و چهار صد و بیست سال
از ابتدای دوره انجم و افلاک تا سنه 1102: هشت صد و شانزده هزار سال و نه صد و ده سال
از خلقت جن تا سنه 1102: شصت و سه هزار و یک صد و چهل و چهار سال
از بنای گنبد هرمان [اهرام مصر] که جنیّان در حوالی مصر ساخته اند: سیزده هزار و سی صد و هفتاد سال
هبوط حضرت آدم از بهشت تا سنه 1102: هفت هزار و چهل و چهار سال
از ولادت حضرت نوح نبی علیه السلام تا سنه 1102: پنج هزار و دویست و سی و چهار سال
از بعثت شیث نبی علیه السلام تا سنه 1102: شش هزار و هشت صد و چهار سال
از طوفان نوح تا سنه 1102: چهار هزار و دویست و سیزده سال
از ولادت حضرت ابراهیم ـ علی نبینا و علی آله تا سنه 1102: سه هزار و نه صد و سی سال
از عهد حضرت سلیمان تا سنه 1102: دو هزار و چهار صد و سی سال
از صعود حضرت عیسی به آسمان تا سنه 1102: یک هزار و هشت صد و دو سال
از بعثت حضرت موسی تا سنه 1102: [خالی مانده است]
از عهد انوشیروان و ولادت حضرت رسالت پناهی صلی الله علیه و آله و سلم تا سنه 1102: یک هزار و یک صد و پنجاه و دو سال
تاریخ شاه شجاع: حیف از شاه شجاع
تاریخ شاهی جهان شاه: خرابی جهان
زمان سلطنت امیر تیمور گورکان: 809
تاریخ قتل الغ میرزا که عباس او را کشت: عباس کشت
قتل میرزا شاه حسین: نوک خنجر
تاریخ وفات دانشمند خان یزدی: و توفّنا مع الابرار
تاریخ چنگیز خان «خون».
@jafarian1964

از طنزهای روزگار این که دیوان شاه اسماعیل صفوی به ترکی است، و دیوان سلطان سلیم عثمانی به فارسی. این دو در سال 920 در چالدران با هم جنگیدند.
@jafarian1964

📝📝📝

✅ مصحف قره حصاری

(تدوین و ترجمه: مهدی قربانی)

احمد شمس‌الدین قره‌حصاری از خطاطان مشهور و صاحب‌سبک عثمانی، به سال 1468 میلادی در آفیون قره‌حصار متولد شد. او در خط شاگرد اسدالله کرمانی بود و توانست در ثلث جلی به استادی برسد. قره‌حصاری در سال‌های اوج امپراتوری عثمانی - در عصر سلطان بایزید یکم، سلطان سلیم اول و سلیمان قانونی- زندگی کرد. به تشویق سلطان بایزید، قره‌حصاری اقلام ستّه‌ی یاقوت مستعصمی را به شیوه‌ای نو و با ظرافت بیشتر کتابت نمود. او قطعات ثلث مثنّای بی‌نظیری را نوشت. از آنجا که کتابت استادانه‌ی اقلام ستّه را به اوج رسانید، او را «یاقوتِ روم» نامیدند.
قره‌حصاری قرآن بزرگی را به سفارش سلطان سلیمان قانونی کتابت کرده که هم‌اکنون با نام «مصحف قره‌حصاری» در کاخ‌موزه‌ی توپکاپی در استانبول نگهداری می‌شود. این مصحف شریف در قطع سلطانی بزرگ و به خط محقّق و نسخ کتابت و تذهیب شده و یکی از شاهکارهای هنر اسلامی به شمار می‌رود.
@islamicartgallery

شماره بازیابی: 9543
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏ 10-3397
زبان اثر: Per
عنوان و نام پديدآور: هشت بهشت [ نسخه خطی]/ از: ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: قرن 11ق.
قطع: ؛‏ 23*29سم. 272گ. 19س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1هست بسم‌الله الرحمن الرحیم – منبر حمد خداوند کریم.
2و لیس علی امر الاله جلید – و فی هذه البلوی دلیل بانها.
تزئینات متن:عناوین و نشانی‌ها شنگرف.
رکابه نویسی:دارد.
تزئینات جلد:مقوا عطف تیماج.
نک: کشف الظنون، 2/ 2043.
ماخذ فهرست: جلد 30، صفحه 248.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2در حاشیه تصحیح شده.
يادداشت عمليات: به نسخه رطوبت رسیده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نسخه دیگری از این کتاب به ش 8762 در کتابخانه مجلس نگهداری می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به مندرجات: نسخه حاضر شامل کتیبه‌های هفتم و هشتم کتاب است.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: تاریخ دولت عثمانی است که در آن تا سلطان بایزید ابن محمد، شرح حال هشت تن از حاکمان عثمانی را آورده است. فرزندش ابوالفضل محمد دفتری (982ق.) ذیلی بر آن نگاشته است.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): تاریخ
محل و شماره بازیابی: 185870

هشت بهشت (از: ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی منشی یعقوب بیک از شاهزادگان آق قوینلو)
شماره بازیابی: 276
شماره مدرک کتابخانه مجلس: 10-18337
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: هشت بهشت [نسخه خطی]/ از: ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی منشی یعقوب بیک از شاهزادگان آق قوینلو
کاتب: محمدمومن جرفادقانی و محمدنصیر بن شمس‌الدین
تاریخ کتابت: 1080-1088ق.
قطع: رحلی. 18*31سم. 439گ. 29س.
يادداشتهاي کلي: مولف در سال 908ق. به حکم سلطان بایزیدخان به تالیف آن اقدام نموده: «اوامر نازل از آسمان خلافت ربانی بدین فقیر حقیر رسانیدند که جهه توضیح اخبار و تصحیح احوال و آثار این خاندان بزرگوار… تا این زمان بسطت بساط عدل و احسان که در سنه ثمان و تسعمائه است تالیفی فی بلاغت اسلوب… ترتیب و تنظیم باید نمود».
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:تبارک الذی بیده الملک و هو علی کل شیئی قدیر… ای سلطان ملک لم یزل و ای مالک مملکت لایزال و ای پادشاه عالم پناه کشور رحمت و افضال…
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف در چند جا کتاب را الصفات الثمانیه فی ذکر القیاصره العثمانیه نامیده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1125.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: تاریخ احوال و غزوات و فتوحات هشت تن از سلاطین آل عثمان شامل هشت کتاب.
محل و شماره بازیابی: 16967

دارا، حاکم قره حصار شرقى، از حاکم ناشناسى، احتمالا سلطان عثمانى، محمد اول، درخواست می کندکه به وی اجازۀ حضور در درگاهش را بدهد و آمادگیش را برای خدمت به حاکم تا زمان مرگش اعلام مى‌دارد. [سند تاريخ ندارد]

تصویری از تخت شاه اسماعیل صفوی که در تصرف تبریز به دست سلطان سلیم عثمانی افتاد، و در کاخ توپکاپی استانبول موجود است. تصویر مربوط به دهۀ ۱۹۰۰ است.
@osmanlidevleti

عنوان : هشت بهشت ، ال‍ص‍ف‍ات‌ ال‍ث‍م‍ان‍ی‍ة‌ ف‍ی‌ ذک‍ر ال‍ق‍ی‍اص‍رة‌ ال‍ع‍ث‍م‍ان‍یة‌
موضوع: تاریخ عثمانی
نسخه کامل : 639 برگ
تاریخ کتابت : 919
محل نگهداری: کتابخانه نورعثمانیه ترکیه
ادریس بدلیسی به دستور بایزید دوم به سال ۹۰۸ تألیف آن را آغاز كرده است. شامل تاریخ سلاطین عثمانی که در ۶۹۹-۹۱۸ فرمانروایی می كرده اند می باشد و شرح حال هشت تن از شاهان این سلسله است. این تألیف در زمره منابع دست اول تاریخ دربار عثمانی است که به فارسی نگارش شده است و تاریخ عمومی صرف نمی باشد و مؤلف به مسائل سیاسی اجتماعی فرهنگی اقتصادی نیز اهتمام ورزیده است ، مؤلف که سنی مذهب و از اهالی کردستان ایران بوده مورد عنایت سلاطین عثمانی قرار می گیرد و لذا به آن کشور مهاجرت می کند . مؤلف این کتاب را به تقلید از اسلافش چون تاریخ جهانگشای جوینی وصاف الحضرة و ظفرنامه شرف الدین علی یزدی تألیف کرده و مملو از آرایه های ادبی می باشد این کتاب با یک مقدمه مفصل آغاز می‌شود و هشت کتیبه دارد و با یک خاتمه که به شعر است و در مکه سروده شده، پایان می‌یابد.
آن مقداری که اطلاع دارم دو کتیبه اول آن چاپ شده و کتیبه هشتم نیز پایان نامه بوده
@sepahsalaar

عنوان : هشت بهشت ، ال‍ص‍ف‍ات‌ ال‍ث‍م‍ان‍ی‍ة‌ ف‍ی‌ ذک‍ر ال‍ق‍ی‍اص‍رة‌ ال‍ع‍ث‍م‍ان‍یة‌
موضوع: تاریخ عثمانی
نسخه کامل : 639 برگ
تاریخ کتابت : 919
محل نگهداری: کتابخانه نورعثمانیه ترکیه
ادریس بدلیسی به دستور بایزید دوم به سال ۹۰۸ تألیف آن را آغاز كرده است. شامل تاریخ سلاطین عثمانی که در ۶۹۹-۹۱۸ فرمانروایی می كرده اند می باشد و شرح حال هشت تن از شاهان این سلسله است. این تألیف در زمره منابع دست اول تاریخ دربار عثمانی است که به فارسی نگارش شده است و تاریخ عمومی صرف نمی باشد و مؤلف به مسائل سیاسی اجتماعی فرهنگی اقتصادی نیز اهتمام ورزیده است ، مؤلف که سنی مذهب و از اهالی کردستان ایران بوده مورد عنایت سلاطین عثمانی قرار می گیرد و لذا به آن کشور مهاجرت می کند . مؤلف این کتاب را به تقلید از اسلافش چون تاریخ جهانگشای جوینی وصاف الحضرة و ظفرنامه شرف الدین علی یزدی تألیف کرده و مملو از آرایه های ادبی می باشد این کتاب با یک مقدمه مفصل آغاز می‌شود و هشت کتیبه دارد و با یک خاتمه که به شعر است و در مکه سروده شده، پایان می‌یابد.
آن مقداری که اطلاع دارم دو کتیبه اول آن چاپ شده و کتیبه هشتم نیز پایان نامه بوده
@sepahsalaar

شماره بازیابی: 9543
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏ 10-3397
زبان اثر: Per
عنوان و نام پديدآور: هشت بهشت [ نسخه خطی]/ از: ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: قرن 11ق.
قطع: ؛‏ 23*29سم. 272گ. 19س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1هست بسم‌الله الرحمن الرحیم – منبر حمد خداوند کریم.
2و لیس علی امر الاله جلید – و فی هذه البلوی دلیل بانها.
تزئینات متن:عناوین و نشانی‌ها شنگرف.
رکابه نویسی:دارد.
تزئینات جلد:مقوا عطف تیماج.
نک: کشف الظنون، 2/ 2043.
ماخذ فهرست: جلد 30، صفحه 248.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2در حاشیه تصحیح شده.
يادداشت عمليات: به نسخه رطوبت رسیده است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نسخه دیگری از این کتاب به ش 8762 در کتابخانه مجلس نگهداری می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به مندرجات: نسخه حاضر شامل کتیبه‌های هفتم و هشتم کتاب است.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: تاریخ دولت عثمانی است که در آن تا سلطان بایزید ابن محمد، شرح حال هشت تن از حاکمان عثمانی را آورده است. فرزندش ابوالفضل محمد دفتری (982ق.) ذیلی بر آن نگاشته است.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): تاریخ
محل و شماره بازیابی: 185870

هشت بهشت (از: ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی منشی یعقوب بیک از شاهزادگان آق قوینلو)
شماره بازیابی: 276
شماره مدرک کتابخانه مجلس: 10-18337
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: هشت بهشت [نسخه خطی]/ از: ادریس بن حسام‌الدین بدلیسی منشی یعقوب بیک از شاهزادگان آق قوینلو
کاتب: محمدمومن جرفادقانی و محمدنصیر بن شمس‌الدین
تاریخ کتابت: 1080-1088ق.
قطع: رحلی. 18*31سم. 439گ. 29س.
يادداشتهاي کلي: مولف در سال 908ق. به حکم سلطان بایزیدخان به تالیف آن اقدام نموده: «اوامر نازل از آسمان خلافت ربانی بدین فقیر حقیر رسانیدند که جهه توضیح اخبار و تصحیح احوال و آثار این خاندان بزرگوار… تا این زمان بسطت بساط عدل و احسان که در سنه ثمان و تسعمائه است تالیفی فی بلاغت اسلوب… ترتیب و تنظیم باید نمود».
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:تبارک الذی بیده الملک و هو علی کل شیئی قدیر… ای سلطان ملک لم یزل و ای مالک مملکت لایزال و ای پادشاه عالم پناه کشور رحمت و افضال…
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف در چند جا کتاب را الصفات الثمانیه فی ذکر القیاصره العثمانیه نامیده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1125.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: تاریخ احوال و غزوات و فتوحات هشت تن از سلاطین آل عثمان شامل هشت کتاب.
محل و شماره بازیابی: 16967

نام «ایران‌زمین» درکتیبه ۲۹۰ساله استانبول ترکیه

این کتیبه در سردر کلیسای کهن آیاایرینی درکنار مجموعه سرای توپکاپی استانبول قرار دارد. کتیبه به ترکی عثمانی تهیه شده و دارای ۲بخش است. یک بخش مربوط به دوران سلطان احمد سوم ودیگری مربوط به سلطان محمود اول است. تاریخ نگارش کتیبه سلطان احمد سال ۱۱۳۹ه.ق [۲۹۱ سال پیش] و سلطان محمود سال ۱۱۵۷ه.ق می‌باشد. هر دو کتیبه به شکل عروضی تهیه شده است. نکته بسیار مهمی که در کتیبه سلطان احمد سوم جلب توجه میکند بکار بردن نام «ایران‌زمین» درمتن کتیبه میباشد که نشانگر ریشه تاریخی ایرانشهر است. ترجمه کتیبه:

ایران‌زمین را با شمشیر قاطع از سرخ سران [قزل باش‌ها] گرفته‌ است!
عده‌ای رابه قتل رسانده و عده‌ای رابه دین مبین ارشاد نموده است!

این نوشته اشاره به قتل‌عام وکشتار مردم ایران بویژه هموطنان آذری در زمان سلطان احمد سوم عثمانی دارد که میگوید سرزمین های ایران را باشمشیر خونین عثمانی اشغال کردیم ومردم ایران که هزاران سال است یکتاپرست هستند را به دین خودمان ارشاد کردیم! دقیقا همان جنایاتی که داعش به نام دین انجام میدهد.



@Oldax