هست ادامه برای آن بحر طویلش
مجموعة
گفتگوهای تراثی (آرشیو)
...
756
عددالاعضاء
2,901
Links
6,052
Files
149
Videos
12,667
Photo
وصف المجموعة
آرشیو گفتگوها و نوشته‌های تراثی (July 2016-June 2019)
Forwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
UassersForwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersداد ادامه بفریاد، شاه که ...
Forwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersو چه زیبا فرمود در این بحر حضرت ولی
Forwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersبفدای رسول و علی، خدا را شکر می بینم و میخوانم نام محمد با علی ...
Forwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersبخدا میل ندارم نه بترشی نه بشور نه بتلخ نه بشیرین ...
Forwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersبحر طویلی در اقامه ی عزای سید الشهدا روح و جان عالم بفدایش ( http://shabihkhani.ir/%D8%A8%D8%AD%D8%B1-%D8%B7%D9%88%DB%8C%D9%84/
Forwarded From هنر و زیبایی
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersقسمتهایی از بحرالطویل سید ابوالقاسم نباتی:
من بیچاره چه سان شرح دهم حمد و ثنایش، انتها نیست، رسد بر همه جا ابر عطایش قادر واحد یکتاست که از نقش بدیعش شده ظاهر ز سر خاک چه ازهار و چه احجار و چه کهسار و چه اثمار لذیذ و چه گل و سنبل و انهارو چه اشجار، و طرفِ چمن و غلغل و قمری و دگر چهچه بلبل که زعشق گل و گلشن شده سرمست و غزلخوان و گهی ناله و افغان و گهی واله و حیران.
بیا ای دل نادان و برو سوی گلستان و نظر کن به درختان و به مرغان خوش الحان و ببین حالت ایشان، تو در فصل بهاران، بشرطی که زنی باده ریحان، به یک یار موافق که بود همدم صادق نه چو یاران منافق که زند با تو شراب و بزند سنگ به جامت. زکفم شد سر مطلب چو گذشتم به گلستان. بگشا دیده بینا و نگه کن به سر برگ درختان، که هر یک به چه سان آمده در وجد و سماع، راز و نیاز دل خود را به صد الحاح و تضرّع به نسیم سحرخوش خبرنامه برعاشق مهجورعیان کرده بگوئید که‌ای باد صبا بهر خداعرضه ما را برسان دربرآن دلبرعاشق کش بی رحم بگو ای بت خون‌خوار جفا کار و دل آزار که با جور خزان دیده همین بهر وصال تو ستمگر به صد امّید به این وادی پر خوف و خطر روی نهادیم که دیگر نکنی این همه بیداد به رحم آمده خود را بنمایی ز پس پرده و یکدم بنوازی دل غمدون ستمدیده ما را.
بعد از اظهار کمالات و صفات احد واحد و قیّوم نباشد سخنی لایق و مرغوب مگر نعت و ثنای خلف ارشد آدم، سبب خلقت عالم، به نسب از همه اعظم، به حسب از همه اکرم سر دیباچه دانش، ورق دفتر بینش که اگر علّت غائی نشدی ذات شریفش بخدا منظر و منظور نبودی به جهان هیچ وجودی و نجنبید سر برگ گیاهی، نه جمادات و نبادات، نه عرش و نه سماوات و نه فردوس و نه دوزخ نه خرابات و مناجات نه لوح و قلم و کرسی و افلاک و کواکب، مه و خورشید و شب و روز و مه و سال چه صیف و چه شتا و چه خریف و چه بهار وهمه از حرمت نورش اثر سایه بدیدند از آن مهر نبوّت به امم آیت رحمت، به جز او نیست شهنشاه قیامت که بنامست محمّد، لقبش احمد محمود و ابوالقاسم خیرالبشر و سیّد کونین، بنی عمّ شه تخت سلونی که بُود حیدر و صفدر، وصی احمد مرسل علی عالی اعلی، ولی والی والا که بُود قدرت یزدان خدم درگه او قنبر و سلمان ابوالمعجن و مقداد و ابوذر که بسی به بُود از قیصر روم و شه ترک عجم و چین و خطا و ختن و هند و بخارا.
@honarvazibaee
من بیچاره چه سان شرح دهم حمد و ثنایش، انتها نیست، رسد بر همه جا ابر عطایش قادر واحد یکتاست که از نقش بدیعش شده ظاهر ز سر خاک چه ازهار و چه احجار و چه کهسار و چه اثمار لذیذ و چه گل و سنبل و انهارو چه اشجار، و طرفِ چمن و غلغل و قمری و دگر چهچه بلبل که زعشق گل و گلشن شده سرمست و غزلخوان و گهی ناله و افغان و گهی واله و حیران.
بیا ای دل نادان و برو سوی گلستان و نظر کن به درختان و به مرغان خوش الحان و ببین حالت ایشان، تو در فصل بهاران، بشرطی که زنی باده ریحان، به یک یار موافق که بود همدم صادق نه چو یاران منافق که زند با تو شراب و بزند سنگ به جامت. زکفم شد سر مطلب چو گذشتم به گلستان. بگشا دیده بینا و نگه کن به سر برگ درختان، که هر یک به چه سان آمده در وجد و سماع، راز و نیاز دل خود را به صد الحاح و تضرّع به نسیم سحرخوش خبرنامه برعاشق مهجورعیان کرده بگوئید که‌ای باد صبا بهر خداعرضه ما را برسان دربرآن دلبرعاشق کش بی رحم بگو ای بت خون‌خوار جفا کار و دل آزار که با جور خزان دیده همین بهر وصال تو ستمگر به صد امّید به این وادی پر خوف و خطر روی نهادیم که دیگر نکنی این همه بیداد به رحم آمده خود را بنمایی ز پس پرده و یکدم بنوازی دل غمدون ستمدیده ما را.
بعد از اظهار کمالات و صفات احد واحد و قیّوم نباشد سخنی لایق و مرغوب مگر نعت و ثنای خلف ارشد آدم، سبب خلقت عالم، به نسب از همه اعظم، به حسب از همه اکرم سر دیباچه دانش، ورق دفتر بینش که اگر علّت غائی نشدی ذات شریفش بخدا منظر و منظور نبودی به جهان هیچ وجودی و نجنبید سر برگ گیاهی، نه جمادات و نبادات، نه عرش و نه سماوات و نه فردوس و نه دوزخ نه خرابات و مناجات نه لوح و قلم و کرسی و افلاک و کواکب، مه و خورشید و شب و روز و مه و سال چه صیف و چه شتا و چه خریف و چه بهار وهمه از حرمت نورش اثر سایه بدیدند از آن مهر نبوّت به امم آیت رحمت، به جز او نیست شهنشاه قیامت که بنامست محمّد، لقبش احمد محمود و ابوالقاسم خیرالبشر و سیّد کونین، بنی عمّ شه تخت سلونی که بُود حیدر و صفدر، وصی احمد مرسل علی عالی اعلی، ولی والی والا که بُود قدرت یزدان خدم درگه او قنبر و سلمان ابوالمعجن و مقداد و ابوذر که بسی به بُود از قیصر روم و شه ترک عجم و چین و خطا و ختن و هند و بخارا.
@honarvazibaee
Forwarded From پارسی را مانند فردوسی پاس داشتن
وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ
Uassersبحر طویل مرحوم ابو القاسم حالت
Forwarded From Basatin
Arezoo Naghizade
arezoo_naghizade✅ انتشار کتاب نسخه های خطي اسلامی در روسيه
کتاب نسخه هاي خطي اسلامي در روسيه، تأليفِ حسين متقي، از سوي کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، منتشر گرديد.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد اولگ آکيموشکين از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه به صورت رسمي در سال 1992م منتشر نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 60000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد 18733 نسخه‌ي خطي عربي، 12612 نسخه‌ي فارسي و تاجيکي، 9540 نسخه‌ي ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع)، 148 نسخه‌ي کردي، 28 نسخه‌ي پشتو، 14 نسخه‌ي ماليزي و 3 نسخه‌ي اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني) مي‌باشد. امّا به استناد شواهد و گزارش‌هاي پراکنده از وجود دستنويسهاي فراوان در جمهوريهاي خودمختار تاتارستان، داغستان، آوستياي شمالي، چچنستان و جز اينها، به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
بايد دانست که عمده تمرکز نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه به لحاظ کيفي، به ترتيب در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، تاتارستان (قازان)، داغستان (مخاچ قلعه)، باشقيرستان (اوفا) و چچنستان (گروزني) مي‌باشد که در معرفي آن مواريث، از اوايل قرن 19م تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالب کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسي، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها چاپ و منتشر شده است؛ ليکن به لحاظ کمّي به نظر مي‌رسد جمهوريهاي داغستان و تاتارستان، مقام نخست را در تعداد نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين نسخ هنوز فهرست نشده‌اند و آمارهاي دقيقي نيز در دست نيست، با همه اين احوال، بدون ترديد، منابع تراثي موجود در شهر سنت پترزبورگ به لحاظ کيفي، پيشتاز است.
بر پايه منابع مطالعاتي تراثي روسيه، از يکصد هزار مجلد نسخه‌ي خطي اسلامي موجود در روسيه، بيش از 90% آنها به زبانهاي عربي، فارسي و ترکي نگارش يافته‌اند، اما از اين تعداد، به نظر مي‌رسد تاکنون، در حالت بيشينه آن، بيش از 30% اين مواريث کهن به صورتِ توصيفي، معرّفي نشده باشند و در حقيقت شايد به جرأت بتوان بيش از 70% درصد اين آثار، فاقد شناسه‌ي توصيفي هستند.
نوشتار حاضر سلسله يادداشت‌ها و گزارش‌هايي از وضعيت نسخ خطي اسلامي به خصوص دستنويسهاي فارسي در روسيه است که بخشي از آن در سفر پيشين به روسيه (2011م) و بخش ديگر نيز در سفرِ اخير (2014م)، به لطف الهي، در ايام فراغت، تنظيم گرديد، ابتدا به صورت تدريجي، بخش‌هايي از آن در وبسايتِ بساتين (پايگاه خبري نسخ خطي) منتشر گرديده بود، سپس به توصيه‌ي برخي گراميان، با تغييرات و اضافاتي، در قالبِ کاغذي، نيز منتشر ميگردد.
اين اثر در بيست فصل تنظيم گرديده است و عناوين مطالب آن چنين است:
ـ تقريظ رياست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
ـ پيشگفتار
1. کليات دستنويسهاي اسلامي در روسيه
2. کليات دستنويسهاي اسلامي در مسکو
3. مرکز ادبيات شرق در کتابخانه‌ي لنين
4. کتابخانه‌ي دولتي روسيه (لنين سابق)
5. مرکز بايگاني اسناد کهن روسيه
6. کتابخانه‌ي دولتي ـ تاريخي روسيه
7. نسخ خطي در جمهوريهاي تاتارستان، داغستان و باشقيرستان
8. کليات دستنويسهاي اسلامي در سنت پترزبورگ
9. کتابخانه‌ي ملّي روسيه (سالتيکف شدرين سابق)
10. انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه
11. جلوه‌هايي از دستنويسهاي هنري در روسيه
12. سه نسخه‌ي تفسير کهن فارسي در سنت پترزبورگ
13. اسنادي از حمايت و دفاع صفويه از پادريان و مسيحيان
14. فهرستواره‌ي نسخه‌هاي خطي فارسي در سنت پترزبورگ
15. کتابخانه‌ي دانشکده‌ي شرق شناسي دانشگاه سنت پترزبورگ
16. مجموعه‌ي هنري در موزه‌ي ارميتاژ
17. جرعه‌اي از دستنويسهاي علوي در سنت پترزبورگ
18. دست چيني از نسخ خطي محاضرات ادبي در سنت پترزبورگ
19. شمّه‌اي از ميراث مکتوب مشترک ايران و روسيه
20. خاور شناسان و ايران شناسان برجسته روسيه
ـ به گزيني از تصاوير دستنويسهاي هنري در روسيه
بايد افزود که اين اثر نسخه های خطي اسلامي در روسيه، نگارش حسين متقي، با مقدمه دکتر ابوذر ابراهيمي ترکمان، از سوي انتشارات کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، در 357ص با قيمت 300000 ريال در قطع رقعي، در مرداد 1395، منتشر شده است. http://yon.ir/VW1v
@manuscript
کتاب نسخه هاي خطي اسلامي در روسيه، تأليفِ حسين متقي، از سوي کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، منتشر گرديد.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد اولگ آکيموشکين از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه به صورت رسمي در سال 1992م منتشر نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 60000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد 18733 نسخه‌ي خطي عربي، 12612 نسخه‌ي فارسي و تاجيکي، 9540 نسخه‌ي ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع)، 148 نسخه‌ي کردي، 28 نسخه‌ي پشتو، 14 نسخه‌ي ماليزي و 3 نسخه‌ي اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني) مي‌باشد. امّا به استناد شواهد و گزارش‌هاي پراکنده از وجود دستنويسهاي فراوان در جمهوريهاي خودمختار تاتارستان، داغستان، آوستياي شمالي، چچنستان و جز اينها، به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
بايد دانست که عمده تمرکز نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه به لحاظ کيفي، به ترتيب در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، تاتارستان (قازان)، داغستان (مخاچ قلعه)، باشقيرستان (اوفا) و چچنستان (گروزني) مي‌باشد که در معرفي آن مواريث، از اوايل قرن 19م تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالب کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسي، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها چاپ و منتشر شده است؛ ليکن به لحاظ کمّي به نظر مي‌رسد جمهوريهاي داغستان و تاتارستان، مقام نخست را در تعداد نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين نسخ هنوز فهرست نشده‌اند و آمارهاي دقيقي نيز در دست نيست، با همه اين احوال، بدون ترديد، منابع تراثي موجود در شهر سنت پترزبورگ به لحاظ کيفي، پيشتاز است.
بر پايه منابع مطالعاتي تراثي روسيه، از يکصد هزار مجلد نسخه‌ي خطي اسلامي موجود در روسيه، بيش از 90% آنها به زبانهاي عربي، فارسي و ترکي نگارش يافته‌اند، اما از اين تعداد، به نظر مي‌رسد تاکنون، در حالت بيشينه آن، بيش از 30% اين مواريث کهن به صورتِ توصيفي، معرّفي نشده باشند و در حقيقت شايد به جرأت بتوان بيش از 70% درصد اين آثار، فاقد شناسه‌ي توصيفي هستند.
نوشتار حاضر سلسله يادداشت‌ها و گزارش‌هايي از وضعيت نسخ خطي اسلامي به خصوص دستنويسهاي فارسي در روسيه است که بخشي از آن در سفر پيشين به روسيه (2011م) و بخش ديگر نيز در سفرِ اخير (2014م)، به لطف الهي، در ايام فراغت، تنظيم گرديد، ابتدا به صورت تدريجي، بخش‌هايي از آن در وبسايتِ بساتين (پايگاه خبري نسخ خطي) منتشر گرديده بود، سپس به توصيه‌ي برخي گراميان، با تغييرات و اضافاتي، در قالبِ کاغذي، نيز منتشر ميگردد.
اين اثر در بيست فصل تنظيم گرديده است و عناوين مطالب آن چنين است:
ـ تقريظ رياست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
ـ پيشگفتار
1. کليات دستنويسهاي اسلامي در روسيه
2. کليات دستنويسهاي اسلامي در مسکو
3. مرکز ادبيات شرق در کتابخانه‌ي لنين
4. کتابخانه‌ي دولتي روسيه (لنين سابق)
5. مرکز بايگاني اسناد کهن روسيه
6. کتابخانه‌ي دولتي ـ تاريخي روسيه
7. نسخ خطي در جمهوريهاي تاتارستان، داغستان و باشقيرستان
8. کليات دستنويسهاي اسلامي در سنت پترزبورگ
9. کتابخانه‌ي ملّي روسيه (سالتيکف شدرين سابق)
10. انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه
11. جلوه‌هايي از دستنويسهاي هنري در روسيه
12. سه نسخه‌ي تفسير کهن فارسي در سنت پترزبورگ
13. اسنادي از حمايت و دفاع صفويه از پادريان و مسيحيان
14. فهرستواره‌ي نسخه‌هاي خطي فارسي در سنت پترزبورگ
15. کتابخانه‌ي دانشکده‌ي شرق شناسي دانشگاه سنت پترزبورگ
16. مجموعه‌ي هنري در موزه‌ي ارميتاژ
17. جرعه‌اي از دستنويسهاي علوي در سنت پترزبورگ
18. دست چيني از نسخ خطي محاضرات ادبي در سنت پترزبورگ
19. شمّه‌اي از ميراث مکتوب مشترک ايران و روسيه
20. خاور شناسان و ايران شناسان برجسته روسيه
ـ به گزيني از تصاوير دستنويسهاي هنري در روسيه
بايد افزود که اين اثر نسخه های خطي اسلامي در روسيه، نگارش حسين متقي، با مقدمه دکتر ابوذر ابراهيمي ترکمان، از سوي انتشارات کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، در 357ص با قيمت 300000 ريال در قطع رقعي، در مرداد 1395، منتشر شده است. http://yon.ir/VW1v
@manuscript
✅ انتشار کتاب نسخه های خطي اسلامی در روسيه
کتاب نسخه هاي خطي اسلامي در روسيه، تأليفِ حسين متقي، از سوي کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، منتشر گرديد.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد اولگ آکيموشکين از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه به صورت رسمي در سال 1992م منتشر نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 60000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد 18733 نسخه‌ي خطي عربي، 12612 نسخه‌ي فارسي و تاجيکي، 9540 نسخه‌ي ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع)، 148 نسخه‌ي کردي، 28 نسخه‌ي پشتو، 14 نسخه‌ي ماليزي و 3 نسخه‌ي اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني) مي‌باشد. امّا به استناد شواهد و گزارش‌هاي پراکنده از وجود دستنويسهاي فراوان در جمهوريهاي خودمختار تاتارستان، داغستان، آوستياي شمالي، چچنستان و جز اينها، به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
بايد دانست که عمده تمرکز نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه به لحاظ کيفي، به ترتيب در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، تاتارستان (قازان)، داغستان (مخاچ قلعه)، باشقيرستان (اوفا) و چچنستان (گروزني) مي‌باشد که در معرفي آن مواريث، از اوايل قرن 19م تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالب کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسي، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها چاپ و منتشر شده است؛ ليکن به لحاظ کمّي به نظر مي‌رسد جمهوريهاي داغستان و تاتارستان، مقام نخست را در تعداد نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين نسخ هنوز فهرست نشده‌اند و آمارهاي دقيقي نيز در دست نيست، با همه اين احوال، بدون ترديد، منابع تراثي موجود در شهر سنت پترزبورگ به لحاظ کيفي، پيشتاز است.
بر پايه منابع مطالعاتي تراثي روسيه، از يکصد هزار مجلد نسخه‌ي خطي اسلامي موجود در روسيه، بيش از 90% آنها به زبانهاي عربي، فارسي و ترکي نگارش يافته‌اند، اما از اين تعداد، به نظر مي‌رسد تاکنون، در حالت بيشينه آن، بيش از 30% اين مواريث کهن به صورتِ توصيفي، معرّفي نشده باشند و در حقيقت شايد به جرأت بتوان بيش از 70% درصد اين آثار، فاقد شناسه‌ي توصيفي هستند.
نوشتار حاضر سلسله يادداشت‌ها و گزارش‌هايي از وضعيت نسخ خطي اسلامي به خصوص دستنويسهاي فارسي در روسيه است که بخشي از آن در سفر پيشين به روسيه (2011م) و بخش ديگر نيز در سفرِ اخير (2014م)، به لطف الهي، در ايام فراغت، تنظيم گرديد، ابتدا به صورت تدريجي، بخش‌هايي از آن در وبسايتِ بساتين (پايگاه خبري نسخ خطي) منتشر گرديده بود، سپس به توصيه‌ي برخي گراميان، با تغييرات و اضافاتي، در قالبِ کاغذي، نيز منتشر ميگردد.
اين اثر در بيست فصل تنظيم گرديده است و عناوين مطالب آن چنين است:
ـ تقريظ رياست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
ـ پيشگفتار
1. کليات دستنويسهاي اسلامي در روسيه
2. کليات دستنويسهاي اسلامي در مسکو
3. مرکز ادبيات شرق در کتابخانه‌ي لنين
4. کتابخانه‌ي دولتي روسيه (لنين سابق)
5. مرکز بايگاني اسناد کهن روسيه
6. کتابخانه‌ي دولتي ـ تاريخي روسيه
7. نسخ خطي در جمهوريهاي تاتارستان، داغستان و باشقيرستان
8. کليات دستنويسهاي اسلامي در سنت پترزبورگ
9. کتابخانه‌ي ملّي روسيه (سالتيکف شدرين سابق)
10. انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه
11. جلوه‌هايي از دستنويسهاي هنري در روسيه
12. سه نسخه‌ي تفسير کهن فارسي در سنت پترزبورگ
13. اسنادي از حمايت و دفاع صفويه از پادريان و مسيحيان
14. فهرستواره‌ي نسخه‌هاي خطي فارسي در سنت پترزبورگ
15. کتابخانه‌ي دانشکده‌ي شرق شناسي دانشگاه سنت پترزبورگ
16. مجموعه‌ي هنري در موزه‌ي ارميتاژ
17. جرعه‌اي از دستنويسهاي علوي در سنت پترزبورگ
18. دست چيني از نسخ خطي محاضرات ادبي در سنت پترزبورگ
19. شمّه‌اي از ميراث مکتوب مشترک ايران و روسيه
20. خاور شناسان و ايران شناسان برجسته روسيه
ـ به گزيني از تصاوير دستنويسهاي هنري در روسيه
بايد افزود که اين اثر نسخه های خطي اسلامي در روسيه، نگارش حسين متقي، با مقدمه دکتر ابوذر ابراهيمي ترکمان، از سوي انتشارات کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، در 357ص با قيمت 300000 ريال در قطع رقعي، در مرداد 1395، منتشر شده است. http://yon.ir/VW1v
@manuscript✅ فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه ـ سنت پترزبورگ (ج11)، تألیف حسین متقی، به زبان فارسی👇
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد اولگ آکيموشکين از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه به صورت رسمي در سال 1992م منتشر نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه ـ بدون لحاظ نسخه‌هاي خطي روسي و زبانهاي ديگر ـ در حدود 60000 نسخه‌خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد 18733 نسخه خطي عربي، 12612 نسخه فارسي و تاجيکي، 9540 نسخه ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع)، 148 نسخه کردي، 28 نسخه پشتو، 14 نسخه ماليزي و 3 نسخه اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني) مي‌باشد. امّا به استناد شواهد و گزارش‌هاي پراکنده از وجود دستنويسهاي فراوان در جمهوريهاي خودمختار تاتارستان، داغستان، آوستياي شمالي، چچنستان و جز اينها، به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌خطي اسلامي وجود داشته باشد که بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
بايد دانست که عمده تمرکز نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه به لحاظ کيفي، به ترتيب در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، تاتارستان (قازان)، داغستان (مخاچ قلعه)، باشقيرستان (اوفا) و چچنستان (گروزني) مي‌باشد که در معرفي آن مواريث، از اوايل قرن 19م تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالب کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسي، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها چاپ و منتشر شده است؛ ليکن به لحاظ کمّي به نظر مي‌رسد جمهوريهاي داغستان و تاتارستان، مقام نخست را در تعداد نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين نسخ هنوز فهرست نشده‌اند و آمارهاي دقيقي نيز در دست نيست، با همه اين احوال، بدون ترديد، منابع تراثي موجود در شهر سنت پترزبورگ به لحاظ کيفي، پيشتاز است.
بر پايه منابع مطالعاتي تراثي روسيه، از يکصد هزار مجلد نسخه خطي اسلامي موجود در روسيه، بيش از 90% آنها به زبانهاي عربي، فارسي و ترکي نگارش يافته‌اند، اما از اين تعداد، به نظر مي‌رسد تاکنون، در حالت بيشينه آن، بيش از 30% اين مواريث کهن به صورتِ توصيفي، معرّفي نشده باشند و در حقيقت شايد به جرأت بتوان بيش از 70% درصد اين آثار، فاقد شناسه توصيفي هستند.... (متقي، حسين، فهرست دستنويسهاي فارسي در انستيتو نسخ خطي شرقي فرهنگستان علوم روسيه ـ سن پترزبورگ، ج11، ص17) @manuscriptيکي از نشرياتي که فراوان به مباحث زبانشناسي، بخصوص زبانهاي ايراني توجه وافري داشته است، نشريه نسخه‌های خطی شرقی Manuscripta Orientalia است که در شهر سنت پترزبورگ منتشر ميگردد. مجله تخصصي نسخه‌هاي خطي شرقي به ابتکار گروهي از شرق شناسان شهر سنت پترزبورگ در روسيه، فعاليت خويش را از سال 1995 در حوزه تخصصي نسخ خطي شرقي، آغاز نموده است.اين نشريه در حال حاضر با همکاري سه نهاد، يعني موزه بزرگ مردم‌شناسي و مردم‌نگاري «پيتر»،فرهنگستان علوم روسيه و موزه ارميتاژ منتشر ميگردد. بنابر نوشته سر ويراستار (دکتر رضوان)اين اولين و تنها مجله بين المللي کاملا تخصصي در حوزه نسخه‌هاي خطي شرقي است که به مسائل متن شناسي شرقي، نسخه شناسي تطبيقي، ونوشته‌هاي باستاني اختصاص دارد. ويژگي مقالات اين نشريه اين است که آنها از سوي محققان و دانشمندان آشنا با منابع زبانهاي شرقي و حفظ نسخ خطي نگارش يافته و عمده آنان، در مجموعه‌هاي غني و مشهور، در موزه‌ها، کتابخانه‌ها و آرشيوهاي کشورهاي مختلف، اشتغال بکار دارند.
بايد افزود که اين نشريه علمي، در قالب فصلنامه (از سال 2007 دو فصلنامه)، به زبان انگليسي در 72 صفحه، زير نظر شوراي سردبيري، از سوي ناشر تيزا در شهر سنت پترزبورگ منتشر ميگردد و با قيمت بين المللي يکصد دلار در گستره جهاني توزيع ميگردد؛ بايد دانست که در کنار زبان انگليسي، اين نشريه، تاکنون مقالاتي را نيز به زبانهاي لاتيني مانند آلماني و فرانسوي و اسلاوي مانند روسي، منتشر نموده است @manuscript✅ انتشار کتاب نسخه های خطي اسلامی در روسيه
کتاب نسخه هاي خطي اسلامي در روسيه، تأليفِ حسين متقي، از سوي کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، منتشر گرديد.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد اولگ آکيموشکين از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه به صورت رسمي در سال 1992م منتشر نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 60000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد 18733 نسخه‌ي خطي عربي، 12612 نسخه‌ي فارسي و تاجيکي، 9540 نسخه‌ي ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع)، 148 نسخه‌ي کردي، 28 نسخه‌ي پشتو، 14 نسخه‌ي ماليزي و 3 نسخه‌ي اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني) مي‌باشد. امّا به استناد شواهد و گزارش‌هاي پراکنده از وجود دستنويسهاي فراوان در جمهوريهاي خودمختار تاتارستان، داغستان، آوستياي شمالي، چچنستان و جز اينها، به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
بايد دانست که عمده تمرکز نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه به لحاظ کيفي، به ترتيب در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، تاتارستان (قازان)، داغستان (مخاچ قلعه)، باشقيرستان (اوفا) و چچنستان (گروزني) مي‌باشد که در معرفي آن مواريث، از اوايل قرن 19م تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالب کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسي، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها چاپ و منتشر شده است؛ ليکن به لحاظ کمّي به نظر مي‌رسد جمهوريهاي داغستان و تاتارستان، مقام نخست را در تعداد نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين نسخ هنوز فهرست نشده‌اند و آمارهاي دقيقي نيز در دست نيست، با همه اين احوال، بدون ترديد، منابع تراثي موجود در شهر سنت پترزبورگ به لحاظ کيفي، پيشتاز است.
بر پايه منابع مطالعاتي تراثي روسيه، از يکصد هزار مجلد نسخه‌ي خطي اسلامي موجود در روسيه، بيش از 90% آنها به زبانهاي عربي، فارسي و ترکي نگارش يافته‌اند، اما از اين تعداد، به نظر مي‌رسد تاکنون، در حالت بيشينه آن، بيش از 30% اين مواريث کهن به صورتِ توصيفي، معرّفي نشده باشند و در حقيقت شايد به جرأت بتوان بيش از 70% درصد اين آثار، فاقد شناسه‌ي توصيفي هستند.
نوشتار حاضر سلسله يادداشت‌ها و گزارش‌هايي از وضعيت نسخ خطي اسلامي به خصوص دستنويسهاي فارسي در روسيه است که بخشي از آن در سفر پيشين به روسيه (2011م) و بخش ديگر نيز در سفرِ اخير (2014م)، به لطف الهي، در ايام فراغت، تنظيم گرديد، ابتدا به صورت تدريجي، بخش‌هايي از آن در وبسايتِ بساتين (پايگاه خبري نسخ خطي) منتشر گرديده بود، سپس به توصيه‌ي برخي گراميان، با تغييرات و اضافاتي، در قالبِ کاغذي، نيز منتشر ميگردد.
اين اثر در بيست فصل تنظيم گرديده است و عناوين مطالب آن چنين است:
ـ تقريظ رياست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
ـ پيشگفتار
1. کليات دستنويسهاي اسلامي در روسيه
2. کليات دستنويسهاي اسلامي در مسکو
3. مرکز ادبيات شرق در کتابخانه‌ي لنين
4. کتابخانه‌ي دولتي روسيه (لنين سابق)
5. مرکز بايگاني اسناد کهن روسيه
6. کتابخانه‌ي دولتي ـ تاريخي روسيه
7. نسخ خطي در جمهوريهاي تاتارستان، داغستان و باشقيرستان
8. کليات دستنويسهاي اسلامي در سنت پترزبورگ
9. کتابخانه‌ي ملّي روسيه (سالتيکف شدرين سابق)
10. انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه
11. جلوه‌هايي از دستنويسهاي هنري در روسيه
12. سه نسخه‌ي تفسير کهن فارسي در سنت پترزبورگ
13. اسنادي از حمايت و دفاع صفويه از پادريان و مسيحيان
14. فهرستواره‌ي نسخه‌هاي خطي فارسي در سنت پترزبورگ
15. کتابخانه‌ي دانشکده‌ي شرق شناسي دانشگاه سنت پترزبورگ
16. مجموعه‌ي هنري در موزه‌ي ارميتاژ
17. جرعه‌اي از دستنويسهاي علوي در سنت پترزبورگ
18. دست چيني از نسخ خطي محاضرات ادبي در سنت پترزبورگ
19. شمّه‌اي از ميراث مکتوب مشترک ايران و روسيه
20. خاور شناسان و ايران شناسان برجسته روسيه
ـ به گزيني از تصاوير دستنويسهاي هنري در روسيه
بايد افزود که اين اثر نسخه های خطي اسلامي در روسيه، نگارش حسين متقي، با مقدمه دکتر ابوذر ابراهيمي ترکمان، از سوي انتشارات کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، در 357ص با قيمت 300000 ريال در قطع رقعي، در مرداد 1395، منتشر شده است. http://yon.ir/VW1v
@manuscript✅ گزارش مختصر همایش میراث مکتوب به زبانهای فارسی، عربی و ترکی در انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه در سنت پترزبورگ - روسیه (بخش دوم)
ساعت ۱۲:۲۰
آقای حسین متقی، پژوهشگر متون کهن در ایران
بررسی وضعيت نسخ خطی در روسیه
به نام خدا، عزيزان به خوبي مستحضرند، از ميان مواريثِ تمدّني و فرهنگي، ميراثِ مکتوبِ اسلامي، به خصوص، نسخه‌هاي خطي، از جايگاه ويژه‌اي برخوردار هستند. نسخ خطي، از آنجا اهميت ويژه پيدا مي‌کنند، که در سطر سطرِ برگ‌هاي زرين خود، ميراثِ علمي نياکان فرهيخته‌ي يک ملّت را در موضوعاتِ مختلفِ علمي، به نمايش گذاشته و به سانِ امانت‌داراني خدوم، به نسل‌هاي بعدي انتقال مي‌دهند. به دگر تعبير، هويتِ فرهنگي، علمي و تاريخي يک ملّت را بايستي در ميان حافظه‌ي تاريخي مضبوط در ميان برگ‌هاي اين مواريثِ کهن، جستجو کرد.
بدون ترديد، نسخه‌هاي خطي به عنوان پلِ فرهنگي ـ تاريخي، مي‌توانند، نقش عمده ای را در هویت سازی و آگاهي بخشي به جامعه‌ي علمي نسلِ حاضر، ايفا کنند و مطالعه‌ي علمي روی برگ برگِ اين متون کهن، تحقيقاً اين آگاهي را مقدور و آشنايي را ميسور خواهد ساخت.
بر پايه‌ي آمارهاي نسبتاً معتبر که حدود سال 2000م از سوي مؤسسه‌ي الفرقان در لندن، منتشر شده است، در جاي جاي اين کره‌ي خاکي، پنج میلیون نسخه‌ي خطی اسلامی (یعنی کتابت شده با خط و الفباي عربي) موجود است که از آن ميان، به طور ميانگين حدودِ 60% اين مواريثِ کهن، به زبان عربي، 20% به فارسي، 5% به ترکي و 15% نيز به زبانهاي ديگر، نظيرِ اردو، پشتو، ماليزي، بوسنيايي (= ياميادو)، کاستيلي (= خاميادو)، رومي (= اعجمي) و مانند آنها مي‌باشد.
در زمينه‌ي معرّفي علمي اين آثار کهن، بايد گفت، حدودِ نيمي از اين مواريث، به اجمال، مورد شناسايي اوليه قرار گرفته و طي دويست سالِ گذشته، براي حدودِ دو ميليون نسخه، فهرست‌هايي با فرمت‌هاي تحليلي، توصيفي يا نامگوي، به شکلِ کاغذي، همانندِ کتاب، مقاله، رساله و پايان‌نامه دانشگاهي، يا به صورتِ الکترونيکي، مانند بانک‌‌هاي داده‌ي برخطي (آنلاين) يا برنامه‌هاي نرم افزاري و ديجيتالي، به زبانهاي مختلف، در معرفي اين مواريث کهن، نگارش يافته است و البته بخش قابل توجّهي از آنها (حدود 70%)، در حدودِ دوازده تا پانزده هزار فهرست، با فرمت‌هاي متنوّع، به چاپ رسيده است، که محصول تلاشِ علمي طاقت فرسايِ بيش از هفت هزار شخصيتِ علمي، با مراتبِ علمي مختلف، در سراسر گيتي است.
به لحاظ تعدادِ نسخ و مکان‌هاي نگهداري آن، ترکيه، به عنوان ميراث‌دارِ امپراتوري ششصد ساله‌ي عثماني، با دارايي حدود يک تا یک و نیم ميليون عنوان نسخه، جايگاه نخستِ ذخائر تراثي جهان را داراست و ايرانِ اسلامي نيز با حدود هفتصد هزار تا یک میلیون عنوان نسخه، مقام دوم را به خود اختصاص داده است و به همين ترتيب کشورهاي ديگر، هر يک سهمي از اين آثار کهن، دارند که در همان پژوهه‌ي الفرقان، جزئيات آماري کشورها، شهرها و کتابخانه‌ها، به تفصيل گزارش گرديده است.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد «اولگ آکيموشکين» از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه در سال 1992میلادی، ارائه نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 50000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد، دقيقاً 18733 نسخه‌ي خطي به عربي، 12612 نسخه، به فارسي، 9540 نسخه، به ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع آن)، 148 نسخه به کردي، 28 نسخه به پشتو، 14 نسخه به ماليزي و 3 نسخه به اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني)، مي‌باشد.
امّا بايد گفت، شواهد و مطالعات میدانی و نیز گزارش‌هاي پراکنده، از وجودِ دستنويسهاي فراوان در جای جای جمهوريهاي تاتارستان، داغستان، باشقيرستان، اوستياي شمالي، چچنستان و غیره، حکایت دارد و به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که طبعاً بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
عزيزان مستحضرند، عمده تمرکزِ نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، به لحاظ «کيفي»، به ترتيب، در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، قازان، مُخاچ قلعه، اوفا و گروزني است.
ليکن به لحاظ «کمّي»، بررسي‌هاي اوليه، حاکي از آن است که جمهوريهاي تاتارستان و داغستان، مقام نخست را در تعدادِ نسخ خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين دستنويس‌ها هنوز فهرست نشده‌اند، طبعاً آمارهاي دقيقي نيز نمي‌توان ارائه نمود، با اين احوال، همچنانکه اشاره گرديد، سرچشمه های علمی - تراثي موجود در شهر علم و دانايي، یعنی سنت پترزبورگ، به لحاظ «کيفي»، همچنان پيشتاز است!
در فهرستنگاری و معرفي اين مواريث کهن هم بايد اشاره کرد، از اوايل قرن 19میلادی، تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالبِ کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسی...... ، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها، نگاشته شده که بسياري از آنها هم در اين سال‌ها، چاپ و منتشر شده اند.
نسخه‌هاي خطي اسلامي، در روسيه، به لحاظ کيفي و علمي، بدون ترديد، از ارزش بالا و فوق العاده‌اي برخوردارند، براي نمونه چند مصحفِ بسيار کهن به خطّ کوفي، کتابت شده در قرون 1-2 هجري، امروزه در انستيتو دستنويسهاي شرقي، کتابخانه‌ي دانشگاه سن پترزبورگ يا موزه‌ي ارميتاژ و دیگر مراکز علمی، نگهداري مي‌گردند که سرچشمه هایی بسيار غني براي مطالعاتِ قرآني هستند. يا براي نمونه‌اي ديگر، قديمي‌ترين نسخه‌ي خطي شيعي در روسيه، با نام الذخيره في علم الکلام، اثر کم نظيرِ دانشمند شهیر شیعه امامیه، سيّد مرتضي علم الهدي (د. 436ق) امروزه، زينت بخشِ قفسه های کتابخانه‌ي ملي روسيه است که دقيقاً سي و شش سال پس از درگذشتِ مؤلفِ اندیشمندِ آن، يعني سال 472ق، کتابت گرديده است.
درباره‌ي نسخه‌هاي خطي کهن فارسي نيز بايد گفت، نسخه‌ي کم نظيرِ تفسيرالبصائر يميني، مربوط به قرن ششم هجري، از نفيس‌ترين و کهن‌ترين نسخ فارسي در روسيه است و اين نسخه در کتابخانه‌ي انستيتو دستنويسهاي شرقي فرهنگستان علوم روسيه در سنت پترزبورگ نگهداري ميگردد و یا به عنوان نمونه ای دیگر میتوان به شاهنامه نفیس و کهن موجود در کتابخانه ملی روسیه اشاره نمود که مشحون از نگاره هایی نفیس از مکتب شیراز نخستِ دوره ایلخانی است.
از آنجا که پيش‌تر اشاره گرديد که بيش از 70% از نسخ خطي اسلامي موجود در روسيه، هنوز فهرست نشده‌اند، به تبع آن، با همين نسبتِ 70%، نسخه‌هاي خطي فارسي نيز در روسيه، فهرستی ندارند، روي اين اساس، خيلي نمي‌توان روي موضوعاتِ نسخ خطي فارسيِ فهرست نشده، با دقت و شفافيت، نظری قطعی داد؛ امّا با توجّه به موضوعاتِ همين تعداد نسخ فارسي که در اين سال‌ها، به اجمال و تفصيل، معرفي شده اند، نسخه‌هاي خطي فارسي در روسيه، کلکسيوني نفيس و متنوع، از آثار ديني، ادبي، تاريخي، هنري، فلسفي، علمي نظيرِ رياضي، نجومي، پزشکي، علوم طبيعي هستند و براي نمونه، گنجينه‌هاي موزه‌ي ارميتاژ و انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه و نيز کتابخانه‌ي ملّي روسيه در سن پیترزبورگ، مشحون از نسخه‌هاي خطي هنري و مُذهّب با نگاره‌ها و مينياتورهاي بسيار زيبا، عمدتاً، کار نقاشانِ برجسته‌ي ايران زمين، متعلّق به مکتب‌هاي هنري شيراز، هرات، تبريز، قزوين و اصفهان هستند. برای نمونه نسخه‌ي کهن و نفيسِ تفسير البصائر که به آن اشاره رفت، تذهيب و نگارگري آن به نظر مي‌رسد، به مکتبِ بغداد در قرن ششم هجري تعلّق داشته باشد که از جمله مکتب‌هاي هنريِ پيشا مغولي ايران است، که اگر با دقت، معرّفي شوند، طبعاً هر يک از اينها مي‌توانند، موضوع دهها، بلکه صدها پژوهشِ نوينِ علمی و دانشگاهي، باشند.
البته مي‌دانيم، روسيه امروز با توجّه به اينکه، ميراث‌دار دو دولتِ بزرگ تزاري و دولتِ سوسياليستي اتحادِ جماهير شوروي است، با اینکه نسخ و اسناد فراوني هم در ارتباط با تاريخ و فرهنگِ ايران در مراکز آرشيوي و کتابخانه هاي روسيه وجود دارد، امّا به جهتِ ملاحظات سياسي دولتين ايران و شوروي، در يکصد سال اخير، پژوهشگران ایرانی، چندان نتوانسته‌اند از ظرفیتها، فضاها، فرصت‌ها، زمينه ها و منابع مطالعاتي يکديگر استفاده نمايند.
اميد است به لطف الهي، زمينه‌اي منطقي، براي معرّفي علمي اين منابع تاريخي ارزشمند، از سوي اولياي فرهنگي دولت ايران و روسيه، فراهم آيد و بدون تردید، هر سندِ تاريخي، قطعه‌اي از يک پازلي علمي است که اگر نگاه ما به اين مواريث کهن، به تعبیر استاد شفیعی کدکنی، حفظه الله، از جنس و نوع «نگاه منشوري به متون» بوده باشد، بدون ترديد، اينها مي‌توانند زمينه سازِ توليدات علمي فراوان و نويني، در مراکز علمي ايران، و روسيه باشند.
🆔 @manuscript✅ دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی در دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ
به ابتکار «انجمن پژوهشگران میراث مکتوب اسلامی» ـ روسیه، دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی برای دانشجویان انستیتو شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سنت‌پترزبورگ برگزار می‌گردد. این دوره با همکاری و حمایت رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، بنیاد مطالعات اسلامی روسیه و دانشگاه دولتی سنت‌پیترزبورگ صورت می‌گیرد.
دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی، با تدریس اولگا یاستربوا، پژوهشگر همکار کتابخانه ملی روسیه (سالتیکف شدرین سابق)، و فتح الله ذوقی از بنیاد مطالعات اسلامی روسیه، در محل کتابخانه دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی پترزبورگ برگزار می‌گردد. این دوره برای دانشجویان ایران‌شناسی، عرب‌شناسی و ترک‌شناسی دانشگاه و به زبان روسی از تاریخ 12 تا 16 مارس جاری برگزار می‌شود.
گفتنی است که این دوره به پیشنهاد حسین متقی و الکسی خیسمتوللین طی دیداری که نوامبر گذشته با معاون انستیتو شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ داشتند مطرح، و با پی‌گیری مسئولان انجمن، اجرایی شد.
لازم به ذکر است که انجمن پژوهشگران میراث مکتوب اسلامی در 3 آذرماه امسال (برابر با 24 نوامبر 2017)، در محل مرکز میراث مکتوب اسلام و ایران انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه، در سنت پترزبورگ با مشارکت پژوهشگرانی از روسیه و ایران تشکیل شد. این انجمن به منظور حمایت از پژوهشگران نسخ خطی روسیه، فهرستنگاری و معرفی آثار مکتوب اسلامی روسیه و تربیت کادر نسخه پژوه با همکاری ایران و روسیه تشکیل یافته است.
لینک خبر در وبسایت بنیاد مطالعات اسلامی در روسیه: goo.gl/EfCjgR
🆔 @manuscript✅ فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه ـ سنت پترزبورگ (ج1-10)، تألیف گروهی از فهرستنگاران روسیه با ترجمه جمعی از مترجمان و نظارت علمیِ علی صدرایی، محسن حیدرنیا و حسین متقی، به زبان فارسی👇
✅ فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه ـ سنت پترزبورگ (ج11)، تألیف حسین متقی، به زبان فارسی👇
✅ دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی در دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ
به ابتکار «انجمن پژوهشگران میراث مکتوب اسلامی» ـ روسیه، دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی برای دانشجویان انستیتو شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سنت‌پترزبورگ برگزار می‌گردد. این دوره با همکاری و حمایت رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، بنیاد مطالعات اسلامی روسیه و دانشگاه دولتی سنت‌پیترزبورگ صورت می‌گیرد.
دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی، با تدریس اولگا یاستربوا، پژوهشگر همکار کتابخانه ملی روسیه (سالتیکف شدرین سابق)، و فتح الله ذوقی از بنیاد مطالعات اسلامی روسیه، در محل کتابخانه دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی پترزبورگ برگزار می‌گردد. این دوره برای دانشجویان ایران‌شناسی، عرب‌شناسی و ترک‌شناسی دانشگاه و به زبان روسی از تاریخ 12 تا 16 مارس جاری برگزار می‌شود.
گفتنی است که این دوره به پیشنهاد حسین متقی و الکسی خیسمتوللین طی دیداری که نوامبر گذشته با معاون انستیتو شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ داشتند مطرح، و با پی‌گیری مسئولان انجمن، اجرایی شد.
لازم به ذکر است که انجمن پژوهشگران میراث مکتوب اسلامی در 3 آذرماه امسال (برابر با 24 نوامبر 2017)، در محل مرکز میراث مکتوب اسلام و ایران انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه، در سنت پترزبورگ با مشارکت پژوهشگرانی از روسیه و ایران تشکیل شد. این انجمن به منظور حمایت از پژوهشگران نسخ خطی روسیه، فهرستنگاری و معرفی آثار مکتوب اسلامی روسیه و تربیت کادر نسخه پژوه با همکاری ایران و روسیه تشکیل یافته است.
لینک خبر در وبسایت بنیاد مطالعات اسلامی در روسیه: goo.gl/EfCjgR
🆔 @manuscript دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی در دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ
به ابتکار «انجمن پژوهشگران میراث مکتوب اسلامی» ـ روسیه، دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی برای دانشجویان انستیتو شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سنت‌پترزبورگ برگزار می‌گردد. این دوره با همکاری و حمایت رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، بنیاد مطالعات اسلامی روسیه و دانشگاه دولتی سنت‌پیترزبورگ صورت می‌گیرد.
دوره آشنایی با نسخ خطی اسلامی، با تدریس اولگا یاستربوا، پژوهشگر همکار کتابخانه ملی روسیه (سالتیکف شدرین سابق)، و فتح الله ذوقی از بنیاد مطالعات اسلامی روسیه، در محل کتابخانه دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی پترزبورگ برگزار می‌گردد. این دوره برای دانشجویان ایران‌شناسی، عرب‌شناسی و ترک‌شناسی دانشگاه و به زبان روسی از تاریخ 12 تا 16 مارس جاری برگزار می‌شود.
گفتنی است که این دوره به پیشنهاد حسین متقی و الکسی خیسمتوللین طی دیداری که نوامبر گذشته با معاون انستیتو شرق‌شناسی دانشگاه دولتی سنت پترزبورگ داشتند مطرح، و با پی‌گیری مسئولان انجمن، اجرایی شد.
لازم به ذکر است که انجمن پژوهشگران میراث مکتوب اسلامی در 3 آذرماه امسال (برابر با 24 نوامبر 2017)، در محل مرکز میراث مکتوب اسلام و ایران انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه، در سنت پترزبورگ با مشارکت پژوهشگرانی از روسیه و ایران تشکیل شد. این انجمن به منظور حمایت از پژوهشگران نسخ خطی روسیه، فهرستنگاری و معرفی آثار مکتوب اسلامی روسیه و تربیت کادر نسخه پژوه با همکاری ایران و روسیه تشکیل یافته است.
@UT_Central_Library✅ فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه ـ سنت پترزبورگ (ج1-10)، تألیف گروهی از فهرستنگاران روسیه با ترجمه جمعی از مترجمان و نظارت علمیِ علی صدرایی، محسن حیدرنیا و حسین متقی، به زبان فارسی👇
✅ فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه ـ سنت پترزبورگ (ج11)، تألیف حسین متقی، به زبان فارسی👇
فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه ـ سنت پترزبورگ (ج11)، تألیف حسین متقی، به زبان فارسی
⬇️⬇️✅ انتشار کتاب نسخه های خطي اسلامی در روسيه
کتاب نسخه هاي خطي اسلامي در روسيه، تأليفِ حسين متقي، از سوي کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، منتشر گرديد.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد اولگ آکيموشکين از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه به صورت رسمي در سال 1992م منتشر نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 60000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد 18733 نسخه‌ي خطي عربي، 12612 نسخه‌ي فارسي و تاجيکي، 9540 نسخه‌ي ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع)، 148 نسخه‌ي کردي، 28 نسخه‌ي پشتو، 14 نسخه‌ي ماليزي و 3 نسخه‌ي اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني) مي‌باشد. امّا به استناد شواهد و گزارش‌هاي پراکنده از وجود دستنويسهاي فراوان در جمهوريهاي خودمختار تاتارستان، داغستان، آوستياي شمالي، چچنستان و جز اينها، به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
بايد دانست که عمده تمرکز نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه به لحاظ کيفي، به ترتيب در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، تاتارستان (قازان)، داغستان (مخاچ قلعه)، باشقيرستان (اوفا) و چچنستان (گروزني) مي‌باشد که در معرفي آن مواريث، از اوايل قرن 19م تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالب کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسي، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها چاپ و منتشر شده است؛ ليکن به لحاظ کمّي به نظر مي‌رسد جمهوريهاي داغستان و تاتارستان، مقام نخست را در تعداد نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين نسخ هنوز فهرست نشده‌اند و آمارهاي دقيقي نيز در دست نيست، با همه اين احوال، بدون ترديد، منابع تراثي موجود در شهر سنت پترزبورگ به لحاظ کيفي، پيشتاز است.
بر پايه منابع مطالعاتي تراثي روسيه، از يکصد هزار مجلد نسخه‌ي خطي اسلامي موجود در روسيه، بيش از 90% آنها به زبانهاي عربي، فارسي و ترکي نگارش يافته‌اند، اما از اين تعداد، به نظر مي‌رسد تاکنون، در حالت بيشينه آن، بيش از 30% اين مواريث کهن به صورتِ توصيفي، معرّفي نشده باشند و در حقيقت شايد به جرأت بتوان بيش از 70% درصد اين آثار، فاقد شناسه‌ي توصيفي هستند.
نوشتار حاضر سلسله يادداشت‌ها و گزارش‌هايي از وضعيت نسخ خطي اسلامي به خصوص دستنويسهاي فارسي در روسيه است که بخشي از آن در سفر پيشين به روسيه (2011م) و بخش ديگر نيز در سفرِ اخير (2014م)، به لطف الهي، در ايام فراغت، تنظيم گرديد، ابتدا به صورت تدريجي، بخش‌هايي از آن در وبسايتِ بساتين (پايگاه خبري نسخ خطي) منتشر گرديده بود، سپس به توصيه‌ي برخي گراميان، با تغييرات و اضافاتي، در قالبِ کاغذي، نيز منتشر ميگردد.
اين اثر در بيست فصل تنظيم گرديده است و عناوين مطالب آن چنين است:
ـ تقريظ رياست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
ـ پيشگفتار
1. کليات دستنويسهاي اسلامي در روسيه
2. کليات دستنويسهاي اسلامي در مسکو
3. مرکز ادبيات شرق در کتابخانه‌ي لنين
4. کتابخانه‌ي دولتي روسيه (لنين سابق)
5. مرکز بايگاني اسناد کهن روسيه
6. کتابخانه‌ي دولتي ـ تاريخي روسيه
7. نسخ خطي در جمهوريهاي تاتارستان، داغستان و باشقيرستان
8. کليات دستنويسهاي اسلامي در سنت پترزبورگ
9. کتابخانه‌ي ملّي روسيه (سالتيکف شدرين سابق)
10. انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه
11. جلوه‌هايي از دستنويسهاي هنري در روسيه
12. سه نسخه‌ي تفسير کهن فارسي در سنت پترزبورگ
13. اسنادي از حمايت و دفاع صفويه از پادريان و مسيحيان
14. فهرستواره‌ي نسخه‌هاي خطي فارسي در سنت پترزبورگ
15. کتابخانه‌ي دانشکده‌ي شرق شناسي دانشگاه سنت پترزبورگ
16. مجموعه‌ي هنري در موزه‌ي ارميتاژ
17. جرعه‌اي از دستنويسهاي علوي در سنت پترزبورگ
18. دست چيني از نسخ خطي محاضرات ادبي در سنت پترزبورگ
19. شمّه‌اي از ميراث مکتوب مشترک ايران و روسيه
20. خاور شناسان و ايران شناسان برجسته روسيه
ـ به گزيني از تصاوير دستنويسهاي هنري در روسيه
بايد افزود که اين اثر نسخه های خطي اسلامي در روسيه، نگارش حسين متقي، با مقدمه دکتر ابوذر ابراهيمي ترکمان، از سوي انتشارات کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، در 357ص با قيمت 300000 ريال در قطع رقعي، در مرداد 1395، منتشر شده است. http://yon.ir/VW1v
@manuscript✅ بررسی وضعيت نسخ خطی در خارج از کشور
به مناسبتِ برگزاري سيامين دورهي نمايشگاه بين المللي کتاب در تهران، در روز سه شنبه، 19 ارديبهشت 96، مراسمي در غرفهي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، برگزار گرديد و طي آن چند تن از گراميان به ايرادِ سخنراني درباره‌ي وضعيتِ نسخ خطي در خارج از کشور (هند، پاکستان و روسيه)، پرداختند و در ادامه با حضورِ جمعي از فرهيختگان و شخصيتهاي علمي، از چند اثرِ در حوزهي نسخ خطي، از جمله دو کتابِ نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه و فهرستِ توصيفي نسخه‌هاي خطي فارسي انستيتو دستنويسهاي شرقي فرهنگستان علوم روسيه، تأليفِ حسين متقي، رونمايي گرديد.
مشروح سخنرانيِ مدير وبسايتِ خبري نسخ خطي (بساتين)، با عنوانِ «بررسي وضعيت نسخ خطي در خارج از کشور (با تأکيد بر نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه)» چنين است. http://yon.ir/svuyf
@manuscript✅ گزارش مختصر همایش میراث مکتوب به زبانهای فارسی، عربی و ترکی در انستیتو دستنویسهای شرقی فرهنگستان علوم روسیه در سنت پترزبورگ - روسیه (بخش دوم)
ساعت ۱۲:۲۰
آقای حسین متقی، پژوهشگر متون کهن در ایران
بررسی وضعيت نسخ خطی در روسیه
به نام خدا، عزيزان به خوبي مستحضرند، از ميان مواريثِ تمدّني و فرهنگي، ميراثِ مکتوبِ اسلامي، به خصوص، نسخه‌هاي خطي، از جايگاه ويژه‌اي برخوردار هستند. نسخ خطي، از آنجا اهميت ويژه پيدا مي‌کنند، که در سطر سطرِ برگ‌هاي زرين خود، ميراثِ علمي نياکان فرهيخته‌ي يک ملّت را در موضوعاتِ مختلفِ علمي، به نمايش گذاشته و به سانِ امانت‌داراني خدوم، به نسل‌هاي بعدي انتقال مي‌دهند. به دگر تعبير، هويتِ فرهنگي، علمي و تاريخي يک ملّت را بايستي در ميان حافظه‌ي تاريخي مضبوط در ميان برگ‌هاي اين مواريثِ کهن، جستجو کرد.
بدون ترديد، نسخه‌هاي خطي به عنوان پلِ فرهنگي ـ تاريخي، مي‌توانند، نقش عمده ای را در هویت سازی و آگاهي بخشي به جامعه‌ي علمي نسلِ حاضر، ايفا کنند و مطالعه‌ي علمي روی برگ برگِ اين متون کهن، تحقيقاً اين آگاهي را مقدور و آشنايي را ميسور خواهد ساخت.
بر پايه‌ي آمارهاي نسبتاً معتبر که حدود سال 2000م از سوي مؤسسه‌ي الفرقان در لندن، منتشر شده است، در جاي جاي اين کره‌ي خاکي، پنج میلیون نسخه‌ي خطی اسلامی (یعنی کتابت شده با خط و الفباي عربي) موجود است که از آن ميان، به طور ميانگين حدودِ 60% اين مواريثِ کهن، به زبان عربي، 20% به فارسي، 5% به ترکي و 15% نيز به زبانهاي ديگر، نظيرِ اردو، پشتو، ماليزي، بوسنيايي (= ياميادو)، کاستيلي (= خاميادو)، رومي (= اعجمي) و مانند آنها مي‌باشد.
در زمينه‌ي معرّفي علمي اين آثار کهن، بايد گفت، حدودِ نيمي از اين مواريث، به اجمال، مورد شناسايي اوليه قرار گرفته و طي دويست سالِ گذشته، براي حدودِ دو ميليون نسخه، فهرست‌هايي با فرمت‌هاي تحليلي، توصيفي يا نامگوي، به شکلِ کاغذي، همانندِ کتاب، مقاله، رساله و پايان‌نامه دانشگاهي، يا به صورتِ الکترونيکي، مانند بانک‌‌هاي داده‌ي برخطي (آنلاين) يا برنامه‌هاي نرم افزاري و ديجيتالي، به زبانهاي مختلف، در معرفي اين مواريث کهن، نگارش يافته است و البته بخش قابل توجّهي از آنها (حدود 70%)، در حدودِ دوازده تا پانزده هزار فهرست، با فرمت‌هاي متنوّع، به چاپ رسيده است، که محصول تلاشِ علمي طاقت فرسايِ بيش از هفت هزار شخصيتِ علمي، با مراتبِ علمي مختلف، در سراسر گيتي است.
به لحاظ تعدادِ نسخ و مکان‌هاي نگهداري آن، ترکيه، به عنوان ميراث‌دارِ امپراتوري ششصد ساله‌ي عثماني، با دارايي حدود يک تا یک و نیم ميليون عنوان نسخه، جايگاه نخستِ ذخائر تراثي جهان را داراست و ايرانِ اسلامي نيز با حدود هفتصد هزار تا یک میلیون عنوان نسخه، مقام دوم را به خود اختصاص داده است و به همين ترتيب کشورهاي ديگر، هر يک سهمي از اين آثار کهن، دارند که در همان پژوهه‌ي الفرقان، جزئيات آماري کشورها، شهرها و کتابخانه‌ها، به تفصيل گزارش گرديده است.
بر اساس گزارشي که زنده‌ياد «اولگ آکيموشکين» از نسخه‌هاي خطي اسلامي موجود در کتابخانه‌هاي روسيه در سال 1992میلادی، ارائه نموده است، در کتابخانه‌هاي روسيه، در حدود 50000 نسخه‌ي خطي اسلامي وجود دارد که از اين تعداد، دقيقاً 18733 نسخه‌ي خطي به عربي، 12612 نسخه، به فارسي، 9540 نسخه، به ترکي (با لهجه‌هاي متنوّع آن)، 148 نسخه به کردي، 28 نسخه به پشتو، 14 نسخه به ماليزي و 3 نسخه به اردو و 7057 نسخه نيز با عنوان نسخ خطي اسلامي (بدون تمايز زباني)، مي‌باشد.
امّا بايد گفت، شواهد و مطالعات میدانی و نیز گزارش‌هاي پراکنده، از وجودِ دستنويسهاي فراوان در جای جای جمهوريهاي تاتارستان، داغستان، باشقيرستان، اوستياي شمالي، چچنستان و غیره، حکایت دارد و به نظر مي‌رسد که در کتابخانه‌هاي روسيه، دست کم، يکصدهزار نسخه‌ي خطي اسلامي وجود داشته باشد که طبعاً بسياري از آنها، هنوز شناسايي و معرّفي نشده‌اند.
عزيزان مستحضرند، عمده تمرکزِ نسخه‌هاي خطي اسلامي در روسيه، به لحاظ «کيفي»، به ترتيب، در شهرهاي سنت پترزبورگ، مسکو، قازان، مُخاچ قلعه، اوفا و گروزني است.
ليکن به لحاظ «کمّي»، بررسي‌هاي اوليه، حاکي از آن است که جمهوريهاي تاتارستان و داغستان، مقام نخست را در تعدادِ نسخ خطي اسلامي در روسيه، دارا باشند، امّا از آنجا که اين دستنويس‌ها هنوز فهرست نشده‌اند، طبعاً آمارهاي دقيقي نيز نمي‌توان ارائه نمود، با اين احوال، همچنانکه اشاره گرديد، سرچشمه های علمی - تراثي موجود در شهر علم و دانايي، یعنی سنت پترزبورگ، به لحاظ «کيفي»، همچنان پيشتاز است!
در فهرستنگاری و معرفي اين مواريث کهن هم بايد اشاره کرد، از اوايل قرن 19میلادی، تاکنون بيش از 100 جلد فهرست در قالبِ کتاب، مقاله يا پايان‌نامه، به زبانهاي روسی...... ، آلماني، فرانسوي، ترکي، فارسي، عربي و ديگر زبان‌ها، نگاشته شده که بسياري از آنها هم در اين سال‌ها، چاپ و منتشر شده اند.
نسخه‌هاي خطي اسلامي، در روسيه، به لحاظ کيفي و علمي، بدون ترديد، از ارزش بالا و فوق العاده‌اي برخوردارند، براي نمونه چند مصحفِ بسيار کهن به خطّ کوفي، کتابت شده در قرون 1-2 هجري، امروزه در انستيتو دستنويسهاي شرقي، کتابخانه‌ي دانشگاه سن پترزبورگ يا موزه‌ي ارميتاژ و دیگر مراکز علمی، نگهداري مي‌گردند که سرچشمه هایی بسيار غني براي مطالعاتِ قرآني هستند. يا براي نمونه‌اي ديگر، قديمي‌ترين نسخه‌ي خطي شيعي در روسيه، با نام الذخيره في علم الکلام، اثر کم نظيرِ دانشمند شهیر شیعه امامیه، سيّد مرتضي علم الهدي (د. 436ق) امروزه، زينت بخشِ قفسه های کتابخانه‌ي ملي روسيه است که دقيقاً سي و شش سال پس از درگذشتِ مؤلفِ اندیشمندِ آن، يعني سال 472ق، کتابت گرديده است.
درباره‌ي نسخه‌هاي خطي کهن فارسي نيز بايد گفت، نسخه‌ي کم نظيرِ تفسيرالبصائر يميني، مربوط به قرن ششم هجري، از نفيس‌ترين و کهن‌ترين نسخ فارسي در روسيه است و اين نسخه در کتابخانه‌ي انستيتو دستنويسهاي شرقي فرهنگستان علوم روسيه در سنت پترزبورگ نگهداري ميگردد و یا به عنوان نمونه ای دیگر میتوان به شاهنامه نفیس و کهن موجود در کتابخانه ملی روسیه اشاره نمود که مشحون از نگاره هایی نفیس از مکتب شیراز نخستِ دوره ایلخانی است.
از آنجا که پيش‌تر اشاره گرديد که بيش از 70% از نسخ خطي اسلامي موجود در روسيه، هنوز فهرست نشده‌اند، به تبع آن، با همين نسبتِ 70%، نسخه‌هاي خطي فارسي نيز در روسيه، فهرستی ندارند، روي اين اساس، خيلي نمي‌توان روي موضوعاتِ نسخ خطي فارسيِ فهرست نشده، با دقت و شفافيت، نظری قطعی داد؛ امّا با توجّه به موضوعاتِ همين تعداد نسخ فارسي که در اين سال‌ها، به اجمال و تفصيل، معرفي شده اند، نسخه‌هاي خطي فارسي در روسيه، کلکسيوني نفيس و متنوع، از آثار ديني، ادبي، تاريخي، هنري، فلسفي، علمي نظيرِ رياضي، نجومي، پزشکي، علوم طبيعي هستند و براي نمونه، گنجينه‌هاي موزه‌ي ارميتاژ و انستيتو دستنويسهاي شرقي آکادمي علوم روسيه و نيز کتابخانه‌ي ملّي روسيه در سن پیترزبورگ، مشحون از نسخه‌هاي خطي هنري و مُذهّب با نگاره‌ها و مينياتورهاي بسيار زيبا، عمدتاً، کار نقاشانِ برجسته‌ي ايران زمين، متعلّق به مکتب‌هاي هنري شيراز، هرات، تبريز، قزوين و اصفهان هستند. برای نمونه نسخه‌ي کهن و نفيسِ تفسير البصائر که به آن اشاره رفت، تذهيب و نگارگري آن به نظر مي‌رسد، به مکتبِ بغداد در قرن ششم هجري تعلّق داشته باشد که از جمله مکتب‌هاي هنريِ پيشا مغولي ايران است، که اگر با دقت، معرّفي شوند، طبعاً هر يک از اينها مي‌توانند، موضوع دهها، بلکه صدها پژوهشِ نوينِ علمی و دانشگاهي، باشند.
البته مي‌دانيم، روسيه امروز با توجّه به اينکه، ميراث‌دار دو دولتِ بزرگ تزاري و دولتِ سوسياليستي اتحادِ جماهير شوروي است، با اینکه نسخ و اسناد فراوني هم در ارتباط با تاريخ و فرهنگِ ايران در مراکز آرشيوي و کتابخانه هاي روسيه وجود دارد، امّا به جهتِ ملاحظات سياسي دولتين ايران و شوروي، در يکصد سال اخير، پژوهشگران ایرانی، چندان نتوانسته‌اند از ظرفیتها، فضاها، فرصت‌ها، زمينه ها و منابع مطالعاتي يکديگر استفاده نمايند.
اميد است به لطف الهي، زمينه‌اي منطقي، براي معرّفي علمي اين منابع تاريخي ارزشمند، از سوي اولياي فرهنگي دولت ايران و روسيه، فراهم آيد و بدون تردید، هر سندِ تاريخي، قطعه‌اي از يک پازلي علمي است که اگر نگاه ما به اين مواريث کهن، به تعبیر استاد شفیعی کدکنی، حفظه الله، از جنس و نوع «نگاه منشوري به متون» بوده باشد، بدون ترديد، اينها مي‌توانند زمينه سازِ توليدات علمي فراوان و نويني، در مراکز علمي ايران، و روسيه باشند.
🆔 @manuscript✅ فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی در انستیتو دستنویسهای شرقی (خاورشناسی سابق) فرهنگستان علوم روسیه در سنت پترزبورگ ـ روسیه (10ج)* به زبان روسی👆👆
————————-
* باید توجه داشت که جلد نهم فهرست فوق، چاپ نشده است.
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
Disclaimer
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com