گفتگوهای تراثی (آرشیو)

سلام۔ دوستی کہ در بارہ این جملہ سوال۔کردند۔ حتما این کتاب در ہندوستان چاپ شدہ است۔ این جملہ بہ زبان اردو نوشتہ شدہ است بہ این صورت:

ہر دو فایل کتاب بہ زبان اردو است۔ خودتان ہم می تونید از سایت archive راحت دانلود کنید۔ در گوگل ilmul haroof بنویسید۔ کتاب ماہر اکبرآبادی رو دانلود کنید

در قسمت control panel کامپیوتر گزینہ language رو انتخاب کنید۔ زبان اردو را add کنید۔ بہ این ترتیب در نرم افزار word شما یک زبان اردو ہم اضافہ خواہد شد۔
اما برای اینکہ کی بورد ہم اردو تایپ کند، pak urdu insraller را ہم از اینترنت دانلود کنید، بہ این ترتیب در کیبورد شما تمام حروف انگلیسی با معادل اردو تایپ خواہند شد۔ " s" بہ جای " س" ۔۔۔۔

" پاکستان میں مخطوطات کی فہرستیں۔ کتابیات"۔ مولف: عارف نوشاہی
این کتاب بہ زبان اردو است : کتابشناسی فہرست نسخہ ہای خطی در پاکستان است۔ بہ صورت آن لائن می توانید در سایت www.rekhta.orgمطالعہ کنید۔
این سایت، امروز این کتاب رو آپلود کردہ است و فعلا جلد اول

مجلہ " اورینتل کالج" کہ از دانشگاہ پنجاب در لاھور بہ زبان اردو منتشر می شود۔ در دورہ سردبیری مرحوم پروفسور مولوی محمد شفیع و مرحوم دکتر سید عبداللہ، از پرمغزترین مجلات پاکستان بود کہ تقریبا در ھر شمارہ دربارہ زبان و ادبیات فارسی (نسخہ، متون کھن۔۔) چاپ می کرد۔
منتخبی از بہترین مقالات فارسی مجلہ از 1925 تا 1967 چاپ شدہ است۔ یعنی بہترین انتخاب از بہترین مجلہ۔
# نمی دونم این فایل رو از کجا دانلود کردہ بودم۔ اتفاقی پیدا شد۔

تردید داشتم کہ ارسال کنم یا نہ؟ چون زبان مقالہ اردو است۔ اما ارسال کردم چون منابعی (نسخہ ۔۔۔) را کہ معرفی کردہ بہ فارسی است۔???

ادارہ تحقیقات اسلامی در اسلام آباد پاکستان است کہ مجلہ " فکر و نظر" بہ زبان اردو و مجلہ "Islamic Studies " بہ انگلیسی منتشر می کند۔ شمارہ ھای قدیم این دو مجلہ، از پرمحتواترین مجلات پاکستان بود۔
" فکر و نظر" تقریبا در ھر شمارہ مقالہ ای دربارہ نسخہ/ متون نادر فارسی و عربی چاپ می کرد۔

# تمام شمارہ ھای این دو مجلہ در نت، قابل دانلود است۔

برای نمونہ این مقالہ ھا ارسال شد???

مدیر محترم کانال ۔ با عرض سلام و احترام۔ معذرت بابت تاخیر در جواب۔
بسسسسیار ممنون بابت پرسشھای عمیقتان۔ بندہ را بہ وجد آوردید۔

1۔ دربارہ جلدھای "قاموس الکتب" کہ اشارہ فرمودید، مشخصات تمام جلدھای آن را جایی یادداشت کردہ بودم، الان پیدا نمی کنم۔۔ اگر اجازہ دھید حتما فردا ارسال می کنم۔
2۔ چون فرمودید ج 1 و ج 3 را در اختیار دارید، سردست یادآور می شوم کہ جلد دوم دربارہ موضوع تاریخ است کہ انجمن ترقی اردو پاکستان در کراچی در سال 1975 منتشر کردہ است۔
3۔ کتابھایی از این دست در ھندوستان و پاکستان بسیار منتشر شدہ اند:
* " قومی کتابیات" بخش اردو کہ سالھای مختلف مثلا: 1959۔ 1960۔ 1963۔1965۔۔ منتشر شد۔
* کتابھایی کہ فہرست کتابھای چاپی ھر سال را منتشر می کنند۔ مثلا: " کتابیات اردو مطبوعات" ۔ سال 1985م مقتدرہ قومی زبان۔ اسلام آباد منتشر می کرد
* فہرست کتابھای ناشران مختلف در سالھای گذشتہ چاپ شدہ است۔ مثلا صدیق بک دپو۔
* فہرست کتابھایی با موضوعات خاص۔ مثلا "فہرست کتابھای لغت اردو"، " فہرست کتابھای اصطلاحات سازی در اردو" ، " فہرست کتابھای ترجمہ شدہ از زبانھای غربی بہ اردو" ۔۔
4۔ در ھندوستان یا پاکستان ۔ بنا بہ اطلاعات بندہ۔ فہرست جامعی از نسخہ ھای خطی مانند فنخا، تہیہ نشدہ است۔ مرحوم مشفق خواجہ در پاکستان چنین کاری را در 1974 آغاز کرد۔ مستحضرید کہ نخستین جلد با عنوان " جائزہ مخطوطات اردو" (در زبان اردو جائزہ بہ معنای بررسی است) در 1979 در لاھور منتشر شد۔ بنا بود این پروژہ در دہ جلد ضخیم فہرست نسخہ ھای خطی اردو در ھند و پاکستان را دربرگیرد و مقتدرہ قومی زبان منتشر کند۔ اما فقط ھمان یک جلد منتشر شد۔
5۔ دکتر رفاقت علی شاھد فہرست مخطوطات اردو در جرائد را در دو جلد، از لاھور چاپ کردہ است
6۔ یکی از افرادی کہ در این زمینہ در پاکستان صاحب نظرند خانم دکتر نسیم فاطمہ است کہ گویا پایان نامہ دکتری شان دربارہ فہرست نویسی نسخہ ھای خطی اردو بودہ است۔

کتاب "تاریخ خط و خطاطین" را یکی از برجستہ ترین محققان پاکستانی مرحوم پروفسور محمد سلیم نوشتہ است۔
با اینکہ کتاب بہ زبان اردو است، نمونہ ھای خوشنویسی کہ بہ زبان ھای اردو، فارسی و عربی آوردہ شدہ است، برای علاقہ مندان این ھنر مفید خواھد بود???

یاد دکتر کاظمی سبز کہ در این موارد با شور و حرارت ما را در خوانش متن یاری می کردند:

با عرض سلام و احترام خدمت دکتر کاظمی
منشی چرنجی لال یک زبان شناس ھندو در ھندوستان بود کہ از بس بہ حضرت نظام الحق و الدین چشتی دھلوی ارادت داشت، آرزوی تالیف کتابی دربارہ او داشت۔ تا اینکہ نسخہ ای از "سیرالاولیا" را پیدا می کند کہ مولانا سید مبارک علوی کرمانی معروف بہ میرخورد، دربارہ مرشدش نوشتہ بود۔ چنان بہ وجد می یابد کہ اصلا چاپخانہ " محب ھند" در دھلی تاسیس می کند و اولین کتابش این بود۔
آقای دکتر، تمہیدی بود برای گفتن این مطلب کہ اگر یک ھندوستانی بہ کرمانی ھا این قدر ارادت دارد،
ما کہ بیشترتر ارادتمندیم۔
امید کہ ما را ھموارہ از فیض دانشتان بہرہ مند سازیم۔

" نسمات القدس" ۔ تالیف: خواجہ محمد ھاشم کشمی
این کتاب را سید محبوب الحسن واسطی در 1410 ق بہ زبان اردو ترجمہ کرد کہ از مکتبہ نعمانیہ شھر سیالکوت پاکستان چاپ شد۔
در تقریظی کہ مرحوم دکتر غلام مصطفی خان نگاشت آمدہ است: " نسخہ خطی این کتاب از مکتبہ عارف حکمت مدینہ بہ دست آمد و کتاب از روی آن تصحیح و ترجمہ شد۔ سپس معلوم شد کہ نسخہ ھایی از آن در کشورمان و دیگر کشورھاست۔ چون فرصت نبود بہ ھمین نسخہ مدینہ اکتفا شد"۔

Arif Naushahi عارف نوشاھی:
سلام۔نخست این کتاب یعنی از پنجاب تا پنجرود بہ زبان اردو نوشتہ شد کہ شامل سہ سفر نامہ تاجیکستان است۔ بعدا دو سفر دیگر بہ تاجیکستان اتفاق افتاد و با اضافہ آن دو سفر نامہ کتاب بہ فارسی و بخط سیریلیک برگرداندہ شد و در دوشنبہ منتشر گردید۔ نسخہ ھای این کتاب فقط در دوشنبہ در دسترس است۔

با عرض سلام و احترام۔
1۔ تشکر بابت فایل ارسالی
2۔ بابت تاخیر در پاسختان، معذرت۔
3۔ یک شعری در اردو است:
اردو اور ھندی میں فرق صرف اتنا ?
اک خواب دیکھتی ھے اک دیکھتی ھے سپنا
( ترجمہ: فرق بین زبان اردو و زبان ھندی در این است کہ یکی " خواب" می بیند و یکی " سَپنا" می بیند)
خواب (اردو) = سَپنا (هندی)
* یعنی در زبان اردو بہ ھمراہ واژگان ھندی، بیشتر واژگان فارسی و عربی بہ کار می رود و در زبان ھندی کمتر واژگان فارسی و عربی۔
از نظر صرف و نحو زبانی ھم یکی ھستند۔
* تفاوت در رسم الخط است۔ در اردو رسم الخط "نستعلیق" بہ کار
می بردہ می شود و در زبان ھندی
" دیو ناگری"۔
اگر کسی اردو بلد باشد و خط دیوناگری بداند، تمام متن را متوجہ می شود۔ چون ھمان۔واژگان اردو با خط ھندی نوشتہ شدہ اند۔ و برعکس ھمین طور اگر کسی خط دیوناگری بلد باشد و اردو بداند،۔تمام متن را متوجہ می شود۔
با سپاس ?

با عرض سلام، احترام و روز بخیر۔
بلہ۔ سایت " ریختہ" ( www.rekhta.orhg) است‌
سایتی بسیار قوی و معروف اردو زبان است کہ از ھند مدیریت می شود. کتابهای اردو، فارسی،‌هندی و انگلیسی را بارگذاری می کند‌. همچنین مجله ھای فراوان اردو زبان را در سایت خود بارگذاری می کند.
عنایت بفرمایید که منابع بارگذاری شده در سایت " ریختہ" فقط آنلاین قابل مطالعہ ھستند۔ امکان دانلود نیست۔
جدا از سایت "ریختہ" برخی از مجلات قدیمی اردو زبان، بہ طور پراکندہ در سایت ھای مختلف است۔
اگر مجلہ خاص اردو زبان، مدنظرتان است، بفرمایید۔ شاید در کشکول مان باشد و تقدیم تان کنیم۔ با سپاس?

با عرض سلام و احترام و آرزوی قبولی عبادات.
بله. همین طور است. این شکایت شما را دیگران هم تراثیان ما هم دارند.
" کتابخانه رضا رامپور" مجله بسیار مهمی هر سال چاپ می کند به نام " جَرنَل". در هر شماره اش مقالات پرمغزی درباره نسخه های خطی فارسی و عربی و اردو نوشته می شود. بیش از دو سال است که از این کتابخانه و افراد مختلف خواهش می کنیم که مجله را برای کتابخانه مجلس و ملی در تهران ارسال کنند / یا / فقط فهرست مقالات را برای ما بفرستند، هیچ پاسخی نمی دهند.
با این حال، امید گشایش در کارها است. پس از ماه مبارک، شما باز هم به آنها ای میل بزنید. انشاالله پاسخ خواهند داد. آمین. ???

این را دوستم آقای متقی در باره کتاب ازالة الخلفاء نوشتند: سلام علیکم. با عرض تبریک ولادت با سعادت صدیقہ طاھر ۃ. در این بارہ کتاب ازالۃ الخلفاء عرض میشود کہ این کتاب اصالتا فارسی است. این ترجمہ اردو از فارسی است. ولی این ھم حقیقت است کہ از اردو بہ فارسی حد اقل از شیعیان کتب ترجمہ نمی شوند. و خیلی جای تاسف ھم ھست.

✅ در زبان اردو «اشاریه» برای اصطلاح «نمایه» در فارسی به کار برده می شود. آقای محمد شاهد حنیف- از محققان پاکستانی است- و سالهاست مجله هایِ مهمِ هندوستان و پاکستان را «اشاریه سازی» می کنند.

وی به تازگی این نمایه را منتشر کرده است:
’تحقیقی رسائل کے اشاریوں کا انسائیکلوپیڈیا‘‘ (= دانشنامه ی نمایه ی مجله های علمی)

شامل فهرست مقاله های 54 عنوان مجله به زبان اردو که در هندوستان یا پاکستان چاپ می شدند یا چاپ می شوند. این «اشاریه» در 21 جلد و شامل 1100 صفحه است.

در این فرسته، فهرست عنوان مجله ها و دوران انتشارشان آمده است.

♦️این 《اشاریه》۲۱ جلدی برای فارسی زبان ها بسیار سودمند و مهم است. زیرا در بسیاری از این مجله های اردو زبان، مقاله های پُرارزشی درباره نسخه های خطی فارسی و عربی یا ایرانشناسی چاپ شده است.

🆔 @manuscript

با عرض سلام و احترام‌
تشکر بابت معرفیِ کتاب.
میر بَبَر علی انیس (۱۸۰۳- ۱۸۷۳) مشهور به میر انیس، اهل هندوستان، از مشهورترین مرثیه سرایان اردو است.
دیوید ماتیوز، اهل انگلیس و از استادان "مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی" (لندن) است که از محققان برجسته زبان اردو است. چندین کتاب درباره آموزش زبان اردو (به انگلیسی) نوشته است. وی همچنین از مولفان " تاریخ زبان و ادبیات اردو" است که به زبان انگلیسی می باشد.
جای بارها افسوس است که یک انگلیسی، منتخبی از مرثیه های میر انیس را در سال ۲۰۰۰ به انگلیسی ترجمه می کند و ما در ایران همچنان در خاموشی به سر می بریم. 🙏🙏🙏

با سلام و احترام مجدد.

عین پاسخ سرکار خانم دکتر عبدی که امروز دریافت کردم، تقدیم به شما :

« دیروز همان وقت از استادی در پاکستان درباره زبان نسخه خطی پرسیدم. استاد پاسخ نداند. امروز دوباره به ایشان یادآوری نمودند. استاد گفتند از دیروز در حال منتظر هستند که یکی از دوستان فاضل شان که پنجابی هستند تایید کنند نسخه خطی پنجابی است یا زبان سراییکی؟ و استاد چند دقیقه پیش پیام دادند که فاضل پنجابی تایید کرده اند که نسخه خطی به زبان پنجابی است. شاید شاید قصه سارنگ خان باشد. وی پس از هاتی خان (به زبان اردو= ھاتھی خاں) حاکم منطقه گکر شد. (به زبان اردو= گکھڑ). و با شیر شاه سوری در حدود ۱۵۴۰ میلادی جنگید.

* گکر* امروزه منطقه ای در شمال پاکستان است.

الان پیگیر هستم که قصه سارنگ خان را پیدا کنم. به محض دریافت برایتان می فرستم. خودم هم تطبیق می دهم که این برگی از نسخه خطی قصه سارنگ خان است یا خیر؟

تا اینجا مطمئن هستیم که نسخه خطی اردو نیست. به زبان پنجابی است. »

موفق باشید 🌺

با سلام پیام یکی از اساتید اردو زبان در پاسخ پیام شما👇
در مورد کیبورد اردو:
" ں "۔ این نوع "نون" که بی نقطه است در الفبای اردو "نون ِ غُنّه" (غ با ضمه، ن بل فتحه و تشدید) گفته میشود و در اصطلاح زبان "خیشومی" است که "نون کامل مثل فارسی تلفظ نمیشود. بلکه از بینی تلفظ میشود".
برای تایپ " نون غُنّه" در موبایل‌، در صفحه تایپ که به حالت اردو باشد "علامت فلش بالا را کلیک کنید و سپس جای نون را ببینید۔ به ں تبدیل شده است". (در تصویر هم نشان میدهیم) 👇👇👇
برای تایپ "ں " در لپتاپ، زبان تایپ اردو را به گزینه های کیبوردتان اضافه کنید. هنگام تایپ shift+ n را همزمان نگه دارید "ں" تایپ می شود‌.