گفتگوهای تراثی (آرشیو)

اگر ايشان مراد باشد، 550 نسخه آن از کتب نفيس وي در سال 1336 به کتابخانه مرکزي دانشگاه تهران منتقل گرديد، در طول حيات خويش هم به تدريج بخشي از نسخ خودشان را تک تک فروختند براي نمونه 25 نسخه همچون بحار الانوار به خط علامه مجلسي در مکتبه مرعشيه موجود است و البته برخي هم از کشور خارج گرديد براي نمونه ميتوانيد در موزه متروپلين نيويورک مواردي همچون مناجات الالهيات امير المؤمنين ع را مشاهده فرماييد (ما در شماره دوم مجله بساتين آن نسخه را به صورت فاکسيميله منتشر کرديم) باقي نسخ هم که بعد از وفات ايشان به مجموعه داري در خارج از کشور فروخته شد و از کشور خارج گرديد که البته با همت مثال زدني دکتر مرعشي، سي نسخه کهن شيعي آن با خريد مجدد به کشور برگشت که در کتابخانه آيت الله مرعشي نگهداري ميشود، گويا تعدادي هم نسخه نزد تنها دخترشان، در تهران هست.

و نکته اي بسيار مهمتر هم اينکه نسبت به آثار توليد شده در بستر تمدن اسلامي هزار و چهارصد ساله، براي نمونه از کتاب الفهرست ابن نديم که حدود 6200 اثر معرفي شده در آن گفته اند (منقول از آقاي جعفريان) تنها 200 الي 300 اثر، از آثاري که ابن نديم ديده و در الفهرست، معرفي کرده، به دست ما رسيده است. شما ببينيد در کتاب 29 مجلدي الذريعه مرحوم آقا بزرگ شصت سال تلاشش معرفي 55 هزار اثر بوده است و از اين تعداد حدود 70-80% صرفا نام است (يعني مفقود است) که از ابن شهرآشوب و منتجب الدين و اينها نقل مي‌کند، اما شما اگر خوب دقت کنيد از اين 55 هزار اثر، تنها از حدود 13 هزار اثر، نشانه اي و نسخه اي معرفي مي‌کند که البته خود آنهايي را هم که معرفي کرده، باز بعدها در اثر درگذشت صاحبان مجموعه ها و تفرق آثار، به ناکجا آباد منتقل شده است! از کجا بگوييم از کتابخانه نفيس دارالکتب فيروزآباد در فارس که به اهتمام ابن ماسويه و اينها درست شده بود و در سال 400ق داراي 19 هزار کتاب بوده است و علي ما سُمع، عمدتاً شيعي و خط مؤلف هم بوده است، کداميک از آن آثار، يا رونوشتي از آن آثار، به دست ما رسيده است؟ چند درصد؟ از 110هزار نسخه خطي موجود در کتابخانه صاحب بن عباد در ري چند اثر به دست ما رسيده است؟ کتابخانه اي که فقط فهرست آنها را يازده شتر حمل مي‌کردند! از کتابخانه رصدخانه مراغه بگوييم که 440 هزاز نسخه خطي داشته است و الان اينها کجاست؟ فهرستي نشان دهيدکه هزار نسخه از بازمانده آنها را گزارش داده باشد؟ بله منکر نيستيم ممکنه الان در برخي کشورها مثل ترکيه موجود باشد، ولي به هر حال آنها ديگر در ضمن آثار مستهلک شده‌اند، بايد نسبت به معرفي بازمانده آن آثار، کار علمي شده و رديابي شوند و ...؛ از کتابخانه ربع رشيدي تبريز بگوييم که طبق نوشته سرچشمه‌هاي مختلف، بيش از يکصد هزار نسخه خطي داشته است و همگي داراي مهر «وقف کتبخانه رشيدي» داشتند و جالبه بدانيد بر اساس بسيج همگاني کتابداران نسخ خطي در جهان، تا به امروز تنها «9 نسخه خطي» شناسايي شده است! متأسفانه 90% آثار به دست ما نرسيده است و باقي هم که مي‌بينيد در کتابخانه‌هاي کشور به علل گوناگون حبس است يا بودجه ندارند يا دارند ولي زندانباباني بر آنها گماشته‌اند که عجله‌اي براي معرفي اين مواريث کهن ندارند يا در تيول مشتي مجموعه دارِ بي سواد طمّاع پول پرستِ در زنجير است و وقتي به آنها ميگوييم باباجان اين نسخه مال خودته عزيز، کسي حرفي نمي‌تواند بزند، هزار سال نگهدار، به يکصد ميليون دلار بفروش نفروش مال خودته، ولي انديشه‌ي دروني آنکه درونش نفس مي‌کشد والله زنده است، اين انديشه جاري بر برگِ برگِ آن به والله و تالله متعلق به تو نيست، متعلق به همه بشريت و ميراث فرهنگي نياکان فرهيخته ماست به تمام معنا و الله مؤلف آن هم اگر الان زنده بود به والله به تالله سوگند راضي به اين کار حبس تو نيست، والله بابت اين حبس آنها، بهت نفرين ميکند، اما با اين حال ميبينيد باز از دادن و ارائه تصاوير آنها ممانعت به عمل مي‌آورند، يا مبيبنيد عده‌اي ناآگاه از مردم عادي هم که دهها بلکه صدها هزار نسخه خطي (بخوانيد انديشه‌) را به عنوان ميراث پدري و آبا و اجدادي در گنجينه شخصي خويش به عنوان يک کالاي عتيقه نگهداشته‌اند و اصولا به جهت اينکه فهرست نشده است جز حضرت حق و کرام الکاتبين، کسي اصلا از وجود اين مواريث کهن آگاه نيست ... خلاصه ميبينيد عزيزان اين وضعيتِ تعامل با ميراث فرهنگي (دستاوردهاي معنوي بشر) ماست. البته اين مسأله را نبايد با سازمان ميراث فرهنگي اشتباه گرفت چرا که آنها با تمام حواشي و جزئياتشان کارشان «ميراث تمدني» (دستاوردهاي مادي بشري) است و براي آنها الحمدلله سنگي از دوره هوخشتره با يک نسخه خطي که درونش انديشه يک انساني (= ثمره عمر يک فرهيخته) يکي است! نمونه‌ي عيني ميخواهيد: «کتابخانه کاخ گلستان»!??

با سلام البته بايد فرق گذاشت بين مؤسسه کاشف الغطا و کتابخانه کاشف الغطا که هر دو در نجف اشرف هستند. مؤسسه کاشف الغطاء به مديريت شيخ احمد کاشف الغطاء تصاوير ديجيتالي نسخ خطي بسياري از کتابخانه هاي عراق را جمع آوري کرده اند و در قالب سي دي هايي در اختيار همگان ميباشد و فعلا تا 6 هزار نسخه خطي را فهرست کرده و در ضمن دو جلد هم فهرست براي آنها منتشر کرده گويا با عنوان «دليل مخطوطات مؤسسة کاشف الغطاء في النجف الاشرف»؛ اما مکتبة و مدرسة کاشف الغطاء که به مديريت اميرآقا کاشف الغطاء فرزند شيخ شريف کاشف الغطاء اداره ميگردد، داراي نسخ خطي بسيار نفيسي است و آقا سيد حسن بروجردي هم فهرستي تهيه کرده است که گویا تازه منتشر گرديده است؛ وبسايتي هم دارند و از اين کتابخانه نسخه گرفتن بسيار صعب مستصعب است و طبعا داراي هزينه نسبتا سنگين است. در اين مکتبة عامره، افزون بر صدها نسخه نفيس و کهن، دهها هزار سند بسيار ارزشمند از روابط تاريخي ايران و عراق است که بيشترينه آنها مربوط به مرجع اعلاي اين خاندان شيخ محمدحسين کاشف الغطاء رحمه الله ميباشد. همچنين شايد جالب توجه باشد اينکه در انقلاب 1920 عراق،انگليسيها هنگام خروج از عراق، بخش قابل توجهي از مخطوطات نفيس اين مکتبه را با خود به انگلستان منتقل کردند که در برخي مراکز اين کشور موجود است و داراي مهر بزرگ مشهوري است همچنين تعدادي از نسخ خطي کتابخانه وي در کتابخانه دانشگاه پرينستون در ايالت نيوجرسي امريکا قرار دارد و خوشبختانه عکسي از آن نسخ در بخش نسخ عکسي کتابخانه آيت الله مرعشي نجفي رحمه الله در قم موجود است و البته باز خوشبختانه نسخ عکسي اين کتابخانه عاره (مرعشي) مشتمل بر دو هزار نسخه، در پنج جلد فهرست و منتشر گرديده است که ملاحظه داده هاي اين پنج جلد فهرست را به همه عزيزان توصيه ميکنيم و صد اي کاش روزي فهرستي براي 4 هزار ميکروفيلم برگرفته از نسخ خطي نفيس برخي از کتابخانه هاي جهان، موجود در مکتبه مرعشيه، فهرست و معرفي ميگرديد حقيقتا برخي از نفائس روزگار است که مطمئناً دست تقدير در اين مکان قرار داده است و شايد مواردي را بتوان در ميان آنها يافت که اصل آن نسخ، امروزه به هيچ روي در دسترس نيست و طي ساليان دراز به طرق و وسائط گوناگون به اين کتابخانه (مرعشي) راه يافته است. با سپاس??

با سلام و سپاس از جناب استاد درایتی و آقازاده دانشمند ایشان و تشکر ویژه از زحماتی که در معرفی میراث اسلامی کشیده و میکشند، عرض شود عبارتی که فرمودید: «در دنا 300 هزار "نسخه" معرفی شده است» با اندی تسامح میتوان پذیرفت، ولی باید توجه داشت، فرق است بین 300 هزار "عنوان" تا 300 هزار "مجلد" تا 300 هزار "نسخه"؛ چه، اینکه ما نسخه های با قالب مجموعه رسائل داریم که یکصد رساله تا 300 رساله در میان سطور و حواشی آن نسخه کتابت یا حتی یکجا صحافی شده است و میبینید یکصد عنوان در یک مجلد نسخه آمده است.
در کارستان ارزشمند دنا، طبق شماره ردیف مندرج آن، تعداد نسخ خطی (با تکرار نسخ) 300968 نسخه گزارش شده است، بله درسته ولی باید توجه داشت، اگر عناوین اصلی آثار مندرج در دنا، 80 هزار بدانیم (ای کاش عزیزان برای خود عناوین شماره ردیف میزدند)، تعداد نسخ ذیل این عناوین، طبعا همان 300 هزار است که درج شده است و درست هم هست، هر چند که همه نسخ ذیل یک عنوان، عملاً یک نسخه است و "اثر" مستقل یا «نسخه" نباید تلقی شود، چرا که هنگام تصحیح یک متن، اثری اگر یکصد نسخه هم داشته باشد، خروجی چاپی آن همان یک عنوان بیشتر نخواهد بود و باقی سیاهی لشکر بیش نیست? به هر حال عنوان اساسی ترین مساله هست؛ اما به هر تقدیر، با توجه به مجموعه رسائل متکثره در میان نسخ خطی (که به طور میانگین، مجموعه رسائل، بین 30 تا 40 درصد نسخ هر کتابخانه را تشکیل میدهند)، این رقم 300 هزار که بزرگوارمان فرمودند، اگر "عنوان" منظور باشد که تحقیقاً واقع بینانه نخواهد بود و همچنین با توجه با اینکه به طور متوسط 40% نسخ در ضمن مجموعه رسائل مندرج است و طبعاً اطلاعات نسخه شناختی این 40%، بجهت یکجا بودن آنها، مشترک خواهد بود، قاعدتاً این 300 هزار نسخه که فرمودید، "مجلد" نسخه نخواهد بود و بدون تردید، این آمار، در حالت خوشبینانه، به دو سوم تا نصف آن رقم 300 هزار نسخه ای که فرمودید، تقلیل خواهد یافت، چرا که به ترتیب منطقی، پایین ترین آمار، در نسخ خطی متعلق به عنوان اثر است، پس از آن مجلد و بالمآل نسخ ذیل یک عنوان است.
اما نکته ای که فرمودید آمار میلیونی، از حس وطن پرستی است، بدون تردید اغراق آمیز است، چه، اینکه از 2000 فهرست (با فرمتهای متنوع و ریز و درشت آن) که در کتاب فهرست نامه ایران (چاپ مجلس 1390) آمده و تا سال 1390 منتشر شده است (از انبوه فهارس نسخ خطی منتشره بین سالهای 1390 تا پایان 1395 هم چشم پوشی میکنیم)، همانطور که در پست پیشین، اشاره گردیده است، فهرستواره دنا، به طور دقیق، داده های حدود 600 فهرست یعنی یک سوم فهارس ایران را داراست و این یعنی فاقد اطلاعات 1300 فهرست دیگر معرفی شده در سرچشمه مذکور برای گنجینه های تراثی ایران است؛ یعنی از تالیفات و آثار فهرستیِ حدود 600 فهرستنگار (گرچه برخی از این بزرگواران فهرستنگار رسمی هم نبوده اند) داده های تنها آثار 96 فهرستنگار در کارستان ارزشنمند دنا درج گردیده است.
برای نمونه مرحوم آقا سید عبدالعزیز طباطبایی، دهها فهرست از نسخ خطی مجموعه های خصوصی طی سالیانی نوشته اند، که خود فهرست ایشان هم امروزه در قالب یک نسخه خطی، در مکتبه آن مرحوم موجود است؛ یا به عنوان مثال دیگر ما در شماره 96 مجله کتاب ماه کلیات، دهها بلکه صدها فهرست دستنوشته (مخطوط و چاپ نشده) نوشته شده فقط برای نسخ خطی ایران، معرفی کردیم، که محتوای هیچیک در دنا نیامده است و موارد دیگر ...؛ غرض اینکه اگر گفته میشود یک میلیون در ایران نسخه هست، اگر از این موضوعات هم چشم پوشی کنیم، تحقیقا فهرستواره دنا فاقد داده های 1300 فهرست ریز و درشتی که طی سالیانی دراز از سوی عزیزان در فرمتهای متنوع، همچون کتاب، مقاله، پایان نامه و مانند آنها، نوشته شده است.
پایان سخن اینکه، با توجه به اینکه در جای جای شهر قم بالای 120 هزار مجلد نسخه خطی وجود دارد و تاکنون تنها حدود 35 هزار مجلد فقط معرفی شده، همچون مکتبه مرعشیه که هنوز بیش از بیست هزار مجلد (حداقل در چهل هزار عنوان با تکرار) حتی لیستی هم از آنها منتشر نشده، یا در نقطه نقطه استان تهران که اندی بیشتر از همین مقدار مجلد نسخه خطی وجود دارد، و هنوز در حالت بشینه آن، تنها حدود هشتاد هزار معرفی شده، یا انبوه دهها هزار نسخه خطی موجود در انبار مساجد و بقعه ها و امامزاده ها وموقوفات متنوع کشور وصدها هزار نسخی که مردم شریف ایران در منازل خود، به سان برده داری نوین، به عنوان یادگار اجداد خویش، اندیشه های نیاکان این ملت را حبس بلکه در بند کشیده اند یا مجموعه دارانی که با نگاه تجاری صرف، فرهنگ و دانش، بخش انبوهی از مواریث علمی، را در انبان خویش حبس کرده اند و با افتخار به این عمل غلط خود نیز افتخار میکنند، و .... اگر این نمونه موارد را به داده های 1300 فهرستی که در فهرستواره دنا درج نشده بیفزاییم باز هم این آمار تصنعی و ناشی از حس وطن پرستی خواهد بود؟ نمیدانم قضاوت با عزیزان

نخستين فهرست از اين مجموعه را مرحوم دکتر حسينعلي محفوظ درمجلة معهد المخطوطات العربية (چاپ قاهره) در شماره سوم آن منتشر نمود، از آنجا که مرحوم نصيري نسخ را ميفروخت در مقاطع مختلفي فهرستهايي منتشر شده است. با اين حال دهها فهرست به مجموعه نصيري اشاره کرده است و کاملترين کتاب پنج جلدي خطوط دانشمندان اثر خود وي است که عمدتاً برگرفته از نسخ در اختيار وي بوده است. جاي جاي فهرستهاي مکتبه مرعشيه هم به نسخ انتقال يافته از مجموعه نصيري اشاره شده است و البته مجموعه خوبي هم ايشان به دانشگاه تهران فروخته اند که درمجلدات فهارس آن کتابخانه معرفي شده است.

✅ با سلام و احترام و آرزوی قبولی طاعات، قابل توجه عزیزان گروه، در مؤسسه بساتین، تعدادی فهارس مازاد موجود است، لطفا در صورت نیاز در خصوصی، اعلام بفرمایند، شامل: یک دوره 17 جلدی فهرست نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، دوره 5 جلدی فهرست نسخ خطی کتابخانه سپهسالار، تعدادی هم نشریه نسخه های خطی (دفترهای 1، 3، 4و 5)، فهرست نسخ خطی کتابخانه سریزدی - یزد (ج3)، فهرست نسخ خطی کتابخانه گوهر شاد - مشهد (ج2)، فهرست نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس - مشهد (ج6 رحلی چاپ قدیم)، فهرست نسخ خطی کتابخانه مجلس سنا (ج1) و فهرست نسخ خطی کتابخانه مدرسه نمازی خوی. ?

با سلام استاد طالعی عزیز، قطعا اهدایی نبوده و فروخته اند، اما صرف نظر از این مطلب، نکته ای که هست اینکه، با توجه به وضعیت اسفناک اقتصادی فعلی، وقتی هیچ کتابخانه ای در کشور هیچ بودجه ای برای خرید ندارد یا از جمله نسخه هایی هست که با توجه به اولویتها، امکان خرید چنین نسخه هایی در داخل کشور وجود ندارد، به نظر شما دارندگان نسخ خطی چه باید بکنند؟ کسی در شهری تماس گرفته است، بنده موصی هستم میخواهیم چند نسخه معمولی را بفروشیم هیچ کتابخانه ای (آستان، مرعشی، ملی، مجلس و.. ) نسخ معمولی را نمی‌خرد، میگویند عجالتا بودجه خرید نسخ نداریم و یا اولویت ما خرید این نسخ نیست!
خب منطقا یا باید مرکزی در داخل باشد که با حمایتهای دولتی، نسخ خطی مردم را (هر چه باشد) بخرد ولی وقتی نمی‌خرند (به هزار و یک دلیل معقول)، خب بایستی «حداقل نسبت به نسخ معمولی» (لطفا توجه شود) مسؤولان اجازه دهند به صورت قانونی از کشور خارج شود.
البته باید تفکیک قایل شد، برای مثال ما در کشور 5 هزار شرح لمعه داریم، کتابخانه ها مشحون از این نوع آثار است (نگهداریشون ترمیمشون وو کلی هزینه دارد)، چه اشکالی دارد، ده تا شرح لمعه معمولی (نه نفیس) هم از کشور خارج شود؟ چرا که هم بهتر حفظ میشوند و هم بهانه ای برای اشاعه فرهنگ دینی می شود، در آن کشورها پایان نامه ای، مقاله ای چیزی با محوریت آنها نوشته میشود.
طبعا این روند ناهنجار فعلی مطلقا صحیح نیست، این وضعیت اسفناک غیر کارشناسانه، هم زمینه را برای عرضه نسخ به شکل نامطلوب در بازار داخلی فراهم کرده - که بستری شده برای برده داری مدرن با به زنجیر کشیده شدن اندیشه ها در زندانخانه مجموعه داران داخلی - و هم زمینه را برای خروج غیر قانونی و قاچاق نسخ خطی به خارج از کشور، فراهم نموده است، چقدر مناسب است برای سامان دهی به این وضعیت ناهنجار نسخ خطی، مجموعه ای از قوانین در دستور کار مجلسیان قرارگیرد تا تمامی ابعاد قانونی و حقوقی حوزه نسخ خطی، به خصوص موضوع خرید و فروش آنها و احیانا مساله مجوزات خروج قانونی نسخ از کشور (در شرایطی که هیچ کتابخانه ای حاضر نیست فلان نسخه را خریداری کند) و ضوابط قانونی آنها فراهم گردد ان شاء الله

با سلام، رياست کتابخانه ملي فعلي و قبلي طي ده سال اخير ـ بدون اينکه واقع بينانه به عِده و عُده و ملتزمات منطقي اين سخنان توجهي داشته باشند ـ شايد بيستمين باري است، که سخن از فهرستنگاري نسخ خطي فارسي يا ايراني در فراسوي مرزها کرده اند، اين در حالي است که سي هزار مجلد نسخه خطي (شايد در 45 هزار عنوان) نسخه خطي فهرست نشده فقط در کتابخانه ملي تلنبار شده است و متأسفانه از سال 83 تاکنون تنها و تنها يک جلد توانسته اند فهرست (ج45) در معرفي 300 نسخه خطي اقدام نمايند؛ با اين وضعيت بارها در مصاحبات صحبت از پروژه هاي برون مرزي ميکنند! با اينکه همه ميدانيم در آلمان پروژه بزرگ (VOHD) براي فهرستنگاري نسخ خطي شرقي (از جمله فارسي و زندي و پهلوي وووو) با حمايت بودجه دولتي بالفعل در دست تهيه است و تاکنون هم چندين جلد از اين مجموعه در ويسبادن منتشر شده است (حدوداً 50 مجلد)؛ اي کاش عزيزان به جاي اين شعارهاي مداوم و بي خاصيت اندي به معرفي داشته هاي خود ميانديشيدند. ما الان بيش از سيصد هزار نسخه خطي فهرست نشده در کشور داريم (موجود بالفعل در کتابخانه ها) که نيمي از آن تهران است، به جاي اين شعارهاي پوپوليستي و بي خاصيت طرحي را به دولت يا شوراهايي که در کشور هستند ببريد و اگر تواني بيشتر داريد بسم الله، بياييد همت کنيد اين مجموعه هاي فهرست نشده را کاري کنيد که زودتر فهرست شوند، نمونه اش همين کتابخانه ملي 30000 نسخه فهرست نشده دارد (ده سال است ميگويند فهرست شده و آماده نشر کاغذي است، ولي در عمل به جاي نشر فهرستهاي خود دهها موضوع غير ضرور منتشر ميکنند) يا بيش از 25000 نسخه در آستان قدس فهرست نشده است، يا 23000 نسخه خطي نفيس در کتابخانه آيت الله مرعشي، دريغ از داشتن يک ليست و فهرستواره ... يا در قم مرکز احياي ميراث اسلامي 9000 نسخه فهرست نشده .. و قس علي هذا شهرهاي ديگر، تا دلتان بخواهد در کتابخانه هاي عمومي و مجموعه هاي خصوصي همچون شهرهاي يزد و اصفهان که هر يک چند ده هزار نسخه فهرست نشده هست، در مساجد کل کشور وابسته به سازمان اوقاف، انبارهاي مساجد کتب خطي در گونيهاست! بله فعلا داخل کشور و مجموعه تحت اشراف خود را معرفي کنيد، سپس در اولويت بعدي به سراغ خارج هم ميرسويم؛ بدون ترديد عقل سليم حکم ميکند اولويت با داخل کشور است و اينها مقدمند؛ مضافا بر اين شما در آرشيو اسناد همين کتابخانه دهها پروتکل در زمينه فهرستنگاري با خارج بستيد، تفاهم نامه هاي بدون پشتوانه ضمانت اجرايي چه خاصيتي دارند؟ ... بگذريم با پوزش🙏🏻💐 @manuscript

فهرست نسخه های خطی کتابخانه الغدیر یزد

فهرست نسخه های خطی کتابخانه الغدیر یزد، تألیف سمیره کریمی از سوی کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی منتشر شد.

این مجموعه شامل 169 جلد نسخه خطی در 237 عنوان می باشد که 45 نسخه از آن عربی و 124 نسخه فارسی است. همچنین سه طغرا سند نیز در میان کتابهای خطی و چاپ سنگی موجود بوده است که پس از فهرستنویسی نسخه های خطی آنها نیز فهرست شده اند. در کنار این منابع سه رساله چاپ سنگی نیز در بین مجموعه ها به همراه رساله های خطی صحافی شده بوده که این رسالات نیز فهرست شده اند. در مجموعه کتابخانه الغدیر یزد دارای 40 جلد مجموعه و 4 مجلد جنگ، 2 مجموعه سند (به صورت دسته فرد)، 1 طومار و 7 نسخه به صورت بیاض است.@manuscript

با سلام طبق گفته‌ها عمده نفائس این کتابخانه در زمان حمله امریکا به عراق و اندکی بعد غارت یا فروخته شد و گویا مواردی هم سر از برخی کتابخانه‌های ایران درآورد. بخش دیگری ظاهرا همچنان دایر است. از بخشی از نسخ این مجموعه نسخ دیجیتالی تهیه شده و در دسترس برخی موسسات هست. موقعی هم در نشریه کتاب شیعه فهرست ان کتابخانه نیز منتشر گردید

با سلام قدیما مواردی از نسخ این کتابخانه را در مکتبه مرعشیه دیده‌ایم که نشان میدهد بخشی از نسخ مجموعه وی به این کتابخانه راه یافته است، همچنین بخشی هم به کتابخانه‌ مجلس رفته است. مقالات ذیل را ببینید شاید در مقدمه آنها اطلاعات بیشتری درج شده باشد👇👇

با سلام، برادر عزیز، موضوع بسیار حساس‌تر فراتر و دقیق‌تر و عمیق‌تر از این حرفها و بحثهاست، فقط یک بُعد قصه را عرض می‌کنم، بدانید ما در کجای امر قرار داریم و باقی ماجرا را خود بخوانید از حدیث مجمل.
ببینید، بر پایه آماری که موسسه الفرقان در مقدمه کتاب المخطوطات الاسلامیة في العالم سال ۱۹۹۲ ارائه داده، حدود ۵ میلیون نسخه خطی اسلامی (= هر متنی که با الفبای عربی نوشته شده باشد)، در کتابخانه‌های تراثی و مجموعه‌های خصوصی وجود دارد، از این میان حدود ۳۵% (حدود ۲ میلیون نسخه) فهرست گردیده و در حدود ۲۰ هزار عنوان مقاله، کتاب و پایان‌نامه و ... به ۱۵ زبان معرفی و احیانا به چاپ رسیده است. اگر فرض بگیریم که به لحاظ آماری، تعداد نسخ خطی، همین مقدار ۵ میلیون صحت دارد و فراتر نیست (که بدون هیچ تردیدی بسیار بیشتر از این مقدار است)، حال با این پیش فرضها، تا شما این مقدار نسخ را از نزدیک ملاحظه نکنید (حالا وارد بحث امکان رویت این نسخ نشده و از اقیانوس محدودیتهای دسترسی به این منابع تراثی سخنی نمیگویم) و تا نسخ روایی میان آنها را شناسایی نکنید ولو به طریق بهره مندی از فهارس نسخ خطی (اینجا هم به انبوه پیش‌نیازهای شناسایی نسخ و کهکشان مشکلات استفاده از فهارس ۱۵ زبانه اشاره‌ای نمیکنم)، عملا امکان اگاهی از عناوین و پدیدآوران این نسخ روایی که امروزه دست تقدیر، بخشی از آنها را به کتابخانه دانشگاه اوپسالا، کتابخانه دانشگاه توکیو، کتابخانه دانشگاه توبینگن، کتابخانه مجلس اسکاتلند، کتابخانه دانشگاه سنت پترزبورگ، موزه توپقاپی سرای استانبول و ... کشانده است و فهارس نایابِ آنها به زبانهای سوئدی، ژاپنی، آلمانی، انگلیسی، روسی، ترکی استانبولی و ... نگاشته شده است! یا بر فرض که معجزه آسا، به همه این ۲۰ هزار فهرست دسترسی دارید و به جهت آشنایی با همه این زبانها و عِده و عُده لازم، قدرت بهره مندی از محتوای همه این‌منابع بسیار نایاب را هم دارید، تازه گفتیم ۳۵% این نسخ، به اجمال و تفصیل، به ۱۵ زبان فهرست و معرفی شده‌اند، با ۶۵% نسخ فهرست نشده در مراکز شناسایی شده در ایران و سایر کشورها چه می‌کنید؟ با انبوهی از نسخ خطی فهرست نشده و مورد شناسایی قرار نگرفته در مجموعه‌های خصوصی داخل و خارج چطور؟ خارج از کشور پیشکش، حداقل ۵۰۰ هزار نسخه خطی که فقط دست مجموعه‌داران هست و تنها برای دلشان (= بخوانید هوسشان) در گنجینه شخصی خود ذخیره کرده‌اند و با میراث دینی، مکتبی و ملی خود عملا بازی می‌کنند، چه می‌کنید؟ در زمانه‌ای که مجموعه‌داری که حداقل ۶۰۰ نسخه خطی منحصر بخط مولف دارد، سینه‌اش را جلو می‌دهد و از دادن هر اطلاع و تصویری از آن نسخ پرهیز می‌کند، چه می‌خواهید بکنید؟
دامن سخن را کوتاه کنیم، برادر عزیزم، امروز اینکه سخن از اینکه اگر چیزی منتشر نشده اطلاع دهید، شاید با این حجم نسخ شناخته نشده، عکس آن سخن صادق‌تر بوده باشد! اگر این سخن استاد یک دقیق‌النظری، تنها یک درصد آن سخن هم صادق باشد، قاعدتا باید به تراث نگاه دیگری بکنیم، اینکه فرمود، با این حجم تراثیات، فقط ۱۰ تا ۲۰% میراث مکتوب ما منتشر شده است!
پس ملاحظه می‌فرمایید، با این حجم عظیم آثار تراثی فهرست و معرفی نشده، بسیار زود است اینگونه سخن بگوییم، باز به تعبیر عزیزی، اگر محققی حداقل ده هزار عنوان (یعنی نیمی از آنها) فهرست‌ها را با دقت و عمق ملاحظه کرده باشد و عناوین همین مقدار نسخ فهرست شده را ببیند، مطمئنا نگاه وی به دنیای علوم و گذشته (به خصوص این نکته که ۸۰ تا ۹۰% آثار از بین رفته‌اند) بالکل تغییر خواهد کرد ... .
با سپاس بیکران و پوزش از تطویل ممل🌺

با سلام، برادر عزیز، موضوع بسیار حساس‌تر فراتر و دقیق‌تر و عمیق‌تر از این حرفها و بحثهاست، فقط یک بُعد قصه را عرض می‌کنم، بدانید ما در کجای امر قرار داریم و باقی ماجرا را خود بخوانید از حدیث مجمل.
ببینید، بر پایه آماری که موسسه الفرقان در مقدمه کتاب المخطوطات الاسلامیة في العالم سال ۱۹۹۲ ارائه داده، حدود ۵ میلیون نسخه خطی اسلامی (= هر متنی که با الفبای عربی نوشته شده باشد)، در کتابخانه‌های تراثی و مجموعه‌های خصوصی وجود دارد، از این میان حدود ۳۵% (حدود ۲ میلیون نسخه) فهرست گردیده و در حدود ۲۰ هزار عنوان مقاله، کتاب و پایان‌نامه و ... به ۱۵ زبان معرفی و احیانا به چاپ رسیده است. اگر فرض بگیریم که به لحاظ آماری، تعداد نسخ خطی، همین مقدار ۵ میلیون صحت دارد و فراتر نیست (که بدون هیچ تردیدی بسیار بیشتر از این مقدار است)، حال با این پیش فرضها، تا شما این مقدار نسخ را از نزدیک ملاحظه نکنید (حالا وارد بحث امکان رویت این نسخ نشده و از اقیانوس محدودیتهای دسترسی به این منابع تراثی سخنی نمیگویم) و تا نسخ روایی میان آنها را شناسایی نکنید ولو به طریق بهره مندی از فهارس نسخ خطی (اینجا هم به انبوه پیش‌نیازهای شناسایی نسخ و کهکشان مشکلات استفاده از فهارس ۱۵ زبانه اشاره‌ای نمیکنم)، عملا امکان اگاهی از عناوین و پدیدآوران این نسخ روایی که امروزه دست تقدیر، بخشی از آنها را به کتابخانه دانشگاه اوپسالا، کتابخانه دانشگاه توکیو، کتابخانه دانشگاه توبینگن، کتابخانه مجلس اسکاتلند، کتابخانه دانشگاه سنت پترزبورگ، موزه توپقاپی سرای استانبول و ... کشانده است و فهارس نایابِ آنها به زبانهای سوئدی، ژاپنی، آلمانی، انگلیسی، روسی، ترکی استانبولی و ... نگاشته شده است! یا بر فرض که معجزه آسا، به همه این ۲۰ هزار فهرست دسترسی دارید و به جهت آشنایی با همه این زبانها و عِده و عُده لازم، قدرت بهره مندی از محتوای همه این‌منابع بسیار نایاب را هم دارید، تازه گفتیم ۳۵% این نسخ، به اجمال و تفصیل، به ۱۵ زبان فهرست و معرفی شده‌اند، با ۶۵% نسخ فهرست نشده در مراکز شناسایی شده در ایران و سایر کشورها چه می‌کنید؟ با انبوهی از نسخ خطی فهرست نشده و مورد شناسایی قرار نگرفته در مجموعه‌های خصوصی داخل و خارج چطور؟ خارج از کشور پیشکش، حداقل ۵۰۰ هزار نسخه خطی که فقط دست مجموعه‌داران هست و تنها برای دلشان (= بخوانید هوسشان) در گنجینه شخصی خود ذخیره کرده‌اند و با میراث دینی، مکتبی و ملی خود عملا بازی می‌کنند، چه می‌کنید؟ در زمانه‌ای که مجموعه‌داری که حداقل ۶۰۰ نسخه خطی منحصر بخط مولف دارد، سینه‌اش را جلو می‌دهد و از دادن هر اطلاع و تصویری از آن نسخ پرهیز می‌کند، چه می‌خواهید بکنید؟
دامن سخن را کوتاه کنیم، برادر عزیزم، امروز اینکه سخن از اینکه اگر چیزی منتشر نشده اطلاع دهید، شاید با این حجم نسخ شناخته نشده، عکس آن سخن صادق‌تر بوده باشد! اگر این سخن استاد یک دقیق‌النظری، تنها یک درصد آن سخن هم صادق باشد، قاعدتا باید به تراث نگاه دیگری بکنیم، اینکه فرمود، با این حجم تراثیات، فقط ۱۰ تا ۲۰% میراث مکتوب ما منتشر شده است!
پس ملاحظه می‌فرمایید، با این حجم عظیم آثار تراثی فهرست و معرفی نشده، بسیار زود است اینگونه سخن بگوییم، باز به تعبیر عزیزی، اگر محققی حداقل ده هزار عنوان (یعنی نیمی از آنها) فهرست را با دقت و عمق ملاحظه کرده باشد و عناوین همین مقدار نسخ فهرست شده را ببیند، مطمئنا نگاه وی به دنیای علوم و گذشته (به خصوص این نکته که ۸۰ تا ۹۰% آثار از بین رفته‌اند) بالکل تغییر خواهد کرد ... .
با سپاس بیکران و پوزش از تطویل ممل🌺