•عناوین و مجلّدات زیر به زودی توسط انتشارات مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی(مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی) منتشر می شود:
۱- دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۲۴
۲-دانشنامه فرهنگ مردم ایران، جلد ۶
۳-دانشنامه تهران بزرگ، جلد ۳ و ۴
۴-جغرافیای جامع ایران(۵ جلد)
۵-نیایشگاه های باستانی جنوب غربی ایران(مسجد سلیمان)-(۲ جلد) / تألیف پروفسور گریشمن، ترجمه دکتر اصغر کریمی
۶-واژگان آذری و پارسی در زبان مردم تبریز / تألیف دکتر یحیی ذکاء، به کوشش دکتر ایران عبدی
۷-اصناف پیشه وران(۲ جلد) / تألیف دکتر مهدی کیوانی
۸-مسلمانان آرمانخواه(اسناد و مدارک حزب ملل اسلامی) / به کوشش دکتر اسماعیل شمس
۹-فهرستواره کتاب های فارسی، جلد ۱۳ / تألیف احمد منزوی، به کوشش علیرضا بهرامیان
۱۰-فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی، جلد ۱۲ / به کوشش ایران ناز کاشیان
۱۱-تاریخ و فرهنگ کرد، جلد ۱ / به کوشش دکتر اسماعیل شمس
۱۲-مجموعه مقالات دکتر فتح الله مجتبایی / به کوشش میترا حسنی
۱۳-زبان شناسی و زبان های باستانی ایران / تصحیح و ترجمه سوتکرنسک و ورشت مانسرنسک از دینکرد ۹ / تألیف دکتر احمد تفضلی، به کوشش دکتر ژاله آموزگار
۱۴-تحلیل ساختاری فعل در زبان سُغدی / تألیف دکتر بدرالزمان قریب
۱۵-افسانه و داستان های عامیانه لرستان(۴ جلد) / تألیف دکتر بهرام فره وشی، به کوشش دکتر نادره نفیسی
۱۶-فرش و فرش بافی / دکتر سیروس پرهام
۱۷-فهرست نسخه های عکسی / به کوشش احمد منزوی با همکاری علیرضا بهرامیان
۱۸-فهرست مقالات فارسی(بخش مجموعه ها)، جلد ۲ / به کوشش عباس مافی و پارکوهی هارطونیان
۱۹-مجموعه ها و کتاب های اهدایی به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی / زیر نظر سیّد علی آل داود، تألیف فرشته مجیدی
۲۰-عناوین تجدید چاپی(مجلّدات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی-دانشنامه فرهنگ مردم ایران-دانشنامه تهران بزرگ-رزمنامه کنیزک، ویرایش دوم-شیوه نامه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و سایر عناوین به اتمام رسیده)
@CGIE_Channel
یکی از مکاتب نگارگری ایران در قرن چهارم میلادی به‌نام «مکتب تبریز» در شهر تبریز، در دوره ی ایلخانان، جلایریان، ترکمانان قراقوینلو و آق‌قوینلو و صفویان شکل گرفت.
اولین مکتب نگارگری ایرانی در تبریز پایه ریزی شده‌است،
که به همین دلیل آن را مکتب تبریز ۱ نامیده‌اند و در دوران صفوی و بازگشت تختگاه به تبریز مکتب دیگری در نگارگری با نام تبریز ۲ شکل می‌گیرد، همچنین برای اولین بار در تاریخ ایران مصور سازی کتب به شکل کارگاهی و در مجموعه‌ای به نام ربع رشیدی که به همت خواجه رشد الدین فضل‌الله بنا شده بود به انجام رسید .
سبک شناسی
پایان جنگ (حملات مغولان به ایران) زمینه را برای تبادلات فرهنگی فراهم کرد، از این رو بیشترین تأثیر از هنر شرق دور در این دوره به چشم می‌خورد، نگاره‌های این مکتب در شکل هاشور زنی متأثر از مکتب تانگ در چین و در شکل پرداخت موضوع مشابه نقاشی‌های دوره یوآن چین است و همچنین مولفه‌های هنری بیزانس در اندازه‌ای کم رنگ تر در این نگاره‌ها به چشم می‌خورد.
رساله في تفسير سوره الكوثر
رشيد الدين فضل الله همداني (د. 718ق/1318م)
تقديم و تصحيح: حامد فياضي
ترجمه: محمد صانعي بيدگلي
چکيده
اين نوشتار به تصحيح رسالهاي در تفسير سورهي مبارکهي کوثر، تأليفِ رشيدالدين فضل الله همداني (د. 718ق)، وزير حکيم فارسي زبان و مشهور دورهي ايلخانيان، ميپردازد. برخي گزارههاي صريح شيعي در عبارات رشيدالدين، مؤيد اين مطلب است که شايد رسالهاي که اينجا تصحيح شده، چند صباح، پس از تغييرِ مذهب الجايتو (د. 716ق) به شيعه، نوشته شده باشد (زمستان 709ق). بهکارگيري عبارت «الأئمّة المعصومين(ع)» يکي از اين گزارهها است. رشيدالدين، در اين اثر، بعد از پاسخ به چند پرسش، نتيجهگيري ميکند، براي اينکه امام علي(ع) پدرِ ذرّيهي پيامبر(ص) از طريق فاطمه(س) باشد، به همين دليل، (وي به عنوان همسر فاطمه(س)) انتخاب شد؛ طبق نگاه او اين انتخاب بدين علّت بود که عدل اقتضا ميکند، فردي که از همهي جوانب نزديکتر به پيامبر(ص) بوده باشد، بايد اين افتخار نصيب او گردد و رشيدالدين بر اين باور است که طبق شواهد قرآن و حديثي، آن فرد علي(ع) بود. اين اثر، دوازدهمين رساله از 19 رسالهي موجود در کتاب التوضيحات اوست که در ضمن مجموعه آثارش، با نام المجموعة الرشيدية، گردآوري شده است. وي در اين مجموعه، طيّ هشت رساله، با محوريت تفسيرِ آيات قرآني و در يک مورد نيز در تفسير روايتي نبوي(ص)، پرداخته است. اين رسالهها مانند ساير آثار رشيدالدين فضل الله، اطلاعات دست اولي را درباره زمان وي در دسترس ما قرار ميدهند؛ امّا متأسّفانه برخي از آنها، هنوز تصحيح يا مطالعه نشدهاند. لذا نسخهاي که اين تصحيح بر آن مبتني است، مجموعهي رشيديه (شمارهي 2324) ميباشد که نسخهاي از مجموعه آثار رشيدالدين جامع التصانيف الرشيدية، در پاريس، به شمار ميرود.
کليد واژهها: حضرت فاطمه زهرا (س)، سورة الکوثر، رشيدالدين فضل الله همداني، التوضيحات، المجموعة الرشيدية، نسخ خطي.
این مقاله در بساتین، دوفصلنامه علمی - تخصصی مطالعات نسخه های خطی، اسناد و متون کهن، سال دوم، شماره 1-2 (پیاپی 3-4)، 1394 منتشر شده است. http://yon.ir/SRdg
@manuscript
✅ انتشارِ «دریچهای به ادبِ فارسی» (مجموعه مقالات درباره ادبیاتِ فارسی) در هندوستان
«دریچهای به ادبِ فارسی» مجموعه مقالاتِ پُرمغزِ دانشمندانِ برجسته شبهقارّه درباره زبان و ادبیاتِ فارسی است که سالها پیش به زبانِ اردو در مجلّاتِ مختلفِ آن دیار مانندِ: «اورینَتَل کالج» (لاهور)، «معارف» (اَعظمگَر) منتشر شده بودند. دکتر سیّد حسن عبّاس – مدیرِ فعلیِ کتابخانه رضا رامپور در هندوستان- برخی از این مقالات را به فارسی ترجمه کرده که با تعلیقات و اضافات در سالِ 2018 از کتابخانه رضا رامپور منتشر شده است.
«دریچهای به ادبِ فارسی» (مجموعه مقالات درباره ادبیاتِ فارسی)- جلدِ اوّل و دوّم، ترجمه، تعلیقات و اضافات: دکتر سیّد حسن عبّاس، ناشر: کتابخانه رضا، رامپور، شهرِ رامپور، هندوستان، سالِ نشر: 2018.
http://yon.ir/fxZrk
🆔 @manuscript
مجموعه مقالات درباره رشیدالدین فضل الله و ربع رشیدی تبریز. به اهتمام رضا رحمانی. 2جلد.
@litera9
جلال طبیب ، جلال الدین احمد بن یوسف بن الیاس طبیب شیرازی ، حکیم ، شاعر و طبیب قرن هشتم بود. او پزشک مظفریان و طبیب مخصوص شاه شجاع بود. سال تولدش معلوم نیست . اکثر تذکره نویسان اصل او را از فارس دانسته اند، ولی نویسنده تذکره هفت اقلیم او را اهل نیشابور معرفی کرده است . پدرانش همه اهل علم و ادب بودند و عمویش ، نجم الدین محمود طبیب خوافی شیرازی ، از دانشمندان معروف شیراز در اواخر قرن هفتم و اوایل هشتم و از نزدیکان خواجه رشیدالدین فضل اللّه (متوفی ۷۱۸) بود.
جلال طبیب از حاذق ترین پزشکان روزگار خود و به این جهت مقرب ملوک زمان بود و گویا ریاست دارالشفای فارس را بر عهده داشت . معروف است که داروی مفرحی برای شاه شجاع درست کرد و با ابیاتی در وصف فواید آن به خدمت شاه فرستاد. شاه جواب داد: «همه نیک بگفتی ، اما پیری مشکل به جوانی بدل شود». خواندمیر در حبیب السیر آورده است که جلال الاسلامِ طبیب ، زهرکشنده ای برای نابودی پهلوان اسد خراسانی ساخت و به علیشاه مزینانی داد تا او را، که بر شاه شجاع شوریده بود، بکشد. احتمالاً طبیب مذکور همان جلال طبیب است . جلال طبیب گذشته از تبحر در پزشکی ، شاعر هم بود و در شعر غالباً جلال و گاه طبیب تخلص می کرد. ابتدا مداح خواجه غیاث الدین محمد رشیدی ، فرزند خواجه رشیدالدین فضل اللّه ، بود. پس از کشته شدن خواجه غیاث الدین ، نزد شاه محمود آل مظفر (متوفی ۷۷۶) رفت و قصایدی در مدح وی سرود. گفته اند در غزل سرایی چیره دست بود و غزل های لطیف و روان داشت . اشعار عربی و چندین غزل ملمع نیز از او در دست است . علاوه بر دیوانِ چهار هزار بیتی اش که تذکره نویسان از آن خبر داده اند، جمعی به غلط مثنوی گل و نوروز خواجوی کرمانی (متوفی ۷۵۳) را نیز به وی نسبت داده اند. از دیگر اشتباهات بعضی از تذکره نویسان درباره جلال طبیب این است که او را شاعر قرن یازدهم و شاگرد ملاصدرای شیرازی (متوفی ۱۰۵۰) دانسته اند. همچنین غزل های جلال عضد یزدی ، شاعر قرن هشتم ، را به جلال طبیب نسبت داده اند.
لصاحب الدیوان شمس الدنیا و الدین نوّرالله ضریحه
با حکم خدا بجز رضا در نگرفت
با خلق بجز روی و ریا در نگرفت
هر حیله که در تصوّر عقل آمد
کردیم، ولیک با قضا در نگرفت
..
منبع: دستنویس شمارۀ ۳۵۲۰ کتابخانۀ لالهلی ترکیه، کتاب المفصّل فی صنعة الاعراب، ابوالقاسم محمود زمخشری، کتابت در محرّم سال ۶۷۷ ق، برگ اول
..
رباعی، در ظَهر دستنویس، بعد از قتل خواجه شمسالدین صاحبدیوان به سال ۶۸۳ ق کتابت شده و به نظر میرسد از زمان مرگ خواجه چندان دور نباشد. به نام شمسالدین جوینی اشعاری در سفینهها و مجموعهها و تذکرهها نقل شده است. آقسرایی بیت دوم رباعی را بی نام گوینده در تاریخ خود آورده است (مسامرة الاخبار، ۲۱۲). رباعی در بعضی منابع به خیّام نیز منسوب شده است (تیرتا، شراب رحمانی، ۸۴). از احسان آسایش بابت معرفی این منبع سپاسگزارم.
●●
"چهار خطی"
رباعی فارسی، به روایت سید علی میرافضلی
https://telegram.me/Xatt4
با یاد و نام خدا
اطلاعاتی مهم درباره خاقانی شروانی در مجموعه خطی سفینه تبریز
یادداشتی از:
محمد طاهری خسروشاهی
مجموعه نفیس و گرانقدر سفینه تبریز در سده هشتم هجری اثری بزرگ و دارای اهمیت تاریخی و ادبی بسیاری است که از لابلای آن می توان نکته های تازه فراوانی را درباره ادبیات و فرهنگ ایران و به ویژه ادبیات و فرهنگ و حتی زبان کهن مردم آذربایجان به دست آورد.
یکی از ناشناخته ترین و در عین حال مهمترین این نکات، اطلاعاتی است که برای نخستین بار در این مجموعه درباره خاقانی شروانی و محیط ادبی تبریز و آذربایجان در سده های ششم تا هشتم هجری مطرح شده است.
آنچه از روایت مهم سفینه تبریز درباره خاقانی و خصوصیات اخلاقی این شاعر بزرگ به دست می آید این موارد است:
1- خاقانی در عین بی اعتنایی به امور دنیوی، معمولا از راه سرودن برخی اشعار مدحی، کسب معاش می کرده است.
2- خاقانی منزل خود را به گونه ای طراحی کرده بود که اگر شاعری/کسی برای دیدار با او می آمد مجبور بود در مکانی پایین تر از خاقانی بنشیند.این نکته ، نظر برخی از محققان را درباره خلق و خوی بلند پروازانه او تایید می کند.
3- خانه خاقانی در تبریز، در کوچه ای به نام (کوچه صاین الدین) در محله معروف "سنجران" در (میدان کهنه شهر) قرار داشت.
4- گویا خاقانی به بیماری پا درد دچار بوده و برای رفع درد، پاهای خود را در طشتی پر از روغن بادام می گذاشته است.
5- برخی از معاصران خاقانی؛ پاره ای از قصاید او را "ضعیف" می دانستند. جالب اینکه برخی از این قصاید از سروده های معروف خاقانی بودند که خود شاعر آن اشعار را "ریسته"(پلیدی و نجاست) خوانده است.
6- خاقانی در هنگام گوش دادن به شعرخوانی شاعران، اگر از یک شعر خوشش می آمد، سر بر دیوار اتاق می نهاد.
این موارد تنها بخشی از اطلاعات مهمی است که در مجموعه ارزشمند سفینه تبریز درباره خاقانی و دیگر گویندگان سبک آذربایجانی مطرح است.
ما در نخستین شماره مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز که در پاییز سال 1395 منتشر و با استقبال علاقه مندان مواجه شد، مقاله بسیار مهم و ارزشمندی از استاد دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی درباره خاقانی به روایت سفینه تبریز چاپ کردیم که علاقه مندان برای مطالعه متن کامل این مقاله باید به این شماره از مجله سفینه تبریز مراجعه فرمایند.
همچنین در شماره دوم مجله سفینه تبریز مقاله ای جالب از جناب حسین شهبازی از پژوهشگران حوزه ادبیات، در خصوص شناسایی و کشف محل زندگی خاقانی در تبریز منتشر نمودیم که در پاییز 1396 چاپ شد.
ان شا الله در شماره سوم مجله سفینه تبریز مقالات ارزشمند دیگری درباره خاقانی چاپ خواهیم کرد.
منتظر شماره سوم مجله سفینه تبریز باشید.
@safinehyetabriz
درباره کتابهای وقف شده بر کتابخانۀ ربع رشیدی تبریز
یادداشتی از:
سید محمدحسین حکیم
خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی (۷۱۸ق) در مجموعه ربع رشیدی کتابخانهای ساخت و کتابهای متعددی بر آن وقف کرد. او برای حفظ و نگهداری این کتابها شرط کرد که در چند جای این کتابها مهر بزنند، نقش این مهر: «وقف کتابخانه رشیدی» بود که به صورت مستطیلی کشیده در اندازه 13×74 میلیمتر ساخته شده بود. این مهر نخستین نمونه مهر وقف کتاب و همچنین کهنترین مهر فارسی شناخته شده از دوران ایلخانی تاکنون است.
تاکنون چهار نسخه از کتابهای ربع رشیدی که این مهر را دارند شناسایی شده است. در این مقاله شش نسخه دیگر از کتب مهردار آن کتابخانه که به تازگی شناسایی شدهاند به تفصیل معرفی شدهاند.
این شش کتاب عبارتند از:
۱. محاضرات الادباء و محاورات الشعراء والبلغاء ( آستان قدس، ش ۴۴۰۳)؛ ۲. شرح القانون ابنسینا (مجموعه محمدصادق خرازی، ش ۶۳۴)؛ ۳. مجموعه شامل النجاة ابن سینا و بستان الاطباء و روضة الالباء (كوپریلی، ش ۹۰۳)؛ ۴. المائة فی صناعة الطب (مجلس شورای اسلامی، ش ۶۳۳۵)؛ ۵. شرح الاشارات والتنبيهات ( ترخان والده سلطان، ش ۲۰۶) ؛ ۶. حل مشكلات الاشارات والتنبيهات (ملی ایران، ش ۲۳۲۶).
بررسی این نسخهها میتواند نوع کتابهای مورد علاقه و اهتمام خواجه رشیدالدین را مشخص کند. لذا در بخش دوم این مقاله موضوع این نسخهها بررسی و درباره کتابهای تاریخی و پزشکی و فلسفی و کلامی آنها توضیحاتی داده و از این رهگذر نکات تازهای درباره علایق رشیدالدین مشخص شده است.
کلیدواژهها: خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، کتابخانۀ ربع رشیدی، کتابخانههای موقوفه.
متن کامل مقاله در مجله نامه بهارستان سال شانزدهم / 1397 👇👇👇
http://mtif.org/article/72913
◽️ با سپاس از صدیق فاضل ارجمند جناب سیدعلی طباطبائی یزدی
@safinehyetabriz
با یاد و نام خدا
اطلاعاتی مهم درباره خاقانی شروانی در مجموعه خطی سفینه تبریز
یادداشتی از:
محمد طاهری خسروشاهی
مجموعه نفیس و گرانقدر سفینه تبریز اثری بزرگ و دارای اهمیت تاریخی و ادبی بسیاری است که از لابلای آن می توان نکته های تازه فراوانی را درباره ادبیات و فرهنگ ایران و به ویژه ادبیات آذربایجان به دست آورد.
یکی از مهمترین این نکات، اطلاعاتی است که برای نخستین بار در این مجموعه درباره خاقانی شروانی و محیط ادبی تبریز و آذربایجان در سده های ششم تا هشتم هجری مطرح شده است.
آنچه از روایت مهم سفینه تبریز درباره خاقانی به دست می آید این موارد است:
1- خاقانی در عین بی اعتنایی به امور دنیوی، معمولا از راه سرودن برخی اشعار مدحی، کسب معاش می کرده است.
2- خاقانی منزل خود را به گونه ای طراحی کرده بود که اگر شاعری/کسی برای دیدار با او می آمد مجبور بود در مکانی پایین تر از خاقانی بنشیند..این نکته ، نظر برخی از محققان را درباره خلق و خوی بلند پروازانه او تایید می کند.
3- خانه خاقانی در تبریز، در کوچه ای به نام (کوچه صاین الدین) در محله معروف "سنجران" در (میدان کهنه شهر) قرار داشت.
4- گویا خاقانی به بیماری پا درد دچار بوده و برای رفع درد، پاهای خود را در طشتی پر از روغن بادام می گذاشته است.
5- برخی از معاصران خاقانی؛ پاره ای از قصاید او را "ضعیف" می دانستند.از جمله قصیده معروف (به خراسان شوم ان شا الله)را..خود خاقانی این قبیل اشعار را "ریسته"(پلیدی و نجاست) خوانده است.
6- خاقانی در هنگام گوش دادن به شعرخوانی شاعران، اگر از یک شعر خوشش می آمد، سر بر دیوار اتاق می نهاد.
و...
این موارد تنها بخشی از اطلاعات مهمی است که در مجموعه ارزشمند سفینه تبریز درباره خاقانی و دیگر گویندگان سبک آذربایجانی مطرح است.
ما در شماره های اول و دوم مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز مقاله های بسیار مهم و ارزشمندی درباره شعر، اندیشه و خصوصیات فردی و محل زندگی خاقانی به روایت سفینه تبریز چاپ کرده ایم که علاقه مندان برای مطالعه متن کامل این مقالات به مجله سفینه تبریز مراجعه خواهند فرمود.
@safinehyetabriz
شمس تبریزی و خاقانی؛
آدمهای ناسازگار شبیه به هم
پنجمین جلسه از سلسله نشستهای درسگفتارهایی درباره شمس تبریزی با موضوع «نکتههایی در شناخت شمس تبریزی و مقالات او» و با سخنرانی مهدی سالارینسب، نویسنده مجموعه دو جلدی «کتاب شمس تبریز» در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
مهدی سالارینسب گفت: شمس هم از جهت خودستایی و هم از جهت بدقلقی که با دیگران داشته، شبیه خاقانی است. یعنی در واقع این دو نفر آدمهای ناسازگاری هستند.
گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) را در لینک زیر بخوانید:
http://www.ibna.ir/fa/doc/report/282458/شمس-تبریزی-خاقانی-آدم-های-ناسازگار-شبیه-ه
@safinehyetabriz
با یاد و نام خدا
اطلاعاتی مهم درباره خاقانی شروانی در مجموعه خطی سفینه تبریز
یادداشتی از:
محمد طاهری خسروشاهی
مجموعه نفیس و گرانقدر سفینه تبریز اثری بزرگ و دارای اهمیت تاریخی و ادبی بسیاری است که از لابلای آن می توان نکته های تازه فراوانی را درباره ادبیات و فرهنگ ایران و به ویژه ادبیات آذربایجان به دست آورد.
یکی از مهمترین این نکات، اطلاعاتی است که برای نخستین بار در این مجموعه درباره خاقانی شروانی و محیط ادبی تبریز و آذربایجان در سده های ششم تا هشتم هجری مطرح شده است.
آنچه از روایت مهم سفینه تبریز درباره خاقانی به دست می آید این موارد است:
1- خاقانی در عین بی اعتنایی به امور دنیوی، معمولا از راه سرودن برخی اشعار مدحی، کسب معاش می کرده است.
2- خاقانی منزل خود را به گونه ای طراحی کرده بود که اگر شاعری/کسی برای دیدار با او می آمد مجبور بود در مکانی پایین تر از خاقانی بنشیند..این نکته ، نظر برخی از محققان را درباره خلق و خوی بلند پروازانه او تایید می کند.
3- خانه خاقانی در تبریز، در کوچه ای به نام (کوچه صاین الدین) در محله معروف "سنجران" در (میدان کهنه شهر) قرار داشت.
4- گویا خاقانی به بیماری پا درد دچار بوده و برای رفع درد، پاهای خود را در طشتی پر از روغن بادام می گذاشته است.
5- برخی از معاصران خاقانی؛ پاره ای از قصاید او را "ضعیف" می دانستند.از جمله قصیده معروف (به خراسان شوم ان شا الله)را..خود خاقانی این قبیل اشعار را "ریسته"(پلیدی و نجاست) خوانده است.
6- خاقانی در هنگام گوش دادن به شعرخوانی شاعران، اگر از یک شعر خوشش می آمد، سر بر دیوار اتاق می نهاد.
و...
این موارد تنها بخشی از اطلاعات مهمی است که در مجموعه ارزشمند سفینه تبریز درباره خاقانی و دیگر گویندگان سبک آذربایجانی مطرح است.
ما در شماره های اول و دوم مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز مقاله های بسیار مهم و ارزشمندی درباره شعر، اندیشه و خصوصیات فردی و محل زندگی خاقانی به روایت سفینه تبریز چاپ کرده ایم که علاقه مندان برای مطالعه متن کامل این مقالات به مجله سفینه تبریز مراجعه خواهند فرمود.
@safinehyetabriz
نخستین تجربه های شعر فارسی در ورود به حوزه مسائل سیاسی و اجتماعی.
ما در این مقاله مهم، مطالبی درباره تاریخ و نحوه شکل گیری آنچه امروز ادبیات پایداری نامیده می شود، بیان کرده ایم. روایتی از واکنش نظامی گنجه ای به جنگ های روس با ایران و اشغال بخش هایی از قفقاز در سده ششم هجری.
صورت کامل این مقاله در جلد اول مجموعه مقالات همایش نظامی چاپ دانشگاه آزاد تبریز منتشر شده است.
@safinehyetabriz
با یاد و نام خداوند متعال
یادی و یادگاری از سفر ادیب، نسخه پژوه و فهرست نگار نامدار؛ استاد عارف نوشاهی به آذربایجان
امروز؛ دوشنبه سیزدهم تیر ماه، سعادتی و توفیقی بود که به مناسبت حضور استاد دکتر عارف نوشاهی در تبریز، سفری کوتاه به شهر زیبای خوی، به منظور دیدار از مقبره جناب شمس تبریزی داشته باشیم.
صبح امروز و پیش از عزیمت به خوی، ابتدا در معیت استادان محترم دکتر باقر صدری نیا و دکتر اسدالله واحد، به کتابخانه ملی تبریز رفتیم و از بخش نسخه های خطی این کتابخانه بازدید کردیم.
رویت قدیمی ترین نسخه خطی کتاب ارزشمند سیاست نامه خواجه نظام الملک توسی و نسخه اصلی انجیل مقدس مربوط به دوران صدر اسلام، و مشاهده دستخط زیبای خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در وقف نامه معروف ربع رشیدی از برکات این بازدید بود.
سپس رهسپار شهر زیبای خوی شدیم.
آستان مقدس امامزاده سید بهلول را زیارت کردیم و پس از ادای فریضه ظهر، در مقبره شمس تبریزی و مزار منسوب به پوریای ولی حضور یافتیم.
در پایان سفر و در عصر دل انگیز خوی، در جلسه مثنوی خوانی جمعی از ادبای این شهر حاضر شدیم و استاد نوشاهی، دقایقی پیرامون موضوع مولوی پژوهی در شبه قاره سخنرانی کردند.
باری یکی از روزهای دلنشین عمر بود.
وظیفه خود می دانم از جناب جعفرپور؛ مسئول محترم تولیت مقبره شمس تبریزی و همکاران سختکوش ایشان در تولیت، به پاس میزبانی فراموش ناشدنی شان تشکر کنم.
سپاسگزاری از دوست معارف پرور و فرهنگ گستر؛ جناب دکتر سعید شجاعی؛ مدیر همکاری های علمی و بین المللی دانشگاه تبریز به خاطر فراهم آوردن مقدمات این سفر، عین فرض است.
یکی دو عکس یادگاری از این سفر را به همراه فایل صوتی سخنرانی استاد عارف نوشاهی در جلسه مثنوی خوانی شهر خوی تقدیم می کنم.
سردبیر سفینه تبریز
طاهری خسروشاهی
@safinehyetabriz
رساله في تفسير سوره الكوثر
رشيد الدين فضل الله همداني (د. 718ق/1318م)
تقديم و تصحيح: حامد فياضي
ترجمه: محمد صانعي بيدگلي
چکيده
اين نوشتار به تصحيح رسالهاي در تفسير سورهي مبارکهي کوثر، تأليفِ رشيدالدين فضل الله همداني (د. 718ق)، وزير حکيم فارسي زبان و مشهور دورهي ايلخانيان، ميپردازد. برخي گزارههاي صريح شيعي در عبارات رشيدالدين، مؤيد اين مطلب است که شايد رسالهاي که اينجا تصحيح شده، چند صباح، پس از تغييرِ مذهب الجايتو (د. 716ق) به شيعه، نوشته شده باشد (زمستان 709ق). بهکارگيري عبارت «الأئمّة المعصومين(ع)» يکي از اين گزارهها است. رشيدالدين، در اين اثر، بعد از پاسخ به چند پرسش، نتيجهگيري ميکند، براي اينکه امام علي(ع) پدرِ ذرّيهي پيامبر(ص) از طريق فاطمه(س) باشد، به همين دليل، (وي به عنوان همسر فاطمه(س)) انتخاب شد؛ طبق نگاه او اين انتخاب بدين علّت بود که عدل اقتضا ميکند، فردي که از همهي جوانب نزديکتر به پيامبر(ص) بوده باشد، بايد اين افتخار نصيب او گردد و رشيدالدين بر اين باور است که طبق شواهد قرآن و حديثي، آن فرد علي(ع) بود. اين اثر، دوازدهمين رساله از 19 رسالهي موجود در کتاب التوضيحات اوست که در ضمن مجموعه آثارش، با نام المجموعة الرشيدية، گردآوري شده است. وي در اين مجموعه، طيّ هشت رساله، با محوريت تفسيرِ آيات قرآني و در يک مورد نيز در تفسير روايتي نبوي(ص)، پرداخته است. اين رسالهها مانند ساير آثار رشيدالدين فضل الله، اطلاعات دست اولي را درباره زمان وي در دسترس ما قرار ميدهند؛ امّا متأسّفانه برخي از آنها، هنوز تصحيح يا مطالعه نشدهاند. لذا نسخهاي که اين تصحيح بر آن مبتني است، مجموعهي رشيديه (شمارهي 2324) ميباشد که نسخهاي از مجموعه آثار رشيدالدين جامع التصانيف الرشيدية، در پاريس، به شمار ميرود.
کليد واژهها: حضرت فاطمه زهرا (س)، سورة الکوثر، رشيدالدين فضل الله همداني، التوضيحات، المجموعة الرشيدية، نسخ خطي.
این مقاله در بساتین، دوفصلنامه علمی - تخصصی مطالعات نسخه های خطی، اسناد و متون کهن، سال دوم، شماره 1-2 (پیاپی 3-4)، 1394 منتشر شده است. http://yon.ir/SRdg
@manuscript
🔹 کتابهای وقف شده بر کتابخانۀ ربع رشیدی
🔸 سید محمدحسین حکیم
▪️ چکیده: خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی (۷۱۸ق) در مجموعه ربع رشیدی کتابخانهای ساخت و کتابهای متعددی بر آن وقف کرد. او برای حفظ و نگهداری این کتابها شرط کرد که در چند جای این کتابها مهر بزنند، نقش این مهر: «وقف کتابخانه رشیدی» بود که به صورت مستطیلی کشیده در اندازه 13×74 میلیمتر ساخته شده بود. این مهر نخستین نمونه مهر وقف کتاب و همچنین کهنترین مهر فارسی شناخته شده از دوران ایلخانی تاکنون است.
تاکنون چهار نسخه از کتابهای ربع رشیدی که این مهر را دارند شناسایی شده است. در این مقاله شش نسخه دیگر از کتب مهردار آن کتابخانه که به تازگی شناسایی شدهاند به تفصیل معرفی شدهاند. این شش کتاب عبارتند از: ۱. محاضرات الادباء و محاورات الشعراء والبلغاء ( آستان قدس، ش ۴۴۰۳)؛ ۲. شرح القانون ابنسینا (مجموعه محمدصادق خرازی، ش ۶۳۴)؛ ۳. مجموعه شامل النجاة ابن سینا و بستان الاطباء و روضة الالباء (كوپریلی، ش ۹۰۳)؛ ۴. المائة فی صناعة الطب (مجلس شورای اسلامی، ش ۶۳۳۵)؛ ۵. شرح الاشارات والتنبيهات ( ترخان والده سلطان، ش ۲۰۶) ؛ ۶. حل مشكلات الاشارات والتنبيهات (ملی ایران، ش ۲۳۲۶).
بررسی این نسخهها میتواند نوع کتابهای مورد علاقه و اهتمام خواجه رشیدالدین را مشخص کند. لذا در بخش دوم مقاله موضوع این نسخهها بررسی و درباره کتابهای تاریخی و پزشکی و فلسفی و کلامی آنها توضیحاتی داده و از این رهگذر نکات تازهای درباره علایق رشیدالدین مشخص شده است.
کلیدواژهها: خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، کتابخانۀ ربع رشیدی، کتابخانههای موقوفه.
🔹 متن کامل مقاله
http://mtif.org/article/72913
◽️ بنیاد محقق طباطبائی
@mtiforg
خانم دکتر عبدی سلام ،وقت شما بخیر . با عرض معذرت نسخه ای در کتابخانه لس آنجلس به شماره (1336M) از شمس الدین خفری موجود است ، بواسطهٔ مهارت و تبحّر سرکارعالی در جستجوی منابع دیجیتالی و اِشراف اطلاعاتی که دارید آیا ممکن است زحمت کشیده و درباره این نسخه و احیاناً دانلود آن برای بنده بذل محبّت فرمایید ؟ با سپاس حسینی ورامینی
آثار و احیا کناب کشاورزی محصول مکتب ربع رشیدی تبریز و به قلم بنیان گذار آن #خواجه_رشیدالدین_فضل‌الله_همدانی است. این نخستین کتاب تخصصی کشاورزی در ایران پس از ورزنامه میباشد، این کتاب حاوی بخشهای روش نگهداری از دانهها و تخمها،کدام درختان از تخم بروید یا با غرس نهال، در احوال گیاهان گوناگون است. توصیه خواجه به تدریس بخشهایی از آن در ربع رشیدی از اهمیت کتاب خبر می دهد. اطلاعات ذی قیمت از چین و نیز اقالیم مختلف اسلامی و ایران ان را اثری متفاوت ساخته است.
این کتا ب یکبار بدون اشاره به نام آن یا نام نویسنده به کوشش عبدالغفار نجمالدوله به چاپ سنگی رسیده و بار دگر با حمایت دانشگاه مک گیل کانادا و دانشگاه تهران به همت ایرج افشار و منوچهر ستوده، زیر نظر مهدی محقق به زیور چاپ آراسته شده است.
خواجه رشید الدین فضل الله همدانی برای ساماندهی املاک وقفی وقفنامه‌ای را تدوین کرده بود که به وقفنامه ربع رشیدی معروف است و هم اکنون تنها یک نسخه از آن باقی است که در کتابخانه مرکزی تبریز قرار دارد. این نسخه تا سال 1348 در دست بازماندگان حاجی ذکاءالدوله سراجمیر، ساکن تبریز بود. انجمن آثار ملی در همان سال آن را از خانواده ذکاءالدوله خرید.
وقف نامه ربع رشیدی در خرداد ماه 1386 از سوی سازمان کتابخانه ملی ایران به یونسکو معرفی شد و در نشستی که از ۲۱ تا ۲۵ خرداد در یونسکو برگزار شد، به‌همراه شاهنامه بایسنقری در فهرست میراث مستند این سازمان به‌ثبت رسید.
👆👆👆
آثار و احیا کناب کشاورزی محصول مکتب ربع رشیدی تبریز و به قلم بنیان گذار آن #خواجه_رشیدالدین_فضل‌الله_همدانی است. این نخستین کتاب تخصصی کشاورزی در ایران پس از ورزنامه میباشد، این کتاب حاوی بخشهای روش نگهداری از دانهها و تخمها،کدام درختان از تخم بروید یا با غرس نهال، در احوال گیاهان گوناگون است. توصیه خواجه به تدریس بخشهایی از آن در ربع رشیدی از اهمیت کتاب خبر می دهد. اطلاعات ذی قیمت از چین و نیز اقالیم مختلف اسلامی و ایران ان را اثری متفاوت ساخته است.
این کتا ب یکبار بدون اشاره به نام آن یا نام نویسنده به کوشش عبدالغفار نجمالدوله به چاپ سنگی رسیده و بار دگر با حمایت دانشگاه مک گیل کانادا و دانشگاه تهران به همت ایرج افشار و منوچهر ستوده، زیر نظر مهدی محقق به زیور چاپ آراسته شده است.
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com
