عید سعید قربان بر همه فرهیختگان، دانشجویان، استادان و کارمندان دانشگاه به ویژه کارمندان عزیز کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران مبارک باد.
یادداشت‌هایی پیرامون علم مدرن و سیاست‌گذاری آن
Notes on Science and Science Policy
✅ هومَص کتاب می‌نویسد
AI as an author (FYI, Science Policy News from AIP, number 8, January 24, 2019.)
✍️رضا منصوری
۲۴ مرداد ۱۳۹۸
rmansouri.ir
مفهوم هوش مصنوعی (هومَص) سابقه‌ای بیش از نیم قرن دارد. اما با تحولاتی که در نتیجهٔ علم مواد و تاثیر آن روی سخت‌افزارهای رایانه‌ای شاهدیم از یک طرف، رشد مفهوم کلان‌داده و دانش آن از طرف دیگر، این روزها گزاف نیست اگر گفته شود شاهد تحول‌های هفتگی یا حتی روزانه در این زمینه هستیم. تازه از فناوری‌های کوانتومی و تاثیر آن در فضای دیجیتال و در علوم شناختی هنوز صحبتی نیست و باید منتظر انقلابی دیگر در این زمینه باشیم.
چند ماه پیش که این عنوان را برای یادداشت انتخاب کردم چاپ کتابی بسیار تخصصی توسط یک هومَص بحث روز بود اما حالا قدیمی یا تاریخی می‌نماید (به پاورقی یک مراجعه کنید)! مجموعه مطلب‌هایی در سال گذشته در یک موسسه خصوصی گردآوری شد در زمینه هوش مصنوعی با این هدف که جامعهٔ دانش‌آموختهٔ ایران از حدود دیپلم به بالا با این موضوع آشنا شود، و به خصوص نسل آینده ما از حالا متوجه باشد چه چیزی در انتظار او است؛ حالا که آن کتاب قرار است زیر چاپ برود به نظرم متن قدیمی شده (جادوی هومص، تدوین و ویرایش محمد رضا بهاری، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی با همکاری موسسه کارافرینان و نخبگان سعیدی؛ در دست چاپ.)، اما چاره‌ای نیست! در مطالب آن کتاب هنوز از «دوقلوی دیجیتال (Digital Twin)» ذکری نیست؛ اما امروز که زیر چاپ می‌خواهد برود می‌بینم صنعت نوین جهان بدون دوقلوی دیجیتال تصور شدنی نیست! صنعت ما خبر دارد؟ در رایانه‌تان همین واژه را جستجو کنید! تعجب نکنید اگر همین روزها شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری کارگاه‌هایی آموزشی برای آموزش صنعت در زمینهٔ دوقلوی دیجیتال راه بیَندازند! مفهومی که هنوز به فارسی در نیامده است!
بسیاری در ایران کتاب انسان خداگونه از نوح یووال هراری را خوانده‌اند. حالا خوب است کتاب «زندگی ۳/۰: انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی.
آیا این هوش عام، یا همان هومَصِ عام، امکان‌پذیر است؟ ۵۰-۵۰! برای بشر خطرناک است؟ ۵۰-۵۰؟ چه زمانی می‌شود انتظارش را داشت: شاید ۲۰۴۷ یا همان سال ۱۴۲۷ که عنوان کتاب من است که بیست و یک سال پیش چاپ شد (رضا منصوری، ایران ۱۴۲۷، ویراست دوم، چاپ هفتم، انتشارات طرح نو، تهران ۱۳۸۶؛ اگر پیدا نکردید می توانید ویراست سوم آن را به صورت الکترونیکی از روی وبگاه من «باربردارید».)! باورم نمی‌شود. اما کتاب تگمارک را بخوانید و به یادداشت‌های این چند هفتهٔ من به خصوص به «الگوی پایه پیشرفت ایران در سال ۱۴۴۴»، یعنی حدود بیست سال پس از آفرینش احتمالی هومَص عام یا اَبَر هومَص، توجه کنید. دست‌کم به فکر فرزندانتان باشید. آنها در جهانی متفاوت بزرگ خواهند شد و ان شاالله در ساخت آن هم مشارکت خواهند داشت، جهانی که هم اکنون طلیعهٔ آن را در مراکز پژوهشی درخشان دنیا می‌بینیم. شاید نه در ایران اما در دنیا، یا جایی در منظومه شمسی؟
