جستاری در اسناد کهن

نسخه ديگری نیز نزد حقیر موجود است
لکن دقیقا نمی دانم متعلق به کدام کتابخانه است، ظاهرا متعلق به کتابخانه مرعشی باشد.
این نسخه ضمن مجموعه ای بود که برگه های آن نامرتب بود و نیمه اول کتاب بعد از نیمه دوم کتاب آمده بود.بنده بعد از مرتب کردن برگه ها و شماره گذاری مجدد این نسخه را تا چند دقیقه دیگر برای استفاده در دیوار مهربانی به اشتراک میگذارم. می توانید از آنجا بردارید.?

*انتشار اولین روزنامه در همدان توسط غمام همدانی

در همان ایامی که همدان به رهبری ظهیرالدوله در تب و تاب برپایی مجلس فواید عمومی بود، جنبشی فراگیر در ایران طنین انداز شد. این حرکت خواهان تاسیس عدالتخانه و سهیم شدن مردم در اداره امور کشور بود. در سال1234.ق وی از شعرا و آزادیخواهان همدان، انجمن «اتحاد» که دارای اهداف سیاسی و آزادیخواهانه بود را تاسیس نمود. انجمن مذکور به تدریج پیروان و اعضایی پیدا کرد که افراد سرشناس، فاضل و معاریف آن زمان همدان نظیر علی محمد آزاد، محمدباقر الفت اصفهانی، فیاض(از روحانیون فاضل) میرزا لطف الله جمالی، غلامحسین شهشهانی، موسی نثری و… از آن جمله بودند. انجمن اتحاد اولین انجمن سیاسی در همدان بود که روزنامه‌ای در این راستا به نام «الفت» انتشار داد.
چنان‌که آشیخ موسی نثری در مقدمه «دیوان غمام» نوشته است «حیات سیاسی سیدمحمد یوسف‌زاده، متخلص به «غمام»، فرزند حجة‌الاسلام آقا سیدیوسف مجتهد(مجتهدزاده) همدان،از سال 1284 هـ.ش آغاز شد، که امپراتوری روسیه تزاری از «ژاپن» شکستی فاحش یافت و در آن کشور انقلابی رخ داد که بر احوال و افکار مردم ایران سخت‌ مؤثر واقع شد. در آن موقع وی متوجه ضعف دولت ایران شد و از آن تاریخ فکر اصلاح دوایر دولتی و وضع حکومت در منش ایشان قوت گرفته و در اغلب مجالس این مسأله را به طور سر بسته و در لفافه به دوستان گوشزد می‌کرد. وی از جمله کسانی بود که از همان آغاز زمزمه مشروطیت، در شمار آزادی‌خواهان بود و نقش برجسته در نشر این عقیده داشته است. غمام بدان اوضاع و احوال و به‌طور کلی،علل و اسبابی که سائق به انقلاب‌ مشروطه ایران بود توجه داشت. »
*پس از پایان استبداد صغیر غمام از سیاست کناره گرفت

این دو بنیاد یعنی روزنامه الفت و انجمن اتحاد تا دیری ستاد و تکیه‌گاه آزادی خواهان شهر همدان بود. اثر وجودی و وظیفه و اهمیت اساسی انجمن «اتحاد» غمامی صرفا محدود به حوزه‌ ادبی به معنای اخص نبوده، باید گفت که کانون فکری و مجمع روشنفکری مجاهدان‌ مشروطیت در همدان نیز همان بود، نخستین روزنامه در این شهر به همت مرحوم‌ یوسف‌زاده غمام و یاران او به نام «الفت»منتشر شد که سپس با اسم «اتحاد»، به مدیریت‌ آشیخ موسی نثری چند سال انتشار یافت. سراسر دوره 5-6 ساله‌ی انقلاب مشروطیت‌ یعنی از آغاز جنبش تا پایان استبداد صغیر، نفی «محمد علی شاه» و استقرار حکومت‌ مشروطه(0921 ش0331/ ق.) فعالیت‌های سیاسی غمام ادامه داشت. از آن پس، وی از کار سیاسی کناره گرفت، مگر به ندرت.

وى در تهران از دنیا رفت و در مقبره‏ خانوادگى جنب شاهزاده حسین در همدان دفن شد. از آثارش «دیوان» شعر که با مقدمه‏اى از موسى نثرى به چاپ رسید. لازم به ذکر است که صاحب «سخنوران نامى معاصر ایران» محل تولد وى را کربلا ذکر کرده است.t.me/anjomanetarvijefarsi????

گاهی پس از چاپ نخست یک اثر، اشتباهاتی که در آن مشاهده می شود در چاپ های بعدی، در برگه یا برگه هایی با عنوان «غلطنامه» استدراک می گردد. یکی از ظریف-طبعانِ ملاحت-نگار و لطافت-شعار را دیدم که در اثرش، بجای آن عنوان، عنوان «درستنامه» را به کار برده بود. گرچه آن، به اعتبار «ما کان» است و این، به اعتبار «ما یکون»، اما لطف از آنِ این است.

دوره مجله انجمن اخوت کرمانشاه ،به سعی و اهتمام حاج داداش مستشارعلیشاه نعمت اللهی

@erfaneeslami1

در سنت نسخه نویسی، پس از آن که کتابت یک اثر روی برگه های کاغذ به اتمام می رسید، این برگه ها را غالباً از جانب طول صحافی می کردند. اما گاهی اندازۀ برگه ها طوری بود که آنها را از جانب عرض صحافی می کردند تا از جانب طول باز و بسته شود. به این نوع نسخه های خطی، " بیاض " می گفتند (این بیاض غیر از اصطلاح بیاضی است که در مقابل سَواد است و به معنی سپیدی است؛ مثل " به بیاض بُردن " یعنی مسوَّدۀ مؤلف را پاکنویس کردن). بیاض ها بیشتر متضمّن ادعیه و زیارات بوده اند؛ مانند بَیاض بالا که مشتمل بر دعای جوشن کبیر است.

دوره مجله انجمن اخوت کرمانشاه ،به سعی و اهتمام حاج داداش مستشارعلیشاه نعمت اللهی

@erfaneeslami1

آقا سید علی شهیدی در باره این عکس ☝️☝️ (به نقل از کانال وارثون) نوشتند:
استاد شیخ موسی نثری کبودرآهنگی
در سال ۱۲۶۰ خورشیدی در دستجرد کبودرآهنگ متولد شد.
روزنامه‌نگار، داستان‌نویس و از پیشگامان معارف همدان و از پیروان غمام همدانی بود. مدیریت مدرسه نصرت بر عهدهٔ او بود و از ابتدای تأسیس انجمن ادبی همدان عضویت آن را داشت و یک چند نیز رئیس انجمن بود. از ۱۳۰۴ مناصبی چون: ریاست معارف همدان، کرمانشاه، کردستان، و قزوین را عهده‌دار گردید. در اواخر عمر در تهران اقامت گزید.

@litera9
دوره مجله انجمن اخوت کرمانشاه
به سعی و اهتمام: حاج داداش مستشارعلیشاه نعمت اللهی

📚 دوره مجله انجمن اخوت کرمانشاه
✍ به سعی و اهتمام: حاج داداش مستشار علیشاه نعمت اللهی

ظهیرالدوله؛ بازسازی تصوف با اغراض تجدد در انجمن اخوت
صبا فدوی
محی الدین قنبری
مقاله
@erfaneeslami1

در سایه خورشید، خاطرات سید حسین سجادی (1314 ـ 1399) از چهره های کلیدی انجمن حجتیه، از نزدیکان مرحوم آقای حلبی، چهره ای بسیار فعال. خاطراتی است که طی سالهای 1395 ـ 1396 از ایشان گرفته و تدوین شده است. حاوی اطلاعات بسیار دقیقی از مسائل و جریان های فکری بیش از نیم قرن. می شود آن را اولین اثری دانست که از یکی از مهم ترین چهره های انجمن به عنوان خاطرات شخصی منتشر می شود اما در اصل، حاوی اطلاعات مهمی در باره مسائل انجمن هم هست. تاکنون آنچه در باره انجمن بود، مخالفان نوشته بودند و این بار از زبان آقای سجادی که همیشه نامش در کنار یکی دو تن دیگر به عنوان چهره های کلیدی انجمن مطرح بود، تاریخ این دوره بازگو شده است. این کتاب در 456 صفحه، همراه با تصاویر فراوان در پایان آن توسط نشر «دارلکتب الاسلامیه» انتشار یافته است.

سلام علیکم

به ذهن بنده هم همین معنا متبادر شد.

البته مکرر در برخی شنبه بازارهای برخی کشورهای اروپایی (اروپای غربی) موسوم به flea market (مشابه جمعه بازار پارکینگ پروانه تهران) برگه هایی از نسخ خطی کتب اسلامی را مشاهده کرده ام که توسط هندیان به تصاویرِ مینیاتوریِ مستهجن آلوده شده اند و به فروش می رسند.

قابل ذکر است که تصویرگری موارد مذکور علی الظاهر جزئی از مرسومات آیین هندو است و از صدها سال پیش معابدی ملوث به چنان تصاویر و مجسمه هایی در هند بنا شده است.

تعجب برانگیز است که از برگه های نسخ خطی دینیِ اسلامی برای این کار استفاده می شود.
🌷

مرحوم ظهيرالدوله با لقب صفاعلي، بعد از مرحوم صفي عليشاه جانشين وي شد، و نعمت اللهي صفي عليشاهي بعد از وي در دو طريق صوفيانه و انجمن اخوت ادامه پيدا كرد.

از نشونه هاي بارز دفتر انجمن در خ فردوسي ١١٠ صندلي ثابت داشته ، كه به زمين ميخ شده بوده است.
البته داستان تشرف خود ظهيرالدوله هم به جرگه صوفيان شنيدني است.

اطلاعیه شرایط خرید کتابهایی که در سال ۱۳۲۲ منتشر خواهد شد.
برگه ای از نشریه انجمن تبلیغات اسلامی
@boroujerdilib

چقدر صميمي چه حقيقتي را گفته است اين سفرنامه نويس قاجاري ...


« اعلي حضرت شاه و اعلي حضرت امپراطور به هم دست داده، به قدري كه لازم بود از طرفين تعارفات و اظهار اخوت رد و بدل شد. در اين موقع من پشت اعلي حضرت شاه ايستاده بودم و فرمايشات آن دو بزرگوار را كه به توسط جناب ارفع الدوله وزير مختار ترجمه مي شد گوش مي كردم و تعجب مي كردم كه اين دو شخص به اين احترام را كه در دو مملكت وسيع دو نقطه اول هستند و خداوند بنا بر مصالح و حكمي كه خودش مي داند و بس مظهر جلال و جبروت و قدرت خود قرار داده، چطور دنيا و روزگار و حرص مجبور كرده است كه به يكديگر دروغ بگويند و هر دو بلكه تمام آن جماعت بدانند كه اين دو نفر كه خودشان را به راستي پادشاه مي دانند دروغ مي گويند و از دروغ يكديگر خوشحال باشند و اسمش را پلتيك دولتي بگذارند ».

از سفرنامه علي خان ظهيرالدوله به سنت پترزبورگ در معيت احمدشاه قاجار ، تيرماه 1297 شمسي

۱۳۵۳: انجمن حسابداران خبره ایران

نشان‌واره انجمن حسابداران خبره ایران یکی از شاهکارهای مرتضی ممیز است. وی دربارهٔ طراحی این نشان‌واره می‌گوید: «نشانه «انجمن حسابداران خبره ایران» اولین کاری بود که به شیوه مونوگرام ساختم، زیرا طرح برای موضوع حسابداران کاری مشکل بود و هر نقشی که می‌ساختم ممکن بود مورد تفسیر و خیال‌پردازی‌های گوناگون قرار گیرد. این بود که پس از مدتی طراحی و مطالعه ملاحظه کردم حروف اول کلمات عنوان انجمن از حروفی تشکیل شده [است] که به خوبی می‌تواند ریتم جالبی را به وجود آورد و این نشانه به وجود آمد.»
⬇⬇@artnegarshid

در سال 1343 «انجمن اسلامی ولی عصر» در قم، با همت حجت الاسلام شیخ حسن نوری همدانی شکل گرفت و تا سال 1356 فعالیت داشت. این کتاب خاطرات افرادی است که در این انجمن رفت و آمد داشتند. جزئیات زیادی در باره مرحوم نوری، فعالیت های فرهنگی داخل این انجمن و یک تجربه جالب از یک انجمن اسلامی مدل پیش از انقلاب است. تابستان 1400 در 382 صفحه منتشر شده است. خانه پلاک 29 نام کتاب، خانه ای است که مرحوم نوری در آن زندگی می کرد و همزمان مرکز فعالیت انجمن بود بسیاری از افرادی که در این انجمن بودند، بعد از انقلاب، مسوولیت هایی در قم و ... داشتند.

سلام علیکم
دوستان مستحضرند که کتب و نسخ مختلف خطی در هند فراوان است. مکرر در کشورهای اروپای غربی برگه هایی از این کتب را دیده ام که از مبدا هندوستان آورده اند و با قیمت های ناچیز به فروش می رسانند (هر برگه گاه یک و گاه دو الی سه یورو).

نکته عجیب و تاسف بار آن که بر روی این برگه ها که بعضا مزین و متبرک است به آیاتی از قرآن مجید و...، تصاویری مستهجن به سبک نگارگری هندی می کشند و اروپایی های چشم و دل سیر! با ولعِ تمام آنها را ابتیاع می کنند.

تصویری که لطف فرموده اید ظاهرا مراسمِ پختِ آشِ نذری است و خداوند به نقاش خیر بدهد که از آنها که عرض شد نکشیده☺️🌷