جستاری در اسناد کهن

تفاوت سبک ابن سینا، بیرونی و مجلسی از نظر استاد مطهری:

سبك ابو ريحان بيرونى و سبك بو على سينا اين است كه سبك بو على سينا منطقىِ ارسطويى است ولى سبك ابو ريحان بيرونى بيشتر حسى و تجربى بوده است، با اينكه اينها معاصرِ هم و هر دو هم نابغه هستند. يك نفر سبكش عقلى است.
ديگرى سبكش نقلى است. بعضى اصلًا سبك عقلى هيچ ندارند، در همه مسائل اعتمادشان فقط به منقولات است؛ غير از منقولات، ديگر به هيچ چيز اعتماد ندارند. مثلًا مرحوم مجلسى اگر طب هم بخواهد بنويسد، مى‏خواهد طبى بنويسد بر اساس منقولات؛ و چون تكيه ‏اش روى منقولات است، خيلى اهميت هم نمى ‏دهد به صحيح و [سقيمش‏] يا لااقل در كتابهايش همه را جمع مى ‏كند. اگر مى ‏خواهد در سعد و نحس ايام هم بنويسد، باز به منقولات استناد مى ‏كند. يكى سبكش منقول است، يكى سبكش معقول است، يكى سبكش حسى است، يكى سبكش استدلالى است، يكى سبكش به قول امروزيها ديالكتيكى است يعنى اشياء را در جريان و حركت مى‏ بيند، يكى سبكش استاتيك است يعنى اصلًا حركت را در نظام عالم دخالت نمى ‏دهد.
(سیری در سیره نبوی در: مجموعه آثار: 16/52)

امیر المومنین علی صلوات الله و سلام الله علیه میفرمایند: بین حق و باطل چهار انگشت فاصله است، یعنی از چشم تا گوش! آنچه با چشمت دیدی حق است و آنچه را که با گوشت شنیدی اکثرا باطل است!

آيا ابن سينا رسائل اخوان الصفا را خوانده بود؟

از آثار ابن سينا روشن نمی شود که او رسائل اخوان الصفا را خوانده باشد. با اين همه بيهقي در تتمة خود (ص 52 تا 53) می نويسد که پدر ابن سينا گاهی رسائل را می خوانده و در آنها تأمل داشته و ابن سينا هم در کودکی بدين سبب گاهی در رسائل نظر می کرده و در آنها تأمل می کرده است. اين مطلب در نسخه های ديگر شرح حالی که جوزجاني از ابن سينا به دست داده و در آنها شرح حال خودنوشت ابن سينا را می آورد ديده نمی شود. در اين شرح حال (نمونه در نکت يحيی الکشي، ص 10) تنها گفته شده که پدرم دعوت اسماعيلی را پذيرا شده بود و از اسماعيليان قلمداد می شد. او از آنها چيزهایی مانند عقل و نفس شنيده بود و گاه با برادرم که او نيز اسماعيلی شده بود از آن سخن می راندند. ابن سينا اضافه می کند که من سخنانشان را می شنيدم با اينکه بدان باور نداشتم و آن سخنان من را قانع نمی کرد با اينکه من را به دعوت اسماعيلی فرا می خواندند. ابن فندق ظاهرا در سده ششم اين را به رسائل اخوان الصفا تفسير کرده است. سببش را نمی دانيم؛ خاصه که خود او در تتمة آنگاه که در فصلی مستقل از رسائل اخوان الصفا ياد می کند از اينکه آن رسائل ماهيتی اسماعيلی دارند حرفی به ميان نمی آورد. اما می دانيم که از اواخر سده پنجم قمری برخی اين رسائل را نوشته اسماعيليه می دانسته اند. اين عقيده البته عموميیت نداشت. هر چه هست احتمالا ابن فندق آنچا که ابن سينا می گويد پدرم از عقل و نفس به شيوه اسماعيليان سخن می گفت آن را با رسائل که در آن از اين موضوعات بحث شده تطبيق داده است.
آقای ديميتری گوتاس در کتاب ابن سينا و سنت ارسطویی (ص 221 تا 222 پاورقی) نيز همين موضوع را به صورت خيلی گذرا بررسی کرده و اشاره کرده که بيهقی دچار اشتباه شده.

ضرورت برگزاری کنفرانس جهانی هزارمين سالگرد درگذشت ابو ريحان بيرونی

سال گذشته هزارمين سالگرد مرگ ابو ريحان بيروني بود. ابو ريحان يک دانشمند عادی نيست. در کل تاريخ تمدن اسلامی همانند او بسيار کم داشته ايم. فقط می توان او را با ابن سينا و خواجه طوسي مقايسه کرد. ابو ريحان فرزند تمدن اسلامی و ايرانی است. عالمی است شيعی و زيدی مسلک (در اين باره در جای ديگر نوشته ام) و نوشته هايش راهنمای شيوه تحقيق علمی در جهان اسلام و سنت قدمایی ماست. مفاوضات او با ابن سينا خيلی ارزشمند است. هزارمين سالگرد مرگ او فرصتی است برای بازانديشی در ميراث او و تصحيح مجدد نوشته ها و آثارش. هنوز هم دير نشده می توان برای برگزاری چنين بزرگداشتی در سطح جهانی فکر کرد. خوب است استاد دکتر رسول جعفريان در اين زمينه پيشقدم شوند.

ضرورت برگزاری کنفرانس جهانی هزارمين سالگرد درگذشت ابو ريحان بيرونی

یک سال و اندی پیش درست هزارمين سالگرد مرگ ابو ريحان بيروني بود. ابو ريحان يک دانشمند عادی نيست. در کل تاريخ تمدن اسلامی همانند او بسيار کم داشته ايم. فقط می توان او را با ابن سينا و خواجه طوسي مقايسه کرد. ابو ريحان فرزند تمدن اسلامی و ايرانی است. عالمی است شيعی و زيدی مسلک (در اين باره در جای ديگر نوشته ام) و نوشته هايش راهنمای شيوه تحقيق علمی در جهان اسلام و سنت قدمایی ماست. مفاوضات او با ابن سينا خيلی ارزشمند است. هزارمين سالگرد مرگ او فرصتی است برای بازانديشی در ميراث او و تصحيح مجدد نوشته ها و آثارش. هنوز هم دير نشده می توان برای برگزاری چنين بزرگداشتی در سطح جهانی فکر کرد.

دروس شرح اشارات و تنبیهات ابن سینا
ابن سینا
الإشارات و التنبیهات از مشهورترین کتاب‌های شیخ الرئیس، ابو علی سینا است که آن را در دو بخش منطق و فلسفه، به زبان عربی به رشته تحریر در آورده است. این کتاب را شاید بتوان یکی از مهم‌ترین آثار علوم عقلی دانشمندان نیز به حساب آورد که در طول چندین قرن همواره مورد توجه علما و محققان علوم بوده‌است.

دروس شرح اشارات و تنبیهات ابن سینا
ابن سینا
الإشارات و التنبیهات از مشهورترین کتاب‌های شیخ الرئیس، ابو علی سینا است که آن را در دو بخش منطق و فلسفه، به زبان عربی به رشته تحریر در آورده است. این کتاب را شاید بتوان یکی از مهم‌ترین آثار علوم عقلی دانشمندان اسلامی نیز به حساب آورد که در طول چندین قرن همواره مورد توجه علما و محققان علوم اسلامی بوده‌است.

مخزن کتاب

👆👆👆

🇮🇷🇩🇪

به مناسبت گرامیداشت روز ابوعلی سینا و روز پزشک

مستند "پزشکان خلفا"

این مستند تولید شبکه فونیکس Phoenix آلمان است که به تاریخ پزشکی و سرچشمه علم پزشکی می پردازد.
این فیلم با معرفی شخصیت برتر پزشکی دنیا ابو علی سینا و تصاویری از گیاهان موجود در کوه های زاگرس ایران شروع می شود.
یوهانس مایر Johannes Meier یک تاریخ پژوه در علم پزشکی است که به دنبال ردپای ابوعلی سینا از کوه های زاگرس تا قدیمی ترین کتابخانه‌های آلمان و منابع مکتوب می گردد. در منابع کتابخانه ای شهر وورتسبورگ نیز مانند بسیاری از کتابخانه های حاوی نسخ با ارزش پزشکی جهان، آثار غنی ابو علی سینا به چشم می خورد.
قسمت هایی از این مستند در مسجد جامع قدیمی اصفهان تولید شده است.
در این مستند از شخصیت و علم ابو علی سینا چنین آمده:
آثار علمی این پزشک ایرانی ابتدا به زبان لاتین ترجمه شد و تا چندین قرن جزو منابع اصلی دانشگاه ها و محفل های علمی و تجربی اروپایی ها به شمار می آمد. آوازه این پزشک توانمند تا امروزه در شرق هنوز زنده است. بسیاری از پرسش‌های پزشکی وجود دارند که هیچ کس بجز ابو علی سینا قادر به پاسخ به آن نبود. ابو علی سینا نابغه ای است که تا امروز دنیا از دانش آن در شگفت است.
یوهانس مایرز برای شناخت ابو علی سینا به ایران و به قلب پایتخت ایران و عطاری های آنجا سفر می کند و همچنین برای فهم بهتر از علم طب سنتی تلاش می نماید.

روز پزشک مبارک 💐💐💐


@kultur

📜هم آخور و هم توبره!

🔻علی ابراهیم پور در واکنش به انتشار کتاب «منظومه فکری آیت الله العظمی خامنه ای» به قیمت 110 هزارتومان توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نوشت:

🔹با نامه بیت، پژوهشگاه از شورای انقلاب فرهنگی مجوز گرفت؛ آقایان هیئت علمی شدند. بودجه رسمی دولتی دارند و حقوق می‌گیرند. به عنوان وظیفه‌ی هیئت علمیشان در یک موسسه پژوهشی، وظیفه نگارش و تحقیق دارند. ادعای تولید علمشان، گوش فلک را کر کرده. چندین نشریه‌ی دارای گرید علمی-پژوهشی دارند که سرقفلی همه‌شان به نام خودشان است و فاصله‌ی دریافت تا پذیرش مقاله‌هایشان، کمتر از یک ماه. با این حال، به تولیدات مکتوبشان هم که می‌رسد، تا آنجا که می‌توانند، خریدار را می‌دوشند! قیمت‌های کتاب‌هایی که خیلی‌هایشان کتاب‌سازی است تا تحقیقات پُخته‌ی علمی، از کتاب‌های درجه‌یکی که پژوهش‌گرش از پشت جلد روزگار می‌گذراند بسیار بیشتر است! جالب است که علاوه بر مدیرگروهی و مدیرمسئولی، عضو شورای سیاست‌گذاری هم هستند! خب بفرمایید شما که در سیاست‌گذاری قیمت محصولات مرکز تابعه‌ی خودتان درمانده‌اید، دقیقا دنبال کدام اسلام، کدام فرهنگ، کدام اخلاق و البته کدام تمدن نوین اسلامی هستید؟!


@saraeer

تفاوت سبک ابن سینا، بیرونی و مجلسی از نظر استاد مطهری:

سبك ابو ريحان بيرونى و سبك بو على سينا اين است كه سبك بو على سينا منطقىِ ارسطويى است ولى سبك ابو ريحان بيرونى بيشتر حسى و تجربى بوده است، با اينكه اينها معاصرِ هم و هر دو هم نابغه هستند. يك نفر سبكش عقلى است، ديگرى سبكش نقلى است. بعضى اصلًا سبك عقلى هيچ ندارند، در همه مسائل اعتمادشان فقط به منقولات است؛ غير از منقولات، ديگر به هيچ چيز اعتماد ندارند. مثلًا مرحوم مجلسى اگر طب هم بخواهد بنويسد، مى‏خواهد طبى بنويسد بر اساس منقولات؛ و چون تكيه ‏اش روى منقولات است، خيلى اهميت هم نمى ‏دهد به صحيح و [سقيمش‏] يا لااقل در كتابهايش همه را جمع مى ‏كند. اگر مى ‏خواهد در سعد و نحس ايام هم بنويسد، باز به منقولات استناد مى ‏كند. يكى سبكش منقول است، يكى سبكش معقول است، يكى سبكش حسى است، يكى سبكش استدلالى است، يكى سبكش به قول امروزيها ديالكتيكى است يعنى اشياء را در جريان و حركت مى‏ بيند، يكى سبكش استاتيك است يعنى اصلًا حركت را در نظام عالم دخالت نمى ‏دهد.
(سیری در سیره نبوی در: مجموعه آثار: 16/52)

روزى در مجلس سلطان محمود [غزنوی]، مردى از بلاد ترك حاضر آمد و حكایت كرد كه در آن سوى دریا در قطب شمالى زمین، خورشید گرد زمین مى ‏چرخد به گونه‏ اى كه شب و روز از یكدیگر متمایز نیستند.
سلطان، چنان كه عادت او بود، او را به الحاد و قرمطى بودن متهم كرد و خواست كه او را عقوبت كند.
ابو نصر بن مشكان‏ گفت: این مرد چیزى را مى‏گوید كه خود به چشم خود دیده است. و این آیه را خواند: «وجدها تطلع على قوم لم نجعل لهم من دونها سترا».
سپس سلطان از ابو ریحان پرسید. ابو ریحان به وجه اختصار و به طریق اقناع به توصیف وضع زمین و خورشید پرداخت و سلطان به خوبى گوش مى‏ داد
(معجم الادباء: 2/ 109).

💠 به فرزندم سید محمد باقر صدر بگو...

🔸 شیخ محمد رضا نعمانی از همراهان شهید صدر:

مادر شهید صدر قضیه عجیبی را برای من تعریف کرد:

شهید صدر در آغاز حیات علمی‌اش هر روز به حرم امام علی علیه‌السلام شرفیاب می‌شد و پس از زیارت و اقامه نماز، جایی در حرم می‌نشست و به مسائل علمی پیچیده‌ای که در ذهن داشت، فکر می‌کرد و از آن حضرت برای حل آن‌ها کمک می‌گرفت و می‌گفت در حرم امام علی علیه‌السلام حل هیچ مسأله‌ای برای من سخت نیست.

اما مدتی نتوانست به حرم مطهر برود و کسی هم از این موضوع مطلع نبود تا این‌که خدمت‌کار پدر شهید صدر ـ که بعد از وفات پدر در خدمت شهید صدر نیز ماند و برای رضای خدا و بی‌آن‌که مزدی بگیرد کار می‌کرد ـ آن را فاش کرد.

او در عالم رؤیا امیرالمؤمنین علیه‌السلام را دید که به او فرموده بود: «به فرزندم سید محمد باقر صدر بگو چرا حضور در درس ما را قطع کردی؟»

او وقتی از خواب بیدار می‌شود خوابش را برای شهید صدر تعریف می‌کند.

شهید صدر بعد از شنیدن این خواب فاش می‌کند که عادت داشته هر روز پشت ضریح بنشیند و به مسائل علمی فکر کند. از آن روز ایشان دوباره عادت خود را از سر گرفت و تا آخرین روز قبل از حصر آن را ادامه داد.

🔺 بنگرید به: شهید الأمة وشاهدها، ج ۱، ص ۱۰۶

🆔 @shahidsadr