✍ علیرضا عضدالملک / حسن مرسلوند
┄═•❁ @Y_1360 ❁•═┄
✅آغاز به كار واحد احياي ميراث در پژوهشكده حج و زيارت
به تازگي با عنايت رياست محترم پژوهشكده حج و زيارت جناب آقاي دكتر علياكبر ضيائي، واحد احياي ميراث در اين پژوهشكده آغاز بهكار كرده است. به منظور آشنايي بيشتر با اين واحد و برنامهها و فعاليتهاي آن، مصاحبهاي با مسئول آن جناب آقاي احمد خامهيار انجام دادهايم.
ابتدا خودتان را معرفي و توضيحاتي درباره نوع فعاليتهاي علمي و پژوهشيتان ارائه بفرماييد.
پاسخ:با سلام و تشكر؛ بنده احمد خامهيار هستم. در حال حاضر دانشجوي دكتري تاريخ و تمدن ملل اسلامي در دانشكده الهيات دانشگاه تهران و در حال كار روي تز دكتري هستم. در پژوهشكده حج و زيارت هم به عنوان مسئول واحد احياي ميراث و مدير گروه اماكن و جغرافياي دانشنامه حج و حرمين حرمين مشغول به كار هستم. حوزه تخصصي پژوهشي بنده، سابقاً اماكن مقدس اسلامي بوده؛ اما چند سالي است كه در زمينه تاريخ و ميراث و متنپژوهي، فعاليت پژوهشيام را ادامه ميدهم و موضوع تز دكتري بنده، تصحيح يك متن تاريخي متعلق به دوره مملوكي است. تا بهحال از بنده حدود شش كتاب و نزديك به هفتاد مقاله علمي در نشريات علمي و تخصصي منتشر شده است كه بيشتر تأليفات بنده در همين پژوهشكده حج آماده شده و از سوي نشر مشعر منتشر شده است و عناوين آنها عبارت است از: آثار پيامبر (ص) و زيارتگاههاي اهل بيت (ع) در سوريه؛ زيارتگاههاي عراق؛ قنبر غلام علي (ع)؛ و محمد بن اسماعيل بن امام جعفر صادق (ع).
ضرورت فعاليت در حوزه احياي ميراث چيست؟
پاسخ:ميراث مكتوبي كه امروز به دست ما رسيده، آينه تمامنماي انديشه و فرهنگ و تمدن اسلامي است و ابعاد مختلف علمي و فكري تمدن اسلامي را نشان ميدهد. منابع و زيربناي بسياري از مطالعات و پژوهشها درباره اسلام و تمدن اسلامي، ميراث مكتوبي است كه در شاخهها و موضوعات مختلف علوم اسلامي باقي مانده است. قطعاً شناسايي و استخراج و تصحيح و نشر اين ميراث، افقهاي جديدي را در پيش روي پژوهشگران حوزه مطالعات اسلامي باز ميكند و به روشن شدن ابعاد ناشناختهاي از تاريخ، فرهنگ و اعتقادات مسلمانان كمك ميكند. كه اينكه بسياري از مؤسسات پژوهشي معتبر داخلي و خارجي كه در حوزه مطالعات اسلامي كار ميكنند، بخشي از كار خود را به حوزه احياي ميراث و فعاليتهاي مرتبط با آن همچون نسخهپژوهي و متنپژوهي اختصاص ميدهند، اهميت اين مسئله را نشان ميدهد.
http://yon.ir/OQw27
🆔 @manuscript
⚡️شماره 92 نشریه میقات حج ویژه تابستان 1394، که به تازگی توسط پژوهشکده حج و زیارت منتشر شده است شامل مقالات زیر است:
- فرآیند انتقال آموزه های اخلاقی و تربیتی در حج / شعیب یاری و زهرا معینی
- بررسی فقهی شرایط نایب در حج (2) / تقی واردی
- بررسی فقهی حج کودکان / ولی الله ملکوتی فر و اعظم السادات کوشکی و علی حمزه
- خفتگان در بقیع (21) / علی اکبر نوایی
- حرم مطهر نبوی: پژوهشی تاریخی اسنادی (بخش دوم) / احمد محمد شعبان و ابراهیم محمد الجهنی، ترجمه حامد فقیهی
- راه عتبات به حج و هزینه های آن (بخشی از رساله مسالک السالکین) / کیکاووس میرزا، فرزند فتحعلی شاه؛ به کوشش رسول جعفریان
- بررسی تاریخی روابط ایران و عربستان در موضوع حج / پژوهشکده حج و زیارت
💥 کمک هزینه پژوهشکده حج و زیارت برای پایان نامه های نوشته شده در موضوع "حج"، "زیارت" و "نقد وهابیت"
پژوهشکده حج و زیارت در راستای حمایت از پایان نامه های دانشگاهی و حوزوی و نیز تکمیل و به روزرسانی منابع کتابخانه تخصصی حج و زیارت، به پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری و نیز رساله های سطح سه و چهار حوزه های علمیه که در موضوعات مرتبط با حج، زیارت و نقد وهابیت نوشته شده اند، کمک هزینه ای تا سقف یک میلیون و دویست هزارتومان (بنا به تشخیص شورای پژوهشی پژوهشکده ) اعطا می کند.
پژوهشگران و علاقمندان، در صورت تمایل، دو نسخه از پایان نامه خود را برای پژوهشکده به نشانی: قم، خیابان سمیه، بین کوچه 26 و 28 ارسال نمایند. نیز جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانند با شماره تلفن 02537740800 تماس حاصل نمایند
انتشار دفتر اول میراث حج و حرمین شریفین
خوشبختانه در چند دهه اخیر، توجه ویژه و اقبال فراوانی از سوی پژوهشگران میراث اسلامی و علوم دینی، به شناسایی، معرفی و تصحیح متون دینی مرتبط با حوزه حج و حرمین شریفین معطوف شده است. در نتیجه آن، بسیاری از میراث مکتوب مرتبط با این حوزه، همچون رسالههای مناسک حج، سفرنامههای حج و نیز تواریخ مکه و مدینه، تصحیح و منتشر شده است.
با این حال، نظر به عنایت ریاست محترم پژوهشکده حج و زیارت، جناب آقای دکتر علیاکبر ضیائی، مبنی بر ورود جدّیتر و قویتر این پژوهشکده به حوزه تصحیح و احیای میراث مکتوب، مقرّر شد تا متون و رسالههای منتشر نشدهای که لزوماً از حجم بالایی برخوردار نیست و امکان چاپ آن به صورت کتاب مستقل وجود ندارد، در قالب جنگ یا مجموعهای پیاپی به عنوان «میراث حج و حرمین شریفین»، منتشر شود و در عین حال، دربرگیرنده مقالههایی در زمینههای متنپژوهی، کتابشناسی و نسخهپژوهی نیز باشد.
دفتر نخست این مجموعه، به موضوع میراث حج فارسی تا آغاز دوره صفوی اختصاص یافته است. این دفتر دربرگیرنده سه متن تصحیح شده، شامل یک حجنامه منظوم و دو رساله فارسی مناسک حج، که هر یک از جهاتی اهمیت دارد، و نیز دو مقاله در حوزه متنپژوهی و نسخهشناسی و همچنین گزارشی از آثار تراثی منتشر شده از سوی پژوهشکده حج و زیارت است.
دفتر اول میراث حج و حرمین شریفین به کوشش احمد خامهیار، در 318 صفحه به قطع وزیری، در پاییز 1399 از سوی نشر مشعر منتشر شده و همه مراحل آمادهسازی آن در پژوهشکده حج و زیارت انجام شده است.
https://t.me/miras_hzrc
نسخه خطی حجنامه احمد در کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی
حجنامه منظومهای است به فارسی، از سرایندهای به نام احمد. این منظومه همچون فتوح الحرمینِ محيی لاری و ظاهراً به پیروی از آن، در بیان مناسک حج به روش اهل سنت، و فلسفه و اسرار معنوی آن، و زیارت حرمین شریفین و مساجد و مزارات متبرکه مکه و مدینه سروده شده است. سراینده، این منظومه را در سفر حج خود در سال 955ق، در مکه مکرمه سروده و در آن، سلطان سلیمان عثمانی را ستایش کرده است.
از این منظومه تنها یک نسخه خطی سراغ داریم که به شماره 9567 در کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی قم نگهداری میشود. این نسخه دارای 48 برگ بوده و هر صفحه در 15 سطر و به خط نسخ کتابت شده است. اگرچه نام کاتب و سال کتابت نسخه مشخص نیست، اما قدمت نسخه از نیمه سده دهم و از زمان حیات سراینده یا نزدیک به دوره حیات وی حدس زده میشود. در صفحه نخست منظومه سرلوح زیبایی به چشم میخورد.
از احوال سراینده حجنامه آگاهی چندانی در دست نیست؛ اما چنانکه از متن منظومه برمیآید، او از اهل سنّت بوده که پس از روی کار آمدن صفویان در ایران، به حرمین و دیار عثمانی مهاجرت کرده است. گفتنی است در فهرست نسخ خطی کتابخانه مرعشی، با استناد به وجود تعبیر «مسکین» در متن منظومه، نام یا تخلّص سراینده، مسکین پنداشته شده؛ در حالیکه شاعر چند بار از خود به نام «احمد» یاد کرده است.
نسخه حجنامه همانند نسخههای فتوح الحرمین، با نگارههای مساجد و مکانهای مقدس حرمین شریفین آراسته شده است. در این نسخه 15 نگاره با موضوعات زیر ترسیم شده: قبرستان معلا، مسجدالحرام، مَسعا (صفا و مروه)، مسجد ابراهیم (ع)، عرفات، مشعر الحرام، مِنا و مسجد خیف، مسجدالنبی و مزار رسول خدا (ص)، مزار حضرت فاطمه (س)، قبرستان بقیع، قبر عثمان بن عفّان، مسجد قبا، کوه احد و مزار حضرت حمزه و شهدای اُحُد، مساجد احزاب.
#حج_نامه احمد به کوشش #امید_سروری تصحیح و در دفتر نخست #میراث_حج_و_حرمین_شریفین (به کوشش: احمد خامهیار، تهران: #مشعر ، 1399) ـ از تولیدات #پژوهشکده_حج_و_زیارت ـ منتشر شده است.
https://t.me/miras_hzrc
📚
🔴بقیع در آیینه تاریخ
پژوهشکده حج و زیارت
مجموعه مقالات تاریخی منتشر شده در فصلنامه میقات حج، پیرامون بقیع
#کتاب
#بقیع
@AlBasatin
📚 بررسي تاريخي روابط ايران و عربستان در موضوع حج
میقات حج، شماره 92، صفحه 160-186
▫️نوشتة حاضر، خلاصه و چکيده اي است از يک پژوهش ارزشمند با عنوان «مناسبات ايرانيان با حجاز در ادوار مختلف اسلامي» که توسط جناب آقاي دکتر سيد محمود ساماني، عضو گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت، انجام شده است.
اکنون به بهانه وقايعي که ميان ايران و عربستان رخ داده و در روابط اين دو کشور تأثيرگذار بوده، خلاصه ای از مقاله يادشده تهیه شده که تقديم اعضای کانال می شود. در ادامه متن کامل این مقاله آمده است.🔰🔰🔰
تأملی در مسیر کاروان اسرای اهل بیت (ع)
چکیده: مسیر جغرافیایی کاروان اسرای اهل بیت (ع) از کوفه تا شام، از موضوعات تاریخی مرتبط با مسئله اربعین حسینی است که درباره آن، میان پژوهشگران اختلاف نظر وجود دارد و هر یک از آنان، یکی از سه مسیر مستقیم (از طریق بادیه شام)، میانی (به موازات رود فرات) و سلطانی را به عنوان مسیرِ کاروان اسرا برگزیدهاند. در این نوشتار با اشاره به وجود زیارتگاههای متعددی منسوب به سر امام حسین (ع) و دیگر شخصیتهای اهل بیت (ع)، که در سده ششم هجری در شهرهای واقع در طول مسیر سلطانی وجود داشته، نتیجه گرفته شده که این مسیر، در سدههای اولیه هجری، به عنوان مسیر احتمالی کاروان اسرای اهل بیت (ع) مشهور بوده است.
http://ganjineh.kateban.com/post/3422
https://t.me/ganjineh_channel
📓🖊📓🖊📓🖊📓🖊📓🖊📓
🖊
📓
🖊
#مکتبة_البقیع
📚 دانشنامه بقیع شریف؛
📓درباره کتاب:
دانشنامه بقیع شریف، دارای ۱۷۰۰ مدخل درباره ابعاد مختلف بقیع و در ۷۴۸ صفحه دوستونی و در قطع وزیری به همت محمد نوری منتشر شده است.
◽️ به همراه این کتاب، لوح فشرده ای شامل مدارک و برخی از متون درباره بقیع در ۱۰۵۰ صفحه، ۴۴۵ قطعه تصویر از بقیع و یک فیلم مستند درباره بقیع آمده است.
🔳 دانشنامه بقیع، آبادانی و عمران آن و سپس تخریب و از بین بردن عمدی بناها و آثار بسیار ارزشمند این سرزمین را به روش مستند نشان می دهد.
🔘 این دانشنامه برای اولین بار درصدد است با شیوه نوشتاری ساده و روان، اطلاعات مرتبط به بقیع را برای عموم عرضه کند. این دانشنامه هم منعکس کننده رخدادها و حوادث تاریخ طولانی بقیع است. از این رو قلمرو عینی را در سر فصل های ذیل عرضه می کند که به اختصار عبارتند از:
🔹 تاریخ تحولات و حوادث؛
▫️جغرافیا؛
🔹علوم قرآنی (قاریان و مفسران مدفون، رخدادهای قرآنی)؛
▫️علوم حدیث؛
🔹مزارات و بقاع و تذکرةالمقابر؛
▫️فقه و حقوق؛
🔹کلام و عقاید (جریان های افراطی و اعتدال)؛
▫️ملل و نحل (ردیه و دفاعیه نگاریها، منازعات، انشعابات فرق)؛
🔹ادیان (یهود، مسیحیت، دیگر ادیان)؛
▫️اقتصادی (ذخائر و گنجینهها، خسارتهای ناشی از تخریب)؛
🔹دوره جاهلیت (ایام بقیع، اشعار دوره قبل از اسلام، معارک)؛ ق
▫️ضریح سازی؛
🔹معماری ساختمانهای بقیع.
🖊 درباره مؤلف:
محمد نوری، حائز رتبه پژوهشگر برتر در تحقیقات اسلامی و حائز کتاب برتر سال در مراسم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران می باشد و هم اکنون مدیر دفتر فرهنگ معلولین است.
📓 دانشنامه بقیع شریف، دکتر محمد نوری؛
🏴 @Boghatolmobarakah
🖊
📓
🖊
📓🖊📓🖊📓🖊📓🖊📓🖊📓
فردا (پنج شنبه 20 تیر) در پژوهشکده حج و زیارت نشستی تخصصی [در واقع همایشی] در زمینه عراق و حج و حرمین برگزار خواهد شد. من به امید خدا مقاله ای با عنوان «سنت زیارت عتبات عالیات به عنوان بخشی از آداب معنوی سفر حج» ارائه خواهم داد که برای اطلاع عزیزان، چکیده آن را در زیر می آورم:
از سده سوم و چهارم هجری و با ساخت بناهای بزرگی بر قبور مطهر امام علی (ع) و امام حسین (ع) و سایر امامان مدفون در عراق، این مشاهد مقدس به تدریج مورد توجه و اهتمام روزافزون عموم مسلمانان قرار گرفت. در آن دوره شهرهای بغداد و کوفه دو مبدأ بسیار مهم برای سفرهای حج بود و بسیاری از کاروانهایی که از سرزمینهای شرقی اسلامی همچون ایران، خراسان و آسیای میانه راهی سفر حج میشدند، در مسیر خود از خاک عراق عبور میکردند و گاه در میانه مسیر، دو حرم مطهر امام علی (ع) و امام حسین (ع) را نیز زیارت میکردند. در پژوهش حاضر شواهد تاریخی متعددی از لابهلای منابع و متون مکتوب، همچون لطائف الاذکار ابن مازه، و نیز اسناد تصویری کهن همچون طومارهای گواهینامه حج و طومارهای زیارتی شیعی، ارائه شده است که نشان میدهد زیارت عتبات عالیات به تدریج با سفرهای حج مسلمانان شماری از سرزمینهای اسلامی ارتباط یافته است و بسیاری از کاروانهای حجگزارانی که در مسیر خود از عراق عبور میکردند، به عنوان بخشی از آداب معنوی سفر حج خود، به زیارت مشاهد ائمه (ع) در عراق، به ویژه دو آستان مقدس علوی و حسینی، مقیّد بودهاند.
https://t.me/ganjineh_channel
#کتابهای_پژوهشکده_حج_و_زیارت
بقیع در آینه تاریخ: مجموعه مقالات فصلنامه "میقات حج" پیرامون بقیع
نوشته جمعی از نویسندگان، تهیه شده در پژوهشکده حج و زیارت، 284صفحه، مهر 1394
، وزیری
این کتاب شامل هشت مقاله درباه بقیع و ابعاد آن است که قبلا در فصلنامه «میقات حج» منتشر شده است. اطلاعات مقالات عبارتند از: «مزار بقیع» نوشته علی اکبر حسنی؛ «تخریب بقیع به روایت اسناد» نوشته سیدعلی قاضی عسکر؛ «تاریخ حرم ائمه بقیع» نوشته محمدصادق نجمی؛ «حرم جناب ابراهیم فرزند رسول خدا(ص)» نوشته محمدصادق نجمی؛ «حرم همسران و دختران رسول خدا(ص)» نوشته محمدصادق نجمی؛ «بقعه عقیل بن ابی طالب و ابوسفیان بن حارث» نوشته محمدصادق نجمی؛ «بقعه حلیمه سعدیه و صفیه عمه رسول خدا(ص)» نوشته محمدصادق نجمی؛ «بقعه اسماعیل فرزند امام صادق (ع)» نوشته محمدصادق نجمی.
#متن_کامل_کتاب 👇👇
سنّت زیارت عتبات عالیات به عنوان بخشی از آداب معنوی سفر حج
احمد خامه یار
چکیده: مشاهد مقدّس امام علی (ع) و امام حسین (ع) و دیگر امامان مدفون در عراق، با ساخت بناهای بزرگ بر آنها در سده سوم و چهارم هجری، رفتهرفته مورد توجه و اهتمام روزافزون عموم مسلمانان قرار گرفت. در آن دوره، شهرهای بغداد و کوفه، دو مبدأ بسیار مهم برای سفرهای حج بود و بسیاری از کاروانهایی که از سرزمینهای شرقی اسلامی همچون ایران، خراسان و آسیای میانه راهی سفر حج میشدند، در مسیر خود از خاک عراق میگذشتند و گاه در مسیر، دو حرم مطهر امام علی (ع) و امام حسین (ع) را نیز زیارت میکردند. پژوهش حاضر، بر آن است تا به شیوه توصیفی و با استقصای حداکثری شواهد و مدارک تاریخی شامل متون و منابع مکتوب (همچون راهنمانگاریها و سفرنامههای حج) و اسناد تصویری کهن (نظیر طومارهای گواهینامه حج و طومارهای زیارتی شیعی)، نشان دهد که زیارت عتبات عالیات، به تدریج با سفرهای حج مسلمانانِ شماری از سرزمینهای اسلامی ارتباط یافته است و بسیاری از کاروانهای حج که در مسیر خود از عراق عبور میکردند، به عنوان بخشی از آداب معنوی سفر حج، به زیارت مشاهد ائمه (ع) در عراق، به ویژه دو آستان مقدس علوی و حسینی، تقید داشتهاند.
https://ganjineh.kateban.com/post/4473
انتشار «دانشنامه بقیع شریف»
«دانشنامه بقیع شریف» عنوان کتابی است که در زمستان سال گذشته، درباره قبرستان بقیع در مدینه منوّره منتشر شده است. این اثر، تألیف جناب آقای محمد نوری است که با همکاری چند تن از پژوهشگران جوان، به صورت یک دانشنامه تخصصی نوشته شده و حاوی حدود 1700 مدخل در موضوعاتِ مختلفِ مرتبط با قبرستان بقیع است.
چنانکه مؤلف در مقدمه کتاب خود اشاره کرده، بقیع قبرستانی منحصر بهفرد با ابعاد، ویژگیها و ظرفیتهای گوناگون است که نوشتن یک دانشنامه درباره آن را اقتضا میکند؛ و با توجه به اینکه مسلمانان با اقدامات خود تا کنون موفق به احیا و بازسازی بقیع نشدهاند، لذا از طریق اطلاعرسانی و آگاهی دادن به نخبگان، لازم است افکار عمومی و نهادهای بینالمللی را نسبت به اهمیت این قبرستان و لزوم احیای آن ترغیب و تحریک کرد.
مدخلهای این دانشنامه سرفصلها و محورهای مختلفی را شامل میشود که مهمترین موضوعات آنها عبارتاند از: تاریخ، جغرافیا، معماری، زیارتگاهها و گنبدهای بقیع، ادعیه و زیارات، اعلام مدفون در بقیع، علوم قرآن و حدیث، فقه و حقوق، کلام و عقاید، ادبیات، سفرنامهها و منابع تاریخی، اسناد و مدارک مهم، موضوع تخریب بقیع و مباحث مرتبط با آن، و سایر موضوعات.
دانشنامه بقیع شریف، اگرچه خالی از اشکالات علمی و محتوایی نیست (از جمله در انتخاب عناوین مداخل و ارجاع به منابع دست دوم در متن مقالات)؛ با این حال با در نظر گرفتن اینکه این اثر گستردهترین کاری است که تا کنون در زمینه قبرستان بقیع ـ به عنوان کهنترین و مقدسترین قبرستان مسلمانان ـ انجام شده، و با توجه به اینکه حجم گسترده و فراوانی از دادهها و اطلاعات مربوط به قبرستان بقیع به صورت یکجا و در قالب یک دانشنامه گردآوری شده است، آن را به کاری با ارزش و قابل ستایش تبدیل میکند.
دانشنامه بقیع شریف در 1050 صفحه به قطع وزیری (شامل پیوست تصاویر)، و همراه با یک لوح فشرده عرضه شده است. شنیدههای شخصی حاکی از آن است که این اثر با هزینه مؤلف انتشار یافته و نام ناشر آن «صحیفه خرد» قم است. برای نویسنده محترم این دانشنامه و همکاران ایشان آرزوی موفقیت دارم.
احمد خامهیار
http://ganjineh.kateban.com/post/2766
آرمیدگان بقیع
نوشته علی اکبر نوایی، تهیه شده در پژوهشکده حج و زیارت، 408صفحه، وزیری.
نشر: فروردین 1395
این کتاب، مجموعه مقالات منتشر شده در 18 شماره نشریه میقات حج است که با عنوان "خفتگان در بقیع" طی سالیان اخیر در این مجله منتشر شده است. در این مقالات که به صورت سلسله وار از شماره 65 این نشریه منتشر شده و تاکنون نیز ادامه دارد، صحابه و بزرگان مدفون در بقیع معرفی شده اند. در این کتاب، این مقالات با تدوین مجددی در پنج بخش دسته بندی شده اند. فصل اول: بقیع و جایگاه آن؛ فصل دوم: صحابه راستین پیامبر (ص)؛ فصل سوم: دیگر صحابه پیامبر؛ فصل چهارم: وابستگان و خویشاوندگان پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)؛ فصل پنجم: همسران پیامبر (ص).
با سلام طبق این خبر درحال تصحیح است:
حجت الاسلام و المسلمين محمد مهدي فقيه محمدي جلالي عنوان كرد: يكي از برنامههاي گروه تاريخ و سيره پژوهشكده حج و زيارت حمايت از پاياننامههاي تاريخي با محوريت حج است. بر اين اساس پاياننامهاي با عنوان حج گذاري در دوره تيموري كه توسط خانم مهناز موسوي مقدم در مقطع كارشناسي ارشد نوشته شده بود و در گروه با اضافات و تصحيحاتي آماده گرديده و در حال حاضر آماده چاپ است.
وي افزود: تصحيح كتابهاي خطي يكي ديگر از فعاليتهاي اين گروه است كه درحال حاضر كتابهاي الدر الثمين في انساب الطالبيين مربوط به علوياني است كه در حجاز، عراق و يا ديگر مناطق اسلامي پراكنده شده اند و مرقدهايي دارند در دست تصحصح و تعليق است. از آنجا كه گروه تاريخ پژوهشكده حج و زيارت به همه زيارتگاهها عموميت دارد چه عراق باشد چه عربستان و چه ديگر كشورهاي اسلامي اگر اين كتاب تصحيح شود و حاشيههاي خوبي به آن اضافه شود بسياري از مراقد علويون در اين كشور ها شناسايي ميشود و كار را براي محققين آسان تر ميكند.
مدير گروه تاريخ و سيره پژوهشكده حج و زيارت تصريح كرد: كتاب خطي ديگري كه بر اساس مصوبه گروه بايد تصحيح شود كتاب نور العين في ذكر مشهد الحسين است. همچنين به اين كتابها بايد كتاب الروضه المستطابه في من دفن بالبقيع من الصحابه را بايد اضافه كرد. اگر چه مولف اين كتاب ناشناخته است اما كتاب بسيار جالبي است كه به مدفونين در بقيع اشاره دارد و نسخه منحصر به فردش نزد ماست كه قرار است توسط گروه تصحيح شود.
وي افزود: الشرف الاعلي في ذكر قبور مقبره باب المعلاه از كتابهاي خطي است كه جمال الدين محمد بن علي قرشي در سال ۸۳۷ هجري نوشته است كه قبرستان حضرت خديجه و ديگر بزرگاني كه در آنجا دفن شده اند را معرفي كرده از ديگر كتابهايي است كه بر اساس مصوبه گروه در دست تصحيح قرار دارد.
خبرگزاری حج 31/ 4/ 92
✅آغاز به كار واحد احياي ميراث در پژوهشكده حج و زيارت
به تازگي با عنايت رياست محترم پژوهشكده حج و زيارت جناب آقاي دكتر علياكبر ضيائي، واحد احياي ميراث در اين پژوهشكده آغاز بهكار كرده است. به منظور آشنايي بيشتر با اين واحد و برنامهها و فعاليتهاي آن، مصاحبهاي با مسئول آن جناب آقاي احمد خامهيار انجام دادهايم.
ابتدا خودتان را معرفي و توضيحاتي درباره نوع فعاليتهاي علمي و پژوهشيتان ارائه بفرماييد.
پاسخ:با سلام و تشكر؛ بنده احمد خامهيار هستم. در حال حاضر دانشجوي دكتري تاريخ و تمدن ملل اسلامي در دانشكده الهيات دانشگاه تهران و در حال كار روي تز دكتري هستم. در پژوهشكده حج و زيارت هم به عنوان مسئول واحد احياي ميراث و مدير گروه اماكن و جغرافياي دانشنامه حج و حرمين حرمين مشغول به كار هستم. حوزه تخصصي پژوهشي بنده، سابقاً اماكن مقدس اسلامي بوده؛ اما چند سالي است كه در زمينه تاريخ و ميراث و متنپژوهي، فعاليت پژوهشيام را ادامه ميدهم و موضوع تز دكتري بنده، تصحيح يك متن تاريخي متعلق به دوره مملوكي است. تا بهحال از بنده حدود شش كتاب و نزديك به هفتاد مقاله علمي در نشريات علمي و تخصصي منتشر شده است كه بيشتر تأليفات بنده در همين پژوهشكده حج آماده شده و از سوي نشر مشعر منتشر شده است و عناوين آنها عبارت است از: آثار پيامبر (ص) و زيارتگاههاي اهل بيت (ع) در سوريه؛ زيارتگاههاي عراق؛ قنبر غلام علي (ع)؛ و محمد بن اسماعيل بن امام جعفر صادق (ع).
ضرورت فعاليت در حوزه احياي ميراث چيست؟
پاسخ:ميراث مكتوبي كه امروز به دست ما رسيده، آينه تمامنماي انديشه و فرهنگ و تمدن اسلامي است و ابعاد مختلف علمي و فكري تمدن اسلامي را نشان ميدهد. منابع و زيربناي بسياري از مطالعات و پژوهشها درباره اسلام و تمدن اسلامي، ميراث مكتوبي است كه در شاخهها و موضوعات مختلف علوم اسلامي باقي مانده است. قطعاً شناسايي و استخراج و تصحيح و نشر اين ميراث، افقهاي جديدي را در پيش روي پژوهشگران حوزه مطالعات اسلامي باز ميكند و به روشن شدن ابعاد ناشناختهاي از تاريخ، فرهنگ و اعتقادات مسلمانان كمك ميكند. كه اينكه بسياري از مؤسسات پژوهشي معتبر داخلي و خارجي كه در حوزه مطالعات اسلامي كار ميكنند، بخشي از كار خود را به حوزه احياي ميراث و فعاليتهاي مرتبط با آن همچون نسخهپژوهي و متنپژوهي اختصاص ميدهند، اهميت اين مسئله را نشان ميدهد.
http://yon.ir/OQw27
🆔 @manuscript
فردا (پنج شنبه 20 تیر) در پژوهشکده حج و زیارت نشستی تخصصی [در واقع همایشی] در زمینه عراق و حج و حرمین برگزار خواهد شد. من به امید خدا مقاله ای با عنوان «سنت زیارت عتبات عالیات به عنوان بخشی از آداب معنوی سفر حج» ارائه خواهم داد که برای اطلاع عزیزان، چکیده آن را در زیر می آورم:
از سده سوم و چهارم هجری و با ساخت بناهای بزرگی بر قبور مطهر امام علی (ع) و امام حسین (ع) و سایر امامان مدفون در عراق، این مشاهد مقدس به تدریج مورد توجه و اهتمام روزافزون عموم مسلمانان قرار گرفت. در آن دوره شهرهای بغداد و کوفه دو مبدأ بسیار مهم برای سفرهای حج بود و بسیاری از کاروانهایی که از سرزمینهای شرقی اسلامی همچون ایران، خراسان و آسیای میانه راهی سفر حج میشدند، در مسیر خود از خاک عراق عبور میکردند و گاه در میانه مسیر، دو حرم مطهر امام علی (ع) و امام حسین (ع) را نیز زیارت میکردند. در پژوهش حاضر شواهد تاریخی متعددی از لابهلای منابع و متون مکتوب، همچون لطائف الاذکار ابن مازه، و نیز اسناد تصویری کهن همچون طومارهای گواهینامه حج و طومارهای زیارتی شیعی، ارائه شده است که نشان میدهد زیارت عتبات عالیات به تدریج با سفرهای حج مسلمانان شماری از سرزمینهای اسلامی ارتباط یافته است و بسیاری از کاروانهای حجگزارانی که در مسیر خود از عراق عبور میکردند، به عنوان بخشی از آداب معنوی سفر حج خود، به زیارت مشاهد ائمه (ع) در عراق، به ویژه دو آستان مقدس علوی و حسینی، مقیّد بودهاند.
https://t.me/ganjineh_channel
انتشار «دانشنامه بقیع شریف»
«دانشنامه بقیع شریف» عنوان کتابی است که در زمستان سال گذشته، درباره قبرستان بقیع در مدینه منوّره منتشر شده است. این اثر، تألیف جناب آقای محمد نوری است که با همکاری چند تن از پژوهشگران جوان، به صورت یک دانشنامه تخصصی نوشته شده و حاوی حدود 1700 مدخل در موضوعاتِ مختلفِ مرتبط با قبرستان بقیع است.
چنانکه مؤلف در مقدمه کتاب خود اشاره کرده، بقیع قبرستانی منحصر بهفرد با ابعاد، ویژگیها و ظرفیتهای گوناگون است که نوشتن یک دانشنامه درباره آن را اقتضا میکند؛ و با توجه به اینکه مسلمانان با اقدامات خود تا کنون موفق به احیا و بازسازی بقیع نشدهاند، لذا از طریق اطلاعرسانی و آگاهی دادن به نخبگان، لازم است افکار عمومی و نهادهای بینالمللی را نسبت به اهمیت این قبرستان و لزوم احیای آن ترغیب و تحریک کرد.
مدخلهای این دانشنامه سرفصلها و محورهای مختلفی را شامل میشود که مهمترین موضوعات آنها عبارتاند از: تاریخ، جغرافیا، معماری، زیارتگاهها و گنبدهای بقیع، ادعیه و زیارات، اعلام مدفون در بقیع، علوم قرآن و حدیث، فقه و حقوق، کلام و عقاید، ادبیات، سفرنامهها و منابع تاریخی، اسناد و مدارک مهم، موضوع تخریب بقیع و مباحث مرتبط با آن، و سایر موضوعات.
دانشنامه بقیع شریف، اگرچه خالی از اشکالات علمی و محتوایی نیست (از جمله در انتخاب عناوین مداخل و ارجاع به منابع دست دوم در متن مقالات)؛ با این حال با در نظر گرفتن اینکه این اثر گستردهترین کاری است که تا کنون در زمینه قبرستان بقیع ـ به عنوان کهنترین و مقدسترین قبرستان مسلمانان ـ انجام شده، و با توجه به اینکه حجم گسترده و فراوانی از دادهها و اطلاعات مربوط به قبرستان بقیع به صورت یکجا و در قالب یک دانشنامه گردآوری شده است، آن را به کاری با ارزش و قابل ستایش تبدیل میکند.
دانشنامه بقیع شریف در 1050 صفحه به قطع وزیری (شامل پیوست تصاویر)، و همراه با یک لوح فشرده عرضه شده است. شنیدههای شخصی حاکی از آن است که این اثر با هزینه مؤلف انتشار یافته و نام ناشر آن «صحیفه خرد» قم است. برای نویسنده محترم این دانشنامه و همکاران ایشان آرزوی موفقیت دارم.
احمد خامهیار
http://ganjineh.kateban.com/post/2766
@Ganjineh_channel
🔴 کشف یک قبرستان تاریخی در مسیر تبریز - ورزقان
🔹 یک قبرستان تاریخی در مسیر تبریز به ورزقان در حین احداث جاده جدید ورزقان کشف شد. قسمتی از قبور در حین خاکبرداری از بین رفته و ما بقی قبرهای باقی مانده نیز در وضعیت خوبی نیستند. در این قبرستان بنا به اظهارات شاهدان و بومی های منطقه، اشیا تاریخی نیز کشف شده که در خصوص اینکه که این قبرستان متعلق به کدام دوره تاریخی است، اطلاعی منتشر نشده است./
کتاب «بهشت بقیع: بازنمایی قبرستان مقدس بقیع بر پایه منابع و مدارک تاریخی و هنری»، جدیدترین اثر علمی من است که سیر تحولات نخستین و مقدسترین قبرستان مسلمانان و روند شکلگیری زیارتگاههای آن را در طول تاریخ بررسی میکند. در این اثر تلاش کردهام تا با مطالعه تطبیقی میان منابع مکتوب (شامل متون تاریخی و سفرنامهها) و مدارک ترسیمی ـ تصویری (شامل نگارههای هنری و عکسهای قدیمی)، وضعیت قبرستان بقیع را پیش از تخریب آن بازنمایی کنم.
کتاب در سه فصل با عناوین: «بقیع در گذر تاریخ»، «نگارههای بقیع» و «عکسهای قدیمی بقیع»، به نگارش درآمده است. فصل نخست کتاب در سه محور، در محور نخست به سیر شکلگیری و توسعه قبرستان بقیع و پیدایش گنبدهای آن تا زمان تخریب آنها به دست وهّابیان، در محور دوم تاریخچه و تحولات معماری گنبد ائمه بقیع (ع)، و در محور سوم نیز به معرفی و تاریخچه سایر گنبدها و زیارتگاههای این قبرستان پرداخته است.
فصل دوم کتاب، آلبومی از نگارههای هنری بقیع در نسخههای خطی و آثار هنری اسلامی است. برای هر نگاره، در کنار اطلاعات نسخهشناسی آنها، شرح دقیقی ارائه شده و سبک ترسیم و شیوه بازنمایی قبرستان بقیع در آن، تحلیل شده است. فصل سوم کتاب، به عکسهای قدیمی بقیع تا پایان دوره عثمانی و پیش از تخریب گنبدهای آن به دست دولت سوم سعودی اختصاص دارد و توضیحاتی اجمالی درباره هر یک از عکسها در بر دارد.
کار پژوهش و نگارش کتاب را در پاییز و زمستان 1395 به سرانجام رساندهام؛ اما به عللی خارج از اراده من، چاپ آن تا بهار امسال به تأخیر افتاده است. کتاب در حال حاضر مراحل پایانی انتشار را طی میکند و به امید خدا در روزهای آینده از زیر چاپ خارج خواهد شد. کتاب بهشت بقیع در 212 صفحه به قطع خشتی، به صورت نفیس و چهار رنگ، با حمایت انجمن میراث اسلامی و از سوی نشر اندیشه میراث منتشر خواهد شد.
#احمد_خامه_یار
#بهشت_بقیع
#تاریخ_معماری
#معماری_اسلامی
#مدینه_منوره
#حرمین_شریفین
رؤیت تصاویری از کتاب در اینجا:
https://www.instagram.com/p/CdTmgfgKC-2/?igshid=MDJmNzVkMjY=
https://t.me/ganjineh_channel
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com