🔸 ترجمة الإمام الحسین علیه السلام از کتاب بغیة الطلب في تاریخ حلب
در سال ۱۳۸۱ در راستای احیاء آثار مرحوم والد، تحقیق کتاب ترجمة الامام الحسین علیه السلام من کتاب بغیة الطلب في تاریخ حلب تألیف ابن عدیم را به پیشنهاد مرحوم شیخ فارس الحسون به انجام رساندم و به سال ۱۳۸۱ توسط انتشارات دلیل ما به چاپ رسید.
والد مکرم طیب الله رمسه در یکی از سفرهای خود به ترکیه و بازدید از کتابخانه توپکاپی سرای بخش ترجمة الامام الحسین (ع) تاریخ حلب را با خط زیبا و خوانا استنساخ و مقابله و تصحیح نموده بود و قصد داشت تا آن را همچون ترجمه الامام الحسن و الامام الحسین علیهما السلام از طبقات ابن سعد تحقیق و منتشر سازد. شایان توجه است که آن زمان هنوز بغیة الطلب منتشر نشده بود. بعدها دوره کامل آن توسط محقق پرتلاش سوری، زنده یاد دکتر سهیل زکار به سال ۱۴۰۸ قمری در دمشق در یازده جلد منتشر شد که البته این بخش هم در ضمن آن بود. اگرچه جلد اول زبدة الحلب، گزیده‌ای از تاریخ حلب، پیش از آن در مصر به کوشش سامی الدهان منتشر شده بود و بخشی از آن توسّط باربیه دومنار و قسمتهایی توسط بلوشه به فرانسه ترجمه شده بود.
مؤلف کتاب ابوالقاسم کمال الدین عمر بن احمد بن ابی جراده معروف به ابن عدیم (۵۸۸ - ۶۶۰ ق) فقیه، مورخ ، ادیب، خطاط و سیاستمدار حلبی است که در عصر خود از عالمان نامدار و ذوفنون بوده است، از جمله در علم حدیث و تاریخ استاد بود. وی در هنر خطاطی هم چیره دست بود به ویژه در خط نسخ که در این فن شهرتی یافت، تا آنجا که زمانی نوشته‌ای از او که از روی خط ابن البواب تقلید شده بود، به قیمتی فراتر از نمونه مشابه آن به فروش رسید (درباره ابن عدیم نک: دبا: ۱/۵۴۶ «آل ابی جراده»). بغیة الطلب في تاریخ حلب معروفترین اثر ابن عدیم است که یافعی (ج۴، ص۱۵۹) آن را در سی جلد و ابن کثیر (ج۱۳، ص۲۳۶) آن را در چهل جلد شناسانده‌اند. این اثر بنا به گفته صاحب کشف الظنون (ج۱، ص۲۹۱) اولین اثر در تاریخ حلب است. این کتاب شامل تراجم علماء و حکام وشخصیت‌ها و همچنین مسائل تاریخ سیاسی و جغرافیایی و مذهبی حلب است و مورد توجه و استفاده اغلب مورخان تا این زمان بوده است. این کتاب گرچه به عنوان تاریخ حلب نگاشته شده است، اما در واقع به نوعی تاریخ اسلام محسوب می‌شود. البته ابن عدیم همچون ابن عساکر محدث نیست، اما رجلی سیاسی است که اهل نظر و تتبع است. اجداد وی تا زمان الب ارسلان سلطان سلجوقی شیعه بوده‌اند وبعد حنفی مذهب شده‌اند.
فوایدی تاریخی در این اثر دیده می‌شود که منحصراً ابن عدیم بیان کرده است. دسترسی او به مهم‌ترین کتابخانه‌های شام و دولت‌های اسلامی مجاور آن، در این امر سهیم بوده است. چه حاکمان دول اسلامی، بعد از آنکه ابن عدیم شهرتی در علوم پیدا نمود، مخازن کتب و اسناد را به راحتی در اختیار او می‌گذاشتند. از دیگر سو مسافرت‌های متعدد به مناطق مختلف و دیدار او با مشایخ عصر و درج مشاهدات و معلومات خود از اشخاص و اماکن جغرافیایی، از دیگر وجوه اهمیت کتاب اوست. از آنجا که بخش مربوط به حضرت سید الشهداء علیه السلام، قابل توجه و چشمگیر بوده است، محقق طباطبایی را بر آن داشته تا آن را به صورتی مستقل و با افزودن تحقیقات و تعلیقات سودمند، منتشر سازد. چنان که بخش‌های مشابه از آثار دیگر را نیز پیشتر در الحسین والسنة منتشر کرده بود.
بنا به نظر استاد یوسفی غروی نام مقتل را نمی‌توان بر این بخش گذاشت. اما مؤلف، تلخیص خوبی از شرح حال امام حسین علیه السلام و مقتل آن حضرت به دست داده است و در بین روایات نقل شده در این کتاب، روایاتی به چشم می‌خورد که می‌توان استفاده‌های مهم تاریخی و کلامی از آنها کرد.
#حلب#امام_حسین#محقق_طباطبائی#بغیة_الطلب#ابن_عدیمhttps://t.me/mtyazdi
