وستان عزیز نسخه پژوه ؛ چند سالی است ما در قطب علمی فردوسی و شاهنامه توانمان را مصروف جمع آوری یک کتابخانه الکترونیک عظیم از نسخ خطی با اولویت نسخ شاهنامه و متون حماسی و سپس ایران شناسی و ادبیات فارسی کرده ایم و یک گنجینه حاوی حدود 50 هزار نسخه به زودی از طریق کتابخانه قطب و سایت آن، از دور و نزدیک، قابل دسترسی همه دوستان خواهد بود. امید که این امکان در کیفیت مطالعات ادبی در ایران تحولی ایجاد کند. دوستانی که اهل نسخه پژوهی هستند ، اگر تصاویر فایلهای خود را در اختیار ما قرار دهند در دسترسی به این مجموعه اولویت خواهند داشت.این مجموعه متعلق به همه است. از شما دوست و همکار عزیز خواهشمندم هم خودتان در صورت امکان مشارکت فرمایید، هم این پیام را برای دیگر دوستانی که به تصاویر نسخ دسترسی دارند بازارسال کنید. راه تماس تلفن و تلگرام با شماره 09155088699 فرزاد قائمی
بخش اول
این مقاله در مجله آینه میراث شماره 57 ص 201-216 به چاپ رسیده
رویکرد تقابلی منظومة صولت فاروقي با شاهنامة فردوسی
سيد علي قاسمزاده*
اميد سُروري**
چكيده
از پيدايش نوع ادبي حماسه در ايران تاكنون، هيچ اثري به عظمت شاهنامه فردوسي سروده نشده است. اهميت و اعتبار اين اثر سترگ ملي، چنان عالمگير گشته است كه هيچ اثر حماسي ايراني پس از فردوسي را نميتوان يافت كه در فضايي رقابتي با شاهنامه قرار نگرفته باشد؛ چنانكه كاربست نظرية «اضطراب تأثير» (Anxiety of influence)، هارولد بلوم و بازخواني سير درزماني ژانر حماسه در ايران نيز به خوبي اين جو اُديپي حاكم بر آثار حماسي را آشكار ميسازد. موضع مقاومت و هويتطلبانۀ برخي از شاهنامهسرايان متأخر در برابر سيطرة هنري و فكري فردوسي يكي از رويكردهاي قابل تأمل حماسهسرايان در برابر اعتبار و مقبوليت خيرهكنندة شاهنامۀ فردوسي است؛ آشوب شاهجهانآبادیِ تورانی، (م 1199ق) سرايندة منظومة گمنام صولت فارقي از جمله اين سرايندگان مدعي است كه تلاش كرده است، مقبوليت خويش را با نفي فردوسي و شاهنامهاش و توهين و استهزا به دست آورد. اين پژوهش به شيوة توصيفي- تحليلي مبتني بر رويكرد نظري بلوم در نظرية «اضطراب تأثير» تلاش كرده است به نحوة تعامل خصمانة توراني با فردوسي و و شاهنامه بپردازد و از نتايج تحقيق برميآيد كه غلبة زبان هجوآميز و تحقيرآلود در منظومة صولت فاروقی نشانة عجز و ناتواني سراينده در كسب مقبوليت عام و خاص و شكست در اعتباريابي و هويت مستقل در جريان شاهنامهسرايي در ايران است.
كليدواژه: شاهنامهسرايي، فردوسيستيزي، آشوب توراني، صولت فاروقي، اضطراب تأثير، هارولد بلوم.
1. مقدمه
1. 1. تعريف مسأله
شاهنامۀ فردوسي از جمله نوادر ادبيات فارسي است كه از زمان آفرينش و تكوين آن به دست فردوسي تاكنون در معرض نفي و اثبات و پسندها و ناپسندهاي شاعر يا نويسنده متقدم يا متأخر و منتقدان ايراني و بيگانه قرار گرفته است و يكي از عوامل ماندگاري اين اثر سترگ حماسي و ملي همين كانوني شدگي و استقبال مستمر و پردامنه عام و خاص بدان است. غناي انديشگاني و اخلاقي شاهنامه، كمال و بلوغ زبان استعاري و نمادين در كنار جمال فرم و پيكربندي منسجم يا ساختار بيرخنة آن-كه در پيوندي متناظر با عناصر حماسي ايجاد گشتهاند- شاهنامة فردوسي را بر تارك يكي از غنيترين نوع ادبي حاكم بر ادبيات ايران نشانده است؛ چنانكه همواره اعتبار و ارزش آثار حماسي با محك آن سنجيده ميشده و ميشود. روشن است در پرتو انوار ساطع و خيرهكنندة شاهنامه بود كه از نزديكترين روزگار به زمانة فردوسي و آفرينش منظومة علينامه-كه بر فردوسي و شاهنامهاش به تصوّر ستايشنامة خيالي و بيريشه تاخته:
به شهنامه خواندن مزن لاف تو
نظر کن در آثار اشراف تو
تو از رستم و طوس چندین مگوی
در این کوی بیهودهگویان مپوی
که مغنامه خواندن نباشد هنر
علینامه خواندن بود فخر و فرّ
(ربیع، علینامه، صص 161-162)
تا مثنويها و اشعار نيمايي و سپيد حماسيِ معاصر، كمتر شاعري را ميتوان يافت كه در سرايش اثر خويش خواه ناخواه، در بند اعتبار و ساية همهگير و پربركت شاهنامة فردوسي قرار نگرفته باشد و به ستايش استاديِ فردوسي و جايگاه شاگردي خويش اقرار نكرده باشد يا به نكوهش فردوسي و كوچكداشت شاهنامه همت نگمارده باشد، تا بدين طريقه از اقتدار ادبي فردوسي بكاهند و در ساية اين نفي و رقابت ستيزهجويانه، به اثبات خويش و كسب نام و نشان بپردازند.
گرچه از روزگار فردوسي و شاعران قصيدهسرا و مدّاح دربار غزنويان به بعد شاهد تقابل ديالكتيك با شاهنامة فردوسي هستيم؛ مانند اشعار اميرمعزي در باب فردوسي:
من عجب دارم ز فردوسي كه تا چندان دروغ
از كجا آورد و بيهوده چرا گفت آن سمر
(امیر معزّی، دیوان اشعار، ص 268)
https://t.me/aaadab1397farhang
@litera9
فرهنگ شاهنامه:
با شرح حال فردوسی و ملاحظاتی در باب شاهنامه.
صادق رضازاده شفق.
تهران: مجمع ناشر کتاب، 1320.
@litera9
فرهنگ شاهنامه:
با شرح حال فردوسی و ملاحظاتی در باب شاهنامه.
صادق رضازاده شفق.
تهران: مجمع ناشر کتاب، 1320.
@litera9
زن در شاهنامه:
نقش زن در پیدایش و زوال قدرت از دیدگاه فردوسی.
ابوالحسن بنی صدر. نشر اینترنتی، انقلاب اسلامی، خرداد 1386" ویرایش2".
مقاله «یک روایت از دو شکست»
@litera9
بحثی در روایت فردوسی و سعدی از شکست ایران از تازیان و مغولان
نویسنده: دکتر سیروس شمیسا
@literature9
نگاهی گذرا به دانش پزشکی در ایران باستان و بازتاب آن در شاهنامه. سخنران محمدرضافرزین. چهل و دومین همایش میان فصلی خردسرای فردوسی.
@litera9
ترجمه فارسی مقاله «موضع غزنویان در قبال شاهنامه فردوسی»
در شماره اخیر گزارش میراث
@literature9
◽️◽️◽️
جلال خالقی مطلق در ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ در تهران متولد شد. تحصیلات دبیرستانی را مدرسه مروی تهران گذراند. دوره‌های تحصیلات دانشگاهی را در آلمان گذراند و در سال ۱۳۴۹ از دانشگاه کلن در رشته‌های شرق‌شناسی، مردم‌شناسی و تاریخ قدیم درجهٔ دکتری گرفت. رساله دکترای او درباره "زنان شاهنامه" بود. از سال ۱۳۵۰ در بخش مطالعات ایرانی در دانشگاه هامبورگ مشغول به تدریس زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ ایران است.
از آغاز دهه ۱۳۵۰ ضمن اقامت و تدریس در کشور آلمان، پژوهش‌های گسترده‌ای در زمینه ادبیات حماسی ایران و شاهنامه انجام داد. مقاله‌های تحقیقی او در مجله سیمرغ (نشریه بنیاد شاهنامه فردوسی)، مجله دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، ایران‌نامه، ایران‌شناسی، کلک و نامه ایران باستان انتشار می‌یافت.
مهم‌ترین خدمت جلال خالقی مطلق به فرهنگ ایران، تصحیح شاهنامه فردوسی است. او از ۱۳۶۰ رسما تصحیح شاهنامه را آغاز کرد و حاصل کار او در هشت دفتر که طی سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۶ در نیویورک زیر نظر احسان یارشاطر انتشار یافت. تصحیح شاهنامه فردوسی، حاصل بیش از سی سال کار مداوم خالقی در گردآوری و بررسی کهن‌ترین دست‌نویس‌های شاهنامه و مقابله آنها با پیروی از روش‌های جدید تصحیح متون است. او یکی از برجسته‌ترین مصححان متن ایران است.
او در کار مقابله دست‌نویس‌ها از همکاری محمود امیدسالار و ابوالفضل خطیبی در دفترهای ششم و هفتم بهره گرفت. دوره شاهنامه خالقی در سال ۱۳۸۷ توسط مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در تهران تجدید چاپ شد. او یکی از اعضای هیئت علمی کنگره بین‌المللی هزاره شاهنامه فردوسی و عضو هیئت امنای بنیاد فردوسی است.
خالقی مطلق محققی بسیار پرکار است و آثار او به پژوهش پیرامون شاهنامه و فردوسی منحصر نیست. از او بیش از ده کتاب و صد مقاله فارسی منتشر شده و بیش از شصت مدخل دایره المعارف ایرانیکا به قلم اوست. دو مجموعه برگزیده از مقاله‌های او با عنوان‌های گل رنج‌های کهن (۱۳۷۲) و سخن‌های دیرینه (۱۳۸۱) در تهران به چاپ رسیده‌است.
@litera9
خرد عشق در تاریخ ایران.
محمدحسن شاهکوئی.
ویراستار: بزرگ پورجعفر.
تهران: نشر نشانه، 1375.
[ واکاوی هستی شناسانه عشق و بازتابش در فرهنگ و سیاست. در نگاهی به حافظ، سهروردی و فردوسی].
@litera9
خرد عشق در تاریخ ایران
تالیف: محمدحسن شاهکوئی
ویراستار: بزرگ پورجعفر
تهران: نشر نشانه، 1375.
واکاوی هستی شناسانه عشق بازتابش در فرهنگ و سیاست.
در نگاهی به حافظ، سهروردی و فردوسی
@litera9
خرد عشق در تاریخ ایران
تالیف: محمدحسن شاهکوئی
ویراستار: بزرگ پورجعفر
تهران: نشر نشانه، 1375.
واکاوی هستی شناسانه عشق بازتابش در فرهنگ و سیاست.
در نگاهی به حافظ، سهروردی و فردوسی
@litera9
خرد عشق در تاریخ ایران
تالیف: محمدحسن شاهکوئی
ویراستار: بزرگ پورجعفر
تهران: نشر نشانه، 1375.
واکاوی هستی شناسانه عشق بازتابش در فرهنگ و سیاست.
در نگاهی به حافظ، سهروردی و فردوسی
@litera9
نگاهی تازه به زندگی‌نامه‌ی فردوسی
جلال خالقی مطلق
نامه ایران باستان، سال ششم، 1385، شماره 1 و 2.
مقاله «یک روایت از دو شکست»
@litera9
بحثی در روایت فردوسی و سعدی از شکست ایران از تازیان و مغولان
نویسنده: دکتر سیروس شمیسا
@litera9
شاهنامه فردوسی:
از روی نسخه خطی بایسنغری که در کتابخانه سلطنتی نگهداری میشود.
ابوالقاسم فردوسی توسی. تهران: شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران، 1350.
@litera9
نگاهی به بحث زندگی و مرگ در شاهنامه
(در سایه‌سار شاهنامه)
علیرضا صدیقی
رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۱ شماره ۶۳.
#دانلود_مقاله
📖 موضع غزنویان در قبال شاهنامه فردوسی
✏️ اندرو پیکوک
🔹مجله ایران (زیر نظر انستیتو بریتانیایی مطالعات ایرانی) - 2018
شایسته ترجمه به زبان فارسی
نگاهی از درون به جنبش چپ ایران
گفتگو با مهدی خان بابا تهران - حمید شوکت .... ج۲
محمد علی میرزا ولیعهد و منازعه ارمنی و آذری در قفقاز به روایت نشریه حبل المتین :
حضرت والا ولیعهد با وجود استعداد مردم آذربایجان به شورش ، دیدیم که نگذاشت یک مو از سر رعیت دولت ایران ، خواه ارمنی ، خواه یهودی ، خواه مسلمان ، در این مقدمه قفقازیه کم بشود و از تدابیر او بود که شورش و اغتشاش قفقازیه به آذربایجان سرایت نکرد .
حبل المتین ، ش ۵، سال ۱۴ ، ۱۰ رجب ۱۳۲۴، ۳۱ آگوست ۱۹۰۶
به نقل از مقاله ارزشمند رضا آذری شهرضایی، درگیریهای قومی در قفقاز و بازتاب آن در ایران ، نگاهی به حوادث آشوب ۱۹۰۵ ، فصل‌نامه گفتگو ، شماره ۳۳، خرداد ۸۱
https://t.me/bahmanighajar
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com
