آدرس جدید litera999@

با یاد و نام خدا
اندر خدمت مکتب نگارگری و نقاشی تبریز به دیوان حافظ
یادداشت شماره دهم/ محمد طاهری خسروشاهی
اگر چه غزلهای ناب حافظ (علیه الرحمه) به سبب پیچیدگی های کلامی و موضوعی و همراه بودن با استعارات و اشارات و ایهامات ذهنی و زبانی،قابلیت چندانی برای تصویر سازی ندارند، با وجود این، همین اشعار دلکش به ویژه آنها که از عنصر خیال و خلاقیت حافظانه برخوردار هستند، الهام بخش هنرمندان و نگارگران مکتب تبریز برای تبدیل زبان شعر به زبان تصویر بوده است.
یکی از نمونه های موفق نسخه های مصور دیوان حافظ(علیه الرحمه) نسخه معروف به سام میرزا (ت:922 قمری)پسر شاه اسماعیل و برادر شاه تهماسب صفوی است که در آن، پنج نگاره بسیار زیبا و ارزشمند به خامه سلطان محمد تبریزی، نقاش و نگارگر بزرگ آذربایجان در عهد صفوی، خلق شده است.
سلطان محمد نقاش تبریزی در این نگاره ها، سرای پیر مغان،عید فطر و جام شراب، بازی چوگان، مجلس وعظ، چهره مغبچگان،پرتو نور ماه بر عارض ساقی سیم ساق،شاهدان شیرین کار ،فرشته رحمت و مضامین حافظانه دیگری را بر مبنای اشعار خواجه شیراز و بر اساس مکتب هنری تبریز،نقاشی کرده است.
در شماره اول مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز-ذیل مدخل حافظ در هنر آذربایجان- که خوشبختانه با استقبال شایان تحسین اهالی فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات و تاریخ مواجه شده، دو مقاله ارزشمند در باب ارتباط مکتب نگارگری و نقاشی تبریز با دیوان حافظ درج شده است.
مقاله اول به قلم هنرمند صاحبنام و بزرگ؛استاد آیدین آغداشلو است که در ضمن آن به بررسی ظرفیت های دیوان حافظ در عرصه نقاشی پرداخته شده و کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی تحلیل گردیده است. مقاله دوم با عنوان (نگارگری دیوان حافظ بر مبنای مکتب تبریز )؛ یادداشتی ارزشمند از دکتر محمدحسن سمسار؛ استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش هنر و معماری مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است..
اینک با نثار درود به روان هنرمندان فقید آذربایجان که در راه احیا و تخلید مآثر ملی این سرزمین، کوشش کرده اند، نمونه ای از کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی را تقدیم می کنیم...

با یاد و نام خدا

یادداشتی درباره کتاب روضه اطهار ملا محمدامین حشری تبریزی
از: محمد طاهری خسروشاهی

کتاب روضه اطهار با موضوع مزارات متبرکه و محلات قدیمی تبریز و توابع، از تالیفات معروف ملا محمد امین حشری انصاری تبریزی؛ از شاعران آذربایجان در سده یازدهم هجری است.
مولف کتاب از مدیحه سرایان دربار صفوی و به ویژه ناظم فتوحات شاه عباس بوده و مدتی از زندگی خود را در اصفهان گذرانده است.
حشری تبریزی در این کتاب، در ضمن هشت باب، یادداشت هایی را در خصوص مقابر عرفا و مزارات مشایخ تبریز و تاریخ برخی محلات قدیمی این شهر گردآورده است.
با وجود پاره ای حواشی و تشکیک درباره مستندات مطالب روضه اطهار، این کتاب را باید یکی از منابع مهم در خصوص تاریخ عرفان و تصوف آذربایجان قلمداد نمود.
این کتاب با زحمات شبانه روزی مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، از احیاگران مآثر ملی ایران در آذربایجان، تصحیح و تعلیقه نویسی شده و در سال 1371، از سوی انتشارات ستوده تبریز منتشر گردیده است.
اینک با نثار درود به روان پرفتوح مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، نظر به کمیاب بودن کتاب و اهمیت آن در تحقیقات ادبی حوزه عرفان آذربایجان، متن پی دی اف آن را در کانال مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز به اشتراک می گذاریم. شایسته است در این خصوص از بذل محبت جناب حاج سعید جلالی مدیر محترم انتشارات باسابقه ستوده، که فایل کتاب را در اختیار ما گذاشتند، تشکر نماییم.
همچنین در ادامه، مقاله مهم استاد دولت آبادی با عنوان " چند نکته مهم درباره روضه اطهار" را که در شماره تابستان 1345 نشریه قدیمی دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز منتشر شده است،درج می کنیم.
@safinehyetabriz

✅ شمارۀ دوم «سفینۀ تبریز» مجلۀ فرهنگی و هنری در تاریخ و ادبیات آذربایجان منتشر شد.
پژوهش‌های ادبی و تاریخی، سبک آذربایجانی، خاقانی پژوه فقید آذربایجان (غفار کندلی و عباس ماهیار و بهروز ثروتیان)، سبک آذربایجانی، نظامی در مکتب تبریز، میرزا یوسف اعتصامی و فلسفه و عرفان سرفصل‌های شمارۀ دوم «سفینۀ تبریز» بوده و از مطالب آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سهم آذربایجان در فرهنگ نویسی/ حسن انوری
شعر همام تبریزی در محافل ادبی و فرهنگی شیراز/ محمود عابدی
غنی زادۀ سلماسی؛ پیشگام روزنامه نگاری آذربایجان/ باقر صدری‌نیا
تبریز در سیر تحولات فرهنگی ایران/ سعید جلالی
زندگی و شعر قطران تبریزی/ مسعود جعفری
درباره محسن هشترودی/ کامیار عابدی
دروازه سلسله در قصیده ایوان مداین/ محمدرضا شفیعی کدکنی
محل زندگی خاقانی در تبریز/ حسین شهبازی
فلسفه از نگاه خاقانی/ اصغر دادبه
باورهای غلط درباره خاقانی/ محمدرضا ترکی
هنر خاقانی در نامه نگاری/ بهرام پروین گنابادی
غفار کندلی؛ غریبه‌ای آشنا/ رحیم رئیس نیا
ناگفته‌هایی از کارنامه سیاسی و اجتماعی غفار کندلی/ اصغر فردی
به یاد عباس ماهیار/ مجدالدین کیوانی
گلایه‌های نظامی از زمانه و زندگی/ منصور ثروت
توجه نظامی به اخلاق/ احمد تمیم داری
بررسی تحلیلی شش نگارۀ پرآوازه خمسۀ نظامی تهماسبی
نگارگران منظومه‌های نظامی در مکتب تبریز
🆔 @manuscript

@litera9
بازاندیشی تاریخ
نوشته : کِیت جنکینز
ترجمه : حسینعلی نوذری

@litera9
تصویر «زینب پاشا» شیرزن تاریخ معاصر ایران، با برخی از یاران مبارز خود در دوره قاجار، عکس از : آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی - مدیریت شمالغرب (تبریز)
در مورد این عکس همچنین بنگرید:
فصلنامه گنجینه اسناد،سال16 ،شماره 62، تابستان1385، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ص101.

@litera9
بازنگری در تاریخ، قاجاریه و روزگار آن:
همراه با خاطرات نگارنده و تاملاتی چند در برخی از رویدادهای معاصر ایران.
ابونصر عضد قاجار. تهران: دنیای کتاب، 1376.

با یاد و نام خدا
اندر خدمت مکتب نگارگری و نقاشی تبریز به دیوان حافظ
یادداشت شماره دهم/ محمد طاهری خسروشاهی
اگر چه غزلهای ناب حافظ (علیه الرحمه) به سبب پیچیدگی های کلامی و موضوعی و همراه بودن با استعارات و اشارات و ایهامات ذهنی و زبانی،قابلیت چندانی برای تصویر سازی ندارند، با وجود این، همین اشعار دلکش به ویژه آنها که از عنصر خیال و خلاقیت حافظانه برخوردار هستند، الهام بخش هنرمندان و نگارگران مکتب تبریز برای تبدیل زبان شعر به زبان تصویر بوده است.
یکی از نمونه های موفق نسخه های مصور دیوان حافظ(علیه الرحمه) نسخه معروف به سام میرزا (ت:922 قمری)پسر شاه اسماعیل و برادر شاه تهماسب صفوی است که در آن، پنج نگاره بسیار زیبا و ارزشمند به خامه سلطان محمد تبریزی، نقاش و نگارگر بزرگ آذربایجان در عهد صفوی، خلق شده است.
سلطان محمد نقاش تبریزی در این نگاره ها، سرای پیر مغان،عید فطر و جام شراب، بازی چوگان، مجلس وعظ، چهره مغبچگان،پرتو نور ماه بر عارض ساقی سیم ساق،شاهدان شیرین کار ،فرشته رحمت و مضامین حافظانه دیگری را بر مبنای اشعار خواجه شیراز و بر اساس مکتب هنری تبریز،نقاشی کرده است.
در شماره اول مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز-ذیل مدخل حافظ در هنر آذربایجان- که خوشبختانه با استقبال شایان تحسین اهالی فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات و تاریخ مواجه شده، دو مقاله ارزشمند در باب ارتباط مکتب نگارگری و نقاشی تبریز با دیوان حافظ درج شده است.
مقاله اول به قلم هنرمند صاحبنام و بزرگ؛استاد آیدین آغداشلو است که در ضمن آن به بررسی ظرفیت های دیوان حافظ در عرصه نقاشی پرداخته شده و کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی تحلیل گردیده است. مقاله دوم با عنوان (نگارگری دیوان حافظ بر مبنای مکتب تبریز )؛ یادداشتی ارزشمند از دکتر محمدحسن سمسار؛ استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش هنر و معماری مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است..
اینک با نثار درود به روان هنرمندان فقید آذربایجان که در راه احیا و تخلید مآثر ملی این سرزمین، کوشش کرده اند، نمونه ای از کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی را تقدیم می کنیم...

با یاد و نام خدا

یادداشتی درباره کتاب روضه اطهار ملا محمدامین حشری تبریزی
از: محمد طاهری خسروشاهی

کتاب روضه اطهار با موضوع مزارات متبرکه و محلات قدیمی تبریز و توابع، از تالیفات معروف ملا محمد امین حشری انصاری تبریزی؛ از شاعران آذربایجان در سده یازدهم هجری است.
مولف کتاب از مدیحه سرایان دربار صفوی و به ویژه ناظم فتوحات شاه عباس بوده و مدتی از زندگی خود را در اصفهان گذرانده است.
حشری تبریزی در این کتاب، در ضمن هشت باب، یادداشت هایی را در خصوص مقابر عرفا و مزارات مشایخ تبریز و تاریخ برخی محلات قدیمی این شهر گردآورده است.
با وجود پاره ای حواشی و تشکیک درباره مستندات مطالب روضه اطهار، این کتاب را باید یکی از منابع مهم در خصوص تاریخ عرفان و تصوف آذربایجان قلمداد نمود.
این کتاب با زحمات شبانه روزی مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، از احیاگران مآثر ملی ایران در آذربایجان، تصحیح و تعلیقه نویسی شده و در سال 1371، از سوی انتشارات ستوده تبریز منتشر گردیده است.
اینک با نثار درود به روان پرفتوح مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، نظر به کمیاب بودن کتاب و اهمیت آن در تحقیقات ادبی حوزه عرفان آذربایجان، متن پی دی اف آن را در کانال مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز به اشتراک می گذاریم. شایسته است در این خصوص از بذل محبت جناب حاج سعید جلالی مدیر محترم انتشارات باسابقه ستوده، که فایل کتاب را در اختیار ما گذاشتند، تشکر نماییم.
همچنین در ادامه، مقاله مهم استاد دولت آبادی با عنوان " چند نکته مهم درباره روضه اطهار" را که در شماره تابستان 1345 نشریه قدیمی دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز منتشر شده است،درج می کنیم.
@safinehyetabriz

شعر همام تبریزی در محافل ادبی و فرهنگی شیراز

یادداشتی از دکتر محمود عابدی
استاد گروه ادبیات دانشگاه خوارزمی


همام الدین محمد بن علاء تبریزی (636-714 ق)، صوفی عالم و معاشر صاحب دیوان شمس الدین جوینی(مقتول 683ق)، از شاعران معروف آذربایجان و میراث دار قطران تبریزی است.
دیوان او، شامل اشعاری به فارسی و عربی و در قالبهای گوناگون، باقی است و به همت زنده یاد دکتر رشید عیوضی تصحیح و طبع شده است.
رابطة همام تبریزی با گروهی از بزرگان عصر خود، مانند شمس الدین جوینی و فرزندش شرف الدین هارون، و علامه قطب الدین شیرازی، سفر او به روم در ملازمت صاحب دیوان، خوانده شدن شعر سعدی در مجالس سماع خانقاهیان تبریز و سقّایی سعدی و نسبت او به «سلاسل جوانمردان» از جملة فوایدی است که از شعر همام بر می آید.
همروزگاری همام با سعدی، شهرت و مقام سعدی در شاعری و رابطة مستقیم همام با بعضی از ممدوحان او، بخشی از شعر همام را تحت تأثیر سخن شیخ قرار داده است؛ اتفاقی که دربارة شعر خواجو و حافظ، و سلمان ساوجی و حافظ، با نتیجه ای متفاوت افتاده است.اما احتمالاً اشارة شکوه آمیز همام در پایان یکی از غزلهای او را، در وزن و قافیه، با چند غزل سعدی، نوعی معارضه و منافسة ادبی بدانند و در همان سالها (حدود 742 ق) با برابر نهادن نزدیک به پنجاه غزل از هر دو شاعر، مجموعة «معارضات»ی فراهم آرند.
اگرچه شعر همام، گاهی، در استواری زبان مانند سخن استادان قوی مایه نیست و از بعضی ظرایف و دقایق بلاغی ادیبان نیز خالی است، و گویی به گفتة نویسندة مقدمة دیوانش «از آنجا که همّت بلند احرار است زادة وقت را به دست دایة روزگار بازگذاشتی و نظر از تحسین و تزیین و ترتیب آن برداشتی»؛ وقتی دریافتهای عرفانی او با سلامت زبان همراه شده، شعر او را به حدی از لطافت و تازگی رسانده است که دیوان او در محافل ادبی و مراکز فرهنگی قرن هشتم شیراز راه یابد و توجه نمایندگان شعر و ادب آن روز را به خود معطوف کند.
ورود مصراع هایی از شعر همام در غزل حافظ نشانة استقبال و پذیرش جامعة فرهنگی شیراز از شعر این شاعر تبریزی است. از نتایج این پیوستگی و داد و ستد فرهنگی است که، با اتفاقات گوناگونی که در عالم کتابت نسخه ها پیش می آید، غزلی از همام در دیوان سعدی وارد شده است؛ غزلی با مطلع:

در آن نفس که بمیرم در آرزوی تو باشم
بدان امید دهم جان که خاک کوی تو باشم

این غزل را شمس الدین محمدبن دولتشاه شیرازی، معروف به شمس حاجی، که با احتمالی قریب به یقین دیوان شاعر را در اختیار داشته است، در سفینة خود (تدوین و کتابت 741ق) به نام همام آورده است، و در دو نسخة کهن و کهن ترین نسخه های شناخته شده از دیوان همام (مکتوب به سالهای 816 و 821ق) آمده است، و با بسیاری قرائن لفظی و معنوی نسبت آن به او تأیید می شود.

@safinehyetabriz

با یاد و نام خدا


خدمت مکتب نگارگری و نقاشی تبریز به دیوان حافظ


یادداشتی از:

محمد طاهری خسروشاهی


اگر چه غزلهای ناب حافظ (علیه الرحمه) به سبب پیچیدگی های کلامی و موضوعی و همراه بودن با استعارات و اشارات و ایهامات ذهنی و زبانی،قابلیت چندانی برای تصویر سازی ندارند، با وجود این، همین اشعار دلکش به ویژه آنها که از عنصر خیال و خلاقیت حافظانه برخوردار هستند، الهام بخش هنرمندان و نگارگران مکتب تبریز برای تبدیل زبان شعر به زبان تصویر بوده است.
یکی از نمونه های موفق نسخه های مصور دیوان حافظ(علیه الرحمه) نسخه معروف به سام میرزا (ت:922 قمری)پسر شاه اسماعیل و برادر شاه تهماسب صفوی است که در آن، پنج نگاره بسیار زیبا و ارزشمند به خامه سلطان محمد تبریزی، نقاش و نگارگر بزرگ آذربایجان در عهد صفوی، خلق شده است.
سلطان محمد نقاش تبریزی در این نگاره ها، سرای پیر مغان،عید فطر و جام شراب، بازی چوگان، مجلس وعظ، چهره مغبچگان،پرتو نور ماه بر عارض ساقی سیم ساق،شاهدان شیرین کار ،فرشته رحمت و مضامین حافظانه دیگری را بر مبنای اشعار خواجه شیراز و بر اساس مکتب هنری تبریز،نقاشی کرده است.
در شماره اول مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز-ذیل مدخل حافظ در هنر آذربایجان- که خوشبختانه با استقبال شایان تحسین اهالی فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات و تاریخ مواجه شد، دو مقاله ارزشمند در باب ارتباط مکتب نگارگری و نقاشی تبریز با دیوان حافظ درج شده است.
مقاله اول به قلم هنرمند صاحبنام و بزرگ؛استاد آیدین آغداشلو است که در ضمن آن به بررسی ظرفیت های دیوان حافظ در عرصه نقاشی پرداخته شده و کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی تحلیل گردیده است.
مقاله دوم با عنوان (نگارگری دیوان حافظ بر مبنای مکتب تبریز )؛ یادداشتی ارزشمند از دکتر محمدحسن سمسار؛ استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش هنر و معماری مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است..
اینک با نثار درود به روان هنرمندان فقید آذربایجان که در راه احیا و تخلید مآثر ملی این سرزمین، کوشش کرده اند، نمونه ای از کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی را تقدیم می کنیم.

@safinehyetabriz

با یاد و نام خدا

درباره کتاب روضه اطهار؛
ملا محمدامین حشری تبریزی

از: محمد طاهری خسروشاهی

کتاب روضه اطهار با موضوع مزارات متبرکه و محلات قدیمی تبریز و توابع، از تالیفات معروف ملا محمد امین حشری انصاری تبریزی؛ از شاعران آذربایجان در سده یازدهم هجری است.
مولف کتاب از مدیحه سرایان دربار صفوی و به ویژه ناظم فتوحات شاه عباس بوده و مدتی از زندگی خود را در اصفهان گذرانده است.
حشری تبریزی در این کتاب، در ضمن هشت باب، یادداشت هایی را در خصوص مقابر عرفا و مزارات مشایخ تبریز و تاریخ برخی محلات قدیمی این شهر گردآورده است.
با وجود پاره ای حواشی و تشکیک درباره مستندات مطالب روضه اطهار، این کتاب را باید یکی از منابع مهم در خصوص تاریخ عرفان و تصوف آذربایجان قلمداد نمود.
این کتاب با زحمات شبانه روزی مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، از احیاگران مآثر ملی ایران در آذربایجان، تصحیح و تعلیقه نویسی شده و در سال 1371، از سوی انتشارات ستوده تبریز منتشر گردیده است.
اینک با نثار درود به روان پرفتوح مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، نظر به کمیاب بودن کتاب و اهمیت آن در تحقیقات ادبی حوزه عرفان آذربایجان، متن پی دی اف آن را در کانال مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز به اشتراک می گذاریم.
شایسته است در این خصوص از بذل محبت جناب حاج سعید جلالی مدیر محترم انتشارات باسابقه ستوده، که فایل کتاب را در اختیار ما گذاشتند، تشکر نماییم.
همچنین در ادامه، مقاله مهم استاد عزیز دولت آبادی با عنوان " چند نکته مهم درباره روضه اطهار" را که در شماره تابستان 1345 نشریه قدیمی دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز منتشر شده است،درج می کنیم.

@safinehyetabriz

با یاد و نام خدا


خدمت مکتب نگارگری و نقاشی تبریز به دیوان حافظ


یادداشتی از:

محمد طاهری خسروشاهی


اگر چه غزلهای ناب حافظ (علیه الرحمه) به سبب پیچیدگی های کلامی و موضوعی و همراه بودن با استعارات و اشارات و ایهامات ذهنی و زبانی،قابلیت چندانی برای تصویر سازی ندارند، با وجود این، همین اشعار دلکش به ویژه آنها که از عنصر خیال و خلاقیت حافظانه برخوردار هستند، الهام بخش هنرمندان و نگارگران مکتب تبریز برای تبدیل زبان شعر به زبان تصویر بوده است.
یکی از نمونه های موفق نسخه های مصور دیوان حافظ(علیه الرحمه) نسخه معروف به سام میرزا (ت:922 قمری)پسر شاه اسماعیل و برادر شاه تهماسب صفوی است که در آن، پنج نگاره بسیار زیبا و ارزشمند به خامه سلطان محمد تبریزی، نقاش و نگارگر بزرگ آذربایجان در عهد صفوی، خلق شده است.
سلطان محمد نقاش تبریزی در این نگاره ها، سرای پیر مغان،عید فطر و جام شراب، بازی چوگان، مجلس وعظ، چهره مغبچگان،پرتو نور ماه بر عارض ساقی سیم ساق،شاهدان شیرین کار ،فرشته رحمت و مضامین حافظانه دیگری را بر مبنای اشعار خواجه شیراز و بر اساس مکتب هنری تبریز،نقاشی کرده است.
در شماره اول مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز-ذیل مدخل حافظ در هنر آذربایجان- که خوشبختانه با استقبال شایان تحسین اهالی فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات و تاریخ مواجه شد، دو مقاله ارزشمند در باب ارتباط مکتب نگارگری و نقاشی تبریز با دیوان حافظ درج شده است.
مقاله اول به قلم هنرمند صاحبنام و بزرگ؛استاد آیدین آغداشلو است که در ضمن آن به بررسی ظرفیت های دیوان حافظ در عرصه نقاشی پرداخته شده و کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی تحلیل گردیده است.
مقاله دوم با عنوان (نگارگری دیوان حافظ بر مبنای مکتب تبریز )؛ یادداشتی ارزشمند از دکتر محمدحسن سمسار؛ استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش هنر و معماری مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است..
اینک با نثار درود به روان هنرمندان فقید آذربایجان که در راه احیا و تخلید مآثر ملی این سرزمین، کوشش کرده اند، نمونه ای از کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی را تقدیم می کنیم.

@safinehyetabriz

یادداشتی درباره مجذوب تبریزی؛ از گویندگان عصر صفوی


مجذوب تبریزی، از شاعران کمترشناخته شده عصر صفوی است.
نامش محمد و فرزند محمدرضا و اهل تبریز است. اگرچه معروف به میرزا محمد است؛ گویا به دلیل وجود مضامین دینی در سروده هایش، به شرف الدین و شمس الدین ملقب بود.
در مدح ائمه اطهار غزل و قصیده بسیار دارد. عمده اشعار و مثنوی های وی را موضوعات عرفانی و اخلاقی و مدح امامان شیعه تشکیل می دهد.
در شعر، مجذوب تخلص می کند و چنلنچه نوشته اند و از مجموع کتاب هایش نیز پیداست، بیشتر از پانزده هزار بیت شعر دارد. تاریخ تولد او نامعلوم است. منتها تاریخ وفاتش را حاج حسین نخجوانی به نقل از شاعری با یک رباعی بیان نموده که در سال 1093 هجری قمری اتفاق افتاده( نک: چهل مقاله نخجوانی) و محل دفن او نیز نامعلوم است.
مجذوب در منزل خود در تبریز که به صورت خانقاه بوده، کتابخانه شخصی داشته که محضرش پیوسته مجمع طالب علمان و دانش پژوهان بوده است.
از قرار مسموع، تعدادی از کتابهای کتابخانه مجذوب، در کتابخانه مجلس نگهداری می شود.
علاقه مجذوب به زادگاهش تبریز بسیار است و در طی اشعار زیادی این علاقه را نشان می دهد:

بده ساقی شراب ناب تبریز
که دارد فیض دیگر آب تبریز

نشان ها می دهندت از شب قدر
می ناب و شب مهتاب تبریز

چه خون ها نقش بندان خورده باشند
ز رنگ آمیزی سرخاب تبریز

ز عیش اصفهانم می دهد یاد
نسیم صبحگاه و خواب تبریز

نه از بی دردی از حب وطن بود
که گشتم در نجف بی تاب تبریز

بگو با ملحد بی دین نامرد
که نتوان دم زدن در باب تبریز

ز یمن سینه صافان سحرخیز
کند کار محک سرخاب تبریز

الهی پیر و برخوردار گردد
نهال نورس شاداب تبریز

ز بی برگی مشو مجذوب دلگیر
که خوابی دیده ام در باب تبریز

به نقل از:
@evdeal


@safinehyetabriz

با یاد و نام خدا


خدمت مکتب نگارگری و نقاشی تبریز به دیوان حافظ


یادداشتی از:

محمد طاهری خسروشاهی


اگر چه غزلهای ناب حافظ (علیه الرحمه) به سبب پیچیدگی های کلامی و موضوعی و همراه بودن با استعارات و اشارات و ایهامات ذهنی و زبانی،قابلیت چندانی برای تصویر سازی ندارند، با وجود این، همین اشعار دلکش به ویژه آنها که از عنصر خیال و خلاقیت حافظانه برخوردار هستند، الهام بخش هنرمندان و نگارگران مکتب تبریز برای تبدیل زبان شعر به زبان تصویر بوده است.
یکی از نمونه های موفق نسخه های مصور دیوان حافظ(علیه الرحمه) نسخه معروف به سام میرزا (ت:922 قمری)پسر شاه اسماعیل و برادر شاه تهماسب صفوی است که در آن، پنج نگاره بسیار زیبا و ارزشمند به خامه سلطان محمد تبریزی، نقاش و نگارگر بزرگ آذربایجان در عهد صفوی، خلق شده است.
سلطان محمد نقاش تبریزی در این نگاره ها، سرای پیر مغان،عید فطر و جام شراب، بازی چوگان، مجلس وعظ، چهره مغبچگان،پرتو نور ماه بر عارض ساقی سیم ساق،شاهدان شیرین کار ،فرشته رحمت و مضامین حافظانه دیگری را بر مبنای اشعار خواجه شیراز و بر اساس مکتب هنری تبریز،نقاشی کرده است.
در شماره اول مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز-ذیل مدخل حافظ در هنر آذربایجان- که خوشبختانه با استقبال شایان تحسین اهالی فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات و تاریخ مواجه شد، دو مقاله ارزشمند در باب ارتباط مکتب نگارگری و نقاشی تبریز با دیوان حافظ درج شده است.
مقاله اول به قلم هنرمند صاحبنام و بزرگ؛استاد آیدین آغداشلو است که در ضمن آن به بررسی ظرفیت های دیوان حافظ در عرصه نقاشی پرداخته شده و کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی تحلیل گردیده است.
مقاله دوم با عنوان (نگارگری دیوان حافظ بر مبنای مکتب تبریز )؛ یادداشتی ارزشمند از دکتر محمدحسن سمسار؛ استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش هنر و معماری مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است..
اینک با نثار درود به روان هنرمندان فقید آذربایجان که در راه احیا و تخلید مآثر ملی این سرزمین، کوشش کرده اند، نمونه ای از کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی را تقدیم می کنیم.

@safinehyetabriz

با یاد و نام خدا

درباره کتاب روضه اطهار
ملا محمدامین حشری تبریزی

از: محمد طاهری خسروشاهی


کتاب روضه اطهار با موضوع مزارات متبرکه و محلات قدیمی تبریز و توابع، از تالیفات معروف ملا محمد امین حشری انصاری تبریزی؛ از شاعران آذربایجان در سده یازدهم هجری است.

مولف کتاب از مدیحه سرایان دربار صفوی و به ویژه ناظم فتوحات شاه عباس بوده و مدتی از زندگی خود را در اصفهان گذرانده است.

حشری تبریزی در این کتاب، در ضمن هشت باب، یادداشت هایی را در خصوص مقابر عرفا و مزارات مشایخ تبریز و تاریخ برخی محلات قدیمی این شهر گردآورده است.

با وجود پاره ای حواشی و تشکیک درباره مستندات مطالب روضه اطهار، این کتاب را باید یکی از منابع مهم در خصوص تاریخ عرفان و تصوف آذربایجان قلمداد نمود.

این کتاب با زحمات شبانه روزی زنده یاد عزیز دولت آبادی، از احیاگران مآثر ملی ایران در آذربایجان، تصحیح و تعلیقه نویسی شده و در سال 1371، از سوی انتشارات ستوده تبریز منتشر گردیده است.

اینک با نثار درود به روان پرفتوح مرحوم استاد عزیز دولت آبادی، نظر به کمیاب بودن کتاب و اهمیت آن در تحقیقات ادبی حوزه عرفان آذربایجان، متن پی دی اف آن را در کانال مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز به اشتراک می گذاریم.
شایسته است در این خصوص از بذل محبت جناب حاج سعید آقا جلالی مدیر محترم انتشارات ستوده، که فایل کتاب را در اختیار ما گذاشتند، تشکر نماییم.

همچنین در ادامه، مقاله مهم استاد دولت آبادی با عنوان " چند نکته مهم درباره روضه اطهار" را که در شماره تابستان 1345 نشریه قدیمی دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز منتشر شده است،درج می کنیم.

@safinehyetabriz

با یاد و نام خدا


خدمت مکتب نگارگری و نقاشی تبریز به دیوان حافظ


یادداشتی از:

محمد طاهری خسروشاهی


اگر چه غزلهای ناب حافظ (علیه الرحمه) به سبب پیچیدگی های کلامی و موضوعی و همراه بودن با استعارات و اشارات و ایهامات ذهنی و زبانی،قابلیت چندانی برای تصویر سازی ندارند، با وجود این، همین اشعار دلکش به ویژه آنها که از عنصر خیال و خلاقیت حافظانه برخوردار هستند، الهام بخش هنرمندان و نگارگران مکتب تبریز برای تبدیل زبان شعر به زبان تصویر بوده است.
یکی از نمونه های موفق نسخه های مصور دیوان حافظ(علیه الرحمه) نسخه معروف به سام میرزا (ت:922 قمری)پسر شاه اسماعیل و برادر شاه تهماسب صفوی است که در آن، پنج نگاره بسیار زیبا و ارزشمند به خامه سلطان محمد تبریزی، نقاش و نگارگر بزرگ آذربایجان در عهد صفوی، خلق شده است.
سلطان محمد نقاش تبریزی در این نگاره ها، سرای پیر مغان،عید فطر و جام شراب، بازی چوگان، مجلس وعظ، چهره مغبچگان،پرتو نور ماه بر عارض ساقی سیم ساق،شاهدان شیرین کار ،فرشته رحمت و مضامین حافظانه دیگری را بر مبنای اشعار خواجه شیراز و بر اساس مکتب هنری تبریز،نقاشی کرده است.
در شماره اول مجله فرهنگی و هنری سفینه تبریز-ذیل مدخل حافظ در هنر آذربایجان- که خوشبختانه با استقبال شایان تحسین اهالی فرهنگ و هنر و به ویژه ادبیات و تاریخ مواجه شد، دو مقاله ارزشمند در باب ارتباط مکتب نگارگری و نقاشی تبریز با دیوان حافظ درج شده است.
مقاله اول به قلم هنرمند صاحبنام و بزرگ؛استاد آیدین آغداشلو است که در ضمن آن به بررسی ظرفیت های دیوان حافظ در عرصه نقاشی پرداخته شده و کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی تحلیل گردیده است.
مقاله دوم با عنوان (نگارگری دیوان حافظ بر مبنای مکتب تبریز )؛ یادداشتی ارزشمند از دکتر محمدحسن سمسار؛ استاد دانشگاه تهران و مدیر بخش هنر و معماری مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی است..
اینک با نثار درود به روان هنرمندان فقید آذربایجان که در راه احیا و تخلید مآثر ملی این سرزمین، کوشش کرده اند، نمونه ای از کار هنری سلطان محمد نقاش تبریزی را تقدیم می کنیم.

@safinehyetabriz

@litera9
تصویر «زینب پاشا» شیرزن تاریخ معاصر ایران، با برخی از یاران مبارز خود در دوره قاجار، عکس از : آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی - مدیریت شمالغرب (تبریز)
در مورد این عکس همچنین بنگرید:
فصلنامه گنجینه اسناد،سال16 ،شماره 62، تابستان1385، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ص101.

🔸فصل تکایا و مقابر از مجلدات تاریخ اصفهان استاد علامه جلال الدین همائی، مشتمل بر مطالب خواندنی درباره مدفونین در مزار تخت فولاد.

@bazmeghodsian