@litera9
این کتاب سرگذشت یک افسر ایرانی از جنگ‌های استقلال ترکیه تا عملیات رهایی آذربایجان۱۳۲۵-۱۲۹۸ شمسی است.
خاطرات سرهنگ سیداحمد جان‌پولاد که اینک تحت عنوان خاطرات یک افسر ایرانی منتشر می‌شود با اشتمال بر مجموعه‌ای از رخدادهای نظامی و سیاسی ایران در فاصله سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۵ شمسی یادآور تحولات و حوادثی است که بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران را رقم زده‌اند. رخدادهای مهمی که بنا به دلایلی چون دور از دسترس بودن اسناد ارتش و یا عدم ارتباط تنگاتنگ با تحوّلات مرکز، هنوز در مورد آنها اطلاعات دقیقی دردست نیست.
در این خاطرات علاوه بر سرگذشت نویسنده در سال‌های جوانی و دورهٔ خدمت او در ارتش ترکیه، چگونگی بازگشت وی به ایران و استخدام در ارتش ایران نیز مورد بحث قرار گرفته است. دوره‌ای که مراحل اولیه آن بیشتر به مجموعه‌ای از عملیات نظامی در نقاطی چون ترکمن صحرا، لرستان و فارس گذشت و مرحلهٔ دوم آن از اوایل دهة ۱۳۱۰ شمسی تا زمان بازنشستگی در اواخر دههٔ بعد، در آذربایجان.
جد نام‌برده از سادات مقیم مازندران و پدرش از تجار آذربایجانی بوده که برای تجارت به ترکیه عثمانی نقل‌مکان کرده و خود او در ترکیه به دنیا آمده و تحصیلات اولیه را در مدرسه‌ی ایرانیان استانبول پشت‌سر گذاشته و سپس وارد مدرسه‌ی نظامی اسلامبول شده است. وی پس از پایان مدرسه‌ی نظام و دو سال خدمت در ارتش ترکیه و شرکت در جنگ استقلال ترکیه (از جمله جنگ لیبی و جنگ بالکان)، به ایران بازمی‌گردد و وارد ارتش می‌شود. سرهنگ جان‌پولاد در این خاطرات، پس از اشاره به دوران جوانی خود در ترکیه که هم از لحاظ آشنایی با زندگی ایرانیان آن حدود مهم و هم از نظر اشاره به گوشه‌هایی از جنگ سرنوشت‌ساز استقلال ترکیه، از تجارب اولیه‌ی خود پس از بازگشت به میهن و استخدام در ارتش جدید ایران می‌نویسد؛ وی در این دوره در مجموعه‌ای از عملیات نظامی در نقاط مختلف ایران شرکت داشته است که یادداشت‌هایش از آنها در پاره‌ای موارد، مانند عملیات ترکمن صحرا (۱۳۰۴) و عملیات نظامی در صفحات شرقی فارس (۹-۱۳۰۸) در نوع خود کم‌نظیر و ازمعدود نوشته‌های برجای مانده از این حوادث محسوب می‌شوند و در پاره‌ای موارد مانند شرح وی از رویارویی‌های نظامی لرستان در سال ۱۳۰۶ و یا نبردهای پل‌خان (خرداد ۱۳۰۸) و تامدادی (۱۳۰۹) مکمل دانسته‌های موجود است. بخش بعدی خاطرات سرهنگ جان‌پولاد که با انتقال وی به تیپ اردبیل در زمستان ۱۳۱۱ آغاز می‌شود، کلا به حوادث نظامی آذربایجان اختصاص دارد که پس از نگاهی به تحولات نسبتا آرام سال‌های دهه‌ی ۱۳۱۰ و دگرگونی‌های سازمانی ارتش در این دوره، به شرح چگونگی حمله‌ی نیروهای نظامی بیگانه به ایران و پیش‌آمد واقعه‌ی شهریور ۱۳۲۰ می‌پردازد. واکنش لشکر شمال غرب در قبال این تحولات و چگونگی فروپاشی سریع آن از جمله نکاتی است که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در ادامه‌ی بحث چگونگی مداخلات ارتش سرخ در بسط و توسعه‌ی اغتشاشی که در نهایت به تشکیل حکومت دست‌نشانده‌ی پیشه‌وری در آذربایجان منجر شد بررسی می‌شود و در انتها نیز کم و کیف طرح و اجرای رشته عملیات آذر ۱۳۲۵ که به این غائله خاتمه داد، آمده است.
کتاب از چهار پیوست برخوردار است:
۱- فهرست اسامی افسران فارغ‌التحصیل ایرانی در مدارس نظامی عثمانی
۲- فهرست اسامی افسران اسیر لشکر ۳ شمال غرب در واقعه‌ی شهریور ۱۳۲۰
۳- متن قرارداد پیشه‌وری و درخشانی
۴- شغل‌هایی که از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۲۸ بر عهده‌ی نویسنده بوده است
صفحات پایانی به تعدادی نقشه از عملیات نظامی که نویسنده حضور داشته، عکس‌هایی از نویسنده و نمایه اسامی اختصاص یافته است.
این کتاب سرگذشت یک افسر ایرانی از جنگ‌های استقلال ترکیه تا عملیات رهایی آذربایجان۱۳۲۵-۱۲۹۸ شمسی است.
خاطرات سرهنگ سیداحمد جان‌پولاد که اینک تحت عنوان خاطرات یک افسر ایرانی منتشر می‌شود با اشتمال بر مجموعه‌ای از رخدادهای نظامی و سیاسی ایران در فاصله سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۵ شمسی یادآور تحولات و حوادثی است که بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران را رقم زده‌اند. رخدادهای مهمی که بنا به دلایلی چون دور از دسترس بودن اسناد ارتش و یا عدم ارتباط تنگاتنگ با تحوّلات مرکز، هنوز در مورد آنها اطلاعات دقیقی دردست نیست.
در این خاطرات علاوه بر سرگذشت نویسنده در سال‌های جوانی و دورهٔ خدمت او در ارتش ترکیه، چگونگی بازگشت وی به ایران و استخدام در ارتش ایران نیز مورد بحث قرار گرفته است. دوره‌ای که مراحل اولیه آن بیشتر به مجموعه‌ای از عملیات نظامی در نقاطی چون ترکمن صحرا، لرستان و فارس گذشت و مرحلهٔ دوم آن از اوایل دهة ۱۳۱۰ شمسی تا زمان بازنشستگی در اواخر دههٔ بعد، در آذربایجان.
جد نام‌برده از سادات مقیم مازندران و پدرش از تجار آذربایجانی بوده که برای تجارت به ترکیه عثمانی نقل‌مکان کرده و خود او در ترکیه به دنیا آمده و تحصیلات اولیه را در مدرسه‌ی ایرانیان استانبول پشت‌سر گذاشته و سپس وارد مدرسه‌ی نظامی اسلامبول شده است. وی پس از پایان مدرسه‌ی نظام و دو سال خدمت در ارتش ترکیه و شرکت در جنگ استقلال ترکیه (از جمله جنگ لیبی و جنگ بالکان)، به ایران بازمی‌گردد و وارد ارتش می‌شود. سرهنگ جان‌پولاد در این خاطرات، پس از اشاره به دوران جوانی خود در ترکیه که هم از لحاظ آشنایی با زندگی ایرانیان آن حدود مهم و هم از نظر اشاره به گوشه‌هایی از جنگ سرنوشت‌ساز استقلال ترکیه، از تجارب اولیه‌ی خود پس از بازگشت به میهن و استخدام در ارتش جدید ایران می‌نویسد؛ وی در این دوره در مجموعه‌ای از عملیات نظامی در نقاط مختلف ایران شرکت داشته است که یادداشت‌هایش از آنها در پاره‌ای موارد، مانند عملیات ترکمن صحرا (۱۳۰۴) و عملیات نظامی در صفحات شرقی فارس (۹-۱۳۰۸) در نوع خود کم‌نظیر و ازمعدود نوشته‌های برجای مانده از این حوادث محسوب می‌شوند و در پاره‌ای موارد مانند شرح وی از رویارویی‌های نظامی لرستان در سال ۱۳۰۶ و یا نبردهای پل‌خان (خرداد ۱۳۰۸) و تامدادی (۱۳۰۹) مکمل دانسته‌های موجود است. بخش بعدی خاطرات سرهنگ جان‌پولاد که با انتقال وی به تیپ اردبیل در زمستان ۱۳۱۱ آغاز می‌شود، کلا به حوادث نظامی آذربایجان اختصاص دارد که پس از نگاهی به تحولات نسبتا آرام سال‌های دهه‌ی ۱۳۱۰ و دگرگونی‌های سازمانی ارتش در این دوره، به شرح چگونگی حمله‌ی نیروهای نظامی بیگانه به ایران و پیش‌آمد واقعه‌ی شهریور ۱۳۲۰ می‌پردازد. واکنش لشکر شمال غرب در قبال این تحولات و چگونگی فروپاشی سریع آن از جمله نکاتی است که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در ادامه‌ی بحث چگونگی مداخلات ارتش سرخ در بسط و توسعه‌ی اغتشاشی که در نهایت به تشکیل حکومت دست‌نشانده‌ی پیشه‌وری در آذربایجان منجر شد بررسی می‌شود و در انتها نیز کم و کیف طرح و اجرای رشته عملیات آذر ۱۳۲۵ که به این غائله خاتمه داد، آمده است.
کتاب از چهار پیوست برخوردار است:
۱- فهرست اسامی افسران فارغ‌التحصیل ایرانی در مدارس نظامی عثمانی
۲- فهرست اسامی افسران اسیر لشکر ۳ شمال غرب در واقعه‌ی شهریور ۱۳۲۰
۳- متن قرارداد پیشه‌وری و درخشانی
۴- شغل‌هایی که از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۲۸ بر عهده‌ی نویسنده بوده است
صفحات پایانی به تعدادی نقشه از عملیات نظامی که نویسنده حضور داشته، عکس‌هایی از نویسنده و نمایه اسامی اختصاص یافته است.
