آدرس جدید litera999@

کهن ترین نسخه های منابع شیعه (2):

(تهذیب الأحکام)
ابو جعفر محمّد بن حسن طوسی (460 هجری)

پیش از این وعده دادیم کهن ترین نسخه های میراث مکتوب شیعه را سلسله وار به دوستان پژوهشگرم معرفی کنم. در این نوشتار به یکی از نسخه های بسیار نفیس کتاب «تهذیب الاحکام» شیخ طوسی می پردازم. این نسخه متعلق به کتابخانۀ ملی فرانسه است و تصویر آن به لطف جناب حجة الاسلام و المسلمین آقای سید محمّد رضا سیستانی (دام فضله العالی) برای بنده دستیاب شد که از همين جا مراتب تشکر و امتنان خود را ابراز مي دارم. بعدها دیدم جناب آقای حسن انصاری (دام توفیقه) گزارشی سریع از وجود این نسخه در یادداشت های خود داده اند ولی از آنجا که این نسخه دارای مزایای بسیار زیادی است و خطوط بسیاری از علمای شیعه بر روی آن آمده لازم دیدم تا نکاتی کوتاه دربارۀ این نسخه و وجوه نفاست آن بنویسم.
.
کاتب این نسخه شخصي به نام (ابو جعفر يحيى بن احمد بن حسين حلی) است. وی این نسخه را ـ که حاوی جزء اول کتاب تا پایان کتاب الصلاة می باشد ـ را در شعبان (سال 569 هجری) کتابت کرده است. نسخه از جهات متعددی چون تاریخ، قرائات، سماعات و اصالت، نفیس و بس ارزشمند می باشد. کاتب ظاهراً از علما و فقهای حله بوده؛ از او نسخۀ ای از کتاب «النهایة في مجرّد الفقه والفتوی» شیخ طوسی نيز بر جای مانده که آن را در سال 585 ه‍ کتابت کرده است، این نسخه در مدرسۀ باقريه در مشهد مقدس به شمارۀ (403) نگهداری می شده [مجلة تراثنا، ج 26، ص 145] که بعدها به کتابخانۀ آستان قدس رضوی منتقل شده و الان به (شمارۀ 17581) در آن کتابخانه حفاظت می شود [فهرست آستان، ج 21، ص 1629]. روی این نسخه تملکات و قرائات بزرگان علمای حله آمده است.
همین نسخه را مرحوم شیخ آقا بزرگ در «طبقات أعلام الشیعه» آورده ولی با تصحیف نام مؤلّف و اضافاتی در نسخه شناسی؛ او نام کاتب را این گونه ذکر کرده (يحيى بن احمد بن الحسين بن حامد). ولی تاریخ پایان جزء اول را محرّم 508 ضبط کرده که باید تصحیف از تاریخ 568 باشد. بعد از آن آورده که این نسخه بعد از فوت کاتب فروخته شده سپس فرزند کاتب آن را خریداری کرده و نام این فرزند را این چنین نوشته: (ابو جعفر بن يحيى بن احمد بن ابی القاسم ابن حامد) و این کار بعد از وفات کاتب در صفر 585 صورت پذیرفته [الثقات العیون في سادس القرون، ص 337]. از این عبارت به خوبی واضح است که کاتب این نسخه را برای خود کتابت کرده بوده و تا پایان عمر هم نسخه در حوزۀ تملّک او بوده است؛ و این به این معناست که او یک کاتب صِرف نبوده و نسخه را برای کسب درآمد ننوشته است بلکه برای استفادۀ خودش بوده. چنانچه بعد از او همین نسخه در سنت قرائات و سماعات امامیه باقی مانده و دست به دست در تملّک فقهای حله قرار گرفته و توسط محمّد بن محمّد بن یحیی بن حسن بن سعید حلی در سال 693 هـ تصحیح و مقابله شده است.
ظاهراً این نسخه اقدم نسخه های تاریخ دار کتاب تهذیب به شمار می آید.. و حتی نسخه ای را که حضرت حجة الاسلام آقای سید محمد جواد شبيری (دام فضله العالی) در دانشنامه جهان اسلام (ج ۸ ص ۶۹۹) از کتاب تهذیب با تاریخ کتابت ۵۷۵ هجری قمری در کتابخانه آية الله گلپايگاني در قم به آن اشاره فرموده اند که هم قرن نسخۀ ماست (و اگر چه 6 سال جدید تر است) در واقع متعلق به قرن یازدهم هجری است و بنده شاید 15 سال قبلتر این نسخه را از نزدیک در آن کتابخانه دیدم و خود از آن تصویری تهیه کردم، به احتمال قوی تاریخ مذکور متعلق به نسخۀ است که نسخۀ ما از روی آن کتابت شده است و کاتب بعینه آن را به نسخۀ خود منتقل کرده است.
روی نسخه فرانسه فعالیت های متعددی از قرائات، سماعات، مقابلات و تعالیق مهم و متعددی ثبت و ضبط شده؛
یکی از این سماعات متعلق به (محمّد بن عبد المطلب حلی) است؛ گواهی مجالس سماع او از اول نسخه تا پایان آن در هامش به یک خط و با الفاظی چون: « بلغ سماعاً عني أیّده الله تعالی» و «بلغ سماعاً» دیده می شود، وی در پایان نسخه هم بلاغ انهاء مجالس سماع را نوشته. لازم به ذکر است صاحب بلاغ فرزند سيّد عميد الدين عبد المطلب بن محمّد بن علي بن اعرج حسينی (681 ـ 754 هـ)، خواهر زادۀ علّامۀ حلّی و مجاز از او وصاحب كتاب «کنز المطالب في حلّ مشكلات القواعد» است. تملّکات او را به همین خط بر روی چند نسخۀ خطی کهن در آستان مقدّس امیر المؤمنین (علیه السلام) دیده بودم.

در این وانفسای گرانی کاغذ و سایر ملزومات نشر- که نفس های مطبوعات محلی و آزاد را به تنگنا می اندازد- با زحمت بسیار، سرانجام تصمیم به انتشار دوازدهمین شماره «غروب» گرفتیم تا ببینیم که چه پیش می آید.
با وجود این که- به خاطر مشکلات اقتصادی- ناگزیر به حذف برخی از بخش ها و بسیاری از مطالب گردیدیم، این شماره نیز تقریبا در 300 صفحه و به قیمت 30 هزار تومان به دست انتشار سپرده شد.
- در این شماره از مجله، مدیر مسئول، در مطلبی تحت عنوان «بازتعریف شده گی هویت ها!» به تبیین بخشی از گفتمان مجله غروب پرداخته است.
- سردبیر مجله نیز در یادداشتی به «انقراض نسل نهنگان اهل قلم آذربایجان!» اشاره کرده است.
- رضا همراز در بخش راپورت، به خاطرات چاپ نشده سرهنگ ستاد محمّدحسین خان امین پرداخته است.
- دکتر قربان عباسی، در بخش اندیشه، در مطلبی تحت عنوان «مقاومت در برابر سلطه» به کنکاشی در دانش اندوه زای تئودورآدرنو دست یازیده است.
- در بخش نگاه، دکتر جلیل یعقوب زاده ترجمه مطلبی تحت عنوان «احزاب سیاسی عمده کرد ایران، عراق، سوریه و ترکیه» را ارائه نموده است.
- در بخش دیدگاه، علی بابازاده به نقد مواضع ترکی ستیزانۀ مجتبی مینوی پرداخته است.
- علیزاد پروین در بخش تاریخ شفاهی، گفتگویی اختصاصی با مرحوم استاد ترابی طباطبایی- سکه شناس- را ارائه نموده است.
- در بخش سینما، محمد الفت به همراه تیم مطبوعاتی خویش، طی گزارشی از «روزهای سینمای ترک ایران در استانبول»، نگاهی نیز به فیلم درخت «گلابی وحشی» آخرین ساخته بیلگه جیلان و فیلم «روما» تازه‌ترین اثر آلفونسو کوارون کرده و همچنین ترجمه ای از مصاحبه روزنامه جمهوریت با نوری بیلگه جیلان را تحریر نموده است.
- عمده ترین مطلب بخش موسیقی، رساله کلیات یوسفی، اثر یاشار ناهیدی آذر- دبیر سرویس موسیقی- می باشد.
- در بخش شعر جهان، مجتبی نهانی ضمن گفتگوی اختصاصی با بابک زمانی در مورد ترجمه اشعار جهان، از پیشگامانِ شعرِ نو در ترکیه نیز ترجمه هایی ارائه داده است.
- در بخش شعر پیشرو، ابوالفضل پاشا- دبیر سرویس- ضمن ارائه نمونه هایی از اشعار ترکی و فارسی شاعران کشورمان، در مطلبی تحت عنوان «چندوزنی و ریتم درونی در شعرِ علی باباچاهی» به قلم محمد لوطیج به نقد این شاعر نشسته است. همچنین در مطلبی به قلم علیرضا مطلبی، تحت عنوان «رفتار متفاوت با زبان» به نقد مجموعه‌ی شعرِ «نامِ تازه‌ام را بخوان» آفاق شوهانی پرداخته گردیده است.
- ویژه نامه ادبی این شماره به شاعره گرانقدر «پروین اعتصامی» تخصیص داده شده است.
- در بخش ادبیات کلاسیک، این عناوین به چشم می خورد: استاد نصیر پایگذار، «سلطان جناس ایران»- حکمدار شاعر؛ یوسف بیگ چاووشلو- عباس صابری، شاعر مردمی آذربایجان- شیخ علی فقیه خویی «ملجی»- طرزی افشار شاعری با طرزی یگانه
- مقاله های بخش تاریخ، عبارتند از: محبوب علیشاه مراغه ای- آذربایجاندا اخی لر حرکتی- ما ایرانیان در چهارصد سال پیش
- در بخش اسناد، محمد امین سلطان القرایی به معرفی نسخه خطی از رباعیات حکیم خیام اقدام نموده و نگاهی هم داشته به نامه های دکتر سید محمد دبیر سیاقی به علامه جعفر سلطان القرّائی
- در بخش بازتاب، دو مطلب تحریر گردیده است. «دکتر رضا براهنی در مورد دکتر جواد هیئت سخن می گوید/ ناصر شفیعی- زبان مادرى و آموزش آن/ دكتر حاجى اسدى
- در بخش فولکلور، علیرضا آقا پور در مطلبی تحت عنوان «بایرام» نگاهی داشته به این رسم دیرین در کشورهای مختلف.
- در بخش کتابگردی، ضمن معرفی کتب تازه منتشر گردیده، دو یادداشت منتشر گردیده است. «هفده هزار جلد نسخه خطی به زبان ترکی» به قلم دکتر فیض الهی وحید. و نیز در مطلبی تحت عنوان «من چهره‌ی گوناگون زنان هستم!» نگاهی شده به کتاب «گزینه‌ی اشعار نرگس دوست»
- و در آخرین بخش هم، «نکته ها» تقدیم خوانندگان گردیده است.

@goroobmagazine
@kioskmagazines
? @turkdiledebiyat

رابطه نشانه شناسی با فرهنگ و ارتباطات (قسمت دوم)
گفتاری از احمد پاکتچی
@interdisciplinarity
گفتیم فرهنگ و ارتباطات با نشانه شناسی در سه چیز با هم توافق دارند: ترمینولوژی و اصطلاحات، متدولوژی که البته نشانه شناسی برای خود متد هایی دارد ولی متدهای منعطف، و جهان بینی؛ منظور از جهان بینی این است که یک نشانه شناس از اول که شروع می کند به اطراف خود نگاه می کند با بقیه دانشمندان فرق دارد. برای فهمیدن این تفاوت با یک مثال شروع می کنیم. یک شیمیدان و فیزیکدان فقط رشته شان با هم فرق نمی کند. نوع نگاهشان به دنیا هم فرق می کند. یک شیمیدان آگاه و خبره با یک سری مواد سر وکار دارد و خواص و اثر آنها را بر روی هم مطالعه می کند ولی وقتی از این حوزه علمی بیرون می آییم می بینیم یک شیمیدان اصلا علاقه به این مسایل ندارد و سر و کاری هم با آنها ندارد. ولی فیزیکدان هیچ موضوعی را در جهان طبیعت خارج از موضوع خودش نمی بیند. فیزیکدان حتی اگر به صورت علمی جواب بعضی سوالات را نداند، آن مسایل برای او سوال باقی می ماند. مثلا اینکه دنیا چطور آغاز شد؟ یعنی ماهیت فیزیک به نحوی است که فرد را سوق می دهد به سمت اینکه یک مدل بزرگ از دنیا داشته باشد تا بتواند بحث های خود ادامه دهد. کشیده شدن به سمت این مسایل باعث می شود نگاه فیزیکدان تحولی و تاریخی هم باشد و یک نوع نگاه فلسفی هم به مسایل داشته باشد. در نهایت احساس می کنی یک شیمیدان بیشتر درگیر مسایل تکنیکی است و بیشتر به دنبال ارزشهای کاربردی است در حالی که یک فیزیکدان در عین گرایش کاربردی نگاه کاملا نظری هم دارد.
در علوم انسانی هم یک چنین جریانی وجود دارد. ما با رشته هایی مواجه هستسم که به شدت درگیر کاربرد اند مثل مدیریت و اقتصاد؛ چطور می شود یک مدیریت خوب ارائه داد، چطور می شود یک توسعه اقتصادی را بوجود آورد. ولی بعضی رشته ها هم هستند که خود بخود در معرض سوالاتی قرار می گیرند که حتی اگر به این سوالات جوابی ندهند، آن سوالات تئوری های آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد، حتی اگر تکنیکشان هم به آنها اجازه ندهد و بدانند که این خروج از علم و تخیل محض است. مثلا در فضای زبان شناسی همیشه ممکن است این سوال پیش بیاید که اولین انسانی که صحبت کرد به چه زبانی حرف زد؟ چه شد که آدمها شروع به حرف زدن کردند؟ آیا یک نیروی متافیزیکی حرف زدن را به انسان آموخت؟ آیا این صدا تقلیدی از طبیعت بود؟ ما خیلی از سوالات را نمی توانیم جواب علمی به آن بدهیم مثلا چرا یک گروه تصمیم می گیرند زبان مادری خودشان را ترک کنند و به یک زبان دیگر صحبت کنند. خیلی از این سوالات اگر هم جوابی داشته باشد، جوابش در علوم دیگر است. اما لازم نیست همیشه به سوالات جواب داد. حتی اگر احتمال هایی را در مقابل آن سوال مطرح کنیم و یک مدل تخیلی را در پاسخ به آن داشته باشیم، با اعتراف به این که هیچ راهی برای ثابت کردنش نداریم، باعث ایجاد یک جهان بینی می شود و یک نوع نگاه را به وجود می آورد.
در فضای نشانه شناسی هم با سوالات این چنینی مواجهیم که اصلا چرا دلالت اتفاق می افتد؟ یک نفر یک گل به یک نفر دیگر می دهد یعنی دوستت دارم. این چه طور اتفاقی است؟ آیا چون خود گل از نظر فیزیکی دارای عطر و رایحه‌ی خوبی است، احساس خوبی را در فرد بوجود می آورد؟ بسیاری از نشانه ها از حیث ذاتی بی معنا تر هستند؟ مثلا به لحاظ فیزیکی و طعم و مزه فرقی میان شیرینی و حلوا نیست، اما یکی در مراسم عزا بکار می رود و یکی در مراسم عروسی و جابجایی میان این دو توسط اجتماع پذیرفتنی نیست. اصلا چرا ما به یک دال احتیاج داریم. مثلا اگر یک نفر بخواهد خود محبت را به فرد بدهد چکار باید بکند. آیا در این مورد چون محبت یک مسئله ی انتزاعی است با چنین مشکلی مواجه هستیم. آیا در فضاهای عینی تر این مشکل برطرف می شود؟ مثلا وقتی شما در مقابل دریافت یک کتاب از کتاب فروش یک اسکناس به او می دهی، خود اسکناس بماهو ارزشی ندارد. این اسکناس نشانه ی دارایی است خود دارایی نیست. این اسکناس زمانی یک امر بدرد بخور محسوب می شود که در فضایی قرار بگیردکه در آن فضا دلالت داشته باشد. حتی در جوامعی که بر اساس سیستم کالا به کالا داد و ستد می کنند، همه چیز بر اساس آن کاربرد واقعی خودش اندازه گیری نمی شود. خیلی از اشیاء غیر از کاربرد واقعی خودشان یک ارزش افزوده ای دارند که ناشی از یک ارزش دلالی است نه ناشی از یک ارزش ذاتی و فیزیکی. مثلا حریر که در جامعه قدیم ایران، که نقش اسکناس را ایفا می کرد. خود بخود در چنین جامعه ای حریر قیمتش متفاوت خواهد بود با یک جامعه ای که حریر را موقعی می خرند که می خواهند لباس بدوزند.

@litera9

مارلون براندو ۳ آوریل سال ۱۹۲۴در ایالت نبراسکا آمریکا دیده به جهان گشود. براندو مدتی به مدرسه نظامی رفت و بعد به کارهای مختلفی مشغول شد. مثلاً قبل از بازیگر شدن، او به‌عنوان تکنسین آسانسور در یک فروشگاه بزرگ برای چهار روز در هفته مشغول به‌کار بود. اما به‌خاطر خجالتی بودن از اعلام ورودش به طبقه مخصوص لباس‌زیر شغلش را ترک کرد.
و نهایتاً برای شرکت در کلاس‌ های بازیگری راهی نیویورک شد… و نزد استادش، استلا آدلر، متد استانیسلاوسکی را آموخت.
مدتی بعد مارلون براندو به مدرسه بازیگری اکتورز استودیو که الیا کازان آن را اداره میکرد، راه پیدا کرد و در آنجا زیر نظر لی استراسبرگ متد اکتینگ (روشی که بازیگر برای اجرای نقش باید مدتی آن نقش را زندگی کند) را تکمیل نمود.
نخستین حضور مارلون براندو بر پرده سینما بازی در فیلم مردان ساخته فرد زینه مان در سال ۱۹۸۵ بود. وی برای آماده کردن نقشش در این فیلم بیش از یک ماه خود را در بیمارستان بستری کرده بود. کاری که از دید بسیاری از بازیگران مجرب آن دوران مانند لارنس الیویه یا کلارک گیبل حماقت محض محسوب میشد. مارلون براندو یکی از تاثیرگذارترین بازیگران تاریچ سینما است. از فیلم‌ های مشهوری که وی در آنها ایفای نقش کرده‌ است می‌توان به “اتوبوسی به نام هوس” در نقش استنلی کووالسکی، در “بارانداز” در نقش تری مالوی هر دو به کارگردانی الیا کازان و “پدرخوانده” در نقش دون ویتو کورلئونه اشاره نمود. بسیاری بهترین نقش او را پدر خوانده می‌ دانند. مارلون براندو این بازیگر آمریکایی در بین بسیاری از علاقمندان به سینما و منتقدان به عنوان بهترین بازیگر تاریخ سینما شناخته میشود. وی در نقش‌ های متفاوتی بازی کرده است، از شکسپیر تا موزیکال، از درام تا کمدی. در “مردها و عروسک‌ ها” در نقش اسکای مسترسون همه را مجذوب کرد. در “شورش در کشتی بونتی” نقش فلچرکریسچن ضعیف النفس را داشت.
ساخت بونتی مصادف بود با قطع پیوند مارلون براندو با صاحبان هالیوود. در سال ۱۹۶۰ “سربازهای یک چشم” را کارگردانی کرد و در تعقیب و انعکاس در “چشمان طلایی” بازی کرده و سپس در سال ۱۹۷۲ در نقش دون کورلئونه در پدرخوانده ظاهر گردید.
هنگامی که آکادمی اسکار مارلون براندو را به عنوان برنده برگزید، وی زن سرخپوستی را برای گرفتن جایزه، از جانب خود مامور کرد تا به این وسیله توجه عموم را به وضع رقت‌ بار سرخپوستان آمریکا جلب کند. وی روز به روز بیشتر معطوف مسائل و مشکلات بشری شد و فیلم‌ های آخر او نشانگر این گونه تمایلات سیاسی و اجتماعی اوست. مارلون براندو پیشکسوت سبکی معروف به نام متدی بود که بلافاصله پس از او بازیگرانی مانند جیمز دین و مونتگومری کلیفت و سال‌ ها بعد پل نیومن، داستین هافمن و رابرت دنیرو با درخشش خود این سبک را در سینمای آمریکا تثبیت کردند. چاقی مفرط در سال‌ های پایانی برای براندو بسیار دردسر آفرین بود. فرانسیس فورد کاپولا کارگردان پدرخوانده برای متقاعد کردن تهیه‌ کنندگان فیلم برای انتخاب مارلون براندو تلاش زیادی نمود. چرا که عقیده داشتند زمان این بازیگر دیگر گذشته است. پس از پدرخوانده دوباره نام مارلون براندو در جهان سینما مطرح شد. پس از این بود که براندو در فیلم‌ های مطرحی مانند آخرین تانگو در پاریس، اینک آخر الزمان و آبگیرهای میسوری بازی نمود . نقش کوتاه او در انتهای فیلم “اینک آخرالزمان” نیز از به یاد ماندنی‌ ترین نقش‌ های تاریخ سینماست.
مارلون براندو ستاره افسانه‌ ای سینما روز جمعه ۲ ژوئیه سال ۲۰۰۴ در سن ۸۰ سالگی پس از مدت‌ ها بیماری در بیمارستانی در لس آنجلس به علت نارسایی تنفسی درگذشت.

@litera9
وقتی که تاریخ هنر فردریک هارت اولین بار در ۱۹۷۶ منتشر شد، بی درنگ به جرگه آثار کلاسیک راه یافت، و دانش پژوهی وسیع، تخیل تاریخی و ژرف نگری هنرمندانه مولف را بسی ستودند. اکنون که ویراست چهارم آن منتشر شده است، می توان گفت که این اثر همچنان گیراترین و بهترین کتاب مصور در زمینه تاریخ ۳۲ هزار ساله نقاشی، پیکره سازی و معماری است. گذر از نقاشیهای غار آلتامیرا و زیگوراتهای بین النهرین به پیکره های جنبان و تندیسهای مینیمالیستی سده بیستم سیر و سفر ذهنی دور و درازی است که همگام با فردریک هارت شورانگیز و شعف آمیز می شود. هنر بزرگ نویسنده این است که به گونه ای دقیق و رسا نشان می دهد که چگونه آثار تاریخی هر دوره و هر فرهنگ، کوروس (پیکره جوان یونانی)، کلیسای جامع گوتیک، چهره رنسانسی ایتالیا، منظره آبرنگ چینی یا ژاپنی، آسمانخراش مدرن، اندیشه ها، اکتشافها، اصلها و باورهای مذهبی ویژه زمانه اش را در بردارد. این بررسی با طبیعت هنر، درآمدی ضروری بر واژگان و مفاهیم بنیادی هنر، زیبایی شناسی، و تاریخ هنر آغاز می شود.در اینجا پروفسور هارت به کاوش در مسائلی که اکنون مورد توجه ویژه هستند، همچون حفاظت از آثار هنری، می پردازد. همچنین مضمونی در این بخش مطرح می گردد که در سراسر کتاب دنبال می شود: نقش تاریخی زنان در هنر. هر یک از هفت بخش اصلی کتاب- هنر پیش از نوشتار، جهان باستان، سده های میانی، خاور دور، رنسانس، باروک و جهان مدرن" با شرحی ژرف نگر از خاستگاههای فکری، مذهبی، سیاسی، و اجتماعی هنرهای بصری آغاز می شود. سپس در فصل گوناگون، نویسنده پیرامون نقاشی، پیکره سازی، معماری و هنرهای فرعی تر دوره یا ناحیه معینی سخن می گوید، و با ارائه شواهد فراوان و تجزیه و تحلیل دقیق آثار بزرگ، چگونگی تکامل سبکها و سهم هنرمندان و حامیانشان را در شکل بخشیدن به سنتهای هنری بزرگ نشان می دهد. از هنگام انتشار ویراست سوم تاریخ هنر، کار روزآمد کردن و افزودن بر متن پی گرفته شد. فصل مربوط به هنر پیش از کلمب آمریکا که به شرح برخی از اکتشافهای هیجان انگیز اخیر پیرامون طبیعت تمدن مایایی می پردازد، در ویراستهای پیشین نبوده است. بخشهایی سراسر تجدیدنظر شده اند: هنر قبیله ای، هنر اسلامی، میکلانژ در مقام هنرمند رنسانسی و هنرمند منریست، و منریسم در ایتالیا. افزودن تصاویر رنگی تازه از نقاشیهای دیواری میکلانژ در کلیسای سیستین پس از بازسازی، از آن جمله نمای درخشانی از سراسر سقف در روند پاکسازی، بر غنای متن مستند فردریک هارت پیرامون رنسانس در ایتالیا که حوزه برجسته دستاوردهای پژوهشگرانه او است- می افزاید. از نظر شمار تصاویر ۱۴۱۶ قطعه ٬ تاریخ هنر فردریک هارت همتایی ندارد و ۴۲۶ تصویر رنگی و ۹۵۴ تصویر سیاه و سفید، از جمله ۱۲۸ طرح را در بر می گیرد.

در انتهای این همه راه، که اکنون در بیستمین شماره آن قرار گرفته و سده های شوم و عشق های پر حرارت بسیاری را گذرانده ایم، هم چنان اما این آرزوها و خواست های ما است که سرود می خوانند و عشق را به معنای رمانتیک و مدرن آن، ابداع می کنند. این سرودها هم چنان می توانند معنای نونمایی از افکار، آرزوها و اشتیاق ها را بنمایانند، و هم چنان سخن و سخن گویی را آن چنان زیبا توصیف بنمایند تا بتوانند به بشریت عشق دیگری آموخته و واژه هایی را بیافریند که ریشه های آنها در معنای با هم زیستن تنیده باشد. و ما نیک می دانیم، زمانی که چنین ریشه هایی درهم می آمیزند، قطعه های جدیدی نواخته می شوند و سرودهای تازه ای جان می گیرند. تمامی این گفته ها، تنها رجزخوانی های جنگی نیست که مضمون آنها به گاهی و لحظه ای تغییر کند، بلکه تمامی آنها تنها مشتی از قطعاتی هستند که وجود یافته اند و می توانند به ظهور طرز تفکر جدیدی- اگر هم نینجامیده باشند- کمک کنند.
و اکنون بیستمین شماره مجله «غروب» نیز با مشخصات و موضوعات زیر در آستانه نشر قرار گرفت:
490 صفحه- قیمت 100 هزار تومان

■ امضا
- بیستمین شماره غروب و سوگ سالیان دراز!/ علی حامد ایمان
■ اندیشه
- جایگزینی برای مدل های [فعلی] ریاضی از جهان/ صلاح الدین خلیل اف/ مترجم: زیبا هاشمی
■ نگاه
- چگونه باید به زبان تفکر دست یافت!؟/ محمد بابایی
- بررسی تحليلی امکان کوچ کلمات از زبان ترکی به ديگر زبانها/ علی قبچاق
■ دیدگاه
- مروری بر آرای ترکی ستیزانۀ دكترعبدالحسين زرين‌كوب/ علی بابازاده ایگدیر
■ ادبیات
- گونئي آذربایجاندا اوشاق أدبیاتی‌نین انکشافی چاغداش أدبی پروسئسین أساس پریوریتئتلریندن بیری‌دیر/ دوچئنت دوقتور اسمیرا فواد
■ اسناد
- دو نامه از آیت الله «میرزا محمّد علی مدرّس خیابانی تبریزی» به «علامه جعفر سلطان القرّائی»/ محمّد امین سلطان القرّائی
■ تاریخ شفاهی آذربایجان
- گفتگو با محمد مدرس خیابانی/ حسن علیزاد پروین
■ ادبیات کلاسیک
- اميرعلي شير نوايي/ دکتر محمدرضا باغبان کریمی
- دو یادداشت/ لطفعلی برقی
- سرگشته شاعیریمیز، بدر شیروانی/ فیروز رفاهی علمداری
- نطقی شروانی/ اصغر علمی
- زبان و ادبیات ترکی خراسانی در عهد صفویه/ علی ابوالقاسمی
■ تاریخ
- اورارتوها وتکنیک ساخت کلاهخود/ یونس حسن زاده
- «مریم گول»، آخرین دختر زنان جنگجوی آمازون!/ دکتر حسین فیض الهی وحید
- کتابخانه دیانت تبریز/ رضا بالابیک نژاد
- صادق‌الملک شهید راه آزادی/ دکتر محمدحسن پدرام
- بررسی برخی لغات و اصطلاحات و امثال آذربایجانیان و تبریزیان در اسناد ایران باستان/ دکتر امیر علی نثار نوبری
- سیری در تاریخ ترجمه و تفسیر قرآن به زبان‌های ترکی/ دکتر رسول اسماعیل زاده
- میرهاشم خیابانی، همسنگر ستارخان و باقرخان/ جعفر سامعی پتاوا
■ مقابر
- از آذربایجانیان نامدار خفته درابن بابویه/ سید علی شهیدی
- از سنگ مزارهای قبرستانهای زنگان/ علی محمدبیانی
- مشاهیر مدفون در قبرستان مارالان تبریز/ محمد باقر جباریان
■ خاطرات
- چهار استاندار در یک قاب/ ناصر شفیعی
■ روایت
- قمار/ محمد حسین قابل نژاد سردرودی
■ حکایت
- فدای تو (سنه قوربان)/ شاهرون سلیمان اووا
■ بازتاب
- در جستجوی کدام تاریخ؟/ صمد چایلی
- غروب- زبان مادری- یادداشت سردبیر محترم/ محسن مجیدی
- درد نامه سر گشاده یک معلم مسئول و متعهد/ پرویز صانعی
- چند برداشت کوتاه از دریافتهای تاریخ مکتوب/ باقر رشادتی
■ شعر پیشرو
با آثاری از: ابوالفضل پاشا/ زامان پاشازاده/ ثریا خلیق‌خیاوی/ بهروز صدیق/ ایلقار موذن‌زاده/ مصطفا شیخ‌پور/ مقصود تقی‌زاده هریس/ آریا پورفریاد شهرویی/ آیدا مجیدآبادی/ محمدعلی گله‌بچه/ حمیدرضا اکبری شروه/ یلدا شعبانی/ سمیه امینی‌راد/ حسین نجاری/ ایمان مومنی/ نسرین الهی/ مجتبا حدیدی
■ شعر آزاد
- صابیر رستم خانلی، خالق شاعیری، اجتماعی خادیم/ کوچورن: مرجان مناف زاده
- رامیز روشن، شاعیر، سناریست، ترجومه‌چی/ کوچورن: مرجان مناف زاده
- جانیم وطنیم/ محمّدامین سلطان القرّائی
■ شعر جهان
- صدای سنتی هایکو، گفتگو با باهری عمراوغلو
- شاعری که با صدای خیابان گام بر می دارد، گفتگو با عمر توران
- اشعاری از: حیدر ارگولن- جمال چنگیز گورکان- ناجی بختیار- امید شِنَر تا- فیرات بایتاک
■ سینما
- نگاهی کوتاه به سینمای مدرن و پست‌مدرن/ محمد الفت
- رسالت اصلی نقدها، سایت‌ها، جشنواره‌ها و.../ جاوید مجلل
- ده فیلم برتر سال2020 از منظر بخش سینمایی مجله غروب
- نگاهی کوتاه به فیلم نمادلند/ سیما حسینی
- نگاهی به فیلم تکه‌های یک زن/ فاطمه خلیلی
- نگاهي به فيلم دست نیافتنی‌ها/ جلال پيكاني
■ تئاتر
- بروز دیالکتیک تیاتر میرزا آقا تبریزی و جایگاه ارگانیستی آن در سیر تکوینی تاریخ درام/ فرزاد تقی لر
- امکان کروئوگرافی رقص های آذربایجان مبتنی بر زیبا شناسی راسا در نمایش/ کریم علی خواه

شماره 22 مجله غروب در آستانه انتشار
سرانجام شماره 22 مجله غروب هم در آستانه انتشار- نه اما هنوز انتشار- قرار گرفت. گرچه تمام تلاشمان این بود که بتوانیم این شماره از مجله را قبل از اتمام فصل پاییز در اختیار خوانندگان و علاقمندان قرار دهیم ولی هر چه تلاش کردیم این امر میسر نگردید، گرچه اما توانستیم در روزهای آغازین فصل زمستان به این امر دست یابیم.
البته بدیهی است که در چنین شرایطی از اوضاع اجتماعی، دعوت به اندیشیدن و عبور از مسیر اندیشه ورزی، نه از اقبال عمومی برخوردار است و نه از ضروریات حاکمیتی به حساب می آید. بنابراین، این همه- در کنار دهشت های غیرقابل تصور و بی پایان چنین اندیشه گی هایی- چهره غریب و مشمئزکننده ای را در پیش روی ما می نهد تا ما را از ادامه مسیر وادارد. به هنگامی که تصویرها و تصورها می خواهند گفتمان ها و ایدئولوژی های برآمده از قدرت مسلط و غالب را به چالش بکشند تا تصویر و متن دیگری به جای آن ارائه نمایند، چگونه می توان به پیشرفت و یا حتی ادامه مداوم چنین وضعیتی امیدوار ماند؟!
اما به هر حال سلانه سلانه هم که شده، خوشحالیم که هم اکنون در ایستگاه 22 غروب قرار گرفته ایم، گرچه اما قیمت مجله این خوشحالی را به کام ما ناکام می گذارد.

■ اهدای غروب، اهدای یک اندیشه
این شماره از مجله در 420 صفحه با قیمت 120 هزار تومان روانه بازار خواهد گردید. گرچه نیک می دانیم چنین افزایش هایی! نه می تواند باری قابل توجه از هزینه های ما را بر دوش بکشد، که تازه باری گران تر بر دوش خوانندگان ما خواهد بود. اما برای جبران این همه، درنظر داریم که تعدادی از نسخه های مجله را- به صورت هدیه و رایگان- به علاقمندانی که به هر دلیل از توان خرید چنین کالاهای فرهنگی بی بهره اند قرار دهیم (این افراد می توانند طریقه دریافت مجله را به ما اعلام نمایند). در مقابل برخی از افراد توانمند نیز می توانند با پیش خرید تعدادی از نسخه های مجله، به ما در این امر خیر فرهنگی یاری رسانند تا مجلات اهدایی به نام خود این اشخاص، در اختیار افراد مورد لزوم قرار گیرد. در انتها نیز- طبق روال همیشگی- برای اشخاصی که مایل به تهیه تک شماره مجله هستند، شرایط تهیه قید خواهد گردید.

به هر حال شماره 22 مجله غروب، با مطالب زیر منتشر خواهد گردید:
■ امضاء
- گذر از بلندپروازانه ترین رویاها...- به مناسبت 75مین سالگرد سقوط یک هویت/ علی حامد ایمان
■ یادداشت
- دُردانه هایی از تاریخ و فرهنگ/ رضا همراز
■ نگاه
- نگاهی به تحصیلات و اوراق امتحانی سال 1321 میرجعفر پیشه وری/ دکتر توحید ملک زاده
- مصدق و پیشه وری در کوران تاریخ سیاسی ایران/ ناصر شفیعی
■ تاریخ شفاهی
- ابوالفضل جعفرلی
گفتگو: حسن علیزاد پروین
■ دیدگاه
- دکتر منوچهر مرتضوی/ رضا همراز
- آخرین دیدارم، به مناسبت دهمین سالگرد رحلت دكتر منوچهر مرتضوي/ دكتر برادران شكوهي
- نقدی بر کتاب زبان دیرین آذربایجان دکترمنوچهر مرتضوی/ علی بابازاده
- نامه هائی از دکتر «منوچهر مرتضوی» به علامه جعفر سلطان القرائی/ محمد امین سلطان القرائی
■ دیدگاه-2
- پاسخ به برخی شبهات در مورد زبان آذری- با تاکید بر کتاب آذری یا زبان باستان آذربایگان سید احمد کسروی/ دکتر امیر علی نثار نوبری
- آذری یا ترکی؟ نقد کتب درسی از منظر مسئله‌ی ملی/ نعمت مسگری
■ تئاتر
- سخن دبیر سرویس تئاتر/ فرزاد تقی لر
- داشته های بصری آیین های نمایشی آذربایجان برای برقراری ارتباط با کودکان ناشنوا/ هادی ولی پور قره قیه
- تاثیرات روانی رفتار والدین برآنتولوژی کودکان/ مینا پناهی
- نمایشنامه «گنجه مشترک»/ نویسنده: بانو آیتن آکین- مترجم: فرزاد تقی لر
- نمایشنامه «بعد از ساعت چهار عصر» نادر ساعی ور
- نمایشنامه خوانی و تئاتر محیطی در کافه های آذربایجان/ علی پاداش اصل
- چندان به سبک و سیاق معتقد نیستم!/ گپ و گفتی صمیمی با نادر برهانی مرند
■ سینما
- سخن دبیر سینما/ محمد الفت
- توصیف جهان نامعقول یا باور به اندیشۀ نامعقول/ محمد الفت
- سرگردانی بین عشق و امر بیگانه/ اکبر دولتشاهی
- جادویی در زیرپوست عشق/ پنج یادداشت‌ کوتاه درباره فیلم دری
- بایدها و نبایدها در سینمای مستقل آذربایجان/ شهرام شهنازیان
- آفریدن معنای زندگی، پس آنگاه متولد شدن/ سیما حسینی
- نومینالیسم در برابر ذات‌گرایی/ جلال پیکانی
■ شعر جهان
- شعر احمد گونباش در سیر 50 ساله/ گفتگوکننده: نورای سالمان- ترجمه: مجتبی نهانی
- اولین رمان ایلکر آرسلان: پایان فصل یک فیلمنامه‌نویس
- اشعاری از:
احمد اوزر، حسین کورکماز، تورگوت اویار، اُوزگون انور بولوت.
- شعرهای کوتاه از فکرت صادق
■ شعر پیشرو
- از سمتِ نشانه‌شناسی/ مجتبا حدیدی
- چالش‌های انسانِ معاصر/ سریا داوودی حموله
- اشعاری از:

تک برگی از زندگی و خدمات علمی، فرهنگی دانشی مردی به نام ایرج افشار

عنوان فیلم مستند "فرزانه فروتن ایران مدار ما" وام‌دار تک‌مصرعی از استاد محمدرضا شفیعی‌کدکنی است. سید جواد میرهاشمی کارگردان فیلم در سبب‌نامه فیلم می‌نویسد:
«پریدگی تصاویر و افتادگی صداها به دلیل ثبت آن با ابزار گونا‌گون از سال ۱۳۸۵ می‌باشد. رخدادهایی که در لحظه اتفاق افتاده است و تکرار آن ناممکن؛ و این تک‌برگی است از هزار هزار برگِ زندگی و خدمات علمی و فرهنگی دانشی مردی به نام ایرج افشار.»
سیدجواد میرهاشمی پس از ساخت مستند پرتره‌های مشاهیری چون منوچهر ستوده، محمدابراهیم باستانی‌پاریزی، غلامحسین ابراهیمی‌دینانی و سیمین دانشور، این بار روایت‌گر خدمات علمی و فرهنگی ایران‌شناس نامی به نام ایرج افشار شده است.
میرهاشمی به مناسبت نمایش فیلم زندگی استاد ایرج افشار در یادداشت کوتاه "بر آستانه درگه کرم دانشکده ادبیات" می‌نویسد:
بر آستانه درگه کرم دانشکده ادبیات
ده سالی است بر خوان کرم پُر نعمت دانشکده ادبیات و علوم انسانی نشسته‌ام و از باران رحمت اساتید بهره‌ها ‌برده‌ام. خوب می‌دانم ابزارم (همان دنگ و فنگ فیلمبرداری به قول استاد ایرج افشار) گاه موجب آزردگی اساتید می‌شود ولی ایشان به دلیل ثبت تاریخ همیشه با روی گشاده پذیرایم بوده‌اند. چه خوش گفت استاد سخن سعدی شیرازی:
ز درگه کرمت روی ناامیدی نیست
کجا رود مگس از کارگاه حلوایی
ده سال پیش و شاید کمی پیشتر به اتفاق عموی بزرگوارم در گروه تاریخ با استاد باستانی‌پاریزی آشنا شدم و آن دانشی مرد یادآور شد:
پایداری ایران زمین، زبان مادری فارسی است.
آن قند پارسی که از نوزادی بر جان و دل نشیند و مهری که با شیر اندرون شده و با مرگ به در شود.
آری؛ از بخت شکر دارم و از روزگار هم. در زمانه‌ای که قرعه کار به نام من دیوانه زدند؛ آیینه‌ای شدم آیینه‌ای برای صداها. سپاسگزار یک یک سرورانی هستم که مرا بر این خوان الوان دعوت نمودن تا نقطه عطف زندگی‌ام از این مکان آغاز گردد. امیدوارم امانت‌دار امینی باشم و بس.
سعدی حجاب نیست تو آیینه پاک دار
زنگارخورده کی بنماید جمال دوست
گفتنی است که عوامل مستند «فرزانه فروتن ایران مدار ما» عبارتند از: طراح، تهیه‌کننده و کارگردان: سیدجواد میرهاشمی، پژوهشگران: هدی‌سادات باروتیان و سیدجواد میرهاشمی، مشاوره پروژه: علی دهباشی، تصویربرداران: رضا الماسی، سیدعلی میرهاشمی، دستیاران کارگردان: محمدعلی اسماعیلی‌راد، سیدهانی مظفری‌نیا، گفتار: انسیه ملکان، عکاس: امید طاری‌فرد، تدوین: پرویز حسنلو و محمد راهبریان‌یزدی، صداگذار: رامین ابوالصدق، شاعر: حسن نیک‌بخت، آهنگساز: مجید درخشانی، خواننده: مجتبی عسگری، مجری‌طرح: شرکت سینما سیاه و سفید، محصول: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی