دروس قانون ابن سینا طب سنتی ، دانیال شفاء

??????
?کتاب امل الآمل که نام دیگر آن «تذکرة المتبحرین فی العلماء المتأخرین» (ترجمه: یادمان متبحران در مورد دانشمندان أخیر) است در تراجم و شرح حال بزرگان، راویان حدیث و علمای شیعه بر خواسته از جبل عامل و غیر آن می‌باشد. مؤلّف در این کتاب به ذکر معاصران معروف شیخ طوسی و بزرگان و رجال نزدیک به زمان شیخ اکتفا کرده‌است. این کتاب در واقع متمّم و مکمل کتاب میرزا محمد بن علی استر آبادی است. کتاب امل الآمل به ترتیب حروف الفبا در دو بخش تنظیم شده‌است. بخش اوّل مشتمل بر شرح حال ۲۱۴ نفر و بخش دوّم علماء متأخر از شیخ طوسی که مشتمل بر ۱۱۲۲ نفر است. در بخش دوّم بعضی از شرح حال‌ها را بسیار مختصر آورده‌است. شیخ حر عاملی در شرح حال علماء به ولادت، وفات و قسمتی از اشعار و نوشته‌های آنها اشاره کرده و به آثار و تألیفات آنها نیز اشاره می‌کند. کتاب حاضر همواره مورد توجه علماء و بزرگان بوده و از جایگاه شایسته‌ای در بین کتابهای رجال و تراجم بر خوردار می‌باشد.
لینک دانلود:
?yon.ir/DAah

این اثر در سال 2014 توسط موسسه مطالعات اسماعیلیه به چاپ رسید.
در این اثر که بخش های مختلف تقسیم شده در ذیل هر بخش مقالات ارزشمندی از اندیشمندان ان حوزه به چاپ رسیده است.
بنده یکی از مقالات این مجموعه رو ترجمه کردم که در اینده نزدیک چاپ خواهد شد.
مقاله پروفسور مادلونگ پیرامون کتاب کافی کلینی

شرح الاسباب و العلامات کتابی در طب، که اصل آن از حکیم سمرقندی و شرح آن از نفیس بن عوض بن حکیم طبیب کرمانی، از دوران الغ بیک تیموری است، از آثار پزشکی رایج ومورد استفاده در ایران بوده و چاپ هم شده است. نسخه ای کهن از آن در سال 1339 ق در شهر بروجرد، توسط علی محمد تقوی لاریجانی [کاتب یادداشت بالا] خریداری می شود. وی شرحی کوتاه در باره این نسخه روی صفحه آخر آن نوشته که توجه او را به اهمیت نسخه نشان می دهد:

این کتاب را این حقیر در بروجرد ابتیاع نمودم، به قیمت خیلی نازل، لاکن جلدش خیلی کهنه، صاحبمنصبان روس جلدش را از حقیر گرفتن و یک مبلغی به عوض دادن. ولی از قرار، خود کتاب معلوم است خیلی قدیم است، چنانچه از شرح شده کتاب که تاریخ نگذاشته، یعنی آن که شرح شده کتاب خودش تاریخ است، محتاج تاریخ نیست. صحافی مکرر در مکرر با وجود آن که معلوم است کتاب را خیلی محافظت کرده اند، لهذا بعضی از ورقها از حاشیه.با وجود صحافی پوسیده است چنان چه اگر دیگری هم رونویسی می کرد محتاج به شرح شده کتاب بودند آن هم به اسم و رسم. به هر جهت تاریخ سلطان امیر الغ بیک تاکنون 488 سال است. وفات الغ بیک در سنه 854 هجری بوده. این جلد تازه را هم حقیر دادم درست نمود.
@jafarian1964

کتاب حاضر حاصل مجموعه سخنرانی های استاد حضرت آیت الله سید جعفر سیِّدان در ماه رمضان سال ۱۳۷۸ شمسی در شهر مشهد است که با عنوان "جامعیت دین" ارائه شده است. آیت الله سیِّدان در این مجالس با توجه به ابعاد حیات انسانی و نیز با توجه به شرایط اجتماعی زندگی انسان در دنیا، تمام شوون مربوط به افعال و رفتار و اعتقادات انسان را مورد توجه قرار داده است.
این کتاب در دو بخش تنظیم شده است؛ در بخش نخست دین از منظر ایدئولوژی آن و میزان توانایی آن در این بستربررسی می شود و از سه منظر اعتقادات، اخلاق و احکام به دستورات دینی به آن نگریسته شده است.
در بخش دوم نیز میزان کارایی این ایدئولوژی در عرصه ی عمل بررسی شده است.
این اثر در سال ۱۳۹۶ به اهتمام عباس شاه منصوری توسط انتشارات دلیل ما به چاپ رسیده است.
مریم جعفرپور
@UT_Central_Library

📒«شرح الاسباب و العلامات»
، شرحی مزجی بر کتاب «الاسباب و العلامات» حکیم نجیب الدین سمرقندی است که به
✍قلم نفیس بن عوض کرمانی در سال ۸۲۷ ق به اتمام رسیده است.

سمرقندی این اثر را با عنوان تلخیص قانون ابن سینا در بحث اسباب و علامات امراض جمع آوری کرده است تا در سفر به همراه داشته باشد و به هنگام ضرورت از نکات کلیدی آن بهره مند گردد.
✍ ایجاز و اختصار این نگاشته باعث آن شده که مورد توجه بسیاری از پزشکان قرار گیرد و آن‌ها دانسته‌ها و تجربیات خود را به عنوان شرح پیرامون این اثر بنگارند.
✍شرح نفیس کرمانی یکی از مهم‌ترین این شروح که به همین انگیزه نگاشته شده است.
اهمیت این شرح تا بدان جاست که دو قرن پس از تالیف آن، حکیم ارزانی هنگامی که قصد نگارش تالیفی در طب دارد، به ترجمه این شرح می‌پردازد.
✍ شاهد دیگر بر اعتبار و اتقان این اثر مقبولیت آن در بین صدها اثری است که در زمینه طب سنتی نگاشته شده است تا جایی که توانسته در کنار کتاب « قانون » ابن سینا به عنوان کتاب درسی و متنی آموزشی مورد توجه قرار گیرد.


✍این کتاب در ۲۹ باب و ۳۷۹ فصل نگاشته شده است
. هر باب از این کتاب دارای فصولی متعدد است که در هر فصل از آن به بیماری خاصی اشاره می‌شود.
✍مؤلف در این اثر همانند بسیاری از کتب مشابه در طب سنتی که به مبحث بیماری‌ها و درمان آن‌ها پرداخته‌اند، از بیماری‌های سر شروع می‌کند و بیماری‌های هر بخشی از بدن را در بابی جداگانه مورد بحث و کنکاش قرار می‌دهد.




👳مؤلف در تالیف این اثر به کلمات و آثار پیشینیان از جمله جالینوس، بقراط ،رازی ،مسیحی ، ابن سینا استناد می‌کند؛ اما در کنار این استنادها گاه به سخن بزرگان ایراد می‌گیرد و گاه اشکالات نقل شده حول کلمات آن‌ها را پاسخ می‌دهد.
به طور کلی این اثر را می‌توان در دو بخش بررسی کرد:
1⃣یک بخش، شرح عبارات و توضیح کتاب «الاسباب و العلامات» است که گاه به توضیح کلمه و یا نشان دادن مرجع ضمیری و یا بیان و تفسیر عبارتی خلاصه می‌شود.
2⃣بخش دیگر، نکاتی است که مؤلف بر اساس نگاشته‌های پیشینیان بر کتاب می‌افزاید و یا تحقیقاتی است که خود بدان دست یافته است.



این اثر پس از تالیف مورد توجه بسیار قرار گرفت، از این رو چندین بار در ایران و هندوستان به چاپ رسیده است.
علاوه بر این یک بار توسط حکیم ارزانی به فارسی ترجمه شده است، که البته این ترجمه همراه با نکاتی سودمند از جانب مترجم آن است. همچنین این اثر توسط حکیم خواجه رضوان احمد ، به زبان اردو ترجمه شده و در کراچی به چاپ رسیده است.
نسخه مورد استفاده این اثر در سال ۱۳۸۷ ش به همت مؤسسه احیای طب طبیعی در دو مجلد به چاپ رسیده.

📚@ketabetebi 👈🏃

این کتاب تاریخ پزشکی ایران می‌باشد که مؤلف آن دکتر سیریل الگود طبیب سابق سفارت انگلیس است. دکتر الگود نزدیک به ده سال در ایران به طبابت سفارت انگلیس و افزون بر این به درمان بیماران این سرزمین می‌پرداخت. این کتاب در بیست فصل نگاشته شده که دو فصل اول آن مربوط به قبل از اسلام و هجده فصل به طب ایران پس از اسلام اختصاص داده شده و ادوار مختلف طب اسلامی با دقت نگاشته شده و به ویژه در فصل هفتم که فقط درباره دو پزشک نامدار ایرانی یعنی ابن سینا و رازی بسیار مشروح اداء مطلب کرده است.
جلداول

نسخه خطی طب اکبری ، طب الاکبر ، ترجمه شرح الاسباب و العلامات
مؤلف: حکیم محمد اکبر ارزانی بن میر مقیم دهلوی ، شاه ارزانی
زبان"فارسی

نسخه خطی طب اکبری ، طب الاکبر ، ترجمه شرح الاسباب و العلامات | نسخه دوم
مؤلف: حکیم محمد اکبر ارزانی بن میر مقیم دهلوی ، شاه ارزانی


زبان"فارسی

نسخه خطی طب اکبری ، طب الاکبر ، ترجمه شرح الاسباب و العلامات | نسخه سوم
مؤلف: حکیم محمد اکبر ارزانی بن میر مقیم دهلوی ، شاه ارزانی


زبان"فارسی

سلام، این شرح الجمل، غیر از آن شرح الجمل است. آن «الجمل» متعلق به خونجی است و مختصری در علم منطق است، و بر آن شروحی به زبان عربی نگاشته شده است. و این «الجمل» مورد اشارۀ شما در بیان عوامل در علم نحو است و مؤلف آن عبدالقاهر جرجانی است و این را احمد بن محمد ادیب شرح کرده است به فارسی.

علیکم السلام؛ لطف فرمودید. در مورد شرح فصوص یاد شده، این شرح (با توجه به پژوهش جناب نجیب مایل هروی) از آنِ خواجه محمد پارسا نیست، و این انتساب گویا سهوی بوده که از عدمِ توجه به اصول کتابشناسی انتقادی ناشی شده است. اثر مذکور از امیر سید علی همدانی است.

حکيم ميرزا عبد الصبور خويي معروف به حکيم قبُلي، متولد خوی و ساکن تبريز
وي مردي دانشمند بود که در پایان حکومت دنبلي ها خوي را رها کرده و در تبريز اقامت نمود و براي تحصيل به اصفهان مسافرت و بعد از اتمام تحصيلات به تبريز بازگشت و بعدها به تهران منتقل شد. به نظر می‌رسد وي در طب از دکتر کورميک و حاجي بابا بهره برده باشد. وي در دوران تحصيلاتش به مرض شقاقلوس مبتلا شد و پايش را بريدند و به جاي آن، پاي چوبين گذاشتند که با چکمه پوشيده شده بود؛ و چون اين پاي چرمين را در ترکي آذربايجاني قوبول می‌نامند، بدين لقب معروف بوده است. ذکر اينکه وي شخصي بود قلياني و دستگاه چاق کن قليان را قُبُل منقل گويند و به هر جا که می‌رفت اين دستگاه را با خود می‌برد و علم طب را هم آشنا بود و لذا به او حکيم قبلي می‌گفتند منبع موثقي ندارد. وي از اطباي مخصوص محمد شاه و ناصرالدين شاه و از ندماي خاص اين دو شاه بود
از اين دانشمند و شاعر و طبيب خويي چندين تألیف در طب به يادگار مانده است:
تعليم نامه در عمل آبله زدن ترجمه و تصنيع حکيم خويي به فارسي است و در واقع اولين کتاب پزشکي چاپي در ايران است. برخي کتاب را ترجمه کتاب کارمک طبيب انگليس می‌دانند. وي چنانچه از محتواي کتاب بر می‌آید حکيم اين کتاب را از منابع مختلف از جمله تقريرات کورميک جمع آوري و مشاهدات خود را نيز بدان افزوده است. اين کتاب به دستور عباس ميرزا در چاپخانه علي بن حاج محمد حسين تبريزي به چاپ رسيد.
مجمع الحکمتين وجامع الطبين؛ به نام محمد شاه قاجار جمع آوري شده و در پزشکی بر پایه‌ی ايراني و فرهنگی نوشته شده است. به نظر می‌رسد وي کتاب را از زمان عباس ميرزا آغاز کرده و اغلب ترجمه هاي متون غربي را در بر دارد و در بر دارنده مباحث عديده اي در شناخت بیماری‌ها و معالجه‌ی آنها در 650 صفحه است.
انوار ناصريه؛ شامل تصوير و تشریح اشکال اعضاء و معالجات و طب جديد که به دستور ناصرالدين شاه به چاپ رسيد. اين کتاب دارای چند بخش تهيه شده و بخش‌های آن عبارتند از: کتاب اول در تشريح و مصور با صور و اشکال تشريحيه، بخش دوم بحث در امور طبيعي طب جديد است که آن را قراباذین طب جديد ناميده است، بخش سوم در معالجات. در پست ورق اول نام مؤلف با عنوان ميرزا محمد حکیم‌باشی کل حکماي ايران آمده و کتاب به نام تشريح البشر و توضيح الصور است.
خلاصه‌ی عباسي، لغت نامه‌ی ترکي و خلاصه‌ی کتاب سنگلاخ ميرزا مهدي خان، شرح قصیده‌ی کعب بن زهير از عربي به فارسي از ديگر آثار اوست. حکيم قبلي در تبريز وفات نمود و از اعقابش دو کس ارفع الحکما و ناصرالحکما طبيب و از رجال و معروفین شهر محسوب می‌شدند.
منبع:‌ مقدمه‌ای بر تاریخ طب و طبابت در آذربایجان

کتاب :تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم هجری
نویسنده :محمدجواد مشکور

کتاب تاریخ تبریز، از آن دسته از کتاب های سلسله انتشارات انجمن نوشته های ملی در دهه چهل میباشد که نویسنده در مقدمه ی این کتاب به توضیح انگیزه های خود در مورد نگارش این کتاب پرداخته است و توضیح داده که این کتاب در ابتدا قرار بود در یک جلد تدوین شود اما به دلیل گستردگی موضوع تبدیل به چند کتاب شده است.

بخش اول این تحقیقات با عنوان« نظری به تاریخ آذربایجان و آثار باستانی و جمعیت شناسی آن» به چاپ رسیده که به صورت عمومی در مورد تاریخ آذربایجان است.

کتاب دیگر در مورد تبریز به صورت تخصصی نوشته شده است «تاریخ تبریز از آغاز تا پایان قرن نهم» نام دارد. البته آنگونه که نویسنده در مقدمه ذکر میکند، قرار بر این بوده که ادامه ی این تاریخ نگاری در جلد دیگری با عنوان « تاریخ تبریز از آغاز قرن دهم تا پایان غائله ی آذربایجان» مدون شود که از سرنوشت جلد دوم اطلاعی نیست.

کتاب «تاریخ تبریز از آغاز تا پایان قرن نهم» از جمله کتب ارزشمند و البته دقیق و محققانه ای است که در حوزه ی تبریز شناسی نوشته شده. این کتاب در چهار بخش نگارش یافته است.
🆔 @Archpoldeb

حکيم ميرزا عبد الصبور خويي معروف به حکيم قبُلي، متولد خوی و ساکن تبريز
وي مردي دانشمند بود که در پایان حکومت دنبلي ها خوي را رها کرده و در تبريز اقامت نمود و براي تحصيل به اصفهان مسافرت و بعد از اتمام تحصيلات به تبريز بازگشت و بعدها به تهران منتقل شد. به نظر می‌رسد وي در طب از دکتر کورميک و حاجي بابا بهره برده باشد. وي در دوران تحصيلاتش به مرض شقاقلوس مبتلا شد و پايش را بريدند و به جاي آن، پاي چوبين گذاشتند که با چکمه پوشيده شده بود؛ و چون اين پاي چرمين را در ترکي آذربايجاني قوبول می‌نامند، بدين لقب معروف بوده است. ذکر اينکه وي شخصي بود قلياني و دستگاه چاق کن قليان را قُبُل منقل گويند و به هر جا که می‌رفت اين دستگاه را با خود می‌برد و علم طب را هم آشنا بود و لذا به او حکيم قبلي می‌گفتند منبع موثقي ندارد. وي از اطباي مخصوص محمد شاه و ناصرالدين شاه و از ندماي خاص اين دو شاه بود
از اين دانشمند و شاعر و طبيب خويي چندين تألیف در طب به يادگار مانده است:
تعليم نامه در عمل آبله زدن ترجمه و تصنيع حکيم خويي به فارسي است و در واقع اولين کتاب پزشکي چاپي در ايران است. برخي کتاب را ترجمه کتاب کارمک طبيب انگليس می‌دانند. وي چنانچه از محتواي کتاب بر می‌آید حکيم اين کتاب را از منابع مختلف از جمله تقريرات کورميک جمع آوري و مشاهدات خود را نيز بدان افزوده است. اين کتاب به دستور عباس ميرزا در چاپخانه علي بن حاج محمد حسين تبريزي به چاپ رسيد.
مجمع الحکمتين وجامع الطبين؛ به نام محمد شاه قاجار جمع آوري شده و در پزشکی بر پایه‌ی ايراني و فرهنگی نوشته شده است. به نظر می‌رسد وي کتاب را از زمان عباس ميرزا آغاز کرده و اغلب ترجمه هاي متون غربي را در بر دارد و در بر دارنده مباحث عديده اي در شناخت بیماری‌ها و معالجه‌ی آنها در 650 صفحه است.
انوار ناصريه؛ شامل تصوير و تشریح اشکال اعضاء و معالجات و طب جديد که به دستور ناصرالدين شاه به چاپ رسيد. اين کتاب دارای چند بخش تهيه شده و بخش‌های آن عبارتند از: کتاب اول در تشريح و مصور با صور و اشکال تشريحيه، بخش دوم بحث در امور طبيعي طب جديد است که آن را قراباذین طب جديد ناميده است، بخش سوم در معالجات. در پست ورق اول نام مؤلف با عنوان ميرزا محمد حکیم‌باشی کل حکماي ايران آمده و کتاب به نام تشريح البشر و توضيح الصور است.
خلاصه‌ی عباسي، لغت نامه‌ی ترکي و خلاصه‌ی کتاب سنگلاخ ميرزا مهدي خان، شرح قصیده‌ی کعب بن زهير از عربي به فارسي از ديگر آثار اوست. حکيم قبلي در تبريز وفات نمود و از اعقابش دو کس ارفع الحکما و ناصرالحکما طبيب و از رجال و معروفین شهر محسوب می‌شدند.
منبع:‌ مقدمه‌ای بر تاریخ طب و طبابت در آذربایجان