کانال کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث

??نخستین چاپ فارسی

نخستین کتاب فارسی زبان ـ منتشر شده خاور نزدیک ـ یک نسخه از تورات با حروف عبری بود که 943/1629 در استانبول به چاپ رسید. نخستین کتاب فارسی با حروف فارسی نیز کتاب داستان مسیح اما آلوده بود. در واقع، این کتاب ترجمه فارسی یک متن لاتین اثر هیرونیمو خاویر است که با همکاری عبدالسنارین [کذا] قاسم لاهوری و به انضمام داستان سن پیدرو در 1639 در لیدن (هلند) منتشر شد. تنها چند سال پس از چاپ این کتاب، تلاش هایی برای چاپ کتاب در ایران صورت گرفت.

منبع: چاپ سنگی فارسی از نگاه شرق شناسان، ص 23
@Ketabpazhohi

اولين بار فتوحات مکية در 4 جلد در بولاق و در طول 5 سال (از 1269 تا 1274)، به اشراف شيخ احمد ابومصلح ابياري به چاپ رسيد. اساس اين طبع نسخه¬هاي خطي متأخر (و نه چندان قابل اعتمادي) از ويرايش اول فتوحات بود. سپس در سال 1293 چاپ مجددي از همين تصحيح در بولاق به انجام رسيد. ناشر اين طبع احمد البابي الحلبي صاحب دار الکتب العربية الکبري در قاهره بود که به اسم الطبعة الميمنية معروف شد. ناشر در اين چاپ در صدد رفع نقائص چاپ بولاق بر آمده لذا آن را با نسخه¬اي از چاپ بولاق که در سال 1289 جماعتي از علما به امر عارف مجاهد امير عبدالقادر جزايري با نسخه اصل قونيه مقابله کرده بودند، تصحيح نموده است و در سال ۱۳۲۹ در 4 جلد در قاهره انتشار داده. (برخي منجمله عثمان يحيي تصور کرده-اند، امير عبدالقادر در نشر اين طبع از فتوحات دخالت مستقيم داشته که صحيح نيست).
پس از آن اين کتاب بارها به صورت افست و بدون تحقيق فني چاپ شد، تا اين که به مناسبت هشتصدمين سال تولد ابن عربي چاپ جديد آن با تحقيق شايسته عثمان يحيي و تبويبي مناسب (بر اساس تقسيم بندي مؤلف در ويرايش دوم)، و افزودن فهرست هايي ارزشمند به چاپ رسيد (متأسفانه اين چاپ با فوت محقق آن ناقص ماند و تنها 14 جلد از مجموع 37 جلد آن منتشر گرديد). عده¬اي هم ادعا کرده حکومت مصر به خواست الأزهر از ادامه طبع آن جلوگيري نموده است، والله العالم بحقائق الأمور.
با توجه به اين که تحقيق کتاب بر اساس چهار نسخه مهم (يعني نسخه خطي قونيه که در واقع نسخه دوم کتاب به قلم محيي الدين است، و نسخه خطي کتابخانه بايزيد که بر اساس نسخه اول فتوحات نوشته شده، و نسخه خطي کتابخانه فاتح به قلم اسماعيل بن سودکين از شاگردان ابن عربي، و نسخه ميمنية طبع ۱۳۲۹ قاهره) صورت گرفته است، مي توان اين چاپ را نسخه اي کامل از فتوحات دانست که همه مطالب حذف شده از دست نوشت اول مؤلف و نيز تمامي مطالب افزوده شده در دست نوشت دوم را در بر دارد.
در سالهاي اخير هم دار احياء التراث الاسلامي بيروت (سال 1997 ميلادي در 4 جلد)، و دار الکتب العلمية (1999 ميلادي در 9جلد)، با حروفچيني جديد از روي چاپ قاهره و افزودن برخي فهارس و تخريجات به تجديد چاپ فتوحات پرداخته¬اند. آخرين تصحيح منقح اين کتاب، بسال 2010 در يمن، توسط عبدالعزيز سلطان منصوب، و با اعتماد به نسخه اصل قونيه و نسخه¬اي از کتابخانه سليمانيه و ملاحظه جميع چاپهاي پيشين، صورت گرفته، و در 12 مجلد منتشر گشته است.

د: پايگاه‌هاي ميان‌رشته‌اي قرآن و علوم
اکثر پايگاه‌هاي اينترنتي که در مورد مباحث قرآن و علم شکل گرفته است با نام «اعجاز علمي» ناميده شده است چرا که از طرفي اعجاز علمي قرآن از مهم‌ترين محصولات تفسير علمي و مورد توجه نسل جوان است و از طرف ديگر برخي پژوهشگران عرب هر گونه تفسير علمي قرآن را اعجاز علمي مي‌دانند. برخي از مهم‌ترين پايگاه‌هاي قرآن و علم عبارتند از:
1ـ موسوعة الاعجاز العلمي في القرآن والسنة www.55a.net
اين سايت در قالب 9 زبان زنده دنيا فعال است. که طبعاً بخش عربي آن معتبرتر از بخش فارسي که عمدتاً ترجمه مقالات عربي است ـ مي‌باشد. مدير اين سايت فراس نور الحق مي‌باشد. داراي امکان جستجو و ابعاد مختلفي از اعجاز علمي مانند اعجاز طبي، کيهان‌شناسي، تاريخي، تشريعي، عددي، لغوي، زيست‌شناسي و ... به طور مستقل بحث نموده که پس از ورود به بخش فارسي از صفحه نخست، امکان انتخاب عناوين اصلي مي‌باشد. از ويژگي‌هاي اين سايت وجود مقالات فراوان در موضوعات مختلف است.
2ـ موقع عبدالدائم الکحيل للاعجاز العلمي في القرآن والسنة www.kaheel7.com
اين سايت يکي از سايت‌هاي فعال و پرمقاله در رابطه با اعجاز علمي است. و به 3 زبان عربي، انگليسي و فرانسه فعال است که از صفحه نخست آن امکان ورود به بيش از 10 مجموعه اعجاز علمي «مانند: اعجاز عددي، تشريعي، اعجاز در دريا، اعجاز در زمين و ...» مي‌باشد. در ضمن بخش ويژه‌اي نيز تحت عنوان «الاعجاز للاطفال» دارد که در آن با مقالات متعددي متناسب با نوجوانان مواجه مي‌شويم. و در بخش «الحوار العلمي» نيز مباحث و مذاکرات متعددي با مرکزيت اعجاز علمي قرآن مي‌باشد، که تاکنون بيش از 700 مقاله نسبتاً مصل در ارتباط با نمونه‌هاي اعجاز علمي را در بر دارد. در قسمتي از اين سايت امکان دانلود کتاب‌هايي مرتبط با اعجاز علمي قرآن فراهم شده است. و دربخشي از آن فيلم‌هاي ويديويي مرتبط با اعجاز قرار دارد. در صفحات پيوستي، صفحاتي مأخوذ از سايت که به معرفي خود پرداخته است، به عنوان نمونه قرار دارد.
3ـ الهيئة العالمية للاعجاز العلمي في القرآن والسنة www.nooran.org
اين سايت، ‌از عناصر رابطة العالم الاسلامي مي‌باشد و رسالت خود را پژوهش اعجاز علمي در قرآن و سنت نبوي و بازگو کردن آن براي همه مردم اعلام نموده است. که به 9 زبان «مانند: عربي، فارسي، انگليسي، ترکي و ...» فعال است و بازتاب کننده مباحث مطرح در رابطة العالم الاسلامي است که محل استقرار اصلي آن عربستان سعودي مي‌باشد و داراي شعبه‌هاي متعدد در ساير کشورهاست. در اين سايت به حيطه اعجاز علمي در علوم انساني نيز پرداخته شده و امکان دسترسي به مجله اعجاز علمي ـ از نشريات رابطة العالم الاسلامي ـ نيز فراهم شده است.
4ـ مکنون الاعجاز العلمي في القرآن www.maknoon.com
سايت به زبان عربي و داراي مقالات متعددي در رابطه با اعجاز علمي قرآن و البته بيش‌تر در حيطه علوم تجربي ـ به ويژه طب و نجوم ـ مي‌باشد. و در بخشي از آن برخي از محاضرات دکتر زغلول نجار در ارتباط با اعجاز علمي قرار دارد.
5 ـ شبکة الاعجاز في القرآن و السنة www.miracweb.net
اين سايت به زبان عربي و داراي مقالات متعدد و متنوعي در رابطه با اعجاز در ابعاد مختلف «مانند اعجاز در طب، آسمان، مخلوقات» و «اعجاز تشريعي» مي‌باشد و اخبار اعجاز علمي را نيز پوشش مي‌دهد و در برخي مقالات به شبهات علوم تجربي و يا حسي مباحث قرآن پرداخته شده است.
6 ـ الاعجاز العلمي في القرآن والسنة www.zelnaggar.com
اين سايت عربي، اختصاص به دکتر زغلول نجار دارد. او رئيس گروه اعجاز علمي قرآن کريم در مجلس اعلاي مصر مي‌باشد و در اين سايت مقالات به مواردي مانند «اعجاز تشريعي، اعجاز تاريخي، اعجاز در زمين، اعجاز در جسم انسان و ...» اشاره نمود و در قسمتي از آن به برخي سؤالات در زمينه اعجاز علمي پاسخ داده شده است. زغلول نجار بين اعجاز و تفسير علمي قرآن فرق مي‌گذارد.
7ـ افکار علمية www.afkaaar.com
در اين سايت عربي زبان در کنار برخي مطالب علمي با اولويت مباحث طبي، به مباحث پيرامون اعجاز علمي در قرآن نيز پرداخته شده است.
مقالاتي مانند: اعجاز علمي ذکر نام خدا در هنگام ذبح، اعجاز در خلقت اوليه انسان، اعجازعلمي مکه مکرمه، در اين سايت مي‌باشد.
8 ـ اسلام، قرآن، اعجاز www.aksharemazhabi.blogfa.com
اين سايت به زبان فارسي و حاوي مقالات بسياري در رابطه با اعجاز علمي قرآن ـ و عمدتاً در مباحث علوم تجربي ـ مي‌باشد. اعجازعلمي در آيه و «وتقلبهم ذات اليمين و ذات الشمال» در مسأله زخم بستر و يا اعجاز قرآن در مورد عصب‌هاي پوستي ـ نساء 56 ـ و قرآن و زوجيت در شعراء 7 و اعجاز قرآن در مراحل خلقت جنين و ... از جمله مقالات موجود در اين سايت است.

سلام کتاب الإتقان في متشابهات القرآن نوشته ی عایشه ام بسام در نرم افزار مشکات وجود دارد

علاوه بر ان کتابهای متشابه لفظی به صورت دسته بندی معرفی می شود

معرفی کتب در موضوع متشابهات لفظی

این کتابها باتوجه به نوع نگارش دسته بندی شده اند.

1- كتاب‏هايى كه تنها به گردآورى آيات متشابه پرداخته و عمدتاً براى تسهيل حفظ قرآن توسط قاريان نوشته شده‏اند.

1-1- مشتبهات القرآن كسايى1-2- متشابه القرآن العظيم ابن منادى 1-3- الإتقان في متشابهات القرآن، ام بسام، مكتبة اوّلاد الشيخ‏سال چاپ: 1423/2003 برای تحقیق این پایان نامه بیشتر از کتاب ام بسام استفاده شد 1-4- دليل المتشابهات اللفظية فى القرآن الكريم اثر محمد بن عبداللّه الصغير؛ 1-5- دليل الحيران فى متشابهات القرآن اثر عبد المنعم كامل شعير؛1-6- اغاثة اللهفان فى ضبط متشابهات القرآن اثر عبداللّه عبدالحميد الوراقى؛ 1-7- المختصر المفيد فى متشابهات القرآن المجيد اثر سعاد عبد الفتاح ابراهيم؛ 1-8- هداية الحيران فى متشابه الفاظ القرآن اثر احمد عبد الفتاح الزواوى.

2- كتاب‏هايى كه آيات متشابه قرآن را به نظم در آورده‏اند؛ مانند:

2- 1- هداية المرتاب و غاية الحفاظ و الطلاب فى تبيين متشابه الكتاب اثر علم الدين على بن محمد سخاوى (م643 ق)؛ 2-2- تتمة البيان لما اشكل من متشابه القرآن اثر عبد الرحمن بن اسماعيل مقدسى معروف به ابى شامه (م 665 ق) كه شاگرد سخاوى است؛ 2-3- منظومه محمد بن مصطفى الخضرى الدمياطى (م 1287 ق).

3- كتاب‏هايى كه به توجيه متشابه القرآن اختصاص دارند؛ مانند:

3- 1- البرهان فى توجيه متشابه القرآن لما فيه من الحجة و البيان اثر محمود بن حمزه بن نصر كرمانى (م 505 ق) كه با نام اسرار التكرار نيز به چاپ رسيده است؛ 3-2- درة التنزيل و غرة التأويل اثر محمد بن عبداللّه الاصبهانى معروف به خطيب اسكافى (م 420 ق). برخى نيز اين كتاب را منسوب به راغب اصفهانى دانسته‏اند3-3- ملاك التأويل القاطع لذوى الالحاد و التعطيل فى توجيه المتشابه‏اللفظى من آى التنزيل اثر ابن الزبير الغرناطى (708 ق) كه در حقيقت تلخيص كتاب درة التنزيل اسكافى همراه با اضافاتى از سوى مؤلف‏ و كامل‏ترين كتاب در نوع خود است؛ 3-4- كشف المعانى فى المتشابه من المثانى اثر بدرالدين بن جماعه (م 733 ق)؛ 3-5-كتاب‏هايى چون اسرار التنزيل يا قطف الازهار سيوطى، 3-6- فتح الرحمن بكشف ما يلتبس فى‏القرآن زكريا الانصارى (م 926 ق)، 3-7- اضواء على متشابهات القرآن (حاوى 1651 پرسش و پاسخ) خليل ياسين. 3-8- امالى سيد مرتضى‏ و3-9- تأويل مشكل‏القرآن ابن قتيبه‏ نيز گرچه به طور كامل به اين موضوع اختصاص ندارند، مباحثى را درباره متشابه خود جاى داده‏اند.

4-كتبى كه به اصل بحث تكرار و مباحث نظرى آن پرداخته‏اند، بدون اينكه به بيان تمامى آيات مربوط يا حكمت تكرار آن‏ها بپردازد؛ مانند:

4-1- ظاهرة التكرار فى القرآن الكريم اثر عبد المنعم السيد حسن؛ 4-2- التكرار اثر حسين نصّار؛ 4-3- اسرار التكرار فى لغة القرآن اثر محمد السيد شيخون؛ 4-4- تجزيه و تحليل علت تكرار الفاظ و مفاهيم قرآن كريم اثر پريچه ساروى.

5- افزون بر آنچه در برخى تفاسير ذيل آيات مربوط مطرح شده‏، كتب علوم قرآنى نيز معمولًا بابى را به آن اختصاص داده‏اند. در نگاشته‏هاى ويژه تبيين اعجاز و نيز قصص قرآن نيز مى‏توان رد پاى اين بحث را يافت، زيرا در آغاز چنين پنداشته مى‏شود كه تكرار در قرآن با معجزه بودن آن سازگار نيست؛ ليكن دانشمندان به اين پندار نادرست پاسخ داده‏اند و از آنجا كه بخش مهمى از تكرار قرآنى، تكرار معنا در عين اختلاف الفاظ است مانند تكرار در قصص قرآن، در كتب ويژه قصص قرآن نيز مى‏توان نشانه‏اى از اين بحث را يافت.

المخلاة (عربي)؛ از: شيخ بهاءالدين محمّد بن حسين حارثي عاملي متخلّص به بهايي (درگذشته: 1030ق)
مجموعه‌اي ادبي شامل لطايف حکايات، ظرايف اخبار و طرائف اشعار به مانند کشکول است که به صورت گلچين از هر چيزي آمده و گفته شده که انسان با خواندن اين نوادر محزون، مسرور مي‌گردد! اين اثر پس از الکشکول شيخ بهايي تأليف گرديده است. گفتني است که اين اثر با نسبت شيخ بهائي (ره) در سال 1317ق در 228ص از سوي مطبعه‌ي ميمنيّه در مصر به همراه سکردان السلطان تأليف و اسرار البلاغة منسوب به شيخ بهائي به چاپ رسيده است و با عنوان توبره نيز به فارسي ترجمه گرديده و درتهران چاپ شده است. بايد افزود در اين‌که شيخ بهائي اثري به نام المخلاة داشته ترديدي وجود ندارد، چرا که خود در مقدّمه‌ي الکشکول مي‌نويسد: ؛ ليکن بنابر تحقيقي که برخي پژوهشگران در متن چاپي المخلاة (قاهره 1317ق) نموده‌اند، قرائن و دلائلي در آن اثر چاپي وجود دارد که نمي‌تواند از شيخ بهائي (ره) بوده باشد و الله العالم. بنا به گفته‌ي استادنا الحائري در کتابخانه‌ي مجلس، 3 جلد از نسخ دستنويس المخلاة شيخ بهائي (ره) اخيراً، به کتابخانه‌ي سازمان مدارک فرهنگي فروخته شده و از آن‌جا نيز همراه تمامي نسخ موجود در سازمان مذکور، به کتابخانه‌ي ملّي ايران در تهران منتقل شده است ولي شوربختانه، تاکنون (1386)، در فهرست آن کتابخانه، معرّفي نشده است!
بايد افزود که اثري نيز با عنوان المخلاة في المحاضرات (عربي) از: سيّد صدرالدين عليخان مدني دشتکي شيرازي مدني مشهور به (درگذشته: 1120ق) است مانند المخلاة و الکشکول شيخ بهاءالدين عاملي که آن نيز در نوادر و لطايف و ظرايف اخبار و اشعار است. علامه محمّد قزويني با ارائه‌ي دلايلي، وجود خارجي چنين کتابي (اختصاصاً با عنوان المخلاة) با نسبت سيّدعلي خان را نفي کرده است! با این حال نسخی از آن در کتابخانه ها موجود است.
(منقول از کتاب طنزنامه، ص846، هنوز منتشر نشده)

پیرامون "تحریر اصول اقلیدس" اثر جناب خواجه نصیرالدین طوسی، سخن بسیار است.
اما قبل از خواجه نیز برخی ریاضیدانان دورۀ اسلامی اقدام به ویرایش و بازنویسیِ نسخه های عربیِ اصول اقلیدس کرده اند؛ از آن جمله:
1- تحریر ابوبکر محمد بن عبدالباقی بغدادی؛ این اثر را فاضل ارجمند جناب آقای دکتر متقی (شَکَرَ الله سعیَه)، پیشتر در مقاله ای با عنوان "کتابشناسی اصول اقلیدس" معرفی نموده و به نسخۀ خطی آن در کتابخانۀ رضا در شهر رامپور-هند به شمارۀ D.645 نیز اشاره نموده است. بنده هنوز این نسخه را ندیده ام، اما چاپ سنگی این اثر در کتابخانۀ مرحوم آيت الله مرعشی و نیز کتابخانۀ سپهسالار موجود است و همانطور که جنای آقای دکتر متقی در آن مقاله تذکر داده اند، در ابتدای آن چاپ، به اشتباه، این اثر به خواجه نسبت داده شده است.
2- تحریر ابوالقاسم علی بن اسمعیل نیشابوری. این اثر نیز مانند اثر بغدادی متعلق به اوائل قرن ششم است و هنوز معرفی نشده است. این بنده به مقایسۀ آن با تحریر خواجه و تحریر بغدادی اشتغال دارد.
البته، خواجۀ طوسی در تحریر خود از آثار متنوعی از پیشینیان بهره برده که مستنداتِ بسیاری از آنها را گردآورده ایم و إن شاء الله در آینده به طبع خواهد رسید.

بله
در سال ۱۹۲۰ هم به فرانسوی ترجمه شده است و مترجمان عربی از روی متن فرانسوی کتاب به عربی ترجمه کرده اند.
مرحوم منزوی این کتاب را از روی چاپ دوم ترجمه عربی به فارسی برگردانده است.
مرحوم منزوی به سبب نقد گلدزیهر، این کتاب را ترجمه کرده است و احتمال حذف برخی مطالب وجود دارد.
در مقدمه، مرحوم منزوی می گویند این کتاب در ۶ بخش است باید دید در چاپ المانی هم شش بخش است?
نکته دیکر اینکه شما فرمودید سال 1890 چاپ شده است
اما این اثر در سال 1910 در هایدلبرگ نیز چاپ شده است و همینطور در سال 1925 چاپ دوم اثر با حذف و اضافاتی زیر نظر بابینگر بازنشر شده است و مرحوم منزوی بر ترجمه خودشان را با چاپ دوم سال 1925 مقابله کرده اند.
احتمال تغییرات در کتاب محتمل است. طبق مقدمه ای که بابینگر بر چاپ دوم این اثر نوشته است.

🔺تابلویی که فرشچیان را به سجده واداشت

🔹تابلوی کوثر با موضوع حضرت زهرا(س) در تالار استاد فرشچیان موزۀ آستان قدس رضوی در معرض نمایش عموم قرار دارد.

🔹این اثر با ابعاد 100 در 80 سانتی‌متر و با سبک نگارگری و تکنیک آکریلیک در سال 1386 به دست استاد محمود فرشچیان خلق شده و در سال 1389 نیز توسط این هنرمند بزرگ وقف موزۀ آستان قدس رضوی شده است.

👤یزدانی، کارشناس گنجینۀ هدایای مقام معظم رهبری و تالار استاد فرشچیان این موزه در این خصوص اظهار داشت:

🔹این اثر در وصف حضرت زهرا(س) و اثر برجسته‌ای است که استاد فرشچیان در آخرین بازدید خود، در مقابل آن به سجده افتاد.

🔹در این اثر صحنۀ قیامت به تصویر کشیده شده است که قامت حضرت زهرا(س) در آن محور قرار گرفته است.

🔹 در این اثر نام علی به شکل هاله‌ای از نور ترسیم شده و افرادی که در این تصویر در هالۀ نور قرار گرفته‌اند، دستانشان به سمت بالاست و به این معناست که این افراد امید شفاعت دارند و افرادی که خارج از این نور هستند، سرنگون شده‌اند و امید شفاعت ندارند.
@TarikhMashhad

چاپ های مختلف رجال کشی و تحقیقات آن:

1. مهم¬ترین و معروف¬ترین تحقیق این کتاب، برای مرحوم علامه مصطفویست که ایشان با استفاده از قدیمی¬ترین نسخۀ این کتاب و اضافه نمودن فهرست¬های گوناگون به آن، توانست معتبر¬ترین تحقیق این اثر ارزشمند را ارائه دهد.

2. دومین چاپ معروف این کتاب، نسخۀ تحقیق شدۀ موسسۀ آل البیت علیهم السلام است که در دو جلد و به همراه شرح و تعلیقه-های مرحوم میرداماد استرآبادی رضوان الله علیه به زیور طبع آراسته شد. محقق این نسخه جناب سید مهدی رجائی می¬باشد.

3. جواد قیومی اصفهانی نیز بر مبنای تحقیق مرحوم مصطفوی و با تغییرات بسیار جزئی و قابل چشم¬پوشی، این کتاب را به اسم خویش در چاپخانۀ انتشارات جامعۀ مدرسین چاپ نمود که خیلی زود نایاب شد.

4. پس از سالها، دو نفر از افاضل به نام¬های «محمد تقی فاضل میبدی» و «سید ابوالفضل موسویان» با مبنا قرار دادن تحقیق مرحوم مصطفوی و با انجام برخی اصلاحات و تحقیقات، این کتاب را نشر دادند که انتشارات وزارت ارشاد اسلامی چاپ آن را بر عهده گرفت.

5. تحقیق کم¬ارزش و بی اهمیتی نیز از این کتاب توسط سید احمد حسینی در موسسة الاعلمی للمطبوعات چاپ شد که هیچ ویژگی خاص و نکتۀ حائز اهمیتی در آن دیده نمی¬شود.

6. اخیرا این کتاب در قالب سه جلد توسط شیخ محمد جاسم الماجدی تحقیق و روانۀ بازار نشر شده است و بنده از کیفیت این تحقیق اطلاعی ندارم.

همچنین باید اشاره کنم که این کتاب توسط استاد محمد باقر ملکیان نیز تحقیق شده که هنوز به چاپ نرسیده؛ استاد حسن انصاری و یکی دیگر از همراهان ایشان نیز مشغول تصحیح و بازنویسی مجددی از این کتاب هستند و بنابر آنچه شنیده¬ام، مجمع امام حسین علیه السلام نیز قصد چاپ مجدد این کتاب در دو جلد را به همراه تحقیق آن دارند.

المخلاة (عربي)؛ از: شيخ بهاءالدين محمّد بن حسين حارثي عاملي متخلّص به بهايي (درگذشته: 1030ق)
مجموعه‌اي ادبي شامل لطايف حکايات، ظرايف اخبار و طرائف اشعار به مانند کشکول است که به صورت گلچين از هر چيزي آمده و گفته شده که انسان با خواندن اين نوادر محزون، مسرور مي‌گردد! اين اثر پس از الکشکول شيخ بهايي تأليف گرديده است. گفتني است که اين اثر با نسبت شيخ بهائي (ره) در سال 1317ق در 228ص از سوي مطبعه‌ي ميمنيّه در مصر به همراه سکردان السلطان تأليف و اسرار البلاغة منسوب به شيخ بهائي به چاپ رسيده است و با عنوان توبره نيز به فارسي ترجمه گرديده و درتهران چاپ شده است. بايد افزود در اين‌که شيخ بهائي اثري به نام المخلاة داشته ترديدي وجود ندارد، چرا که خود در مقدّمه‌ي الکشکول مي‌نويسد: ؛ ليکن بنابر تحقيقي که برخي پژوهشگران در متن چاپي المخلاة (قاهره 1317ق) نموده‌اند، قرائن و دلائلي در آن اثر چاپي وجود دارد که نمي‌تواند از شيخ بهائي (ره) بوده باشد و الله العالم. بنا به گفته‌ي استادنا الحائري در کتابخانه‌ي مجلس، 3 جلد از نسخ دستنويس المخلاة شيخ بهائي (ره) اخيراً، به کتابخانه‌ي سازمان مدارک فرهنگي فروخته شده و از آن‌جا نيز همراه تمامي نسخ موجود در سازمان مذکور، به کتابخانه‌ي ملّي ايران در تهران منتقل شده است ولي شوربختانه، تاکنون (1386)، در فهرست آن کتابخانه، معرّفي نشده است!
بايد افزود که اثري نيز با عنوان المخلاة في المحاضرات (عربي) از: سيّد صدرالدين عليخان مدني دشتکي شيرازي مدني مشهور به (درگذشته: 1120ق) است مانند المخلاة و الکشکول شيخ بهاءالدين عاملي که آن نيز در نوادر و لطايف و ظرايف اخبار و اشعار است. علامه محمّد قزويني با ارائه‌ي دلايلي، وجود خارجي چنين کتابي (اختصاصاً با عنوان المخلاة) با نسبت سيّدعلي خان را نفي کرده است! با این حال نسخی از آن در کتابخانه ها موجود است.
(منقول از کتاب طنزنامه، ص846، هنوز منتشر نشده)

Quraan02341 الناسخ والمنسوخ في القرآن العزيز للقاسم بن سلام تحقيق محمد المديفر مكتبة الرشد.zip