#معرفی_کتاب نام كتاب: أنوار التنزيل و أسرار التأويل( تفسير البيضاوى)
پديدآور: بيضاوى، عبدالله بن عمر
تاريخ وفات پديدآور: 685 ه. ق
اعداد: مرعشلى، محمد عبدالرحمن
موضوع: كلامى سنى- اجتهادى- ادبى- بلاغى
زبان: عربى
تعداد جلد: 5
ناشر: دار إحياء التراث العربي
مكان چاپ: لبنان- بيروت
سال چاپ: 1418 ه. ق
نوبت چاپ: 1
معرفى اجمالى
« أنوار التنزيل و أسرار التأويل»، مشهور به« تفسير بيضاوى»، تأليف عبدالله بن عمر شيرازى شافعى بيضاوى( م 691 ق)، از عالمان و متكلمان و مفسران معاصر علامه حلّى و خواجه نصيرالدين طوسى بوده است( رستمى، مريم، ص 66). آمادهسازى و مقدمه كتاب توسط محمد عبدالرحمن مرعشلى انجام شده است.
بيضاوى، در مقدمه كوتاه كتاب، بهاجمال از انگيزه نگارش آن سخن گفته است. وى به انگيزه فراهم آوردن تفسير فشرده و گويا، همراه با زبده انديشههاى انديشهوران، دست به نگارش تفسير زده است( همان، ص 68).
ساختار
روش تفسيرى بيضاوى بدينترتيب است كه در آغاز، از نام سوره، جايگاه نزول و تعداد آيات آن ياد مىكند و آنگاه به تفسير و تبيين واژهها پرداخته و تفسير را ادامه مىدهد.
اين كتاب در حقيقت، در برابر« كشاف» زمخشرى به نگارش درآمده و گرايش به فكر اشعرى از نكات بارز اين تفسير است. مطالب تفسير بيشتر برگرفته از« كشاف» زمخشرى و تفسير كبير فخرالدين رازى است. يكى ديگر از منابع مورد استفاده بيضاوى، بهويژه در لغت و اشتقاق و بيان دقايق زبانى و ادبى قرآن كريم، تفسير راغب اصفهانى است. صاحب« كشف الظنون» همچنين ذيل مدخل« تفسير الراغب»، از آن بهعنوان يكى از مآخذ« أنوار التنزيل» بيضاوى ياد مىكند( مصلايىپور، عباس، دانشنامه قرآن كريم؛ مقدمه محقق، ص 12).
گزارش محتوا
تفسير بيضاوى از جمله تفاسير مختصر، مفيد و محكم است كه بهخاطر ويژگىها و برجستگىهايى كه دارد، مورد توجه عالمان و حوزههاى علوم اسلامى قرار گرفته و همت بسيارى از تفسيرپژوهندگان و محققان را به خود جلب كرده است؛ ازاينرو عالمان بسيارى به آن شرح نوشته و يا حاشيه و تعليقه نگاشتهاند( رستمى، مريم، ص 66). مرعشلى، در مقدمهاش بر كتاب، اسامى 50 حاشيه و تعليقه بر كتاب را ذكر كرده است( مقدمه محقق، ص 16- 20).
« أنوار التنزيل»، از نظر حجم از تفاسير متوسط است؛ ازاينروى از مباحث طولانى و نقد و بررسىهاى طولانى و عرضه ديدگاهها و ارزيابى آنها بهطور گسترده در آن خبرى نيست. بيشترين همت مؤلف آن، تبيين واژهها و تشريح جملات آيات و توضيح مفهوم آيات الهى است. او در اين راستا به اقوال مختلف در كمال اختصار روى مىآورد و تفصيل و توسيع را برنمىتابد. بيضاوى غالباً معنايى را مىگزيند و به آن استدلال مىكند و پس از آن به گفتهها و يافتههاى ديگران روى مىآورد. او بهجز آنچه را كه انتخاب كرده است، با تعبير« قيل»،« روى» و... مىآورد تا نشانگر تضعيف آن ديدگاهها و يا عدم اعتماد وى به آنها باشد( مقدمه محقق، ص 13).
مباحث مربوط به قرائت و تعيين دقيق قرائتهاى مشهور و اشاره به قرائتهاى ديگر، بخش ديگرى از محتواى تفسير او را تشكيل مىدهد. بااينهمه بيضاوى از مباحث كلامى، فقهى، اخلاقى و بعضاً تاريخى نيز غفلت نمىكند، كه از آنها ياد خواهيم كرد. بيضاوى به پيروى از زمخشرى، پس از پايان تفسير سورهها، رواياتى در فضيلت سوره و ثواب قرائت آن نقل مىكند( رستمى، مريم، ص 68- 69).
تفسير بيضاوى و بهويژه ارزش ادبى و تفسيرى آن در ميان اهل فن و مفسران شيعى نيز مورد توجه بوده است. مولا فتحالله كاشانى( م 988 ق) در مقدمه« زبدة التفاسير» كه به زبان عربى نوشته است، از« أنوار التنزيل»، بهعنوان يكى از چهار منبع عمده خود ياد مىكند. نگاهى گذرا به مجلدات« بحار الأنوار» مجلسى نيز بيانگر استفاده مكرر او از تفسير بيضاوى است. ميرزا محمد مشهدى قمى، از علماى امامى سده 12 ق نيز در بحثهاى ادبى خود از« أنوار التنزيل» بيضاوى بسيار بهره برده است( مصلايىپور، عباس، دانشنامه موضوعى قرآن).
?لینک گروه "کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث"
https://telegram.me/joinchat/A4IKTjvvmF9FfQQmHclDLQ?لینک کانال "کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث"
https://t.me/Quran_and_Hadith_specialized_lib?لینک کانال فراخوان ها و اطلاع رسانی های علوم قرآن و حدیث:
https://telegram.me/hamayesh1111?نسخه Word این کتاب را دانلود نمایید?
https://t.me/Quran_and_Hadith_specialized_lib/20778