📚 کتابخانه جامع 📚

? حدیقة الشيعه
ملا احمد مقدس اردبيلي رحمة الله عليه
جلد 2
نقد تصوف

رساله انیس المقلّدین در احکام دین
بافتاوی
مرحوم آیت الله العظمی
سیدحسین بروجردی
خط مرحوم سید حسن میرخانی...⬇️

@erfaneeslami1

رساله انیس المقلّدین در احکام دین
بافتاوی
مرحوم آیت الله العظمی
سیدحسین بروجردی
خط مرحوم سید حسن میرخانی ...

@erfaneeslami1

📚

🔴رساله انیس المقلدین فی احکام الدین

رساله عملیه مرحوم آیت الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی


@AlBasatin

🔸 مقدّس اردبیلی فقیهی فیلسوف

🔹عالم ربانی و فقیه محقّق مولانا احمد بن محمد معروف به مقدّس اردبیلی از فقهای بزرگ شیعه است که علاوه بر فقاهت عالی و ممتاز، در قدس و تقوا نیز مقامی ارجمند و کم نظیر داشته و حکایات و کرامات قابل توجهی از او حکایت شده است.

🔸این فقیه بزرگ در علوم عقلی نیز دارای مقامی بسیار شامخ بوده که متاسفانه کمتر به آن توجه می شود.

🔹صاحب کتاب شریف روضات الجنات پس از نقل پاره ای از کرامات عجیبه و احتیاطات غریبه این فقیه اهل بیت (ع) به تحصیلات فلسفی او اشاره کرده و می نویسد: او به همراه ملا عبدالله یزدی (صاحب حاشیه معروف ملا عبدالله و استاد شیخ بهائی در علوم عقلی) و ملا میرزا جان باغنوی نزد مولا جلال الدین محمود (شاگرد فیلسوف شهیر جلال الدین دوانی) علوم عقلی را آموخته است.

🔸کثرت اشتغال و مهارت مقدس اردبیلی در علوم عقلی به اندازه ای بوده که صاحب روضات پس ازذکر کتاب کبیر معروف فقهی او مجمع الفائدة والبرهان، و تصریح به این که کتاب مذکور در بین اصحاب به فضل و تحقیق و اتقان شناخته می شود، کثرت اشتمال آن بر تدقیقات فلسفی را نیز متذکر شده و می نویسد: وقدیناقش فی اصل وضعه بالخروج عن طریقة الفقهاء المرضیة وکثرة اشتماله علی التدقیقات الفلسفیة.

🔹و مهم تر این که مقدس اردبیلی قبل از وفات، دو تن از شاگردان برجسته خود را به عنوان جانشین خود معین کرده است:

1. میر علاّم، مرجع در شرعیات،
2. میر فضل الله تفریشی، مرجع در عقلیات.

(روضات الجنات ج 1 ص 81).

🔸و از غرائب این که سالها پس از وفات مقدّس، لوحی معرکه گیر، احادیثی در مذمّت فلاسفه و عرفا ساخته و به کتاب حدیقه این فقیه فیلسوف بزرگ ملحق کرده که طبق یکی از آن احادیث جعلی الحاقی، علمای مایل به فلسفه بدترین موجودات روی کره زمین معرفی شده اند!! (علماؤهم شرار خلق الله لانهم یمیلون الی الفلسفة!!) چنانچه ذکر شد جناب مقدّس اردبیلی نه تنها مایل به فلسفه که خود یکی از فلاسفه برجسته زمان بوده و برای بعد از خود جانشین و مرجع در عقلیات معیّن نموه است.

🔹و از همین جا میزان اعتبار سایر احادیث! الحاقی به حدیقة الشیعة این فقیه حکیم مقدّس معلوم می گردد.

🔸میر محمد مؤمن تنکابنی درتبصرة المؤمنین (تالیف ۱۰۸۶) به صراحت پرده از خیانت جاعل احادیث مزبور برداشته و نوشته است: در این زمان لوحی معرکه گیر کلماتی چند انشاء در مذمت صوفیه نموده ملحق به رساله تالیف آخوند ملا احمد اردبیلی ساخته است.

@bazmeghodsian

نسخه ای از تلخیص حدیقه الشیعه که در کتابخانه مجلس نگهداری می شود و در زمان حیات مرحوم مقدس اردبیلی نگاشته شده است و نویسنده عبارت ادام الله افادته را به دنبال نام مولف می آورد و می گوید:

"اما بعد، چون این کمترین موفق گردید به نوشتن پنج مجلد از کتاب »حدیقه الشیعه« که از جمله مصنفات عالمه اردبیلی است بعضی از دوستان التماس نمودند که بابی را که در بیان عقاید و مذاهب صوفیه است از آن کتاب منتخب ساخته آن را رساله مفرده سازد، ایجاباً لملتمسهم این رساله از آن کتاب مستخرج گشت. پس باید دانست که عالمه زمانه و متبحر یگانه یعنی مولانا احمد اردبیلی ـأدام الله إفادته ـ در آن کتاب در ضمن ذکر حالت حضرت امام جعفر علیه السلام به تقریبی میفرماید که بنا به وعده که در اوایل جزء اول این مختصر نموده چند کلمه در بیان مذاهب و عقاید صوفیه در بابی جداگانه درین مقام مسطورمیگرداند"

🔺 پرداخته کتاب اردستانی به نام مقدس اردبیلی!

[برگرفته از پژوهش های مدیر محترم کانال ذکری]

🔸تاریخ کتابت هیچ یک از نسخ حدیقه الشیعه پیش از تالیف کاشف الحق نیست.

گاهی ادّعا می شود نسخه هایی از حدیقه الشیعه وجود دارد که پیش از تالیف کاشف الحق (سال ۱۰۵۸)کتابت شده است. این ادعا صحیح نیست و همه نسخ شناخته شده حدیقه پس از تالیف کاشف الحق کتابت شده اند.
تنها درباره دو نسخه کتابخانه مجلس به شماره ۵۷۳۰ و نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی به شماره ۱۶۷۰ گفته شده که در قرن دهم کتابت شده است. (به فنخا رجوع شود.)
در توضیحات مربوط به نسخه کتابخانه مجلس آمده: "امتیازی که در نسخه حاضر است آن است که هم از قرن ۱۰ق. است و هم حمله بر متصوفه دارد و هم نسبت صریح به محقق اردبیلی و ارجاع به دیگر تالیفات او به تکرار در آن هست." (رک. : سایت کتابخانه مجلس dlib.ical.ir )
اما این توضیحات غلط است؛ زیرا با دریافت تصویر کامل نسخه از سایت بالا معلوم می شود که ابتدا و انتهای نسخه افتاده و نه تاریخ کتابت و نه کاتب آن معلوم نیست. پس چگونه ادعا شده که در قرن دهم کتابت شده است؟! ظاهراََ بین تاریخ کتابت و تاریخ تالیف (با فرض انتساب به مقدس اردبیلی) خلط شده است.
همچنین ادعای کتابت نسخه رضوی در قرن دهم بی اساس است. مشخصات و تصویر کامل این نسخه را در آدرس زیر ببینید:
digital.aqr.ir/newindex.aspx?pid=13&GID=1096423&ID=634970

مورد دیگر که مدافعان حدیقه الشیعه به آن دل بسته اند، تلخیص حدیقه الشیعه است که ادعا می شود در زمان حیات مولی احمد مقدس نوشته شده است. (درباره این رساله و عدم اعتبارش ان شاء الله در آینده توضیح داده می شود.)
جناب آقای صادق حسن زاده مصحح و از مهمترین مدافعان حدیقه در عصر ما نیز در مقالات خود به تقدم نسخ کاشف الحق اذعان نموده است.

🔸روش سهل انگارانه حدیقة هیچ همخوانی با روش مقدس اردبیلی ندارد.

نویسنده حدیقه روایاتی را صحیح السند شمرده که اصلاََ سندی ندارد یا ضعف اسنادش کاملاََ روشن است. این گونه اظهارات، از ناآشنایی کامل نویسنده با علم رجال پرده بر می دارد و با شیوه شدیدلً سختگیرانه مقدّس اردبیلی در این زمینه کاملاََ ناسازگار است. نمونه هایی از شیوه مقدس اردبیلی و روش نویسنده حدیقه الشیعه:
alasar.blog.ir/1397/02/06/Sahih

🔸 چرا خیل گسترده کتب نادری که در حدیقه از آن نقل می کند، در دیگر آثار مقدس یافت نمی شود؟ چرا آثار به این مهمی با وجود حکومت قدرتمند شیعی صفوی پس از اندک زمانی در آثار هیچ عالمی یافت نمی شود، مگر در آثار میرلوحی، نویسنده متهم عصر علامه مجلسی؟!

نمونه دیگری از این آثار:
کتاب الضیاء سعد بن عبدالله اشعری
alasar.blog.ir/1397/01/25/zia

تهافت الفلاسفه راوندی
t.me/zecra/168

@gholow2

🔺حدیقة الشيعة یا کاشف الحق؟ کدام اصیل است؟

چنانکه گذشت بخش معظم دو کتاب حدیقة الشيعة منسوب به مقدس اردبیلی، و کاشف الحق اردستانی مشترک است. و لذا بی شک یکی از این دو اثر از دیگری اقتباس کرده است.
در پی مباحث پیشین در مورد کتاب بعضی از کاربران پرسیده اند:
با وجود اقوال جمعی از علما در دفاع از حدیقه و نیز اذعان برخی به فضل میرلوحی چرا شما حدیقة الشيعة را نسخه ای تحریف شده از کاشف الحق توسط میرلوحی می دانید؟ (و نه بر عکس)

پاسخ:
چنانکه گذشت نظرات در این زمینه مختلف است، و طرفین بحث اسناد متصلی برای مدعای خود نیاورده اند و ابحاث طرفین بر اساس اجتهاد بوده است، و لذا در مرحله نخست بررسی قرائن درونی این دو اثر در اصالت سنجی آن ها بسیار راهگشاست. قرائن داخلی بسیاری در مقایسه دو کتاب نشان می دهد که حدیقة الشيعة دچار کاستی و زیاده شده، و نه کاشف الحق؛ مثلاً:

1- اخبار کاسته شده از حدیقه؛
در کاشف الحق و حدیقة الشیعة نمونه های متعددی وجود دارد که هردو مجموعه اخباری را با یک ترتیب از مصدری روایت کرده اند، اما در حدیقة در میان روایات مورد خاصی نیامده است. (و روایت حذف شده در مصدر هم موجود است.) حال دو فرض متصوّر است:
الف. معزّ الدّین اردستانی، معجزات مختلفی را (مثلاً از خرائج راوندی، شواهد النبوّة جامی و...) در کاشف الحقّ آورده. جاعل حدیقة الشیعة در هنگام مطالعه و تحریف کاشف الحقّ به روایات خاصی (مانند تأیید قیام ابو مسلم، مدح مختار، غنا و قصه خوانی) رسیده و چون با عقاید و اهداف او کاملاً در تضادّ بوده، آن را حذف کرده است.
ب. مقدّس اردبیلی در حدیقة الشیعة روایاتی را از شواهد النبوّة جامی نقل کرده است؛ اما این حدیث را نیاورده است. اردستانی در هنگام مطالعه و تحریف حدیقة الشیعة به این بخش که رسیده است، به مصادر اصلی رجوع می کرده و از قضا همین روایات را غیر مذکور در حدیقه را انتخاب می نموده و از مصدر اصلی به کاشف الحق (متن تحریف شده ی حدیقة الشیعة) منتقل می نموده است.
روشن است که فرض نخست کاملاً عادی و معقول و به دور از بُعد و تکلّف است بر خلاف فرض دوم. نمونه شواهد:
alasar.blog.ir/1397/01/13/pasikhani

2- اقتباس ‌گسترده حدیقه الشیعه از احقاق الحق؛
بخش زیادی از حدیقه الشیعه در واقع ترجمه در هم ریخته از احقاق الحق است.
قاضی نورالله شوشتری احقاق الحق را در سالهای ۱۰۱۳ و ۱۰۱۴ _یعنی ۲۰ سال پس از مرگ‌ مقدّس اردبیلی_ تالیف کرده است.
این نیز دلیل قطعی دیگری است که نشان می دهد انتساب حدیقه به مقدس اردبیلی نادرست است.
اردستانی در کاشف الحقّ گاهی به نام قاضی نورالله و کتاب احقاق الحق تصریح نموده؛ ولی جاعل حدیقه آن را حذف کرده است.
در یادداشت زیر نویسنده محترم به تفصیل ثابت کرده بخش زیادی از حدیقه الشیعه برگردان احقاق الحق است: alasar.blog.ir/1397/03/22/Ehqaq

3- سیاق ناهمگون حدیقة الشيعة در برابر کاشف الحق. (که نمونه آن حجم عظیم بخش صوفیه است که در میان مطالب مربوط به امام صادق آمده و تناسب بخش های کتاب را در هم ریخته است. و یا نک:
alasar.blog.ir/1397/03/16/Khademan)
و...

البته گذشته از این قرائن داخلی گذشت که بنا قرائن خارجی نیز تالیف حدیقة الشیعة با زمان مقدس اردبیلی، آثار و روش او تناسب ندارد؛ و بلکه افزوده های حدیقة الشیعه مملو از مضامین و نام مصادر نادری است که تنها در آثار میرلوحی و نگاشته های مجهول در دفاع از او یافت می شود. (نک: t.me/gholow2/1183 و t.me/gholow2/1207)

به عنوان نمونه ای دیگر از این نگاشته ها، ببینید:
پیرامون کتاب "انیس المومنین" (1- نکاتی درباره میرلوحی، حدیقه الشیعه و ...)
alasar.blog.ir/1397/03/26/anis1

درباره انیس المومنین (بررسی مرویات کفایه البرایا منسوب به کیدری: ۱. داستان نبرد امیرالمومنین در تبوک؛ حکایت محبوب غلات "یا ابا الغوث ادرکنی" ...)
alasar.blog.ir/1397/04/20/Kefayah

غلوپژوهی:
@gholow2

🔸با توجه به شواهد ارائه شده نمی توان حديقه الشيعه را به محقق اردبيلی نسبت داد.

🔹ساختار به هم ريخته کتاب و در مقابل، ساختار منسجم کاشف الحق،

🔸داخل شدن ناشيانه نام مقدس اردبيلي در کتاب،

🔹تناقض ها و ضعف هاي ناشي از ناتواني علمي نويسنده،

🔸ذکر وصيت مخدوم شريفي در حديقه،

🔹يافت نشدن نسخه اي از حديقه پيش از تحرير کاشف الحق و نيز يافت نشدن نشاني از جلد اول ادعايي حديقه با وجود فراواني نسخه هاي جلد دوم آن،

🔸ترديد علامه مجلسي درباره انتساب حديقة الشیعة به اردبيلي و نياوردن روايت هاي آن در بحار الانوار؛

🔹هيچ کدام اجازه نمي دهند که ما انتساب کتاب ياد شده را به مقدس اردبيلي بپذيريم.

🔸اين کتاب در اصل از آن ملا معز اردستانی است و برخي براي مقاصد خاص، رساله اي را که به ظاهر آن هم به طور جداگانه به نام مقدس اردبيلي جعل شده است، به کتاب مزبور افزوده اند و با حذف و اضافاتي چند آن را به نام محقق اردبيلي جا انداخته اند.

محمد عیسی جعفری

@bazmeghodsian

🔸 مقدّس اردبیلی فقیهی فیلسوف

🔹عالم ربانی و فقیه محقّق مولانا احمد بن محمد معروف به مقدّس اردبیلی از فقهای بزرگ شیعه است که علاوه بر فقاهت عالی و ممتاز، در قدس و تقوا نیز مقامی ارجمند و کم نظیر داشته و حکایات و کرامات قابل توجهی از او حکایت شده است.

🔸این فقیه بزرگ در علوم عقلی نیز دارای مقامی بسیار شامخ بوده که متاسفانه کمتر به آن توجه می شود.

🔹صاحب کتاب شریف روضات الجنات پس از نقل پاره ای از کرامات عجیبه و احتیاطات غریبه این فقیه اهل بیت (ع) به تحصیلات فلسفی او اشاره کرده و می نویسد: او به همراه ملا عبدالله یزدی (صاحب حاشیه معروف ملا عبدالله و استاد شیخ بهائی در علوم عقلی) و ملا میرزا جان باغنوی نزد مولا جلال الدین محمود (شاگرد فیلسوف شهیر جلال الدین دوانی) علوم عقلی را آموخته است.

🔸کثرت اشتغال و مهارت مقدس اردبیلی در علوم عقلی به اندازه ای بوده که صاحب روضات پس ازذکر کتاب کبیر معروف فقهی او مجمع الفائدة والبرهان، و تصریح به این که کتاب مذکور در بین اصحاب به فضل و تحقیق و اتقان شناخته می شود، کثرت اشتمال آن بر تدقیقات فلسفی را نیز متذکر شده و می نویسد: وقدیناقش فی اصل وضعه بالخروج عن طریقة الفقهاء المرضیة وکثرة اشتماله علی التدقیقات الفلسفیة.

🔹و مهم تر این که مقدس اردبیلی قبل از وفات، دو تن از شاگردان برجسته خود را به عنوان جانشین خود معین کرده است:

1. میر علاّم، مرجع در شرعیات،
2. میر فضل الله تفریشی، مرجع در عقلیات.

(روضات الجنات ج 1 ص 81).

🔸و از غرائب این که سالها پس از وفات مقدّس، لوحی معرکه گیر، احادیثی در مذمّت فلاسفه و عرفا ساخته و به کتاب حدیقه این فقیه فیلسوف بزرگ ملحق کرده که طبق یکی از آن احادیث جعلی الحاقی، علمای مایل به فلسفه بدترین موجودات روی کره زمین معرفی شده اند!! (علماؤهم شرار خلق الله لانهم یمیلون الی الفلسفة!!) چنانچه ذکر شد جناب مقدّس اردبیلی نه تنها مایل به فلسفه که خود یکی از فلاسفه برجسته زمان بوده و برای بعد از خود جانشین و مرجع در عقلیات معیّن نموه است.

🔹و از همین جا میزان اعتبار سایر احادیث! الحاقی به حدیقة الشیعة این فقیه حکیم مقدّس معلوم می گردد.

🔸میر محمد مؤمن تنکابنی درتبصرة المؤمنین (تالیف ۱۰۸۶) به صراحت پرده از خیانت جاعل احادیث مزبور برداشته و نوشته است: در این زمان لوحی معرکه گیر کلماتی چند انشاء در مذمت صوفیه نموده ملحق به رساله تالیف آخوند ملا احمد اردبیلی ساخته است.

@bazmeghodsian

🔸نادرستی انتساب کتاب حديقة الشيعة به مقدّس اردبیلی：

🔹 عارف محقّق شیخ علی نقی اصطهباناتی (م: 1129ق) در خاتمه کتاب برهان المرتاضين در ذکر فضلا و مجتهدين شيعه که مشرب تصوّف و عرفان داشته اند آورده است：

🔸و از جمله متأخّرین، ملا احمد اردبیلی، از کتب او خصوصاً از آیات احکام (زبده البيان) چنانچه می فرماید در تفسیر آیه کریمه: (الذین... ویتفکرون فی خلق السموات والارض)： روی عن سفیان الثوری انه صلّی خلف المقام رکعتین ثمّ رفع راسه إلی السماء فلمّا رأی الکواکب غشی علیه وکان یبول الدم من طول حزنه...

🔹پس سفیان ثوری را با آن که مقبول اهل این طریق نیست مدح کرده و قبول کرده، چه جای دیگران!

🔸پس هرگاه این جماعت را خوب داند و مدح کند چگونه کتاب در مذمت ایشان تصنیف می کند؟!...

🔹کتاب حدیقة الشیعة که به آن [جناب] نسبت می دهند افترا و دروغ است، بلکه تصنیف ملّا معزّ اردستانی است.

🔸و فصل الحاق مذمّت صوفیه نیز از ملا معزّ نیست؛ چنانچه فاضل عالم کامل محقق جامع معقول و منقول مولانا شاه محمد [دارابی] علیه رحمة الله الملک الأحد الصمد در این باب رساله ای تصنیف کرده و او را تحقیق نموده است.

@bazmeghodsian

🔸علامه سيد نعمه الله جزائری در آغاز حديقة الشیعة را از مقدس اردبیلی می پنداشته اما بعدا به نادرستی این انتساب پی برده و در حواشی شرح تهذيب الحدیث خود نوشته است：

🔹«کنّا ظننّا قبل انّ کتاب حدیقة الشیعة من مصنّفات المولی احمد الاردبیلی، فظهر انّها من مصنّفات غیره من الشیعة».

🔸استاد او علامه مجلسی نیز در کتاب عين الحياه که آن را در جوانی نوشته حديقه الشيعه را از مقدس اردبيلی دانسته، اما بعدها به نادرستي اين انتساب و جعلی بودن احاديث الحاقی به آن پي برده ولذا هيچ يک از آن احاديث ساختگی را در کتاب شريف بحار الانوار نقل نکرده، اما متاسفانه محدّث نوری - که به نقل احادیث ضعاف شهرت دارد - و محدّث قمی آنها را درست پنداشته، و در مستدرک و سفينه البحار وارد نموده اند!.

@bazmeghodsian

🔸علامه سيد نعمه الله جزائری در آغاز حديقة الشیعة را از مقدس اردبیلی می پنداشته اما بعدا به نادرستی این انتساب پی برده و در حواشی شرح تهذيب الحدیث خود نوشته است：

🔹«کنّا ظننّا قبل انّ کتاب حدیقة الشیعة من مصنّفات المولی احمد الاردبیلی، فظهر انّها من مصنّفات غیره من الشیعة».

🔸استاد او علامه مجلسی نیز در کتاب عين الحياه که آن را در جوانی نوشته حديقه الشيعه را از مقدس اردبيلی دانسته، اما بعدها به نادرستي اين انتساب و جعلی بودن احاديث الحاقی به آن پي برده ولذا هيچ يک از آن احاديث ساختگی را در کتاب شريف بحار الانوار نقل نکرده، اما متاسفانه محدّث نوری - که به نقل احادیث ضعاف شهرت دارد - و محدّث قمی آنها را درست پنداشته، و در مستدرک و سفينه البحار وارد نموده اند!.

@bazmeghodsian

🔸با توجه به شواهد ارائه شده نمی توان حديقه الشيعه را به محقق اردبيلی نسبت داد.

🔹ساختار به هم ريخته کتاب و در مقابل، ساختار منسجم کاشف الحق،

🔸داخل شدن ناشيانه نام مقدس اردبيلي در کتاب،

🔹تناقض ها و ضعف هاي ناشي از ناتواني علمي نويسنده،

🔸ذکر وصيت مخدوم شريفي در حديقه،

🔹يافت نشدن نسخه اي از حديقه پيش از تحرير کاشف الحق و نيز يافت نشدن نشاني از جلد اول ادعايي حديقه با وجود فراواني نسخه هاي جلد دوم آن،

🔸ترديد علامه مجلسي درباره انتساب حديقة الشیعة به اردبيلي و نياوردن روايت هاي آن در بحار الانوار؛

🔹هيچ کدام اجازه نمي دهند که ما انتساب کتاب ياد شده را به مقدس اردبيلي بپذيريم.

🔸اين کتاب در اصل از آن ملا معز اردستانی است و برخي براي مقاصد خاص، رساله اي را که به ظاهر آن هم به طور جداگانه به نام مقدس اردبيلي جعل شده است، به کتاب مزبور افزوده اند و با حذف و اضافاتي چند آن را به نام محقق اردبيلي جا انداخته اند.

محمد عیسی جعفری

@bazmeghodsian

🔸نادرستی انتساب کتاب حديقة الشيعة به مقدّس اردبیلی：

🔹 عارف محقّق شیخ علی نقی اصطهباناتی (م: 1129ق) در خاتمه کتاب برهان المرتاضين در ذکر فضلا و مجتهدين شيعه که مشرب تصوّف و عرفان داشته اند آورده است：

🔸و از جمله متأخّرین، ملا احمد اردبیلی، از کتب او خصوصاً از آیات احکام (زبده البيان) چنانچه می فرماید در تفسیر آیه کریمه: (الذین... ویتفکرون فی خلق السموات والارض)： روی عن سفیان الثوری انه صلّی خلف المقام رکعتین ثمّ رفع راسه إلی السماء فلمّا رأی الکواکب غشی علیه وکان یبول الدم من طول حزنه...

🔹پس سفیان ثوری را با آن که مقبول اهل این طریق نیست مدح کرده و قبول کرده، چه جای دیگران!

🔸پس هرگاه این جماعت را خوب داند و مدح کند چگونه کتاب در مذمت ایشان تصنیف می کند؟!...

🔹کتاب حدیقة الشیعة که به آن [جناب] نسبت می دهند افترا و دروغ است، بلکه تصنیف ملّا معزّ اردستانی است.

🔸و فصل الحاق مذمّت صوفیه نیز از ملا معزّ نیست؛ چنانچه فاضل عالم کامل محقق جامع معقول و منقول مولانا شاه محمد [دارابی] علیه رحمة الله الملک الأحد الصمد در این باب رساله ای تصنیف کرده و او را تحقیق نموده است.

@bazmeghodsian

🔸 مقدّس اردبیلی فقیهی فیلسوف

🔹عالم ربانی و فقیه محقّق مولانا احمد بن محمد معروف به مقدّس اردبیلی از فقهای بزرگ شیعه است که علاوه بر فقاهت عالی و ممتاز، در قدس و تقوا نیز مقامی ارجمند و کم نظیر داشته و حکایات و کرامات قابل توجهی از او حکایت شده است.

🔸این فقیه بزرگ در علوم عقلی نیز دارای مقامی بسیار شامخ بوده که متاسفانه کمتر به آن توجه می شود.

🔹صاحب کتاب شریف روضات الجنات پس از نقل پاره ای از کرامات عجیبه و احتیاطات غریبه این فقیه اهل بیت (ع) به تحصیلات فلسفی او اشاره کرده و می نویسد: او به همراه ملا عبدالله یزدی (صاحب حاشیه معروف ملا عبدالله و استاد شیخ بهائی در علوم عقلی) و ملا میرزا جان باغنوی نزد مولا جلال الدین محمود (شاگرد فیلسوف شهیر جلال الدین دوانی) علوم عقلی را آموخته است.

🔸کثرت اشتغال و مهارت مقدس اردبیلی در علوم عقلی به اندازه ای بوده که صاحب روضات پس ازذکر کتاب کبیر معروف فقهی او مجمع الفائدة والبرهان، و تصریح به این که کتاب مذکور در بین اصحاب به فضل و تحقیق و اتقان شناخته می شود، کثرت اشتمال آن بر تدقیقات فلسفی را نیز متذکر شده و می نویسد: وقدیناقش فی اصل وضعه بالخروج عن طریقة الفقهاء المرضیة وکثرة اشتماله علی التدقیقات الفلسفیة.

🔹و مهم تر این که مقدس اردبیلی قبل از وفات، دو تن از شاگردان برجسته خود را به عنوان جانشین خود معین کرده است:

1. میر علاّم، مرجع در شرعیات،
2. میر فضل الله تفریشی، مرجع در عقلیات.

(روضات الجنات ج 1 ص 81).

🔸و از غرائب این که سالها پس از وفات مقدّس، لوحی معرکه گیر، احادیثی در مذمّت فلاسفه و عرفا ساخته و به کتاب حدیقه این فقیه فیلسوف بزرگ ملحق کرده که طبق یکی از آن احادیث جعلی الحاقی، علمای مایل به فلسفه بدترین موجودات روی کره زمین معرفی شده اند!! (علماؤهم شرار خلق الله لانهم یمیلون الی الفلسفة!!) چنانچه ذکر شد جناب مقدّس اردبیلی نه تنها مایل به فلسفه که خود یکی از فلاسفه برجسته زمان بوده و برای بعد از خود جانشین و مرجع در عقلیات معیّن نموه است.

🔹و از همین جا میزان اعتبار سایر احادیث! الحاقی به حدیقة الشیعة این فقیه حکیم مقدّس معلوم می گردد.

🔸میر محمد مؤمن تنکابنی درتبصرة المؤمنین (تالیف ۱۰۸۶) به صراحت پرده از خیانت جاعل احادیث مزبور برداشته و نوشته است: در این زمان لوحی معرکه گیر کلماتی چند انشاء در مذمت صوفیه نموده ملحق به رساله تالیف آخوند ملا احمد اردبیلی ساخته است.

@bazmeghodsian