گفتگوهای تراثی

استمداد از حضرات دانشمند . . . ... سالهاست روی رباعی سرایان یزدی کار کرده ام و پژوهش من عنقریب تمام می شود. به چند رباعی منسوب به رشیدالدین میبدی صاحب کشف الاسرار رسبده ام . .البته عمدتا بر این نظرند که رشید الدین شاعر نبوده، اما علاقه او به شعر و استفاده ۱۲۰۰ بیت شعر در لابلای تفسیرش و نیز استفاده فراوان از سجع و قافیه در متن نثرش حکایت دیگری را نشان می دهد .
خواهشم این است اگر از دوستان و سروران درحین تتبعات در جایی نشان از شعر یا رد پایی از رشیدالدین میبدی به عنوان شاعر یافتند این سرگشته وادی ادب را به ان منبع و سند رهنمون سازند....

یکی از دوستان راجع به شعر ...نمایند هرشب خران را بهخواب ...که پالان گران را ببر دست آب .از کیست *از سلمان ساوجی است

اینکه بتوان گفت ضعف شاعری است نیازمند گذشتن از فیلترهای مختلف است. سابقه آن، دوره شاعر، بررسی الحاقی بودن یا نبودن بیت، جایگاه شاعر و بررسی شعر او، دقت به گویش منطقه، پیروی و اثرپذیری ماتن، کاتب و موارد بسیار دیگر

مطابق با متن ظهر نوشته این مهر کاتب نسخه است که ذکر هم کرده است

البته این تشعیری که دور متن آمده الحاقی است و بخشی از نوشته را مخدوش کرده است

در متن شکسته کاتب و خوشنویس توانا و شاعر تقریبا خوب بی قبل از سکون را انداخته است.

سر مهر را مادرش بوسه داد / به نرمی به نرمی زبان را گشاد
تکرار به نرمی به نظر زیبا نمی آید ! آیا ضعف شاعر است یا کاتب نتوانسته اصل کلمه را بخواند و عبارت قبل را تکرار کرده است . مثلا میتوانسته" به نرمی و خوبی زبان را گشاد " باشد.

بسیار بسیار ممنون و لطف کردید.
~
این نوشته در حاشیه‌ی ورق آمده. باقیِ متن فارسی‌ست(خواب‌نامه). این عبارتِ حاشیه نیز فقط همین است و چیزی پس و پیش ندارد. در جاهای دیگری از متن هم کاتب معادلِ برخی کلمه‌های عربی را به فارسی و فارسی را به ترکی نوشته.

این متن نوشته " میلاد عظیمی" استاد دانشگاه تهران است و ابتدا در کانال ایشان منتشر شد.
نمیدانم این آقای " جواد امینی" کیست که متن را به نام خود کرده است؟!!

یک متن از سالهای آغازین حیات علمی دکتر زرین کوب که به عنوان مقدمه بر دیوان شعر سید علی اکبر سجادی شاعر همشهری شان (بروجرد) نوشته و به سال 1328 چاپ شده است.
استاد رحیم نیکبخت این مقدمه را همراه با دو قطعۀ فاطمی از آن دیوان کمیاب در کانال خود بازنشر کرده که به دوستان منتدایی تقدیم می شود. با سپاس از ایشان.

کاتب این متن را هم که با عنوان «من واردات سیدنا و سندنا» نقل کرده گوید از روی خط میر نوشته است.
@jafarian1964

برای اینکه بتوان با اطمینان این متن را خواند بهتر است بخشهایی دیگری از دستخط کاتب نیز جهت قیاس حروف و آشنایی با مختصات نوشته، به نظر خواننده برسد

سلام علیکم هم در نخستین مصرع از دو بیتیِ اول، واژۀ «پدر» زائد است و هم در نخستین مصرع از دو بیتیِ دوم، واژۀ «پسر». وزن دو بیتی ها چنین است: « مفعولُ فاعِلاتُ مَفاعیلُ فاعِلُن ». احتمال می رود که این اضافات کار شاعر نبوده باشد و کاتب آنها را اضافه کرده، یا آنکه خود شاعر در بالای دو تا کلمۀ «نازنین» دو واژۀ «پدر» و «پسر» را اضافه کرده بوده تا مرادش را از دو «نازنین» به مخاطب بفهماند، ولی کاتب آن را جزء شعر پنداشته و به ابیات ضمیمه نموده باشد.

اتفاقا این سؤالی بود که آن زمان از ایشان پرسیدم ولی پاسخ دقیقی برایش نیافتیم؛ احتمالی که مطرح شد این است که دستورخط با توجه به نوع اشتباهات موجود در متن، مربوط به زمان کتابت این شعر و در واقع زمان کاتب آن باشد(نه دوره‌ای که شاعر می‌زیسته و نه زمان زندگانی خوشنویس درویش عبدالمجید) اما نیاز به مطالعهٔ بیشتر و دقیق‌تر دارد.
در ادامه برخی از پیام‌های مربوط به بحث را باز می‌فرستم. (انتقالی از آرشیو)

باسلام_کری دادن پیشنهاد دوستمان مناسب است،ولی وزن عروضی مصراع بهم میخورد،مگر آنکه با تخفیف تلفظ شود(کَرِه)دادن ،اگرچه اوستادن قدیم گاهی چنین قاعده ای را اعمال میکرده اند،ولی به حکم النادر کالمعدوم،اعتماد را نشاید،مگر اینکه بگوییم،کاتب خود هم به غلط کتابت کرده(که البته این از کاتبان چندان مستبعد نیست بل معمول و معهودست)و در اصل چنین بوده؛؛
کتاب را به کری دادن از خرد دورست
یا:کتاب بر دگری دادن از ...........
وآنگهی بفرمایید شعر از کیست،شاید در میان‌کتب تراجم بتوان یافت

ظاهرا کسی املا می کرده و کاتب می نوشته، بسیاری از کلمات را اشتباه نوشته و برخی از کلمات افتاده.

احتمالا کاتب از نسخۀ دیگری رونویسی کرده و این واژه در نسخۀ مبدأ واضح نبوده و کاتب ما به شک افتاده که کدام صورت درست است و لذا هر دو را نوشته.

باسلام
دوستان این قطعه شعر را دیده اند و آیا شاعر آن کیست وجاهایی که محو شده را می توانند بخوانند با سپاس .
از جنگ لالا اسماعیل برگ 2

شاید "سهرابعلی " باشد که کاتب ابتدا با "س"
نوشته و سپس آن را تبدیل به "ص" کرده است.

🔸تعلیقات علامه ملا اسماعیل خواجوئی بر اربعین حدیث شیخ بهائی سالها قبل به پیشنهاد حقیر به وسیله یکی از اساتید تصحیح و با متن اربعین در 800 صفحه منتشر شد و اخیرا شبکة الفکر فایل آن را در سایت خود گذاشته است.

🔹چندی قبل در تورّقی کوتاه به عبارتی مبهم در متن منتشره برخوردم: «لأنّ من شأن علیه السلام ذلک عند الحاجة إلیه». به نسخه خطی اساس کار مصحح رجوع کردم؛

🔸در کمال تعجب و حیرت مشاهده شد که کاتب چند کلمه از متن را جا انداخته و بعدا آن را در هامش نسخه نوشته و محل افتادگی را با نشانه ای شبیه عدد 4 یا کلمه ع مشخص کرده تا خواننده ادامه متن را در حاشیه مطالعه کند: «الکانزین أن یستعدّوا به ویستظهروا بوجدان»

🔹ظاهرا تایپیست ناآگاه آن نشانه را مخفف علیه السلام پنداشته و بدون توجه به بی معنی بودن آن، آن را ثبت کرده و ادامه متن را که در هامش نسخه مشخص است نادیده گرفته!

🔸مصحح نیز از مراجعه به نسخه خودداری کرده و چنان متن مبهم و بی معنایی را ارائه داده است.

🔹و ای کاش اشکالات تصحیح این متن مهم و علمی فقط همین مورد باشد و الا باید همت کرد و همه متن را دوباره تصحیح نمود!

@bazmeghodsian