گفتگوهای تراثی

سلام دوستان. اگر در نسخه‌ای نگاره‌ای از آدم و حوا دیدید و در یادتون هست، ممنون می‌شم بهم بگید چه نسخه‌ای بوده.

سلام علیکم
استاد استادی نمیتوانند که الاربعین فی فضایل امیرالمومنین را تصحیح کرده باشند چون نسخه ای که در اختیار ایشان و موسسه کتابشناسی شیعه بود ناقص بود و بعدا بنده با تصویری که از اصل نسخه تهیه کردم نسخ ایشان را هم کامل کردم و عرض کردم که مشغول تحقیق و تصحیح هستیم و تا جایی که اطلاع دارم ترجمه دعای ندبه و شرح خطبه را شرح میکردند و از مورد دیگر خبر ندارم.
بله موسسه ایران شناسی را هم دیده ام.
اجازه سید محسن امین هم در کتاب الاربعین موجود است که تصویر رنگی اش را در گروه اسناد قرار دادم.
بله آقای طالعی هم لطف کردند و مقاله شان را به بنده دادند.
باز ممنون از راهنماییتان لطف فرمودید

با سلام و عرض ارادت.
به نظر می رسد بعد از الف دومی ضمه و زیر آن تشدید باشد یعنی الوارانیُّ است. چون در بالای متن هم چنین ضمه هایی وجود دارد. در حقیقت ضمه و تشدید روی حرف یا را جلوتر از آن گذاشته آن هم به جهت شکسته نوشتن یاء است. و الله عالم.

باسلام و احترام ، آيا كسي از دوستان اين جور علائم را در كتابي مشاهده كرده است؟! مثلا براي تساوي علامتي شبيه تشديد استفاده شده است ، اما در اكثر نسخ خطي رياضي كه لااقل توانستم بيابيم =چنين است ، ممنون

خواهش می‌کنم شما بزرگوارید?
شاید اینکه نوشته فارسی بود کمی دیوانی بودن خط را به چالش بکشد چون همانطور که فرمودید بیشتر ترکی و عربی را به رقعه و دیوانی می‌نوشتند؛ این طور نیست؟ البته این سؤال از سر بی‌اطّلاعی و نادانی است چون نمی‌دانم تا چه میزان این خط در بین فارسی‌نویسان رایج بوده و این هم هامش یک نسخۀ حسابی است که سؤال شد که با تاریخ کتابت نسخه بیگانه است و هر زمان می‌تواند افزوده شده باشد.

با سلام دوستان گرامی لطفا نرم افزاری که متون فارسی و عربی را بدون به هم ریختگی به پی دی اف تبدیل کند معرفی کنید.

با سپاس استفاده کردیم ممنون، یک نکته ای که مطرح هست و باید توجه شود، اینکه میراث علمی یونان باستان، عمدتاً به وساطت و از طریق زبان سُریانی وارد جهان اسلام شده است و به دگر تعبیر آنچه در نهضت ترجمه نخست صورت گرفته، بیشتر آثار فلسفی، ریاضی، طبی، نجومی و.. از سُریانی به عربی ترجمه شده اند البته همانطور که برخی اساتید معزز اذعان داشته اند، نفی نمیکنیم مستقیماً از زبان یونانی هیچ اثری به عربی برگردانده نشده، اما اگر بوده چندان گسترده نبوده است، توجه داشته باشیم، بیشتر ترجمه ها توسط خاندانهای مسیحی انجام پذیرفته است، میدانیم عربهای مسیحی که پیرو اردتودکس شرق در جاهایی همچون روم (ترکیه امروزی)، اردن، سوریه، لبنان و عراق، عمدتاً نسطوری و یعقوبی بودند و زبان علمی - مذهبی آنها سُریانی بوده است و به این زبان تسلط کامل داشتند، و از آنجا که پس از مهاجرت ارسطو به مقدونیه و پس از حمله اسکندر مقدونی به یونان در حدود سالهای 320 قبل میلاد و.. دیگر دوره افول علمی یونانیان را به تدریج شاهدیم، هر چند تا حوالی قرن پنجم میلادی در مناطقی مانند الجزائر و اینها هنوز امتداد میراث علمی یونان را شاهدیم ولی دیگر در این دوره ها از آن شکوه علمی یونان و مدارسی مانند. مدارس دوره حضور سقراط و اقلیدس و افلاطون و ارسطو و.. در یونان خبری نیست، بعد از آن از قرن پنجم میلادی هزار سالی هم قرون وسطی را داریم که علم و کتابت و تدریس و تدرّس همه فروکش میکند و. در خدمت کلیسا درمیآید..
غرض اینکه، به نظر میرسد ادامه استنساخ میراث علمی یونان، به زبان و خط و الفبای یونانی به تدریج فرو کش کرده باشد و از قرن پنجم میلادی به بعد تا ظهور اسلام در اواخر قرن 6 و اوایل 7 میلادی، آنچه بیشتر رایج بود (البته زبان عربی و عبری و.. اینها بودند) از استنساخات آثار، بیشتر به زبان و خط سُریانی بوده است تا یونانی، لذا لاجرم باید پذیرفت آنچه از تولیدات علمی یونان باستان از قرون 8-9م (2-3ق) به عربی ترجمه گردید در نهضت ترجمه، بیشتر از زبان سُریانی بوده است تا یونانی، البته کسانی همچون ابن ندیم نیز گویا در الفهرست بدان اشاره نموده اند، با پوزش از تطویل??

در باره صفحه بالا از استاد عزیز جناب آقای توفیقی سوال کردم. چنین مرقوم فرمودند:
سلام علیکم
این نوشته ها را فارسیهود می نامند. زیرا یهودیان در مکتبخانه ها الفبای عبری را می آموختند تا بتوانند تورات را تلاوت کنند، ولی زبان مکالمه آنان همان فارسی و عربی و ترکی و ... بود (بر خلاف ارامنه و آشوریان که زبان ملی خود را بین دیگران حفظ می کردند و در خانه و مجامع خودشان آن را به کار می بردند). ابن میمون هم (با اینکه به زبان عبری مسلط بوده) کتاب بسیار مهم دلاله الحائرین را به زبان عربی و خط عبری تالیف کرده (جای دوری نرویم، ما هم نوشته هایمان را به زبان فارسی و خط عربی می نویسیم ـ همین کار حالای بنده). آن نوشته ها طریقه ساختن حبوب پزشکی است و ابتدایش چنین است: حبّ شاه تره جهت حکه پوست ...
@jafarian1964

دوستان سلام.
برای داوری ترجمۀ یک کتاب (شرح مواقف شریف جرجانی) نیاز به یک داور با رتبۀ دانشیار و بالاتر داریم. کسی را سراغ دارید که حاضر شود قبول زحمت کند؟ مترجمش استاد محترمی است و کتاب را برای داوری دست کسی داده بودند که با «بله» و «نخیر» فرم داوری را پر کرده بود. من احساس کردم این جور داوری توهین به یک استاد است و خواستم کتاب را به داوری باحوصله و دقیق بسپارند که در اثر داوری او ارزش کار بیشتر شود. آن‌ها هم توپ را در زمین من انداختند! حالا دارم دنبال داوری می‌گردم که سریع جواب دهد، اهل دقیق خواندن و کامنت گذاشتن باشد، و رتبه‌اش هم بالا باشد. ممنون می‌شوم اگر هر کس خودش مایل بود یا کسی را که حاضر به همکاری باشد می‌شناخت خبر دهد.

با سلام و احترام
با توجه به اینکه اخیرا مقالات برخی مجلات درپایگاه های معتبر بین‌المللی هم نمایه می شوند و نشریه الزام کرده که منابع غیر انگلیسی مورد استفاده در داخل متن، در قسمت References نیز به زبان انگلیسی ذکر شوند، پایگاه یا جایی که عنوان دقیق کتب حدیثی و فقهی و نویسنده (اطلاعات نشر کتاب) به انگلیسی ذکر شده باشد را اگر بزرگواران معرفی کنند ممنون میشوم.
با تشکر

در باره صفحه بالا از استاد عزیز جناب آقای توفیقی سوال کردم. چنین مرقوم فرمودند:
سلام علیکم
این نوشته ها را فارسیهود می نامند. زیرا یهودیان در مکتبخانه ها الفبای عبری را می آموختند تا بتوانند تورات را تلاوت کنند، ولی زبان مکالمه آنان همان فارسی و عربی و ترکی و ... بود (بر خلاف ارامنه و آشوریان که زبان ملی خود را بین دیگران حفظ می کردند و در خانه و مجامع خودشان آن را به کار می بردند). ابن میمون هم (با اینکه به زبان عبری مسلط بوده) کتاب بسیار مهم دلاله الحائرین را به زبان عربی و خط عبری تالیف کرده (جای دوری نرویم، ما هم نوشته هایمان را به زبان فارسی و خط عربی می نویسیم ـ همین کار حالای بنده). آن نوشته ها طریقه ساختن حبوب پزشکی است و ابتدایش چنین است: حبّ شاه تره جهت حکه پوست ...
@jafarian1964

فهم مطالب ابن سینا و قاضی عبد الجبار

من جاهای دیگر هم نوشته ام که یکی از اسباب اشکال در فهم مطالب ابن سینا و قاضی عبد الجبار هر دو این است که آنها به فارسی می اندیشیده و به عربی می نوشته اند. عربیت ابن سینا در مقام نوشتن عجمه کم ندارد و از این جهت از قاضی عبد الجبار هم پیچیدگی هایش بیشتر است. قاضی عبد الجبار هم البته زبان مادریش فارسی بوده و بدان می اندیشیده و به عربی می نوشته است. منتهی برخلاف ابن سینا که بیشتر سخنانش از خود اوست قاضی عبد الجبار چارچوب اصلی حرف ها و استدلالاتش را از جبایی ها و ابو عبد الله بصری و ابن خلاد گرفته که همگی عربیتشان اصیل است. بنابراین گرچه بسیاری مواقع در مطالب المغنی نوعی عجمه دیده می شود اما از ابن سینا خیلی کمتر است. با این وصف حتی در مورد شریف مرتضی هم که عرب زبان بوده و از قاضی عبد الجبار خیلی بهتر و روشنتر به عربی می نویسد نوعی پیچیدگی در زبان متون کلامی اش دیده می شود که با مشکل زبان پیوند دارد. به نظر من سببش این است که اصل این بحث های کلامی در محافل متکلمانی با ریشه های ایرانی و غیر عرب تدوین شد. به همین دلیل گاهی اصل سخنان به زبان عربی خیلی روشنی تبیین نشده. در مورد ابن سینا به وضوح پیداست که همزمان، به فارسی می اندیشد و به عربی می نگارد.

عرض سلام محضر بزرگان و فرهیختگان.

متنی که ذیلا می آورم از شیخ سلیمان ماحوزی است بیت شعری را در سطر دوم به زبان فارسی آورده است که برخی کلمات را نتوانستم بخوانم دوستان کمک کنند ممنون ميشم بالطبع چون ایشان عرب بوده اند ممکن است رعایت رسم الخط فارسی نشده باشد 👇

باسلام و احترام ، آيا كسي از دوستان اين جور علائم را در كتابي مشاهده كرده است؟! مثلا براي تساوي علامتي شبيه تشديد استفاده شده است ، اما در اكثر نسخ خطي رياضي كه لااقل توانستم بيابيم =چنين است ، ممنون

بله دقیقا...چون ایشان شیعه دوازده امامی بوده اند و نمی دانستند که در زیارت جامعه باید به امام سیزدهم و چهاردهمی هم سلام داد.

سلام دوستان
اوقاتتان خوش
نسخه‌ای است در گوتينگن آلمان به زبان عربی در شرح يکی از قصايد عربی (لاميه بانت سعاد کعب بن زهير) که به نام قصيده برده هم گاه ياد می‌شود و البته غير از برده بوصيری است و مشخصاتش در دو فايل زير آمده. راهی برای دست‌يابی به اين نسخه سراغ داريد؟ ايميل به زبان آلمانی زده‌ايم و پاسخ نداده‌اند.
ممنون از مساعدتتان

با سلام
اگه از دوستان دیوان سید ابوالرضا راوندی را داره ممنون می شم. دنبال قصیده ای می گردم که از حمله سلاجقه به کاشان گفته. البته به عربی
ممنون

سلام و سپاس، هر چه بود ظاهرا واژه احتمالا یک کلمه بوده و گویا رایج بوده، بنده نمیدانم اینکه دکتر جعفریان "اندر آیم؟" به نحو سوالی تعبیر کرده چقدر صحت دارد، چون با فحوای کلام که چیزی در وزن "سلام" بوده باشد تفاوت دارد. هیچ بعید نیست حتی ممکنه ارتباطی با "اندرآمدن" نداشته باشد، و اصطلاحی یا اسمی رایج همچون "مانکدیم" بوده باشد و حتی بنده به زعم ناچیز خود، احتمال وقوع تصحیف در تصحیح متن مذکور را هم می‌دهم!

سلام
در آن نسخه خطی امّه به معنای مادرش (مادر طفل) است و همیشه با تشدید می آید. چون «به» در حامل به و فعل «اخرج» هم به طفل در شکم مادر اشاره دارد.