Mahmoud Rahimi:
سلام و عرض ادب و احترام. از بزرگواریتان در باب کمک به خواستاران نسخ خطی هند ممنونم. بنده دنبال نسخ خطی منوچهری دامغانی هستم. در هند نیز طبق فهرست اشپرنگر تا سال 1854 نسخه ای کهنه از دیوان منوچهری در کتابخانه اود Oudh لکهنو وجود داشته ولی بعد از آن به سبب وقوع جنگ معلوم نیست به کجا منتقل شده (A Catalogue of the Arabic, Persian and Hindustani Manuscripts of the Libraries of theKing of Oudh نوشتهء Sprenger صفحهء 483: دیوان منوچهری شصت گله).
اگر امکان جستجوی کامپیوتری برایتان میسر است برای من منوچهری و منوچهر شصت کله را سرچ بفرمایید. از لطف شما بی نهایت سپاسگزارم.
فهرست نسخه‌های فارسی در آکادمی علوم مجارستان (بوداپست) (بریل، 2018)
انتشارات بریل قرار است فهرست مخطوطات فارسی موجود در آکادمی علوم مجارستان را در جولای 2018 منتشر کند. این کار به همت بِنِدیکت پِری و با همکاری مژده محمدی و میکلوش سارکوزی انجام گرفته است. دو سال پیش، این انتشارات فهرست منابع عربی خود را منتشر کرده بود.
http://www.brill.com/products/book/catalogue-arabic-manuscripts-library-hungarian-academy-sciences
آکادمی علوم مجارستان در 1826 میلادی تاسیس شد و مجموعه نسخه‌های فارسی، حاوی مخطوطاتی در فاصلۀ قرون هشتم تا سیزدهم هجری یکی از غنیترین مراکز نسخه‌های فارسی در اروپا به شمار میرود. در این مجموعه، علاوه بر نسخه‌های ایرانی، نسخههایی از خاستگاه شبه قاره، آسیای میانه و عثمانی گرد آمده است.
Catalogue of the Persian Manuscripts in the Library of the Hungarian Academy of Sciences, by Benedek Péri, with Mojdeh Mohammadi and Miklós Sárközy, Leiden: Brill, July 2018. ISBN: 9789004367883.
✅ فهرستِ نسخه هایِ خطّی عربی، فارسی و اردو در کتاب خانة دکتر ذاکر حسین را دانلود کنید
جامعه ملیّه اسلامیّه (Jamia Millia Islamia) دانشگاهی در شهرِ دهلیِ هندوستان است که کتابخانه مرکزیاش به نامِ دکتر ذاکر حسین (1897-1969)- رئیس جمهورِ پیشینِ هندوستان و از بنیانگذارانِ این دانشگاه- نامگذاری شده است.
کتابخانه دکتر ذاکر حسین (Dr Zakir Husain Library) دارایِ 2230 نسخه خطّی به زبانهایِ: اردو، فارسی، عربی، پشتو، پَنجابی، هندی و بِرِج باشا میباشد. این نسخهها در این موضوعات هستند: علومِ قرآنی، حدیث، قانون، تصوّف، فلسفه، منطق، طبّ یونانی، طالعبینی، ریاضی، نجوم، موسیقی، شیمی، شعر، زبان و ادبیاتِ فارسی، لغت، تاریخ، جغرافی و مذهبِ هندو. نیز نسخههایِ خطّی ویداها، اُپانیشادها، مَنوسمرتی، رامایان، گیتا، مهابارات، گرو نانَک، سُوامی دیانَند سَرسوَتی، سُوامی ویوکاناندا درکتابخانة دکتر ذاکر حسین نگهداری میشود.
Descriptive catalogue of Persian manuscripts in the Dr. Zakir Husain Library, Jamia Millia Islamia, New Delhi
http://yon.ir/SVklX
🆔 @manuscript
✅دو نامه علامه شبلی نعمانی به منشی محمد امین زُبیری مارهَرَوی، در هندوستان:
☆ به تاریخ 5 ژانویه 1913 :
«ذخیره عالی از کتابهای چاپی عربی نادر در اروپا و جاهای دیگر برای فروش گذاشته شده است. تا دو هزار [روپیه] میشود. نوابزاده را آگاه کنید. من فهرست را میفرستم. از آقای هارویز بپرسید که یک موقع گران نباشند». (ص 256)
☆ به تاریخ 31 دسامبر 1913، لکنو:
«... نسخه قرآن [کتابت] یاقوت مستعصمی را اینجا بیایید ببینید، کل نسخه 3 هزار [روپیه]طی خواهد شد» (ص 263)
(حاشیه از سید سلیمان ندوی: نسخه خطی به خطِ یاقوت مستعصمی در هندوستان نزدِ کتابفروشی در شهر لکنو هندوستان است)
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
منبع، کتاب به زبان اردو: "مکاتیب شبلی"، حصه اول، به کوشش: سید سلیمان نَدوی، دارالمصنفین، اعظمگر، 1927م)
ترجمه: لیلا عبدی خجسته
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
# علامه شبلی نعمانی (1857-1914) دانشمند بلندپایه هندوستان که کتابخانه اش را نوادراتی از مصر و شام و هندوستان گردآوری نموده بود به "تدوه العلما" در لکنو منتقل نمود.
# محمد امین زُبیری مارهروی (1872- 1958) تاریخ دان هندوستانی.
🆔 @manuscript
✅ دکتر محمود عالَم از استادان فارسی در هندوستان هستند که تحقیقاتشان بر فارسیِ سرزمین بنگال و نسخه هایِ خطیِ فارسی در هندوستان متمرکز است.
🔸وی از سال 2003 تا 2010 در «تالار یادمانِ ویکتوریا» (کلکته) دستیار فنی بود که به طور ویژه رویِ نسخه هایِ خطیِ فارسی، اسناد، میناتور و ... کار می کرد.
🟣 تحقیقات دکتر محمود عالَم در این زمینه:
1♦️ دست نوشته های ( آثار خطی) بنگال : مرکز میراث فرهنگی هندو – فارسی، مجله «مطالعات شبه قاره»، دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان، پاییز 1389شمسی.
2♦️ "معرفی هفت نسخه خطیِ فارسی در کتابخانه های مرشدآباد، کلکته"، چاپ در مجله، " اِندو ایرانیکا"، جلد 62، شماره 1 و 2، مارس - ژوئن 2009، انجمن ابران، کلکته، صفحات: 38- 47.
3♦️ "معرفیِ نسخه هایِ خطیِ فارسی کتابخانه رادا کانتا دیب در هندوستان"، چاپ شده در نهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ، دانشگاه پیام نور، واحد بجنورد.
4♦️ Presently working on the Indo-Persian Written Heritage: Documenting Dispersed Collection: A Codicological Approach.
5♦️ “A descriptive and Illustrated Monograph on Persian Manuscript in the collection of Victoria Memorial”
(معرفی 52 نسخه خطیِ فارسی با همکاری دکتر سید اختر حسین، استاد فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو، دهلی)
6♦️ Introduction to the Persian Manuscripts from the library of "Radha Kanta Deb",
7♦️ Introducing seven manuscripts from the "library of Murshidabad", Indo-Iranica Vol. 62, (1-2), March- June 2009, Iran Society, Kolkata.
8♦️The Indo-Persian Manuscripts Heritage of Bengal: Documenting Dispersed Collections, Nehru Trust for the Indian Collection at the "Victoria and Albert Museum" (NTICVAM), UK and "Charles Wallace India Trust", UK fellowships for 2015-16.
(به همین منظور و برای تحقیق بر روی نسخه های خطی فارسیِ «مجموعه وارن هیستنگز» در سال 2015 از «کتابخانه بریتانیا» و «کتابخانه کمبریج» در لندن بازدید نمود)
9♦️Letter of Appreciation from Shri Gopalkrishna Gandhi Governor of West Bengal for rendering service in cataloguing the Prof. Nurul Hasan's Collection of Urdu Persian books in "Raj Bhawan Library", Kolkata, 2009
10♦️Catalogue of Professor Nurul Hasan’s (Former Governor West Bengal) Arabic, Persian and Urdu books in the collection of Raj Bhavan’s Library, Kolkata. Published under the 1stOccasional Paper on Professor Nurul Hasan from Raj Bhavan, Kolkata, in 15th August 2006. (co author). (pp. 27-44).
@manuscript
✅«پُرتالِ فرهنگی هندوستان» ( The Indian Culture Portal( بخشی از «پروژه کتابخانه مجازیِ ملیِ هندوستان» ( National Virtual Library of India project ) است که زیرنظر وزارت فرهنگ هندوستان( Ministry of (Culture, Government of India فعالیت می کند.
در این کتابخانه مجازی، منابعِ چاپی مانندِ (کتاب، نشریات، گزارشات، ... ) و منابع غیر چاپی مانندِ (نسخه خطی، اسناد) به زبان هایِ سانسکریت، هندی، زبانهای مختلف هندوستان، اردو، فارسی و عربی بارگذاری می شوند که فقط آنلاین قابل مطالعه هستند.
تعداد منابع اردو، فارسی و عربی اندک هستند که امیدواریم به مرور بر تعدادشان افزوده شوند.
یکی از نسخه هایِ خطی به فارسی و عربیِ بارگذاری شده، 《مکتوبات صدیِ》 حضرت شرف الدین مَنیَری است. این نسخه خطی متعلق به (پَتنا، هندوستان) است.
♦️لینک مطالعه نسخه خطی 🔽
https://indianculture.gov.in/manuscripts/mktwbat-shrf-aldyn-ahmd-mnyry
🙏 خیلی ببخشید پیشتر، لینک اشتباه گذاشته شده بود. الان لینک درست قرار داده شده است. 🙏
🆔 @manuscript
✅ در مارس 2020 همایش بین المللی درباره نسخه هایِ خطیِ فارسیِ هندوستان در حیدرآباد هندوستان برگزار شد.
برای آگاهی بیشتر این لینک را بخوانید⬅️
https://b2n.ir/x39312
برخی از این مقاله های این همایش، در شماره 2، جلد 59، سال 2021، ویژہ نامهء مجله 《ایران》 چاپ شده است. این مجله از سوی (British Institute of Persian Studies) به زبان انگلیسی در لندن منتشر می شود.
یکی از مقاله ها با عنوانِ «نسخه های خطیِ فارسی در هند» چاپ شده است:
Indo-Persian Manuscripts //A.C.S. Peacock
نویسنده مقاله می نویسد که در قرن 19 میلادی، تالیفاتِ فارسی در شبه قاره هندوستان به مراتب بیشتر از ایران بود. در هندوستان، فارسی تنها به عنوان یک زبان نبود، بلکه منبعی بود که فرهنگِ هندوستان را به غرب می شناساند. با ورود ویلیام جونز به هندوستان و تاسیس «انجمن آسیایی بنگال» در کلکتّه، نسخه های خطی متون کلاسیکی فارسی شناسایی، تصحیح و منتشر می شدند. مثلاً شاهنامه سال نشر 1811. نسخه هایِ خطیِ فارسیِ زیادی از مسیرِ هندوستان یا از خودِ هندوستان به غرب رفت. دو سوم از حدودِ ۱۱۰۰۰ نسخه هایِ خطیِِ فارسی، در از به منتقل شد. دست کم، نیمی از نسخه های خطی موجود در موزه قدیمی بریتانیا از هند به آنجا بُرده شده است. در مجموع، چهار پنجم نسخه های خطی فارسی در کتابخانه بریتانیا از هندوستان رفته است.
آشکار است که فقط برخی از نسخه های خطی در ایران نوشته شده بود، برخی دیگر در آسیای میانه نوشته یا استنساخ شده بودند. مسئله مهم نقشِ هندوستان در انتقال این نسخه های خطی به غرب است.
نکته ای که نویسنده مقاله (دکتر پیکاک) تاکید دارد این است که وقتی از نسخه هایِ خطیِ فارسی در هندوستان صحبت می کنیم، فقط ایران یا فقط متونِ ادبیِ فارسی نیست، بلکه آسیای میانه، نگارگری (مینیاتورها حتی در نسخه هایِ غیر فارسیِ تولید شده در هندوستان)، لهجه و زبان فارسیِ تولید شده در هندوستان، ارتباط هندوستانِ دوره فارسی با جهان، همه و همه مطالعاتِ فارسیِ هندوستان است.
مرحوم حافظ محمود شیرانی (1880-1946، نسخه شناس و سکه شناسِ هندوستانی) هم آسیایِ میانه را گهوارهء رشدِ آغازینِ ادبِ فارسی می دانست، نه ایران.
🟣 متن مقاله انگلیسی دکتر پیکاک به پیوستِ فرسته بعدی آمده است 🔽 🔽 🔽
🆔 @manuscript
✅ نامه مرحوم سید سلیمان نَدوی از لندن، به تاریخ 5 می 1920:
" مُکرم، تسلیم نیاز- در نامه قبلی درباره کتابهایِ اردو یک مقاله نوشته و فرستادم. شاید به شما رسیده باشد. در آن مقاله درباره نسخه های خطی [اردو] چیزی ننوشتم، چون فهرست آنها نوشته نشده است. البته به پروفسور استوری که قبلاً در عَلیگَر [هندوستان] بود و الان اینجا معاون کتابخانه است، گفتم که می خواهم پروفسور بلوم هارت را ببینم که مسئول نسخه های خطی اردو است.
نامه پروفسور استوری را در منچستر دریافت کردم که بلوم هارت در 4 می خواهد بیاید. اتفاقاً هنگام برگشت، و روز 4 می حسبِ وعده به رفتم و با آقای بلوم هارت دیدار کردم.
وقتی او را دیدم خیلی شگفت زده شدم. مردی سالخورده که عمرش کمتر از هشتاد سال نباید باشد. از شدت پیری خمیده شده بود. وی در سال 1870 به هندوستان رفته بود. زبان اردو را بسیار عالی؛ کاملاً درست حرف می زند. بخش اردویِ هم در زیر نظر اوست. وی فهرست نسخه های خطی اردو را با دست نوشته است و به من داد. این فهرست هم بی ترتیب است. دنبال مولف یا کتابی گشتن سخت است. بهر حال این قدر معلوم می شود که اینجا کلاً 300 نسخه خطی به اردو دارد که بیشترشان از دهلی آمده است. ده دوازده تا از تالیفاتِ سعادت علی خان رنگین است. صد نسخه خطی به هندی[با خط دیوناگری] هم است. بخش هندی هم زیر نظر اوست".
➖➖➖➖➖➖➖
(منبع: کتاب به زبان اردو: «برید فرنگ»- نویسنده: سید سلیمان ندوی، مجلس نشریات اسلام، کراچی، 1997، ص 90)
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
پی نوشت:
* علامه سید سلیمان نَدوی (1884-1953) تاریخ دان اسلامی و نسخه شناسِ هندوستانی
* چارلز امبروس اِستوری
(Charles AmbroseSTORE، 1888- 1968)
نویسنده کتابِ مشهورِ:
Persian Literature: A Bio-Bibliographical Survey
*جیمز فولر بلوم هارت (1844-1922)
James Fuller Blumhardt
این فهرست نسخه های خطی اردویِ باوم هارت بعدها منتشر شد:
Catalogue of the Urdu manuscripts in the India Office Library : supplementary to James Fuller Blumhardt's Catalogue of 1926 / compiled by Salim al-Din Quraishi and Ursula/ Published: 1978, London.
بلوم هارت همچنین کتابهای چاپی و نسخه های خطی زبان های مختلف هندوستان در و را فهرست نویسی و منتشر کرده بود:
فهرست کتابهایِ چاپی به زبان هندوستانی [اردو]، بنگالی، سانسکریت؛ هندی، مَرهتی گُجراتی، پنجابی، سِندی، پشتو در موزه بریتانیا؛
فهرست نسخه هایِ خطی به زبان های ِ: هندی، مَرهتی، گُجراتی، بنگالی، آسامی، اوریایی، پشتو و سِندی، پَنجابی، هندوستانی [اردو] در موزه بریتانیا؛
❈ ❈❈ ❈❈ ❈
ترجمه و تنظیم: لیلا عبدی خجسته
🆔 @manuscript
✅«پُرتالِ فرهنگی هندوستان» ( The Indian Culture Portal( بخشی از «پروژه کتابخانه مجازیِ ملیِ هندوستان» ( National Virtual Library of India project ) است که زیرنظر وزارت فرهنگ هندوستان( Ministry of (Culture, Government of India فعالیت می کند.
در این کتابخانه مجازی، منابعِ چاپی مانندِ (کتاب، نشریات، گزارشات، ... ) و منابع غیر چاپی مانندِ (نسخه خطی، اسناد) به زبان هایِ سانسکریت، هندی، زبانهای مختلف هندوستان، اردو، فارسی و عربی بارگذاری می شوند که فقط آنلاین قابل مطالعه هستند.
تعداد منابع اردو، فارسی و عربی اندک هستند که امیدواریم به مرور بر تعدادشان افزوده شوند.
یکی از نسخه هایِ خطی به فارسی و عربیِ بارگذاری شده، 《شرح فصوص الحکم》 است. این نسخه خطی متعلق به (پَتنا، هندوستان) است.
♦️لینک مطالعه نسخه خطی 《شرح فصوص الحکم》🔽
https://indianculture.gov.in/manuscripts/shrh-fsws-alhkm
🆔 @manuscript
✅«دانشگاه هندوی بنارس» در شهر بنارس هندوستان قرار دارد. درباره کتابخانه مرکزی آن نگاه کنید به ⬅️
https://b2n.ir/s02613
فهرست نسخه های خطی كتابخانه مركزی در هندوستان به کوشش اَمرِت لعل عشرت (1930-1989) در سال 1965 به انگلیسی منتشر شد. این فهرست به فارسی ترجمه و از سوی "نشر میراث مکتوب" در تهران منتشر خواهد شد. نگاه کنید 🔽
https://t.me/manuscript/10753
لالا سَری رام (1875-1930) کتابخانهای مالامال از نسخههایِ خطی و کتابهایِ چاپیِ نادر (به ویژه دیوانهاو تذکرههایِ شاعران) داشت. 500 تعداد از آنها مصور بودند. نمونههایِ خطاطی و فرمانهایِ شاهی در کتابخانه سَری رام بود. روی برخی از نسخههایِ خطی قیمتِ آنها هم نوشته شده است که نشان میدهد که لالا رام برایِ داشتن نسخه خطی حتی 500 روپیه هم پرداخت می کرده است. پس از درگذشتِ او، بنا به وصیتش کتابخانه اش به «کتابخانه هندو بنارس» منتقل شد. دکتر حکم چَند نیّر فهرست مختصری از نسخه های خطی اردو، فارسی و عربی را تهیه نمود که در مجله «اردو ادب» (شماره2 و 3، سال 1966، انجمن ترقی اردو هند، دهلی) منتشر شد. 156 تعداد به زبان اردو؛ 972 تعداد به زبان فارسی و 56 تعداد به زبان عربی است. البته این فهرست تمام نسخه های خطی کتابخانه سَری رام نیست چون برخی از آنها پس از درگذشت او ناپدید شدند. (برگرفته از مقدمه همین فهرست چاپشده)
♦️ پی دی اف این فهرست به پیوست فرسته بعدی آمده است 🔽 🔽 🔽
🆔 @manuscript
🔸فهرست نسخه‌های فارسی در آکادمی علوم مجارستان (بوداپست) (بریل، 2018)
انتشارات بریل قرار است فهرست مخطوطات فارسی موجود در آکادمی علوم مجارستان را در جولای 2018 منتشر کند. این کار به همت بِنِدیکت پِری و با همکاری مژده محمدی و میکلوش سارکوزی انجام گرفته است. دو سال پیش، این انتشارات فهرست منابع عربی خود را منتشر کرده بود.
http://www.brill.com/products/book/catalogue-arabic-manuscripts-library-hungarian-academy-sciences
آکادمی علوم مجارستان در 1826 میلادی تاسیس شد و مجموعه نسخه‌های فارسی، حاوی مخطوطاتی در فاصلۀ قرون هشتم تا سیزدهم هجری یکی از غنیترین مراکز نسخه‌های فارسی در اروپا به شمار میرود. در این مجموعه، علاوه بر نسخه‌های ایرانی، نسخههایی از خاستگاه شبه قاره، آسیای میانه و عثمانی گرد آمده است.
مرتضی کریمی نیا
Catalogue of the Persian Manuscripts in the Library of the Hungarian Academy of Sciences, by Benedek Péri, with Mojdeh Mohammadi and Miklós Sárközy, Leiden: Brill, July 2018. ISBN: 9789004367883.
@UT_Central_Library
✅ چند نامه مرحوم دکتر ضیاءالدین دیسایی به دکتر محمد علی اثر:
به تاریخ 7 سپتامبر 1995:«گویا دو کتاب درباره دایره میرمومن از آنجا [حیدرآباد هندوستان] چاپ شده است. نامِ کتاب و نویسندگان را لطفاً بنویسید. به نظرم استادانِ دانشگاه عثمانیه [در حیدرآبادِ هندوستان] آقای صادق نقوی، استاد تاریخ، و پروفسور زیب النساء، استاد فارسی دو کتاب نوشته اند. این کتابها را برای کتابخانه پیر درگاه می خواهیم». (ص 171)
به تاریخ 19- اکتبر 1995: «دایره میرمومن جایِ بی نهایت مهمی است. هزاران اهل شیعه، عالم، شاعر، وزیر و امیر مدفون هستند و در قبرهایِ زیادی الواح وجود دارد. می خواستم که درباره دایره [میرمومن] کار شود و حقایقِ تاریخی معلوم شود. درباره زندگی نامه میرمومن استرآبادی (تالیفِ [محی الدین] قادری) زور مطلع بفرمایید. درباره سابرنامه، فردا انشاءالله با آقای بمبئی والا صحبت می کنم و برایتان می نویسم...». (ص 174)
.............................................
پی نوشت:
* ضیاءالدین عبدالحی دیسایی (1925-2002) کتیبه شناس فارسی، عربی، اردو؛ نسخه شناس، فهرست نویس و مُهر شناس برجسته هندوستانی.
* دکتر محمد علی اثر (زادروز: 1949) استاد گروه اردو «جامعه عثمانیه» در حیدرآباد هندوستان از دکن شناسان مشهور هندوستان است که در شناخت نسخه های خطی دکن (جنوب هندوستان) تبحّر کامل دارند و در این زمینه دارای تصحیحات و آثاری هستند. مجموعه مقالات ایشان به زبان اردو درباره دکن (اردوی قدیم) با عنوانِ منتشر شده است: «معجم دکنیات»، دو جلد، نویسنده: دکتر محمد علی اثر، به کوشش: دکتر راحت سلطانه، الانصار پبلی کیشنز، حیدرآباد، هندوستان، سال چاپ: 2020.
* درباره «دایره میرمومن» نگاه کنید به کتاب ترجمه شده به فارسی: «میرمحمد مومن استرآبادی؛ مروج تشیع در جنوب هند»، مولف: سید محی الدین قادری زور، مترجم: عون علی جاروی، نشر مورخ، قم، 1378شمسی.
* "سابَر نامه" سالنامه ای است که به اردو از "ساهیتا اردو آکادمی" در گجراتِ هندوستان منتشر میشود.
*آقای محی الدین بمبئی والا مدیر کتابخانه کتابخانه حضرت پیر محمدشاه در گُجراتِ هندوستان- تاکنون 12 جلد فهرست نسخه های خطی این کتابخانه منتشر شده است 🔽
https://b2n.ir/h78295
درباره مجله این کتابخانه🔽
https://b2n.ir/r10114.
-------------------------------------------
ترجمه از کتاب به زبان اردو: "مکاتیب مشاهیر مرحوم مشاهیر اردو کے خطوط بنام اثر"- مرتب: محمدعلی اثر، ایجوکیشنل پبلشنگ هاوس، دهلی، هندوستان، 2013.
ترجمه و تنظیم: لیلا عبدی خجسته
🆔 @manuscript
✅ فهرست نویسی 1000 نسخه خطی فارسی در «کتابخانه و مرکز پژوهشی جان رایلند»، منچستر، انگستان
این کتابخانه دارای 1000 نسخه خطیِ فارسی از قرن 13 تا قرن 19 میلادی، از مناطق جغرافیای بالکان تا بنگال است.
Alexander Lindsay(1818-1888)
دارای مجموعه زیادی از نسخه های خطی فارسی بود که امروزه به نام وی Crawford Collection معروف است. از فارسیدانهایِ انگلیسی بود که در حال تدوین دانشنامه ای با عنوانBibliotheca Lindesiana بود.
از این رو به نسخه های خطی فارسی نیاز داشت. در آن زمان
Bernard Quaritch (1819-1899)
کتابفروشی بود که تجارت کتابهای نادر داشت، او تعداد 364 نسخه خطی را
ناتانیال بلاند (1803-1865) داد و او هم به الکساندر لیندسی رساند.
کلنل جرج ویلیام همیلتون (1807-1868) در سال 1868 از هندوستان، تعداد 407 نسخه خطیِ فارسی، عربی و ترکی گردآوری نموده بود که فهرست آن در سال 1898چاپ شد.
چند سال بعد توسط فردی از خاندان الکساندر در سال 1901 تمام نسخه های خطی به کتابخانه تازه تاسیسِ جان رایلند در منچستر، انگلستان فروخته شد. نسخه های خطی مهم دیگری از مجموعه پروفسور ساموئل رابیسنون (1794-1884) و کتابخانه چیتهامِ منچستر به این نسخه های خطی افزوده شدند.
باسیل رابینسون فهرست نگاره های این نسخه های خطی فارسی را منتشر کرد. (سال 1980) 🔽
http://www.indianculture.gov.in/ebooks/persian-paintings-john-rylands-library-descriptive-catalogue
با پشتیبانی مالی بنیاد میراث ایران و مطالعات فارسی موسسه بریتانیا، دو پژوهشگرِ ایرانی از سال 2015 تا 2017 کار دیجیتالی نسخه های خطی را انجام دادند. جیک بِنسون به عنوان دستیار پژوهشگی موزه هنریِ متروپولین در نیویورک در سال 2018-2019 کار فهرست نویسی تفصیلیِ این نسخه های خطیِ فارسی را برعهده گرفت. در سه سال گذشته به دلیل شرایطِ خانه نشینی جهانی، مدتی کار تعطیل شد. با بهتر شدن اوضاع، آقای جیک بنسون کار فهرست نویسی را ادامه میدهد و در مقاله اش در سایت کتابخانه رایلند قول داده است که درباره پیشرفت کارش خوشخبریهایی برساند. با آرزوی موفقیت برای ایشان.
🟣 شایان ذکر است که کتابخانه رایلند، تاکنون پی دی اف کامل نسخه های خطی "کلیله و دمنه"، "حدیقه سنایی" و " خمسه نظامی" را در سایت خود بارگذاری نموده است.
♦️ منبع 🔽
https://rylandscollections.com/2021/09/17/cataloguing-persian-manuscripts-at-the-john-rylands-research-institute-and-library
🆔 @manuscript
✅ گَرَنت سَنجیوانی بیش از 20 هزار کتاب، روزنامه، نسخه خطی، نقشه، مجله، گزارشات اداره های دولتی دارد. بیشتر این منابع به انگلیسی و سانسکریت هستند. برخی از آنها به زبان های یونانی، لاتین، ایتالیایی، آلمانی و فرانسه هستند. کتابهای چاپی نادر که برای نخستین بار چاپ شده بودند. در زمینه هندشناسی یا شرقشناسی مفید هستند.
از سوی سَر جیمس مَکینتوش از حقوقدانهای انگلیسی، در 26 نوامبر 1804 انجمن ادبی در شهر بمبئی در هندوستان تاسیس شد که مجموعه های کتابخانه های پزشکی و ادبی را خریداری نمود و کتابخانه ای شخصی در سال 1789 تاسیس شد.
در سال 1826 این کتابخانه به «شعبه انجمن سلطنتیِ آسیا در بمبئی» تبدیل شد (دفتر مرکزی انجمن سلطنتیِ بریتانیای کبیر و ایرلند در شهر لندن است). در سال 1830 با هزینه 10 هزار روپیه محل ساختمان آن تغییر یافت. سپس در سالهایِ 1873 و 1896 «انجمن جغرافیایِ بمبئی» و «انجمن مردم شناسیِ بمبئی» مجموعه هایشان را به آن منتقل نمودند.
«شعبه انجمن سلطنتیِ آسیا در بمبئی» در سال 1841 «ژورنالِ انجمن سلطنتیِ آسیاییِ شعبه بمبئی» منتشر کرد که بعدها به نامِ «ژورنالِ انجمنِ آسیاییِ بمئبی» تغییر نام یافت. در سال 1954 انجمنی مستقل شد و امروزه به نام «انجمنِ آسیاییِ بمبئی» است. اهدافِ این انجمن دیجتالی کردنِ کتاب، روزنامه، نشریه، نسخه خطی، مطبوعاتی که از سوی اداره های دولتی منتشر می شوند، ژورنال، نقشه.
♦️ سایت گَرنت سَنجیوانی
https://granthsanjeevani.com/jspui/
🟣 نسخه خطی فارسی، شاهنامه فردوسی
https://granthsanjeevani.com/jspui/handle/123456789/116911?searchWord=Manuscript&backquery=[query=Manuscript&rpp=20&sort_by=score&order=desc]
🟢 نسخه خطی فارسی، آیین اکبری
https://granthsanjeevani.com/jspui/handle/123456789/116914?searchWord=Manuscript&backquery
🆔 @manuscript
✅ "اهمیت و ارزش سفینه خوشگو"
سخنرانی دکتر سید کلیم اصغر ، استاد گروه فارسی، جامعه ملیه اسلامیه (دهلی، هندوستان) ، امروز پنج شنبه ۱۰ مارس ۲۰۲۲ / ۱۹- اسفند ۱۴۰۰ شمسی، ساعت ۱۱:۳۰ ظهر به وقت هندوستان. آگاهی بیشتر در پوستر
........................................
تذکره فارسیِ "سفینه خوشگو"- تالیف: بَندرا بن داس خوشگو (۱۰۷۸- ۱۱۷۰ هجری)، هر سه دفتر یکجا به تصحیحِ آقای دکتر سید اصغر کلیم + آقای دکتر زین العبا در سال ۱۴۰۰ شمسی از کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در تهران منتشر شد.
پیشتر این دو پژوهشگر هندوستانی به عنوانِ رساله دکتری در دانشگاه تهران دفترهای دوم و سوم "سفینه خوشگو" را تصحیح کرده بودند:
☆ دفتر اول، به تصحیح: زین العبا، استاد راهنما: غلامرضا ستوده، سال دفاع: ۱۳۸۶ شمسی.
☆ دفتر دوم، به تصحیح: سید کلیم اصغر، استاد راهنما: غلامرضا ستوده، سال دفاع: ۱۳۸۰ شمسی. که به صورت کتاب هم منتشر شد: کتابخانه مجلس، تهران، ایران، ۱۳۹۰ شمسی.
☆ دفتر سوم، پیشتر تصحیح و چاپ شده بود: سید عطا الرحمان کاکوی، پَتنا، هندوستان، ۱۹۵۹م.
🆔 @manuscript
✅ مرحوم دکتر عمر خالدی (1953- 2010) از تاریخ دان های برجسته هندوستان که تحقیقاتش درباره تاریخ اسلامیِ جنوب هندوستان - دکن - بود. وی در دانشگاه اِم.آی.آتی در آمریکا در سالهای 1983 تا 2010 کتابدار معماری اسلامی بود. دکتر عمر خالدی همچنین از اعضای «انجمن نسخه های خطی اسلامی»
The Islamic Manuscript Association
بود که در سال 2010 به دکترعارف نوشاهی – نسخه شناس پاکستانی- طرح وسیع و مهمی را پیشنهاد داد تا فهرست نسخه های خطی فارسی چاپ شده در کتابخانه های شخصیِ پاکستان را به صورت یکجا تدوین کند و سپس با پشتیبانی دکتر عمر خالدی این طرح در «انجمن نسخه های خطی اسلامی» تصویب شد و با کمک مالی این انجمن، بعدها این طرح در 4 جلد با عنوانِ: «فهرستِ نسخه هایِ خطیِ فارسیِ پاکستان؛ 8000 نسخه خطی فارسی از کتابخانه های شخصی و دولتیِ پاکستان»، در سال 1396 شمسی از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب در تهران منتشر شد.
خود مرحوم دکتر عمر خالدی هم سالهای سال فهرست نسخه های خطیِ عربی+فارسی+ترکی+ اردو چاپ شده در هندوستان را گردآوری نمود که در دو شماره مجله Mela Notes «چاپ از انجمن کتابداران خاورمیانه، آمریکا» به زبان انگلیسی منتشر شد:
☆ A Guide to Arabic, Persian, Turkish, and Urdu Manuscript Libraries in India, Fall 2002- Spring 2003.
☆ A Guide to Arabic, Persian, Turkish and Urdu Manuscript Libraries in India, Number 82, Year: 2011.
مقاله ی سالِ 2003 مرحوم دکتر عمر خالدی در مجله «پیام بهارستان» در تهران، سال پنجم، شماره 17، پاییز 1391 شمسی به فارسی ترجمه شد. مترجمان: شادی یگانه دوست + علی خاکپور.
در سال 1396 شمسی دکتر بتول کیخا مقاله ای به فارسی«فهرست نامه های نسخ خطی فارسی در هند» (مطالعات شبه قاره، سال 6، شماره 20، پاییز 1393 شمسی) نوشت که در آن از دو فهرست چاپ شده ی دکتر عمر خالدی هیچ نامی نبرد.
- در این دو مقاله مرحوم دکتر عمر خالدی، برخی از نسخه هایِ خطی معرفی شده در مجله های هندوستان نیامده اند. مثلاً نسخه های خطی که هر از گاهی در مجله «معاصر» (چاپ از پَتنا، هندوستان) معرفی می شدند.
- مقاله ی ترجمه شده در مجله «پیام بهارستان» دارای اشتباهات زیادی است. نام کتابخانه ها، نویسندگان، فهرست ها و ... به اشتباه به فارسی ترجمه شده اند.
- از آنجایی که اَعلامِ کشورهایِ هندوستان، پاکستان، بنگلادش در ایران چه از سوی محققان ایرانی و چه از سوی محققان هندوستانی، پاکستانی و بنگلادشی، در بیشتر موارد به فارسی درست نوشته نمی شوند، امیدواریم اکنون که «موسسه الجواد» (در ایران) در حال تدوینِ فهرست یکپارچه نسخه های خطی فارسی و عربیِ شبه قاره است، یکبار و برای همیشه این اَعلام به صورت مستند نوشته شوند.
..........................................
🟣 در دو فرسته بعدی، پی دی اف هر ۲ مقاله مرحوم دکتر عمر خالدی آمده است🔽 🔽 🔽
نگارش: لیلا عبدی خجسته
🆔 @manuscript
✅دو نامه علامه شبلی نعمانی به منشی محمد امین زُبیری مارهَرَوی، در هندوستان:
☆ به تاریخ 5 ژانویه 1913 :
«ذخیره عالی از کتابهای چاپی عربی نادر در اروپا و جاهای دیگر برای فروش گذاشته شده است. تا دو هزار [روپیه] میشود. نوابزاده را آگاه کنید. من فهرست را میفرستم. از آقای هارویز بپرسید که یک موقع گران نباشند». (ص 256)
☆ به تاریخ 31 دسامبر 1913، لکنو:
«... نسخه قرآن [کتابت] یاقوت مستعصمی را اینجا بیایید ببینید، کل نسخه 3 هزار [روپیه]طی خواهد شد» (ص 263)
(حاشیه از سید سلیمان ندوی: نسخه خطی به خطِ یاقوت مستعصمی در هندوستان نزدِ کتابفروشی در شهر لکنو هندوستان است)
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
منبع، کتاب به زبان اردو: "مکاتیب شبلی"، حصه اول، به کوشش: سید سلیمان نَدوی، دارالمصنفین، اعظمگر، 1927م)
ترجمه: لیلا عبدی خجسته
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
# علامه شبلی نعمانی (1857-1914) دانشمند بلندپایه هندوستان که کتابخانه اش را نوادراتی از مصر و شام و هندوستان گردآوری نموده بود به "تدوه العلما" در لکنو منتقل نمود.
# محمد امین زُبیری مارهروی (1872- 1958) تاریخ دان هندوستانی.
🆔 @manuscript
✅ دکتر محمود عالَم از استادان فارسی در هندوستان هستند که تحقیقاتشان بر فارسیِ سرزمین بنگال و نسخه هایِ خطیِ فارسی در هندوستان متمرکز است.
🔸وی از سال 2003 تا 2010 در «تالار یادمانِ ویکتوریا» (کلکته) دستیار فنی بود که به طور ویژه رویِ نسخه هایِ خطیِ فارسی، اسناد، میناتور و ... کار می کرد.
🟣 تحقیقات دکتر محمود عالَم در این زمینه:
1♦️ دست نوشته های ( آثار خطی) بنگال : مرکز میراث فرهنگی هندو – فارسی، مجله «مطالعات شبه قاره»، دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان، پاییز 1389شمسی.
2♦️ "معرفی هفت نسخه خطیِ فارسی در کتابخانه های مرشدآباد، کلکته"، چاپ در مجله، " اِندو ایرانیکا"، جلد 62، شماره 1 و 2، مارس - ژوئن 2009، انجمن ابران، کلکته، صفحات: 38- 47.
3♦️ "معرفیِ نسخه هایِ خطیِ فارسی کتابخانه رادا کانتا دیب در هندوستان"، چاپ شده در نهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ، دانشگاه پیام نور، واحد بجنورد.
4♦️ Presently working on the Indo-Persian Written Heritage: Documenting Dispersed Collection: A Codicological Approach.
5♦️ “A descriptive and Illustrated Monograph on Persian Manuscript in the collection of Victoria Memorial”
(معرفی 52 نسخه خطیِ فارسی با همکاری دکتر سید اختر حسین، استاد فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو، دهلی)
6♦️ Introduction to the Persian Manuscripts from the library of "Radha Kanta Deb",
7♦️ Introducing seven manuscripts from the "library of Murshidabad", Indo-Iranica Vol. 62, (1-2), March- June 2009, Iran Society, Kolkata.
8♦️The Indo-Persian Manuscripts Heritage of Bengal: Documenting Dispersed Collections, Nehru Trust for the Indian Collection at the "Victoria and Albert Museum" (NTICVAM), UK and "Charles Wallace India Trust", UK fellowships for 2015-16.
(به همین منظور و برای تحقیق بر روی نسخه های خطی فارسیِ «مجموعه وارن هیستنگز» در سال 2015 از «کتابخانه بریتانیا» و «کتابخانه کمبریج» در لندن بازدید نمود)
9♦️Letter of Appreciation from Shri Gopalkrishna Gandhi Governor of West Bengal for rendering service in cataloguing the Prof. Nurul Hasan's Collection of Urdu Persian books in "Raj Bhawan Library", Kolkata, 2009
10♦️Catalogue of Professor Nurul Hasan’s (Former Governor West Bengal) Arabic, Persian and Urdu books in the collection of Raj Bhavan’s Library, Kolkata. Published under the 1stOccasional Paper on Professor Nurul Hasan from Raj Bhavan, Kolkata, in 15th August 2006. (co author). (pp. 27-44).
@manuscript
با سلام و احترام دنبال اطلاعاتی از مجموعه نسخ خطی (اصغر منتظر صاحب)هستم اگر امکانداره در این خصوص راهنمایی بفرمایید.
با تشکر
" مرقع دھلی"۔
تالیف: درگاہ قلی خان ذوالقدر (1122۔ 1180ق)
متن فارسی + ترجمہ اردو۔
تصحیح و ترجمه: دکتر خلیق انجم
ناشر: انجمن ترقی اردو ھند، دھلی، 1993۔
📖 براساس نسخه های:
1. کتابخانه سالار جنگ، حیدر آباد، دکّن، هندوستان
2۔ نسخہ کتابخانہ ملا فیروز (بمبئی) کہ بہ "موسسہ شرق شناسی کاما" (K.R. Cama Oriental Institute) در بمبئی منتقل شدہ بود۔
3۔ برتیش لائبریری، لندن۔
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com
