به اعتقاد کمينه، نکات کليدي که در امر پژوهش منجر به ناهنجاريهاي پژوهشي بسياري، به خصوص دنياي نسخ خطي، بالاخص امر تصحيح متون شده است به ترتيب عبارتند از: 1. عدم آشنايي کامل با نسخ خطي و پيش نيازهاي ورود به آن ساحه، 2. عدم آشنايي کامل با نفس روشهاي تصحيح متون و بخصوص اينکه آيا روش تصحيح امري انتخابي است يا انتصابي که وضعيت نسخه يا نسخ آن را تعيين ميکند، 3. عدم آشنايي با منابع، کتابشناسي‌هاي موضوعي و نيز فهارس نسخ خطي، 4. عدم آشنايي با مصادر و منابع تصحيح متون، 5. عدم آشنايي با بانکهاي اطلاعاتي و اينکه به چه منابعي بايد مراجعه کنند، 6. عدم آشنايي با راههاي ميانبر در امر پژوهش، 7. عدم آشنايي با دنياي روش شناسي‌ها، 8. عدم آشنايي با انواع روشهاي تحقيق بخصوص در نسخ خطي، 9. عدم آشنايي با ادبيات و گفتمان نسخ خطي و اينکه چگونه با اين مواد تراثي بايد تعامل کرد، 10. عدم آشنايي عميق اساتيد ما با دنياي نسخ خطي و ناتواني جدي در امر آموزش دانشجويان با اين حوزه و مهمتر از همه، در روند راهنمايي رساله يا پايان نامه کارشناسي ارشد و رها کردن عملي آنان در وادي سرگرداني.
?کشف نسخه خطی غزلیات حافظ با مهر شاه جهان و یک غزل تازه
?پژوهشگران انجمن آسیایی کلکته یک نسخه خطی تازه و ناشناخته از دیوان غزلیات خواجه حافظ شیرازی پیدا کرده‌اند که نه تنها با خوشنویسی و تذهیب زیبا نوشته شده، بلکه در آن غزلی هست که در سایر نسخه‌ها وجود ندارد.
?در دیوان نویافته غزلی هست با مطلع "بحمدالله که بازم دیدن رویت میسر شد" که در نسخه‌هایی که تا کنون می‌شناسیم وجود ندارد.
?این نسخه از این نظر نیز اهمیت دارد که حاوی امضا و مهر طلایی شاه‌جهان است، پادشاه نامی و پرشکوه سلسله مغولان هند.
?این پادشاه چند قرن پس از حافظ زندگی می‌کرد، اما به نظر کارشناسان "انجمن آسیایی"، مهر دربار او نشان میدهد که این پادشاه هنردوست این نسخه را برای کتابخانه شخصی خود تهیه کرده است.
?نکته جالب دیگر این است که دیوان غزلیات حافظ برای اولین بار بیش از دویست سال پیش در همین شهر کلکته، به روش چاپ سنگی منتشر شد.
پژوهشگران در جستجوی آثار خطی باقیمانده از میرزا غالب، شاعر هندی بودند که به شکلی کاملا تصادفی دست‌نوشته‌ای با اوراق زرد و کهنه یافته‌اند که به زودی متوجه شدند نسخه ناشناخته‌ای از دیوان حافظ است.
@bbcpersian
?کشف نسخه خطی غزلیات حافظ با مهر شاه جهان و یک غزل تازه
?پژوهشگران انجمن آسیایی کلکته یک نسخه خطی تازه و ناشناخته از دیوان غزلیات خواجه حافظ شیرازی پیدا کرده‌اند که نه تنها با خوشنویسی و تذهیب زیبا نوشته شده، بلکه در آن غزلی هست که در سایر نسخه‌ها وجود ندارد.
?در دیوان نویافته غزلی هست با مطلع "بحمدالله که بازم دیدن رویت میسر شد" که در نسخه‌هایی که تا کنون می‌شناسیم وجود ندارد.
?این نسخه از این نظر نیز اهمیت دارد که حاوی امضا و مهر طلایی شاه‌جهان است، پادشاه نامی و پرشکوه سلسله مغولان هند.
?این پادشاه چند قرن پس از حافظ زندگی می‌کرد، اما به نظر کارشناسان "انجمن آسیایی"، مهر دربار او نشان میدهد که این پادشاه هنردوست این نسخه را برای کتابخانه شخصی خود تهیه کرده است.
?نکته جالب دیگر این است که دیوان غزلیات حافظ برای اولین بار بیش از دویست سال پیش در همین شهر کلکته، به روش چاپ سنگی منتشر شد.
پژوهشگران در جستجوی آثار خطی باقیمانده از میرزا غالب، شاعر هندی بودند که به شکلی کاملا تصادفی دست‌نوشته‌ای با اوراق زرد و کهنه یافته‌اند که به زودی متوجه شدند نسخه ناشناخته‌ای از دیوان حافظ است.
@bbcpersian
با سلام و احترام،
درباره موضوع مطرح شده و‌فهم دقیق مساله و‌محل نزاع، باید اشاره کرد، طبعاً عزیزانی که به صورت فنی و‌علمی و روشمند، دستی در عرصه های متنوع و‌متکثر حوزه نسخ خطی دارند (نه در قالب ورودهای موردی و‌مقطعی)، به‌خوبی مستحضرند، عرصه "تصحیح متون"، آوردگاه دو نگرش کاملا مجزا از یکدیگر است‌و به‌نظر میرسد بدون هیچ تردیدی تا زمانی که جوامع علمی‌ما نگرش‌و رویکرد خود را به صورت دقیقتر و‌فنی‌تر و بلکه شفافتر تبیین، اصلاح و تصحیح نکنند، این موضوع تصحیح متون لاینحل، در قالب یک "مساله" باقی خواهد ماند.
الف. در نگرش نخست، نفس محتوا و متن یک اثر، موضوعیت دارد، به این‌معنا که محقق یا مرکزی علمی در صدد احیای یک اثر و نشر محتوای آن است، حال، این متن، یا جنبه دینی - مذهبی دارد، یا متنی ادبی - علمی است که به زعم هر دوی آنان، نشر آن متن، میتواند یکی از عرصه های دین یا دانش، یا هر دو را توسعه و بهبود بخشد. روی همین مبنا، عمده ارتکاز و تبادر ذهنی ما مسلمانان و بلکه ایرانیان همین قالب معهود است و قاعدتاً بهره مندی از انواع روشهای علمی تصحیح، صرفاً جنبه طریقیت داشته و بلکه امری کاملاً تشریفاتی دارد، چه، آنچه در نگره این عزیزان، اهمیت بنیادی دارد، "برآیند" کار، که احیای یک متن، زنده کردن یک دانشمند و عرضه آن به جامعه دینی و علمی است. لذا از همین باب است که محقق هر نوع تصرفی را در متن بر خود محفوظ میدارد، تا به تعبیر خود حضرات، یک متن "صحیح" و "سالم" به دست خواننده دهد و‌تا جایی‌که مقدور است، مصحح محترم بر خود اجازه میدهد، برداشتها، دریافتها و‌حتی اشتباهات مسلم دینی، مذهبی، یا ضعفهای ادبی و ... پدیدآور را به زعم با تصرفات خود، تصحیح و اصلاح میکنند (پروژه قدیس سازی از پدیدآور اثر که هیچ خطایی نباید داشته باشد)، چون هدف از تصحیح متن در نگاه این گرامیان، "تصحیح متن" (ارائه متنی عاری از هرگونه خطا) است! چه، نگره محقق ما، تماماً از نوع "ارزشی" است.
ب. در نگرش دوم، صرف نظر از موضوع متن (که هر چه میتواند باشد و‌محقق تقریباً نسبت به موضوع بی طرف و خنثی است)، نفسِ عملیات، فرایند علمی تصحیح و تحقیق یک‌متن مطلوبیت و موضوعیت دارد و به دگر تعبیر، چگونگی و چرایی خود این مجموعه "روشها"، عملیات و حرکات علمی، برای محقق یا مرکزی علمی، اساساً موضوعیت دارد و متن اثر (گرچه به نحو اجمال همواره اهمیت دارد) خیلی امری زیربنایی و موضوعی بنیادی نیست و در این فرایند، آنچه موضوع داوریهای علمی است، چگونگی، چرایی، سطح بهره مندی و توانمندی محقق در بهره‌گیری از انواع روشهای تصحیح متون است (ثبوتاً و اثباتاً) و در یک کلام، دقیقاً، آنچه در دانشگاههای دنیا، اصل و اساس است در این ساحه، نفس فرایند علمی تصحیح متون است و در ارزیابیها، موضوع آن متن، در درجات نازلتری قرار دارند‌و جالب است، بدانیم، یکی از اساتید دانشکده شرق شناسی دانشگاه زوریخ، در سوئیس، میفرمودند، ما در دوره ای، برای دانشجویان خود، بررسی تطبیقی متون چند تصحیحه از یک اثر را در قالب دو واحد گذاشتیم تا دانشجویان با روشها و قالبها و‌فرایندهای متنوع تصحیح‌متون کهن آشناتر شوند، تا اندکی از دور، با سطح توانایی علمی، میزان توانمندی، و قدرت علمی یک "مصحح"، و چگونگی بهره مندی یک "محقق" از روشهای تصحیح متن، در فرایند تصحیح یک‌متن‌کهن، به نحو تئوریک آشنا شده و قبل از ورود عملی به این ساحه بسیار سنگین و خطیر، از دور مدتی، نقطه نقطه حرکات مهره ها و علمیات فرهیختگان این آوردگاه سترگ شطرنج اندیشه را به نظاره بنشینند! به خصوص با این‌موضوع مهم، به نحو دقیقتری آشنا میشود اینکه "روش تصحیح"، چندان امری "انتخابی" (تعیینی) نیست، بلکه، امری "انتصابی" (تعیّنی) است، یعنی، این کیفیت فیزیکی و چگونگی متن است که "روش تصحیح" را تعیین‌میکند، برای مثال وقتی، نسخه شما تک نسخه (به شرط یأس کامل از وجود نسخه ای دیگر ولو به شکل بازسازی و‌استخراج از متون‌دیگر) باشد، روش تصحیح قیاسی، امری تعیّنی است.
حال برگردیم به ما نحن فیه، سخن دقیقا اینجاست، در دانشگاههای ما، کدامیک مد نظر متولیان امر است؟ نگره نخست یا دوم؟ یا ملغمه ای از هر دو؟! اساتید بزرگواری که درصدد تصویب و تایید، یا حتی رد این پروپوزالها هستند، به طور طبیعی، ارتکاز ذهنیشان از تصحیح متن، طبعاً همین‌نگره التقاطی (قالب و محتوا) است و مطمئنا تا سالیان درازی، نمیتوانیم به این آسانی، ذهنیت اساتید و حتی دانشجویان و در یک‌کلام ارتکاز و ذهنی جامعه مصححان را تغییر داده و تفکیک کنیم، لذا را به‌‌ناچار باید همین‌نگاه التقاطی را اندکی نظم داده و اگر مقدور باشد با مشورت و نظر کارشناسانه بزرگان این ساحه خطیر، روشمند سازیم.
روی این مبنا، این‌کمینه، به عنوان کوچکترین عضو این جامعه پژوهشی، متواضعانه، عرض میکنیم، اگر بناست، این تصحیح متن، با تاکید بر محتوا
✅ جستارهایی در مباحث روش شناسی
به نام خدای یکتا، یکی از مسایل اساسی و معضلات دنیای پژوهش عدم آشنایی پژوهشگران و دانشجویان با مباحث مرتبط با "روش شناسی" است، مطالبی متنوع، همچون کلیات روش شناسی/متودولوژی (مانند بررسی فضای قالب و حاکم بر اندیشه، زمان، مکان، تاثیرات و تاثِرات انسانی، اجتماعی، دینی، مذهبی، مکتبی، کلامی، عرفانی یا فلسفی پدیدآور در شکل‌گیری و شکل‌دهی یک اثر، کیفیت دسترسی، نوع و سنخ مصادر، روش بهره‌گیری وی از منابع، نوع اسنادات و استنادات، بررسی سنجش اعتبارات و اعتمادات وی و ...)، روش شناسی علوم، مانند روش شناسی مطالعات تاریخی، روشهای مضاف، مانند روش مطالعه آثار مطبوع و‌مخطوط، روش تحقیق در تالیف کتاب، مقاله، پایان نامه، روشهای رفرنس‌دهی به منابع مطبوع و مخطوط، روشهای بهره‌گیری از منابع الکترونیک، دیجیتال و ابزارها، نرم افزارها و بانک‌های داده، روش تدریس و تدرّس، روشهای جستجو در منابع، روش تعلیم و تعلم، روشهای تصحیح متون کهن، روش فهرست نویسی و معرفی نسخ خطی، روش بهره گیری از کتب مرجع، روش بهره مندی مفید از عمر علمی، روش مدیریت زمان، روش اخذ پروژه‌های علمی، روش انتخاب موضوعات پژوهشی، روش آشنایی با مراکز پژوهشی داخلی و خارجی، روش ارتباط علمی با پژوهشگران داخلی و خارجی، روش آشنایی با پژوهش‌های انجام شده و در دست انجام پژوهشگران، روش آشنایی با منابع کتابشناسی، نسخه شناسی، مقاله شناسی، پایان نامه شناسی، ماخذشناسی و روشهای نگارش و تنظیم آنها، روشهای دستیابی و بهره‌مندی از ابزارهای پژوهش مانند آشنایی با برخی زبانهای علمی، نیز مباحث گونه شناسی/ تیپولوژی، مطالعات میان رشته‌ای و مانند آنها است.
این کانال تلگرامی، از سری کانالهای وابسته به موسسه اطلاع رسانی و پژوهشی بساتین، به لطف و مدد الهی بر آن است، شمع گونه جستارهایی در زمینه‌های فوق، به فراخور بضاعت علمی ناچیز گردانندگان آن، به صورت تولید یا بازفرستِ یافته‌ها و تازه‌های علمی دیگر اندیشمندان، منتشر سازد، لطفا ما را از راهنمایی‌ها و یافته‌های علمی خود محروم نفرمایید، امید که این جستارهای پراکنده، مورد توجه و استفاده عزیزان قرار گیرد، الهی چنین باد (آمین)
🔹 برای عضویت می‌توانید از لینک ذیل اقدام نمایید.
با سپاس🙏🌹🍃
🆔 @raweshshenasi
✅ ضرورتِ آشنایی مصحّح با پیش‌نیازهای کار با نسخ خطی!
شما به عنوان یک محقق و مصحّح آزاد، پژوهشگر متون کهن یا دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری که خواسته یا ناخواسته وارد عرصه تصحیح متون شده‌اید، شاید تاکنون با برخی از سؤالات روشیِ ذیل، همچون (مشتی از خروار):
۱. چگونگی اطلاع از داده‌های نسخ موجود یک دستنویس در کتابخانه‌های تراثی جهان،
۲. روشهای دستیابی به فهارس نسخ خطی،
۳. روشهای استفاده از فهرست‌های نسخ خطی‌نگاشته شده به زبانهای متعدد،
۴. روشهای آشنایی با راه‌های میانبر در زمینه دسترسی به بانک‌های داده نسخ خطی،
۵. روشهای تشخیص اینکه چه نسخه‌ای کار شده یا نشده؟
۶. روشهای میانبر برای دستیابیِ روان به سرچشمه‌های عناوین نویافته دنیای تراثیات،
۷. روشهای منطقیِ آسان و بهره‌ورانه دستیابی به تصاویر نسخِ گنجینه‌های تراثی داخلی و خارجی،
۸. چگونگی آشنایی با روشهای تهیه رایگان یا نسبتاً ارزان تصاویر نسخ خطی،
۹. روشهای شناخت و ارتباط با کتابخانه‌های تراثی،
۱۰. چگونگی سفارش و پرداخت مبلغ تصاویر نسخ موجود در خارج از کشور،
۱۱. روشهای آشنایی با فرایند تصحیح متون مختلف (بسیار مهم و حیاتی)
۱۲. روشهای دسترسی به اساتید حوزه تصحیح و‌تحقیق متون کهن،
۱۳. روشهای آشنایی فنی و آگاهی از سیر منطقی عملیات کار با نسخ خطی،
۱۴. روشهای منطقی برنامه‌ریزی صحیح در فرایند تصحیح متون،
۱۵. روشهای تهیه و آماده سازی موادِ مقدمات یک پژوهشِ مبتنی بر تصحیح،
۱۶. روشهای آشنایی با مباحث متدولوژیک (روش شناختی) و تیپولوژیک (گونه شناختی) یک اثر و پدیدآورِ آن، جهت درج آنها در مقدمه متن مصحَّح.
۱۷. روشهای مقدماتیِ قالب‌بندی و آماده‌سازی محیط کار پیش از آغاز فرایند تصحیح،
۱۸. روشهای دسترسی به منابع برون متنی و درون متنی (کتب مرجع عمومی و تخصصی) مورد نیاز در فرایند تصحیح و کاربست علمی آنها،
۱۹. روشهای میانبرِ متن‌خوانی و بهره‌مندی از تجربیات اساتید این عرصه،
۲۰. روشهای مدیریت و بهره‌گیریِ بهره‌ورانه از زمان در فرایند تصحیح،
و ...
مواجه شده باشید، که به نظر میرسد، پاسخ دقیق و روشنی برای پرسش‌های مذکور وجود ندارد. تردیدی نیست که این دست سوالاتِ فنی و دقیق، نیازمند جواباتِ صحیح و دقیق از سوی اساتید مبرز این عرصه بسیار خطیر و تخصصی است و جملگی می‌بایست در فرایند درس "روش تحقیق"، در دانشگاه‌ها گنجانده می‌شد، اما به جهتِ نظام آموزشی ناکارآمد یا هر دلیل دیگر، عجالتاً چنین امکانی فراهم نیست. حتی متاسفانه از باب سهل ممتنع (= تصحیح متن راحت‌ترین و سریع‌ترین موضوع دانشگاهی است)، ذهنیتی ناصحیح از کار با نسخ خطی و فرایند نسبتاً پیچیده تصحیح متون در مراکز دانشگاهی ما و کادر علمی این مراکز، وجود دارد و شوربختانه محققان یا دانشجویان، پیش از آشنایی با پیش نیازهای این عرصه خطیر و بدون گذراندن حداقلِ دوره‌‌های آشنایی با نسخ خطی، در قالب‌های تئوریک یا کارگاهی، دانشجو با آزمون خطا، وارد این حوزه کاملاً تخصصی و بسیار دقیق و ظریف میشود و با این روند غیر منطقی، محقق یا دانشجوی تازه‌کار با انبوهی از معضلات، ناخواسته درگیر میشود، ضمن اینکه پیش‌تر اشاره گردید، همه سوالات فوق ناظر به پیش نیازهای "برون متنیِ حوزه تصحیح"، و پیش از ورود به مباحث "درون متنیِ حوزه تصحیح" است، طبعاً پیش نیازهای "علمی"، "زبانی" و "موضوعی" مبتنی بر متنِ منتخب، خود، حدیث تراژیکِ دیگری است که از موضوع این مقال خارج است، اما از بابِ براعتِ استهلال، به نکته‌ای اشاره میشود، اینکه چقدر اساتید فن - مکرر در مکرر - توصیه نموده‌اند مبادا پیش از اشراف کامل بر زبان متن منتخب (مثلا زبان عربی)، یا پیش از تسلط علمی بر مباحث دقیق متن (مثلا علم کلام)، تصمیم بر تصحیح چنین متنی بگیرید، چه، هیچ بعید نیست که با این‌کار ناصواب تیر خلاصی به شخصیت علمی خودتان در آینده بزنید!
سخن در این‌باره فراوان است، به همین مقدار اشاره به نیازهای پیشا تصحیح، بسنده میکنیم و طبعاً برای دستیابی به جایگاه صحیح، افزون بر تغییر در نگاه‌های مراکز علمی کشور، خود دانشجویان و محققان نیز، شخصاً پیش از انتخاب هر متنی برای تصحیح، باید عمیقاً همت کنند، با برنامه‌ریزی دقیق، تبیین نقشه راه، تمامی پیش نیازها و ابزارهای مورد نیازِ منطقی در فرایند تصحیح را فراهم سازند و پس از اطمینان کامل از آگاهی و آشنایی با روشها، با "تجهیزات کامل"، وارد این میدان بسیار خطیر شوند، به طور طبیعی، وقتی چنین باشد، هم از انبوه کارهای غیر علمی رهایی یافته‌ایم، هم از انباشتِ کارهای موازیِ صرفاً آرشیوی، دوری جسته‌ایم و هم اینکه، به تدریج، با تزریق روشهای پرمغز و داده‌های نغزِ علمی به چرخه علمی کشور، توانسته‌ایم، به نحوی روشمند، از میراث مکتوب فرهیختگان این مرز و بوم، بهره‌ای علمی برگیریم، الهی چنین باد🌹
🆔 @raweshshenasi
✅ ضرورتِ آشنایی مصحّح با پیش‌نیازهای کار با نسخ خطی!
شما به عنوان یک محقق و مصحّح آزاد، پژوهشگر متون کهن یا دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری که خواسته یا ناخواسته وارد عرصه تصحیح متون شده‌اید، شاید تاکنون با برخی از سؤالات روشیِ ذیل، همچون (مشتی از خروار):
۱. چگونگی اطلاع از داده‌های نسخ موجود یک دستنویس در کتابخانه‌های تراثی جهان،
۲. روشهای دستیابی به فهارس نسخ خطی،
۳. روشهای استفاده از فهرست‌های نسخ خطی‌نگاشته شده به زبانهای متعدد،
۴. روشهای آشنایی با راه‌های میانبر در زمینه دسترسی به بانک‌های داده نسخ خطی،
۵. روشهای تشخیص اینکه چه نسخه‌ای کار شده یا نشده؟
۶. روشهای میانبر برای دستیابیِ روان به سرچشمه‌های عناوین نویافته دنیای تراثیات،
۷. روشهای منطقیِ آسان و بهره‌ورانه دستیابی به تصاویر نسخِ گنجینه‌های تراثی داخلی و خارجی،
۸. چگونگی آشنایی با روشهای تهیه رایگان یا نسبتاً ارزان تصاویر نسخ خطی،
۹. روشهای شناخت و ارتباط با کتابخانه‌های تراثی،
۱۰. چگونگی سفارش و پرداخت مبلغ تصاویر نسخ موجود در خارج از کشور،
۱۱. روشهای آشنایی با فرایند تصحیح متون مختلف (بسیار مهم و حیاتی)
۱۲. روشهای دسترسی به اساتید حوزه تصحیح و‌تحقیق متون کهن،
۱۳. روشهای آشنایی فنی و آگاهی از سیر منطقی عملیات کار با نسخ خطی،
۱۴. روشهای منطقی برنامه‌ریزی صحیح در فرایند تصحیح متون،
۱۵. روشهای تهیه و آماده سازی موادِ مقدمات یک پژوهشِ مبتنی بر تصحیح،
۱۶. روشهای آشنایی با مباحث متدولوژیک (روش شناختی) و تیپولوژیک (گونه شناختی) یک اثر و پدیدآورِ آن، جهت درج آنها در مقدمه متن مصحَّح.
۱۷. روشهای مقدماتیِ قالب‌بندی و آماده‌سازی محیط کار پیش از آغاز فرایند تصحیح،
۱۸. روشهای دسترسی به منابع برون متنی و درون متنی (کتب مرجع عمومی و تخصصی) مورد نیاز در فرایند تصحیح و کاربست علمی آنها،
۱۹. روشهای میانبرِ متن‌خوانی و بهره‌مندی از تجربیات اساتید این عرصه،
۲۰. روشهای مدیریت و بهره‌گیریِ بهره‌ورانه از زمان در فرایند تصحیح،
و ...
مواجه شده باشید، که به نظر میرسد، پاسخ دقیق و روشنی برای پرسش‌های مذکور وجود ندارد. تردیدی نیست که این دست سوالاتِ فنی و دقیق، نیازمند جواباتِ صحیح و دقیق از سوی اساتید مبرز این عرصه بسیار خطیر و تخصصی است و جملگی می‌بایست در فرایند درس "روش تحقیق"، در دانشگاه‌ها گنجانده می‌شد، اما به جهتِ نظام آموزشی ناکارآمد یا هر دلیل دیگر، عجالتاً چنین امکانی فراهم نیست. حتی متاسفانه از باب سهل ممتنع (= تصحیح متن راحت‌ترین و سریع‌ترین موضوع دانشگاهی است)، ذهنیتی ناصحیح از کار با نسخ خطی و فرایند نسبتاً پیچیده تصحیح متون در مراکز دانشگاهی ما و کادر علمی این مراکز، وجود دارد و شوربختانه محققان یا دانشجویان، پیش از آشنایی با پیش نیازهای این عرصه خطیر و بدون گذراندن حداقلِ دوره‌‌های آشنایی با نسخ خطی، در قالب‌های تئوریک یا کارگاهی، دانشجو با آزمون خطا، وارد این حوزه کاملاً تخصصی و بسیار دقیق و ظریف میشود و با این روند غیر منطقی، محقق یا دانشجوی تازه‌کار با انبوهی از معضلات، ناخواسته درگیر میشود، ضمن اینکه پیش‌تر اشاره گردید، همه سوالات فوق ناظر به پیش نیازهای "برون متنیِ حوزه تصحیح"، و پیش از ورود به مباحث "درون متنیِ حوزه تصحیح" است، طبعاً پیش نیازهای "علمی"، "زبانی" و "موضوعی" مبتنی بر متنِ منتخب، خود، حدیث تراژیکِ دیگری است که از موضوع این مقال خارج است، اما از بابِ براعتِ استهلال، به نکته‌ای اشاره میشود، اینکه چقدر اساتید فن - مکرر در مکرر - توصیه نموده‌اند مبادا پیش از اشراف کامل بر زبان متن منتخب (مثلا زبان عربی)، یا پیش از تسلط علمی بر مباحث دقیق متن (مثلا علم کلام)، تصمیم بر تصحیح چنین متنی بگیرید، چه، هیچ بعید نیست که با این‌کار ناصواب تیر خلاصی به شخصیت علمی خودتان در آینده بزنید!
سخن در این‌باره فراوان است، به همین مقدار اشاره به نیازهای پیشا تصحیح، بسنده میکنیم و طبعاً برای دستیابی به جایگاه صحیح، افزون بر تغییر در نگاه‌های مراکز علمی کشور، خود دانشجویان و محققان نیز، شخصاً پیش از انتخاب هر متنی برای تصحیح، باید عمیقاً همت کنند، با برنامه‌ریزی دقیق، تبیین نقشه راه، تمامی پیش نیازها و ابزارهای مورد نیازِ منطقی در فرایند تصحیح را فراهم سازند و پس از اطمینان کامل از آگاهی و آشنایی با روشها، با "تجهیزات کامل"، وارد این میدان بسیار خطیر شوند، به طور طبیعی، وقتی چنین باشد، هم از انبوه کارهای غیر علمی رهایی یافته‌ایم، هم از انباشتِ کارهای موازیِ صرفاً آرشیوی، دوری جسته‌ایم و هم اینکه، به تدریج، با تزریق روشهای پرمغز و داده‌های نغزِ علمی به چرخه علمی کشور، توانسته‌ایم، به نحوی روشمند، از میراث مکتوب فرهیختگان این مرز و بوم، بهره‌ای علمی برگیریم، الهی چنین باد🌹
🆔 @raweshshenasi
يك خبر جذاب و ويژه براي دانشجويان عزيز:
سراي اهل قلم بين‌الملل، علاوه بر ساير نشست‌هاي كاربردي و مفيد، كارگاه‌هاي آموزشي رايگان با اعطاء گواهينامه مورد تاييد انجمن علمي كتابداري و اطلاع‌رساني در موضوعات ذيل برگزار مي‌كند:
١. كارگاه آشنايي با كاربري حرفه‌اي شبكه‌هاي اجتماعي علمي
٢. كارگاه آشنايي با روش استخراج مقاله علمي - پژوهشي از پايان‌نامه
٣. كارگاه آشنايي با فنون مقاله‌نويسيISI
٤. كارگاه آشنايي با روش دسترسي به منابع علمي رايگان
٥. كارگاه روشهاي شناسايي نشريات معتبر جهت انتشار آثار علمي
٦. كارگاه آشنايي با نحوه تجاري‌سازي ايده‌هاي فرهنگي و مطالعه نمونه‌هاي جهاني
٧. كارگاه آشنايي با فرآيند توليد كتاب‌هاي صوتي و تأثير آنها بر صنعت نشر
سراي اهل قلم بين‌الملل واقع در سالن 6A ابتداي راهرو ٤ است و براي اطلاع از زمان‌بندي نشست‌ها و كارگاه‌هاي سرا جدول ذيل 👇را ملاحظه كنيد
عرض سلام و ادب و احترام 💎🌺
از امروز قصد داریم به امید خدا به صورت هفتگی به معرفی کتب ارزشمند دکتر پاکتچی از اساتید صاحب نام وشهیر مطالعات اسلامی و زبان شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام،بپردازیم.📚🌺
اولین کتابی که قصد داریم معرفی کنیم کتاب روش تحقیق عمومی با رویکرد علوم انسانی و اسلامی است 🌹🍀
کتاب حاضر مجموعه درس گفتارهايي درباره روش تحقيق عمومي با رويکرد علوم انساني ـ اسلامي است که توسط دکتر احمد پاکتچي در دانشکده الهيات دانشگاه امام صادق(ع) ارائه شده و به اهتمام انجمن علمي دانشجويان دانشگاه با هدف شناسایی روشهای نگارش یک تحقیق استاندارد و آشنایی بیشتر با فضای تحقیق، ابزارها و وسایل پژوهشی به رشته تحرير در آمده است.
کتاب از پنج فصل به شرح زير تشکيل شده است: در فصل اول با عنوان «ماهیت و استانداردهای تحقیق» در مورد اشتراک لفظی تحقیق، تفاوت مطالعه و تحقیق، ویژگیهای یک پژوهش، ویژگیهای فردی محقق، دامنه کاربرد روش تحقیق و استانداردهای تحقیق بحث و بررسي شده است.
در فصل دوم با عنوان «مطالعه اولیه» در مورد نحوه استفاده از کتابخانهها، منابع مطالعه اولیه، ثمرات مطالعه اولیه، روش کار با منابع، منبعیابی و کتابشناسی توضیحی به بحث و بررسي پرداخته شده است.
در فصل سوم با عنوان «یادداشتبرداری» در مورد طبقهبندی موضوعی فیشها، درجهبندی منابع و روشهای یادداشتبرداری بحث شده است. در فصل چهارم با عنوان «نگارش نهایی» در مورد رابطه تحقیق و نگارش، مراحل نگارش، علایم تقسیمبندی، مستندسازی، دلایل مستندسازی و ارجاع به منابع مختلف به بحث و بررسي پرداخته شده است.
در فصل پنجم نيز با عنوان «آشنایی با دائرةالمعارفها» در مورد تفاوت دائرةالمعارفهای عمومی و تخصصی، دائرةالمعارفهای عمومی، آشنایی با چند دائرةالمعارف عمومی، آشنايي با چند دائرةالمعارف ملی، علل تعدد دائرةالمعارفها؛ دائرةالمعارفهای تخصصی و آشنایی با چند دایرةالمعارف تخصصی بحث شده است.
عناوين پنج فصل کتاب حاضر عبارتنداز: فصل1. ماهیت و استانداردهای تحقیق، فصل2. مطالعه اولیه، فصل3. یادداشتبرداری، فصل4. نگارش نهایی و فصل5. آشنایی با دائرهةالمعارفها.
این کتاب ارزشمند اخیرا به چاپ دوم رسیده و پرفروش ترین کتاب انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام می باشد.قیمت این کتاب در چاپ دوم 9500ت است که عزیزانی که تمایل به خرید این کتاب دارند می توانند با شماره های 02188370142 و یا با شماره همراه 09360707657 تماس حاصل نمایند و یا سفارش خود را به شماره همراه مذکور تلگرامی مطرح کنند.
🔺پیدا شدن نسخه قدیمی دیوان حافظ در هلند
🔹خبرگزاری فرانسه از پیدا شدن نسخه قدیمی دیوان حافظ در هلند با ارزش حدود یک میلیون یورو خبر داد.
🔹این نسخه قدیمی حافظ که متعلق به قرن 15 میلادی است بعد از تلاش های بین المللی توسط کارآگاهان بخش هنری در هلند پیدا شده است
🔹 این کتاب که متعلق به یک ایرانی فروشنده کالاهای عتیقه بوده پس از مرگ او در سال 2007 در آلمان مفقود شده است و تقریبا از همان زمان جستجوها برای یافتن این کتاب که قدیمی ترین نسخه دیوان حافظ است، شروع شد.
@khabare_vije
✅ ضرورتِ آشنایی مصحّح با پیش‌نیازهای کار با نسخ خطی!
شما به عنوان یک محقق و مصحّح آزاد، پژوهشگر متون کهن یا دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری که خواسته یا ناخواسته وارد عرصه تصحیح متون شده‌اید، شاید تاکنون با برخی از سؤالات روشیِ ذیل، همچون (مشتی از خروار):
۱. چگونگی اطلاع از داده‌های نسخ موجود یک دستنویس در کتابخانه‌های تراثی جهان،
۲. روشهای دستیابی به فهارس نسخ خطی،
۳. روشهای استفاده از فهرست‌های نسخ خطی‌نگاشته شده به زبانهای متعدد،
۴. روشهای آشنایی با راه‌های میانبر در زمینه دسترسی به بانک‌های داده نسخ خطی،
۵. روشهای تشخیص اینکه چه نسخه‌ای کار شده یا نشده؟
۶. روشهای میانبر برای دستیابیِ روان به سرچشمه‌های عناوین نویافته دنیای تراثیات،
۷. روشهای منطقیِ آسان و بهره‌ورانه دستیابی به تصاویر نسخِ گنجینه‌های تراثی داخلی و خارجی،
۸. چگونگی آشنایی با روشهای تهیه رایگان یا نسبتاً ارزان تصاویر نسخ خطی،
۹. روشهای شناخت و ارتباط با کتابخانه‌های تراثی،
۱۰. چگونگی سفارش و پرداخت مبلغ تصاویر نسخ موجود در خارج از کشور،
۱۱. روشهای آشنایی با فرایند تصحیح متون مختلف (بسیار مهم و حیاتی)
۱۲. روشهای دسترسی به اساتید حوزه تصحیح و‌تحقیق متون کهن،
۱۳. روشهای آشنایی فنی و آگاهی از سیر منطقی عملیات کار با نسخ خطی،
۱۴. روشهای منطقی برنامه‌ریزی صحیح در فرایند تصحیح متون،
۱۵. روشهای تهیه و آماده سازی موادِ مقدمات یک پژوهشِ مبتنی بر تصحیح،
۱۶. روشهای آشنایی با مباحث متدولوژیک (روش شناختی) و تیپولوژیک (گونه شناختی) یک اثر و پدیدآورِ آن، جهت درج آنها در مقدمه متن مصحَّح.
۱۷. روشهای مقدماتیِ قالب‌بندی و آماده‌سازی محیط کار پیش از آغاز فرایند تصحیح،
۱۸. روشهای دسترسی به منابع برون متنی و درون متنی (کتب مرجع عمومی و تخصصی) مورد نیاز در فرایند تصحیح و کاربست علمی آنها،
۱۹. روشهای میانبرِ متن‌خوانی و بهره‌مندی از تجربیات اساتید این عرصه،
۲۰. روشهای مدیریت و بهره‌گیریِ بهره‌ورانه از زمان در فرایند تصحیح،
و ...
مواجه شده باشید، که به نظر میرسد، پاسخ دقیق و روشنی برای پرسش‌های مذکور وجود ندارد. تردیدی نیست که این دست سوالاتِ فنی و دقیق، نیازمند جواباتِ صحیح و دقیق از سوی اساتید مبرز این عرصه بسیار خطیر و تخصصی است و جملگی می‌بایست در فرایند درس "روش تحقیق"، در دانشگاه‌ها گنجانده می‌شد، اما به جهتِ نظام آموزشی ناکارآمد یا هر دلیل دیگر، عجالتاً چنین امکانی فراهم نیست. حتی متاسفانه از باب سهل ممتنع (= تصحیح متن راحت‌ترین و سریع‌ترین موضوع دانشگاهی است)، ذهنیتی ناصحیح از کار با نسخ خطی و فرایند نسبتاً پیچیده تصحیح متون در مراکز دانشگاهی ما و کادر علمی این مراکز، وجود دارد و شوربختانه محققان یا دانشجویان، پیش از آشنایی با پیش نیازهای این عرصه خطیر و بدون گذراندن حداقلِ دوره‌‌های آشنایی با نسخ خطی، در قالب‌های تئوریک یا کارگاهی، دانشجو با آزمون خطا، وارد این حوزه کاملاً تخصصی و بسیار دقیق و ظریف میشود و با این روند غیر منطقی، محقق یا دانشجوی تازه‌کار با انبوهی از معضلات، ناخواسته درگیر میشود، ضمن اینکه پیش‌تر اشاره گردید، همه سوالات فوق ناظر به پیش نیازهای "برون متنیِ حوزه تصحیح"، و پیش از ورود به مباحث "درون متنیِ حوزه تصحیح" است، طبعاً پیش نیازهای "علمی"، "زبانی" و "موضوعی" مبتنی بر متنِ منتخب، خود، حدیث تراژیکِ دیگری است که از موضوع این مقال خارج است، اما از بابِ براعتِ استهلال، به نکته‌ای اشاره میشود، اینکه چقدر اساتید فن - مکرر در مکرر - توصیه نموده‌اند مبادا پیش از اشراف کامل بر زبان متن منتخب (مثلا زبان عربی)، یا پیش از تسلط علمی بر مباحث دقیق متن (مثلا علم کلام)، تصمیم بر تصحیح چنین متنی بگیرید، چه، هیچ بعید نیست که با این‌کار ناصواب تیر خلاصی به شخصیت علمی خودتان در آینده بزنید!
سخن در این‌باره فراوان است، به همین مقدار اشاره به نیازهای پیشا تصحیح، بسنده میکنیم و طبعاً برای دستیابی به جایگاه صحیح، افزون بر تغییر در نگاه‌های مراکز علمی کشور، خود دانشجویان و محققان نیز، شخصاً پیش از انتخاب هر متنی برای تصحیح، باید عمیقاً همت کنند، با برنامه‌ریزی دقیق، تبیین نقشه راه، تمامی پیش نیازها و ابزارهای مورد نیازِ منطقی در فرایند تصحیح را فراهم سازند و پس از اطمینان کامل از آگاهی و آشنایی با روشها، با "تجهیزات کامل"، وارد این میدان بسیار خطیر شوند، به طور طبیعی، وقتی چنین باشد، هم از انبوه کارهای غیر علمی رهایی یافته‌ایم، هم از انباشتِ کارهای موازیِ صرفاً آرشیوی، دوری جسته‌ایم و هم اینکه، به تدریج، با تزریق روشهای پرمغز و داده‌های نغزِ علمی به چرخه علمی کشور، توانسته‌ایم، به نحوی روشمند، از میراث مکتوب فرهیختگان این مرز و بوم، بهره‌ای علمی برگیریم، الهی چنین باد🌹
🆔 @raweshshenasi
✅ ضرورتِ آشنایی مصحّح با پیش‌نیازهای کار با نسخ خطی!
شما به عنوان یک محقق و مصحّح آزاد، پژوهشگر متون کهن یا دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری که خواسته یا ناخواسته وارد عرصه تصحیح متون شده‌اید، شاید تاکنون با برخی از سؤالات روشیِ ذیل، همچون (مشتی از خروار):
۱. چگونگی اطلاع از داده‌های نسخ موجود یک دستنویس در کتابخانه‌های تراثی جهان،
۲. روشهای دستیابی به فهارس نسخ خطی،
۳. روشهای استفاده از فهرست‌های نسخ خطی‌نگاشته شده به زبانهای متعدد،
۴. روشهای آشنایی با راه‌های میانبر در زمینه دسترسی به بانک‌های داده نسخ خطی،
۵. روشهای تشخیص اینکه چه نسخه‌ای کار شده یا نشده؟
۶. روشهای میانبر برای دستیابیِ روان به سرچشمه‌های عناوین نویافته دنیای تراثیات،
۷. روشهای منطقیِ آسان و بهره‌ورانه دستیابی به تصاویر نسخِ گنجینه‌های تراثی داخلی و خارجی،
۸. چگونگی آشنایی با روشهای تهیه رایگان یا نسبتاً ارزان تصاویر نسخ خطی،
۹. روشهای شناخت و ارتباط با کتابخانه‌های تراثی،
۱۰. چگونگی سفارش و پرداخت مبلغ تصاویر نسخ موجود در خارج از کشور،
۱۱. روشهای آشنایی با فرایند تصحیح متون مختلف (بسیار مهم و حیاتی)
۱۲. روشهای دسترسی به اساتید حوزه تصحیح و‌تحقیق متون کهن،
۱۳. روشهای آشنایی فنی و آگاهی از سیر منطقی عملیات کار با نسخ خطی،
۱۴. روشهای منطقی برنامه‌ریزی صحیح در فرایند تصحیح متون،
۱۵. روشهای تهیه و آماده سازی موادِ مقدمات یک پژوهشِ مبتنی بر تصحیح،
۱۶. روشهای آشنایی با مباحث متدولوژیک (روش شناختی) و تیپولوژیک (گونه شناختی) یک اثر و پدیدآورِ آن، جهت درج آنها در مقدمه متن مصحَّح.
۱۷. روشهای مقدماتیِ قالب‌بندی و آماده‌سازی محیط کار پیش از آغاز فرایند تصحیح،
۱۸. روشهای دسترسی به منابع برون متنی و درون متنی (کتب مرجع عمومی و تخصصی) مورد نیاز در فرایند تصحیح و کاربست علمی آنها،
۱۹. روشهای میانبرِ متن‌خوانی و بهره‌مندی از تجربیات اساتید این عرصه،
۲۰. روشهای مدیریت و بهره‌گیریِ بهره‌ورانه از زمان در فرایند تصحیح،
و ...
مواجه شده باشید، که به نظر میرسد، پاسخ دقیق و روشنی برای پرسش‌های مذکور وجود ندارد. تردیدی نیست که این دست سوالاتِ فنی و دقیق، نیازمند جواباتِ صحیح و دقیق از سوی اساتید مبرز این عرصه بسیار خطیر و تخصصی است و جملگی می‌بایست در فرایند درس "روش تحقیق"، در دانشگاه‌ها گنجانده می‌شد، اما به جهتِ نظام آموزشی ناکارآمد یا هر دلیل دیگر، عجالتاً چنین امکانی فراهم نیست. حتی متاسفانه از باب سهل ممتنع (= تصحیح متن راحت‌ترین و سریع‌ترین موضوع دانشگاهی است)، ذهنیتی ناصحیح از کار با نسخ خطی و فرایند نسبتاً پیچیده تصحیح متون در مراکز دانشگاهی ما و کادر علمی این مراکز، وجود دارد و شوربختانه محققان یا دانشجویان، پیش از آشنایی با پیش نیازهای این عرصه خطیر و بدون گذراندن حداقلِ دوره‌‌های آشنایی با نسخ خطی، در قالب‌های تئوریک یا کارگاهی، دانشجو با آزمون خطا، وارد این حوزه کاملاً تخصصی و بسیار دقیق و ظریف میشود و با این روند غیر منطقی، محقق یا دانشجوی تازه‌کار با انبوهی از معضلات، ناخواسته درگیر میشود، ضمن اینکه پیش‌تر اشاره گردید، همه سوالات فوق ناظر به پیش نیازهای "برون متنیِ حوزه تصحیح"، و پیش از ورود به مباحث "درون متنیِ حوزه تصحیح" است، طبعاً پیش نیازهای "علمی"، "زبانی" و "موضوعی" مبتنی بر متنِ منتخب، خود، حدیث تراژیکِ دیگری است که از موضوع این مقال خارج است، اما از بابِ براعتِ استهلال، به نکته‌ای اشاره میشود، اینکه چقدر اساتید فن - مکرر در مکرر - توصیه نموده‌اند مبادا پیش از اشراف کامل بر زبان متن منتخب (مثلا زبان عربی)، یا پیش از تسلط علمی بر مباحث دقیق متن (مثلا علم کلام)، تصمیم بر تصحیح چنین متنی بگیرید، چه، هیچ بعید نیست که با این‌کار ناصواب تیر خلاصی به شخصیت علمی خودتان در آینده بزنید!
سخن در این‌باره فراوان است، به همین مقدار اشاره به نیازهای پیشا تصحیح، بسنده میکنیم و طبعاً برای دستیابی به جایگاه صحیح، افزون بر تغییر در نگاه‌های مراکز علمی کشور، خود دانشجویان و محققان نیز، شخصاً پیش از انتخاب هر متنی برای تصحیح، باید عمیقاً همت کنند، با برنامه‌ریزی دقیق، تبیین نقشه راه، تمامی پیش نیازها و ابزارهای مورد نیازِ منطقی در فرایند تصحیح را فراهم سازند و پس از اطمینان کامل از آگاهی و آشنایی با روشها، با "تجهیزات کامل"، وارد این میدان بسیار خطیر شوند، به طور طبیعی، وقتی چنین باشد، هم از انبوه کارهای غیر علمی رهایی یافته‌ایم، هم از انباشتِ کارهای موازیِ صرفاً آرشیوی، دوری جسته‌ایم و هم اینکه، به تدریج، با تزریق روشهای پرمغز و داده‌های نغزِ علمی به چرخه علمی کشور، توانسته‌ایم، به نحوی روشمند، از میراث مکتوب فرهیختگان این مرز و بوم، بهره‌ای علمی برگیریم، الهی چنین باد🌹
🆔 @raweshshenasi
✅ ضرورتِ آشنایی مصحّح با پیش‌نیازهای کار با نسخ خطی!
شما به عنوان یک محقق و مصحّح آزاد، پژوهشگر متون کهن یا دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری که خواسته یا ناخواسته وارد عرصه تصحیح متون شده‌اید، شاید تاکنون با برخی از سؤالات روشیِ ذیل، همچون (مشتی از خروار):
۱. چگونگی اطلاع از داده‌های نسخ موجود یک دستنویس در کتابخانه‌های تراثی جهان،
۲. روشهای دستیابی به فهارس نسخ خطی،
۳. روشهای استفاده از فهرست‌های نسخ خطی‌نگاشته شده به زبانهای متعدد،
۴. روشهای آشنایی با راه‌های میانبر در زمینه دسترسی به بانک‌های داده نسخ خطی،
۵. روشهای تشخیص اینکه چه نسخه‌ای کار شده یا نشده؟
۶. روشهای میانبر برای دستیابیِ روان به سرچشمه‌های عناوین نویافته دنیای تراثیات،
۷. روشهای منطقیِ آسان و بهره‌ورانه دستیابی به تصاویر نسخِ گنجینه‌های تراثی داخلی و خارجی،
۸. چگونگی آشنایی با روشهای تهیه رایگان یا نسبتاً ارزان تصاویر نسخ خطی،
۹. روشهای شناخت و ارتباط با کتابخانه‌های تراثی،
۱۰. چگونگی سفارش و پرداخت مبلغ تصاویر نسخ موجود در خارج از کشور،
۱۱. روشهای آشنایی با فرایند تصحیح متون مختلف (بسیار مهم و حیاتی)
۱۲. روشهای دسترسی به اساتید حوزه تصحیح و‌تحقیق متون کهن،
۱۳. روشهای آشنایی فنی و آگاهی از سیر منطقی عملیات کار با نسخ خطی،
۱۴. روشهای منطقی برنامه‌ریزی صحیح در فرایند تصحیح متون،
۱۵. روشهای تهیه و آماده سازی موادِ مقدمات یک پژوهشِ مبتنی بر تصحیح،
۱۶. روشهای آشنایی با مباحث متدولوژیک (روش شناختی) و تیپولوژیک (گونه شناختی) یک اثر و پدیدآورِ آن، جهت درج آنها در مقدمه متن مصحَّح.
۱۷. روشهای مقدماتیِ قالب‌بندی و آماده‌سازی محیط کار پیش از آغاز فرایند تصحیح،
۱۸. روشهای دسترسی به منابع برون متنی و درون متنی (کتب مرجع عمومی و تخصصی) مورد نیاز در فرایند تصحیح و کاربست علمی آنها،
۱۹. روشهای میانبرِ متن‌خوانی و بهره‌مندی از تجربیات اساتید این عرصه،
۲۰. روشهای مدیریت و بهره‌گیریِ بهره‌ورانه از زمان در فرایند تصحیح،
و ...
مواجه شده باشید، که به نظر میرسد، پاسخ دقیق و روشنی برای پرسش‌های مذکور وجود ندارد. تردیدی نیست که این دست سوالاتِ فنی و دقیق، نیازمند جواباتِ صحیح و دقیق از سوی اساتید مبرز این عرصه بسیار خطیر و تخصصی است و جملگی می‌بایست در فرایند درس "روش تحقیق"، در دانشگاه‌ها گنجانده می‌شد، اما به جهتِ نظام آموزشی ناکارآمد یا هر دلیل دیگر، عجالتاً چنین امکانی فراهم نیست. حتی متاسفانه از باب سهل ممتنع (= تصحیح متن راحت‌ترین و سریع‌ترین موضوع دانشگاهی است)، ذهنیتی ناصحیح از کار با نسخ خطی و فرایند نسبتاً پیچیده تصحیح متون در مراکز دانشگاهی ما و کادر علمی این مراکز، وجود دارد و شوربختانه محققان یا دانشجویان، پیش از آشنایی با پیش نیازهای این عرصه خطیر و بدون گذراندن حداقلِ دوره‌‌های آشنایی با نسخ خطی، در قالب‌های تئوریک یا کارگاهی، دانشجو با آزمون خطا، وارد این حوزه کاملاً تخصصی و بسیار دقیق و ظریف میشود و با این روند غیر منطقی، محقق یا دانشجوی تازه‌کار با انبوهی از معضلات، ناخواسته درگیر میشود، ضمن اینکه پیش‌تر اشاره گردید، همه سوالات فوق ناظر به پیش نیازهای "برون متنیِ حوزه تصحیح"، و پیش از ورود به مباحث "درون متنیِ حوزه تصحیح" است، طبعاً پیش نیازهای "علمی"، "زبانی" و "موضوعی" مبتنی بر متنِ منتخب، خود، حدیث تراژیکِ دیگری است که از موضوع این مقال خارج است، اما از بابِ براعتِ استهلال، به نکته‌ای اشاره میشود، اینکه چقدر اساتید فن - مکرر در مکرر - توصیه نموده‌اند مبادا پیش از اشراف کامل بر زبان متن منتخب (مثلا زبان عربی)، یا پیش از تسلط علمی بر مباحث دقیق متن (مثلا علم کلام)، تصمیم بر تصحیح چنین متنی بگیرید، چه، هیچ بعید نیست که با این‌کار ناصواب تیر خلاصی به شخصیت علمی خودتان در آینده بزنید!
سخن در این‌باره فراوان است، به همین مقدار اشاره به نیازهای پیشا تصحیح، بسنده میکنیم و طبعاً برای دستیابی به جایگاه صحیح، افزون بر تغییر در نگاه‌های مراکز علمی کشور، خود دانشجویان و محققان نیز، شخصاً پیش از انتخاب هر متنی برای تصحیح، باید عمیقاً همت کنند، با برنامه‌ریزی دقیق، تبیین نقشه راه، تمامی پیش نیازها و ابزارهای مورد نیازِ منطقی در فرایند تصحیح را فراهم سازند و پس از اطمینان کامل از آگاهی و آشنایی با روشها، با "تجهیزات کامل"، وارد این میدان بسیار خطیر شوند، به طور طبیعی، وقتی چنین باشد، هم از انبوه کارهای غیر علمی رهایی یافته‌ایم، هم از انباشتِ کارهای موازیِ صرفاً آرشیوی، دوری جسته‌ایم و هم اینکه، به تدریج، با تزریق روشهای پرمغز و داده‌های نغزِ علمی به چرخه علمی کشور، توانسته‌ایم، به نحوی روشمند، از میراث مکتوب فرهیختگان این مرز و بوم، بهره‌ای علمی برگیریم، الهی چنین باد🌹
🆔 @raweshshenasi
✅ به نام خدای یکتا
یکی از مسایل اساسی و معضلات دنیای پژوهش عدم آشنایی پژوهشگران و دانشجویان با مباحث مرتبط با "روش شناسی" است، مطالبی متنوع، همچون کلیات روش شناسی/متودولوژی (مانند بررسی فضای قالب و حاکم بر اندیشه، زمان، مکان، تاثیرات و تاثِرات انسانی، اجتماعی، دینی، مذهبی، مکتبی، کلامی، عرفانی یا فلسفی پدیدآور در شکل‌گیری و شکل‌دهی یک اثر، کیفیت دسترسی، نوع و سنخ مصادر، روش بهره‌گیری وی از منابع، نوع اسنادات و استنادات، بررسی سنجش اعتبارات و اعتمادات وی و ...)، روش شناسی علوم، مانند روش شناسی مطالعات تاریخی، روشهای مضاف، مانند روش مطالعه آثار مطبوع و‌مخطوط، روش تحقیق در تالیف کتاب، مقاله، پایان نامه، روشهای رفرنس‌دهی به منابع مطبوع و مخطوط، روشهای بهره‌گیری از منابع الکترونیک، دیجیتال و ابزارها، نرم افزارها و بانک‌های داده، روش تدریس و تدرّس، روشهای جستجو در منابع، روش تعلیم و تعلم، روشهای تصحیح متون کهن، روش فهرست نویسی و معرفی نسخ خطی، روش بهره گیری از کتب مرجع، روش بهره مندی مفید از عمر علمی، روش مدیریت زمان، روش اخذ پروژه‌های علمی، روش انتخاب موضوعات پژوهشی، روش آشنایی با مراکز پژوهشی داخلی و خارجی، روش ارتباط علمی با پژوهشگران داخلی و خارجی، روش آشنایی با پژوهش‌های انجام شده و در دست انجام پژوهشگران، روش آشنایی با منابع کتابشناسی، نسخه شناسی، مقاله شناسی، پایان نامه شناسی، ماخذشناسی و روشهای نگارش و تنظیم آنها، روشهای دستیابی و بهره‌مندی از ابزارهای پژوهش مانند آشنایی با برخی زبانهای علمی، نیز مباحث گونه شناسی/ تیپولوژی، مطالعات میان رشته‌ای و مانند آنها است.
این کانال تلگرامی، از سری کانالهای وابسته به موسسه اطلاع رسانی و پژوهشی بساتین، به لطف و مدد الهی بر آن است، شمع گونه جستارهایی در زمینه‌های فوق، به فراخور بضاعت علمی ناچیز گردانندگان آن، به صورت تولید یا بازفرستِ یافته‌ها و تازه‌های علمی دیگر اندیشمندان، منتشر سازد، لطفا ما را از راهنمایی‌ها و یافته‌های علمی خود محروم نفرمایید، امید که این جستارهای پراکنده، مورد توجه و استفاده عزیزان قرار گیرد، الهی چنین باد (آمین)
🔹 برای عضویت می‌توانید از لینک ذیل اقدام نمایید.
با سپاس🙏🌹🍃
🆔 @raweshshenasi
آشنایی با انواع روش پژوهش در علوم انسانی (قسمت 1)
روش پژوهش در علوم انسانی از ارزش خاصی برخوردار است. روشهای استاندارد پژوهش نیز در رشته‌های علوم انسانی فراخور موضوعات پیشنهاد می‌شوند. کدام یک از این روشها میتواند برای پژوهش مناسب‌تر باشد؟ پاسخ این سوالات را باید با بررسی ابعاد موضوع، فرآیند لازم در پژوهش، نیاز جمع‌آوری در آن موضوع شناسایی کرد. به طور معمول اساتید راهنما و مشاور در پایان‌نامه‌ها و پژوهش با استفاده از تجربه و همچنین دانش گسترده‌ی که در مورد موضوع پژوهش دارند، روشی را پیشنهاد می‌دهند.
برای انتخاب روش مناسب با موضوع پژوهش، آشنایی با هر یک از روشهای تحقیق میتواند بسیار راهگشا باشد. به این منظور معمولاً پژوهشگران در دوران تحصیلات تکمیلی واحد درسی با نام «روش پژوهش» یا «سمینار تحقیق» می‌گذراند که در این زمینه اطلاعات کاملی در مورد روشهای پژوهش کسب کنند. در مورد روش پژوهش و اخلاق پژوهش کتاب‌های زیادی منتشر شده است که به عنوان منبع درسی نیز استفاده می‌شوند. برای آگاهی از این منابع به بخش کتابشناسی استنادی سایت پژوهیار مراجعه کنید. با مرور تعدادی از روشهای پژوهش در علوم انسانی، راه و روش مناسب برای پژوهش خود را انتخاب کنید.
✅ نهادینه‌سازی فرهنگ دایرة المعارف خوانی!
یکی از روشهای بهره‌وی در مطالعات و پژوهش‌های روشمند، عادت به استفاده از صدها عنوان دایرة المعارف عمومی یا تخصصی نگارش یافته در موضوعات مختلف به زبانهای مختلف است. دایره المعارف‌ها و موسوعات، یکی از ارکان "کتب مرجع عمومی"(میان رشته‌ای) محسوب می‌شوند. کسی که در در رده‌های پایین و متوسطِ حوزه مطالعات اسلامی پژوهش می‌کند، برای نمونه میتواند به دایره المعارف‌های نفیس و ارزشمند ذیل رجوع کند:
الف) "دایره المعارف بزرگ اسلامی"،
ب) "دانشنامه جهان اسلام" و
ج) "دایره المعارف تشیع" به زبانهای فارسی،
د) دایره المعارف ایرانیکا و
ه) "دایره المعارف اسلام" (لیدن)، به زبان انگلیسی،
و) "دایره المعارف اسلام" (ایسام)، به زبان ترکی استانبولی و
ز) قاموس الاعلام، به ترکی عثمانی و
ح) "دایره المعارف"، افرام بستانی، به زبان عربی.
این موارد، از بهترین‌های این عرصه‌های مطالعاتی هستند، هر چند این نوع مصادر، به خصوص مواردی که تخصصی هستند (مانند دایره المعارف دین، اثر گرانسنگ میرچا الباده) بسیار زیادند و متناسب با تخصص و توانمندی زبانی محققان مورد استفاده قرار میگیرد.
فواید این نوع مصادر فراوان است، از آن جمله می‌توان به:
۱. دسترسی نسبتا جامع به خلاصه دهها منبع "دست اول"،
۲. آگاهی از اهم منابع و مصادر مرتبط با یک مدخل در بخش کتابشناسی مقالات (برای مطالعات بیشتر)،
۳. آشنایی با روش مقاله‌نویسی، ارجاع دهی، چینش منطقی مباحث و ساختار آن،
۴. بهره‌وری از زمان و صرفه‌جویی در وقت
۵. آشنایی با انواع روشهای مطالعاتی و پژوهشی در فرایند مطالعه یک مدخل (روش شناسی کاربردی) و غیره اشاره نمود.
برای مثال کسی که درباره "اسلام" یا "تصوف"، بررسی و تحقیق می‌کند، به جای اینکه برای آشنایی با ابعاد مختلف این موضوعات بسیار گسترده، به هزاران سرچشمه، همچون کتاب، مقاله یا پایان نامه مراجعه نماید، به سهولت، با مراجعه به مداخل مربوطه به مقصود نایل آید.
در پایان اشاره به این نکته منشوری ضروری است که اقیانوسی از آگاهی‌ها با "مطالعه تطبیقی" مداخل مشترک دایره المعارف‌های نگارش یافته در فضاهای مختلف، نصیب پژوهشگر می‌گردد، در حالی که دسترسی به چنین فراداده‌های نابی، در مطالعات آزاد تقریبا به سهولت امکان پذیر نیست.
🍃🍂🍃
🆔 @raweshshenasi
با سلام و احترام،
درباره موضوع مطرح شده و‌فهم دقیق مساله و‌محل نزاع، باید اشاره کرد، طبعاً عزیزانی که به صورت فنی و‌علمی و روشمند، دستی در عرصه های متنوع و‌متکثر حوزه نسخ خطی دارند (نه در قالب ورودهای موردی و‌مقطعی)، به‌خوبی مستحضرند، عرصه "تصحیح متون"، آوردگاه دو نگرش کاملا مجزا از یکدیگر است‌و به‌نظر میرسد بدون هیچ تردیدی تا زمانی که جوامع علمی‌ما نگرش‌و رویکرد خود را به صورت دقیقتر و‌فنی‌تر و بلکه شفافتر تبیین، اصلاح و تصحیح نکنند، این موضوع تصحیح متون لاینحل، در قالب یک "مساله" باقی خواهد ماند.
الف. در نگرش نخست، نفس محتوا و متن یک اثر، موضوعیت دارد، به این‌معنا که محقق یا مرکزی علمی در صدد احیای یک اثر و نشر محتوای آن است، حال، این متن، یا جنبه دینی - مذهبی دارد، یا متنی ادبی - علمی است که به زعم هر دوی آنان، نشر آن متن، میتواند یکی از عرصه های دین یا دانش، یا هر دو را توسعه و بهبود بخشد. روی همین مبنا، عمده ارتکاز و تبادر ذهنی ما مسلمانان و بلکه ایرانیان همین قالب معهود است و قاعدتاً بهره مندی از انواع روشهای علمی تصحیح، صرفاً جنبه طریقیت داشته و بلکه امری کاملاً تشریفاتی دارد، چه، آنچه در نگره این عزیزان، اهمیت بنیادی دارد، "برآیند" کار، که احیای یک متن، زنده کردن یک دانشمند و عرضه آن به جامعه دینی و علمی است. لذا از همین باب است که محقق هر نوع تصرفی را در متن بر خود محفوظ میدارد، تا به تعبیر خود حضرات، یک متن "صحیح" و "سالم" به دست خواننده دهد و‌تا جایی‌که مقدور است، مصحح محترم بر خود اجازه میدهد، برداشتها، دریافتها و‌حتی اشتباهات مسلم دینی، مذهبی، یا ضعفهای ادبی و ... پدیدآور را به زعم با تصرفات خود، تصحیح و اصلاح میکنند (پروژه قدیس سازی از پدیدآور اثر که هیچ خطایی نباید داشته باشد)، چون هدف از تصحیح متن در نگاه این گرامیان، "تصحیح متن" (ارائه متنی عاری از هرگونه خطا) است! چه، نگره محقق ما، تماماً از نوع "ارزشی" است.
ب. در نگرش دوم، صرف نظر از موضوع متن (که هر چه میتواند باشد و‌محقق تقریباً نسبت به موضوع بی طرف و خنثی است)، نفسِ عملیات، فرایند علمی تصحیح و تحقیق یک‌متن مطلوبیت و موضوعیت دارد و به دگر تعبیر، چگونگی و چرایی خود این مجموعه "روشها"، عملیات و حرکات علمی، برای محقق یا مرکزی علمی، اساساً موضوعیت دارد و متن اثر (گرچه به نحو اجمال همواره اهمیت دارد) خیلی امری زیربنایی و موضوعی بنیادی نیست و در این فرایند، آنچه موضوع داوریهای علمی است، چگونگی، چرایی، سطح بهره مندی و توانمندی محقق در بهره‌گیری از انواع روشهای تصحیح متون است (ثبوتاً و اثباتاً) و در یک کلام، دقیقاً، آنچه در دانشگاههای دنیا، اصل و اساس است در این ساحه، نفس فرایند علمی تصحیح متون است و در ارزیابیها، موضوع آن متن، در درجات نازلتری قرار دارند‌و جالب است، بدانیم، یکی از اساتید دانشکده شرق شناسی دانشگاه زوریخ، در سوئیس، میفرمودند، ما در دوره ای، برای دانشجویان خود، بررسی تطبیقی متون چند تصحیحه از یک اثر را در قالب دو واحد گذاشتیم تا دانشجویان با روشها و قالبها و‌فرایندهای متنوع تصحیح‌متون کهن آشناتر شوند، تا اندکی از دور، با سطح توانایی علمی، میزان توانمندی، و قدرت علمی یک "مصحح"، و چگونگی بهره مندی یک "محقق" از روشهای تصحیح متن، در فرایند تصحیح یک‌متن‌کهن، به نحو تئوریک آشنا شده و قبل از ورود عملی به این ساحه بسیار سنگین و خطیر، از دور مدتی، نقطه نقطه حرکات مهره ها و علمیات فرهیختگان این آوردگاه سترگ شطرنج اندیشه را به نظاره بنشینند! به خصوص با این‌موضوع مهم، به نحو دقیقتری آشنا میشود اینکه "روش تصحیح"، چندان امری "انتخابی" (تعیینی) نیست، بلکه، امری "انتصابی" (تعیّنی) است، یعنی، این کیفیت فیزیکی و چگونگی متن است که "روش تصحیح" را تعیین‌میکند، برای مثال وقتی، نسخه شما تک نسخه (به شرط یأس کامل از وجود نسخه ای دیگر ولو به شکل بازسازی و‌استخراج از متون‌دیگر) باشد، روش تصحیح قیاسی، امری تعیّنی است.
حال برگردیم به ما نحن فیه، سخن دقیقا اینجاست، در دانشگاههای ما، کدامیک مد نظر متولیان امر است؟ نگره نخست یا دوم؟ یا ملغمه ای از هر دو؟! اساتید بزرگواری که درصدد تصویب و تایید، یا حتی رد این پروپوزالها هستند، به طور طبیعی، ارتکاز ذهنیشان از تصحیح متن، طبعاً همین‌نگره التقاطی (قالب و محتوا) است و مطمئنا تا سالیان درازی، نمیتوانیم به این آسانی، ذهنیت اساتید و حتی دانشجویان و در یک‌کلام ارتکاز و ذهنی جامعه مصححان را تغییر داده و تفکیک کنیم، لذا را به‌‌ناچار باید همین‌نگاه التقاطی را اندکی نظم داده و اگر مقدور باشد با مشورت و نظر کارشناسانه بزرگان این ساحه خطیر، روشمند سازیم.
روی این مبنا، این‌کمینه، به عنوان کوچکترین عضو این جامعه پژوهشی، متواضعانه، عرض میکنیم، اگر بناست، این تصحیح متن، با تاکید بر محتوا
✅ ضرورتِ آشنایی مصحّح با پیش‌نیازهای کار با نسخ خطی!
شما به عنوان یک محقق و مصحّح آزاد، پژوهشگر متون کهن یا دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری که خواسته یا ناخواسته وارد عرصه تصحیح متون شده‌اید، شاید تاکنون با برخی از سؤالات روشیِ ذیل، همچون (مشتی از خروار):
۱. چگونگی اطلاع از داده‌های نسخ موجود یک دستنویس در کتابخانه‌های تراثی جهان،
۲. روشهای دستیابی به فهارس نسخ خطی،
۳. روشهای استفاده از فهرست‌های نسخ خطی‌نگاشته شده به زبانهای متعدد،
۴. روشهای آشنایی با راه‌های میانبر در زمینه دسترسی به بانک‌های داده نسخ خطی،
۵. روشهای تشخیص اینکه چه نسخه‌ای کار شده یا نشده؟
۶. روشهای میانبر برای دستیابیِ روان به سرچشمه‌های عناوین نویافته دنیای تراثیات،
۷. روشهای منطقیِ آسان و بهره‌ورانه دستیابی به تصاویر نسخِ گنجینه‌های تراثی داخلی و خارجی،
۸. چگونگی آشنایی با روشهای تهیه رایگان یا نسبتاً ارزان تصاویر نسخ خطی،
۹. روشهای شناخت و ارتباط با کتابخانه‌های تراثی،
۱۰. چگونگی سفارش و پرداخت مبلغ تصاویر نسخ موجود در خارج از کشور،
۱۱. روشهای آشنایی با فرایند تصحیح متون مختلف (بسیار مهم و حیاتی)
۱۲. روشهای دسترسی به اساتید حوزه تصحیح و‌تحقیق متون کهن،
۱۳. روشهای آشنایی فنی و آگاهی از سیر منطقی عملیات کار با نسخ خطی،
۱۴. روشهای منطقی برنامه‌ریزی صحیح در فرایند تصحیح متون،
۱۵. روشهای تهیه و آماده سازی موادِ مقدمات یک پژوهشِ مبتنی بر تصحیح،
۱۶. روشهای آشنایی با مباحث متدولوژیک (روش شناختی) و تیپولوژیک (گونه شناختی) یک اثر و پدیدآورِ آن، جهت درج آنها در مقدمه متن مصحَّح.
۱۷. روشهای مقدماتیِ قالب‌بندی و آماده‌سازی محیط کار پیش از آغاز فرایند تصحیح،
۱۸. روشهای دسترسی به منابع برون متنی و درون متنی (کتب مرجع عمومی و تخصصی) مورد نیاز در فرایند تصحیح و کاربست علمی آنها،
۱۹. روشهای میانبرِ متن‌خوانی و بهره‌مندی از تجربیات اساتید این عرصه،
۲۰. روشهای مدیریت و بهره‌گیریِ بهره‌ورانه از زمان در فرایند تصحیح،
و ...
مواجه شده باشید، که به نظر میرسد، پاسخ دقیق و روشنی برای پرسش‌های مذکور وجود ندارد. تردیدی نیست که این دست سوالاتِ فنی و دقیق، نیازمند جواباتِ صحیح و دقیق از سوی اساتید مبرز این عرصه بسیار خطیر و تخصصی است و جملگی می‌بایست در فرایند درس "روش تحقیق"، در دانشگاه‌ها گنجانده می‌شد، اما به جهتِ نظام آموزشی ناکارآمد یا هر دلیل دیگر، عجالتاً چنین امکانی فراهم نیست. حتی متاسفانه از باب سهل ممتنع (= تصحیح متن راحت‌ترین و سریع‌ترین موضوع دانشگاهی است)، ذهنیتی ناصحیح از کار با نسخ خطی و فرایند نسبتاً پیچیده تصحیح متون در مراکز دانشگاهی ما و کادر علمی این مراکز، وجود دارد و شوربختانه محققان یا دانشجویان، پیش از آشنایی با پیش نیازهای این عرصه خطیر و بدون گذراندن حداقلِ دوره‌‌های آشنایی با نسخ خطی، در قالب‌های تئوریک یا کارگاهی، دانشجو با آزمون خطا، وارد این حوزه کاملاً تخصصی و بسیار دقیق و ظریف میشود و با این روند غیر منطقی، محقق یا دانشجوی تازه‌کار با انبوهی از معضلات، ناخواسته درگیر میشود، ضمن اینکه پیش‌تر اشاره گردید، همه سوالات فوق ناظر به پیش نیازهای "برون متنیِ حوزه تصحیح"، و پیش از ورود به مباحث "درون متنیِ حوزه تصحیح" است، طبعاً پیش نیازهای "علمی"، "زبانی" و "موضوعی" مبتنی بر متنِ منتخب، خود، حدیث تراژیکِ دیگری است که از موضوع این مقال خارج است، اما از بابِ براعتِ استهلال، به نکته‌ای اشاره میشود، اینکه چقدر اساتید فن - مکرر در مکرر - توصیه نموده‌اند مبادا پیش از اشراف کامل بر زبان متن منتخب (مثلا زبان عربی)، یا پیش از تسلط علمی بر مباحث دقیق متن (مثلا علم کلام)، تصمیم بر تصحیح چنین متنی بگیرید، چه، هیچ بعید نیست که با این‌کار ناصواب تیر خلاصی به شخصیت علمی خودتان در آینده بزنید!
سخن در این‌باره فراوان است، به همین مقدار اشاره به نیازهای پیشا تصحیح، بسنده میکنیم و طبعاً برای دستیابی به جایگاه صحیح، افزون بر تغییر در نگاه‌های مراکز علمی کشور، خود دانشجویان و محققان نیز، شخصاً پیش از انتخاب هر متنی برای تصحیح، باید عمیقاً همت کنند، با برنامه‌ریزی دقیق، تبیین نقشه راه، تمامی پیش نیازها و ابزارهای مورد نیازِ منطقی در فرایند تصحیح را فراهم سازند و پس از اطمینان کامل از آگاهی و آشنایی با روشها، با "تجهیزات کامل"، وارد این میدان بسیار خطیر شوند، به طور طبیعی، وقتی چنین باشد، هم از انبوه کارهای غیر علمی رهایی یافته‌ایم، هم از انباشتِ کارهای موازیِ صرفاً آرشیوی، دوری جسته‌ایم و هم اینکه، به تدریج، با تزریق روشهای پرمغز و داده‌های نغزِ علمی به چرخه علمی کشور، توانسته‌ایم، به نحوی روشمند، از میراث مکتوب فرهیختگان این مرز و بوم، بهره‌ای علمی برگیریم، الهی چنین باد🌹
🆔 @raweshshenasi
آشنایی با انواع روش پژوهش در علوم انسانی (قسمت 1)
روش پژوهش در علوم انسانی از ارزش خاصی برخوردار است. روشهای استاندارد پژوهش نیز در رشته‌های علوم انسانی فراخور موضوعات پیشنهاد می‌شوند. کدام یک از این روشها میتواند برای پژوهش مناسب‌تر باشد؟ پاسخ این سوالات را باید با بررسی ابعاد موضوع، فرآیند لازم در پژوهش، نیاز جمع‌آوری در آن موضوع شناسایی کرد. به طور معمول اساتید راهنما و مشاور در پایان‌نامه‌ها و پژوهش با استفاده از تجربه و همچنین دانش گسترده‌ی که در مورد موضوع پژوهش دارند، روشی را پیشنهاد می‌دهند.
برای انتخاب روش مناسب با موضوع پژوهش، آشنایی با هر یک از روشهای تحقیق میتواند بسیار راهگشا باشد. به این منظور معمولاً پژوهشگران در دوران تحصیلات تکمیلی واحد درسی با نام «روش پژوهش» یا «سمینار تحقیق» می‌گذراند که در این زمینه اطلاعات کاملی در مورد روشهای پژوهش کسب کنند. در مورد روش پژوهش و اخلاق پژوهش کتاب‌های زیادی منتشر شده است که به عنوان منبع درسی نیز استفاده می‌شوند. برای آگاهی از این منابع به بخش کتابشناسی استنادی سایت پژوهیار مراجعه کنید. با مرور تعدادی از روشهای پژوهش در علوم انسانی، راه و روش مناسب برای پژوهش خود را انتخاب کنید.
✅ نهادینه‌سازی فرهنگ دایرة المعارف خوانی!
یکی از روشهای بهره‌وی در مطالعات و پژوهش‌های روشمند، عادت به استفاده از صدها عنوان دایرة المعارف عمومی یا تخصصی نگارش یافته در موضوعات مختلف به زبانهای مختلف است. دایره المعارف‌ها و موسوعات، یکی از ارکان "کتب مرجع عمومی"(میان رشته‌ای) محسوب می‌شوند. کسی که در در رده‌های پایین و متوسطِ حوزه مطالعات اسلامی پژوهش می‌کند، برای نمونه میتواند به دایره المعارف‌های نفیس و ارزشمند ذیل رجوع کند:
الف) "دایره المعارف بزرگ اسلامی"،
ب) "دانشنامه جهان اسلام" و
ج) "دایره المعارف تشیع" به زبانهای فارسی،
د) دایره المعارف ایرانیکا و
ه) "دایره المعارف اسلام" (لیدن)، به زبان انگلیسی،
و) "دایره المعارف اسلام" (ایسام)، به زبان ترکی استانبولی و
ز) قاموس الاعلام، به ترکی عثمانی و
ح) "دایره المعارف"، افرام بستانی، به زبان عربی.
این موارد، از بهترین‌های این عرصه‌های مطالعاتی هستند، هر چند این نوع مصادر، به خصوص مواردی که تخصصی هستند (مانند دایره المعارف دین، اثر گرانسنگ میرچا الباده) بسیار زیادند و متناسب با تخصص و توانمندی زبانی محققان مورد استفاده قرار میگیرد.
فواید این نوع مصادر فراوان است، از آن جمله می‌توان به:
۱. دسترسی نسبتا جامع به خلاصه دهها منبع "دست اول"،
۲. آگاهی از اهم منابع و مصادر مرتبط با یک مدخل در بخش کتابشناسی مقالات (برای مطالعات بیشتر)،
۳. آشنایی با روش مقاله‌نویسی، ارجاع دهی، چینش منطقی مباحث و ساختار آن،
۴. بهره‌وری از زمان و صرفه‌جویی در وقت
۵. آشنایی با انواع روشهای مطالعاتی و پژوهشی در فرایند مطالعه یک مدخل (روش شناسی کاربردی) و غیره اشاره نمود.
برای مثال کسی که درباره "اسلام" یا "تصوف"، بررسی و تحقیق می‌کند، به جای اینکه برای آشنایی با ابعاد مختلف این موضوعات بسیار گسترده، به هزاران سرچشمه، همچون کتاب، مقاله یا پایان نامه مراجعه نماید، به سهولت، با مراجعه به مداخل مربوطه به مقصود نایل آید.
در پایان اشاره به این نکته منشوری ضروری است که اقیانوسی از آگاهی‌ها با "مطالعه تطبیقی" مداخل مشترک دایره المعارف‌های نگارش یافته در فضاهای مختلف، نصیب پژوهشگر می‌گردد، در حالی که دسترسی به چنین فراداده‌های نابی، در مطالعات آزاد تقریبا به سهولت امکان پذیر نیست.
🍃🍂🍃
🆔 @raweshshenasi
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com
