گفتگوهای تراثی

یک دنیا سپاسگزارم و شاگرد کوچکی هستم.
مقصودم این است که ابتدا باید متن را فهمید. حتی الامکان به نزدیکترین وجه ممکن به ذهن مولف. محیط پیرامون او را شناخت. تحت کدام مکتب فکری بوده که چنین کلماتی به کار میبرده؟ ماتن فرهیخته ما، کدام کتابها را میتوانسته در دست داشته باشد؟ چه استادانی داشته؟ در چه دوره حکومتی بوده؟ چقدر توان قلمفرسایی داشته و ما بقی ماجرا. چنانکه مستحضرید.
تلاش کنم مولف را درک کنم ابتدا، تا بتوانم متن مورد وثوقی تحویل مخاطبان دهم.
سپاسگزارم از شما. دریافتم چه فرمودید.

سپاسگزارم .
متن عبارتی ریاضی است از یک کتاب کلامی .
الوسط مشغول از حیث ظاهر حروف مشخص از جهت معنا این است که وسط مشغول است و فارغ نیست .
التمنیع به چه معناست??

با سلام و عرض ادب
سرکار خانم خادم الفقرا
دگرگونی آواها در زبان امری بدیهی است و در طول زمان و با قواعدی خاص و گاه خارج از قاعده رخ میدهد.
همانطور که در بالا آورده اید در فارسی پهلوی واژه برنا به شکل aparnayik و aparnayik ثبت شده است و تبدیل دو مصوت a و u به یکدیگر در زبان فارسی موجود است. همانطور که آورده اید مکنزی نیز اصل واژه را به شکل purnay به معنای پیر ذکر کرده است . در ابتدای این واژه a نفی کننده افزوده شده است که واژه " نه پیر " یعنی جوان را به صورت apurnay میسازد .
در تغییرات آوایی از پهلوی به فارسی نو a از ابتدای برخی واژگان می افتد و واژه مورد نظر ما هم از اپرنا به پرنا و سپس با تغییر صامت پ به ب به برنا تبدیل می شود. ضمنا تبدیل فتحه ب هم به ضمه نیز در تحول واژگان در این دوره ها امکان پذیر است و شکل برنا با ضمه نهایی است.

به راه: راه منظور راه عرفان و سلوک است و به راه در اینجا کسی که مقامات طریق را درنوردیده است و به اصطلاح به مقام پیری رسیده است.
لزوم متوسل شدن به پیر را میگوید.
دامن را با کسره بخوانیم
دست در دامن شخص به راه بزن که همان پیر است.
در واقع دامن از ملزومات شخص به راه یا همان پیر است که باید برای توشه گرفتن دست در آن زد.
البته جسارت نباشد فقط نظر شخصی خود را گفتم??

والله متن کتیبه شبیه "بر" است که به نظرم باید "پیر" خواند و عالمِ پیر هم در ادبیات بسیار به کار رفته است، مقصود شاعر هم ظاهرا این است که به برکت شاه چراغ، عالمِ پیر چراغان شده است. با عالمگیر معنی چه میشود؟

?اندر فواید خط خوش

خط خوب ای برادر دلپذیر است
چو روح اندر تن برنا و پیر است
اگر منعم بود آرایش اوست
وگر مفلس، مر او را دستگیر است

?چلیپایی زیبا بخط میرعماد الحسنی

@tabrizschoolofpersianpainting

سلام و تشکر از پاسخگویی
اما ببخشید، به نظرم این فرضیه‌تان لا یخلو من اشکال است. در متن عبارتی که ارسال نمودید، عبارت "لا أشب الله قرنک" است که در آنجا "أشب" یک فعل مزید مضاعف است. اما فرضیه شما بر پایه "أشاب یُشِیب" استقرار می‌یابد. در حالی که "شاب یشوب" (بمعنی خلطَ) فعل ثلاثی مجرد است. مگر اینکه متن ارسال‌شده را تصحیفی از مورد دوم (اشابَ) بگیریم. در این صورت باز هم این اشکال باقی است که "أشاب یشیب" (باب افعال) چه معنا و اصلا چه کاربردی دارد؟ چون فعل "شاب یشیب" خودش متعدی است و چه دلیلی دارد که در باب اِفعال برود؟ چون خدای ناکرده نمیشه مثل لوکزنبرگ یک کلمه که در عربی وجود خارجی ندارد را بسازیم و متن را با آن تفسیر کنیم.
اگر تحلیل بنده اشتباه است بفرمایید چه اشکالاتی بر آن وارد است.

@litera9
داستان در مورد یک عقب مانده‌ی ذهنی به اسم چارلی است . او در یک قنادی کار می‌کند. به یادگیری علاقه داشته و آرزویش باهوش شدن است، به همین دلیل می پذیرد که تحت عمل جراحی قرار گیرد. این عمل قبلاً روی موشی به نام الجرنون انجام شده و باعث افزایش هوش موش گردیده است.
بعد از عمل جراحی رفته رفته هوش چارلی بیشتر شده، تاجایی که تبدیل به یک نابغه می‌شود. بعد از مدتی رفتارهای الجرنون دچار تغییر شده و چارلی که از قبل فهمیده بود که تأثیرات جراحی دائمی نخواهد بود تصمیم می‌گیرد ادامه‌ی تحقیقات را خود به عهده بگیرد. در نتیجه ثابت می‌کند که چنین جراحی‌هایی . . .

@litera9
نویسنده کوشش بسیار بخرج داده تا اثری بظاهر با دیدگاه مذهبی را ارائه نماید که البته در این راه موفق نیز نبوده است. کتاب حاصل ترجمه و کپی برداری از مطالب نویسندگان و محققان غرب است که نویسنده (یا مترجم) کلمات و جملاتی از آن را به سلیقه خود تغییر داده است. به عبارت دیگر نویسنده تنها یک ضلع را به شکل قبلی افزوده و با هوش سرشاری که داشته مثلث را بدست آورده است !

معلمی گفت :
توانا بود هرکه... ؟

دانش آموز گفت :
"توانا بود هرکه دارا بود"
ز ثروت دل پیر برنا بود
تهیدست به جایی نخواهد رسید
اگر چه شب و روز کوشا بود
ندانست فردوسی پاکزاد
که شعرش در این ملک بیجا بود
گر او را خبر بود از این روزگار
که زر بر همه چیز والا بود
نمیگفت آن شعر معروف را
"توانا بود هرکه دانا بود"

روز معلم مبارک

🌷🌷

مسئلۀ ربا قبل از اسلام هم بوده و اصلش ربای قرض و از راه پول دادن به افرادی بود که در طائف زندگی می‌کردند. مخصوصا انگور تجارت اول طائف بود. عباس عموی پیامبر (ص) از افراد پول می‌گرفت و می‌رفت آن‌جا و کار می‌کرد و سر سال با اضافه پس می‌داد. یکی هم یهودی‌ها بودند که ربا می‌دادند. این کار در حیره رواج بسیار داشت و عرض کردیم: در حیره وقتی کسی می‌رفت و پولی پیش تاجر یهودی می‌گذاشت لفظی شبیه «چک» داشتند (که به او داده می‌شد)، که تفصیل قضیه در کتاب «المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام» آمده است. این را «ربا القرض» یا «ربا الفضل» و یا «ربا النسیئه» می‌گفتند. پیامبر (ص) غیر از این ربای معاوضه (ربای نقد) را هم حرام فرمود. در قرآن (تنها) ربای فضل (نسیئه) حرام شده. ربای معاوضه را پیامبر (ص) در خصوص مکیل و موزون حرام کردند. تخم مرغ در آن موقع معدود بود. شیر سابقا مکیل بود، امروزه با وزن می‌فروشند. آب مکیل بود و الآن هم مکیل است. ربای فضل (نسیئه) مطلقا حرام است (چه در مکیل و چه در موزون و چه در معدود). 100 تخم مرغ بدهد که بعد از یک ماه 120 تا بگیرد حرام است، اما در معدود ربای معاوضی جاری نمی‌شود. الآن 100 گردو بدهد در مقابل 120 تا بگیرد اشکال ندارد. ربای معاوضه به سنت رسول الله (ص) و آن هم فقط در مکیل و موزون حرام است. اسکناس جزء معدود است و بنابراین ربای نقد در آن اشکال ندارد، ولی عده‌ای هم اشکال کرده‌اند که: پایۀ اسکناس طلاست و طلا موزون است و بنابراین ربای نقد در آن اشکال دارد.(حضرت آیت الله حاج سید احمد مددی، خارج فقه 17/ 7/ 1397)

@doroos_erfanian

سلام دوست عزیز،حداقل یک صفحه از این نسخه را به نمایش بگذارید،تا رسم الخط کاتب،معهود به ذهن شود ،آنگه نظر بدهیم،ضمنا متن از چه کتاب و متعلق به کدامین نویسنده است؟

به طرز دلارای رقص، املا ٕ هوش‌ربایی پیر و برنا می‌کردند

سلامت باشید.
منظور از رقص، طبق توضیحات پشت کارت، آیین صوفیانهٔ دراویش‌ بکتاشیه و مراسم قمه‌زنی آن‌هاست:
«جامهٔ سپید پوشیده، سرها را تراشیده و با شمشیر دولبه به رقص می‌آیند و آن‌قدر به سر ضربه می‌زنند تا خون بیفتد....»
شمایل یک درویش بکتاشی هم در کنار تصویر نمایان است.

عزیزی میگفت تکرار تم به گونه‌ای رقص کاتب است، چه، هم متن تمام شده و هم به پولش میرسد و نیز قبول سفارش کار دگر😊

نکته در خور توجهی را استاد متقی در بارۀ پنج بخش در یک متن مصحَّح، مطرح فرمودند. یکبار دیگر آن را پیش چشم می آورم:
1-خود متن به زبان خود نسخه (عربي، فارسي، ترکي وووو)،
2- آوانگاری به خط فونتیک
3- ترجمه به یکی از زبانهای غربی
4- تصویر متن اصلی
5- نمایۀ وازگانی
آیا فارسی زبانان توجیه می شوند که این 5 مرحله را در تصحیحی متن به عنوان تز دکتری انجام دهند؟

دلیل این که مستشرقان به این روش می روند این است که آنها به قلمرو دیگری بیرون از زبان متن تعلق دارند. پس ما و آنها حتی وقتی روی یک متن تحقیق می کینم در دو قلمرو متفاوت هستیم: ما در درون زبان متن هستیم و آنها در بیرون از زبان متن. شرقشناسان از انجا که بیرون از زبان متن ایستاده اند به بخش دوم و سوم کار (آوانگاری و ترجمه) نیاز اساسی دارند ولی ما احساس نیاز نمی کنیم و از قضا برتری کیفی پژوهشهای برون‌زبانان بر درون‌زبانان در همین دو بخش آوانگاری و ترجمه نمودار میشود.

برای اهل زبان (مصحح و خواننده فارسی زبان) بسیاری از مسائل متن بدیهی و مسلم است و نیازی به آوانگاری متن (بخش 2) ترجمۀ متن (بخش 3) نمی‌بینند حتی آن را کار بیهوده می انگارند.
علاوه بر این یک تفاوت دیگر هم هست میان ذهن درون‌زبانان و برون‌زبانان. در میان اهل زبان، هنجارهای ذهن مصحح، عنصر غالب و معیار درستی در فرایند خوانش متن است. مصحح فارسی زبان متن را زیر سیطرۀ ذهن خود می خواند و خود را مُحق تصرف در متن می داند اما ذهن یک آلمانی در خوانش متن مغلوب بل مرعوب است و احساس سلطه و غلبه ندارد. به همین دلیل متن را گام به گام و واژه به واژه با احتیاط وارسی می کند، لهجه بلخ و همدان برایش موضوعیت دارد و هیچ چیز متن برایش بدیهی نیست.
نتیجه ای که از این بحث میشود گرفت این است که در عمل تصحیح (که عیناً هم همینطور است) مصحح وطنی هر چه داناتر باشد ممکن است که خود را بی نیازتر آوانگاری و ترجمۀ بدیهیات متن بداند و حتی فهم و خوانش خود را معیار و ملاک قرار دهد و جواز اعمال سلیقه و دخل و تصرف در متن برای خود قائل باشد.

با سلام و احترام طاعات و‌عباداتتان قبول حق، پیش از هر چیز، در گام نخست، باید بدانیم، تصحیح متون، یک تخصص است، یک روش، یک فرایند است، یک ابزار انتقال اصولی، قانونمند و ضابطه‌مندِ متنی مخطوط به مطبوع است، مانند زبان‌ انگلیسی، که یک پل فرهنگی، یا ابزاری برای انتقال، ادخال یا اصدار و تزریق فرهنگی به بدنه فرهنگ دیگر است. بسیاری از کسانی که زبان را یاد‌ میگیرند ولی هرگز فکر نمیکنند خب اگر ما این پل را ساختیم، قرار است از روی این‌پل چه چیزی عبور داده خواهد شد؟ ابزار را یاد میگیریم ولی محتوا و‌ دانشی‌که بایستی به واسطه این ابزار منتقل شود، مغفول واقع میشود، چنانچه می‌بینید فراوان کسان داریم زبانشان عالی است ولی به لحاظ محتوا اکثرا کم‌سوادند. در تصحیح هم دقیقا امر چنین است، علم تصحیح متون آگاهی به مجموعه‌ای از روش‌ها و قوانین عمومی حاکم بر این فرایند تبدیل یک متن مخطوط به مطبوع است، منتها برخی زبان‌ها مانند عربی، فارسی، ترکی و غیره، ممکن است قوانین اختصاصی نیز داشته باشند.
اما نکته‌ای که بسیار بسیار حایز اهمیت است اینکه، مصحح هر متن، افزون بر آگاهی بر روشها و قوانین عمومی تصحیح، بایستی به دو تخصص نیز منطقا، مسلح باشد، نخستین آن آشنایی اجمالی یا تفصیلی با زبان موضوع تصحیح و‌‌دومین آن آگاهی اجمالی یا تفصیلی با دانش مرتبط با متن مورد تصحیح است.
با این مقدمه، در پاسخ به سوال شما، باید گفت، بنده عجالتا" توصیه‌‌ای جدی در کیفیت مسلح شدن شما به "زبان" و‌ "دانش" و ابزار و روش آن ندارم (اینکه صرف و‌نحو چه می‌خوانید از چه متنی می‌خوانید و در چه سطحی و ...) ندارم ولی پیش شرط و پیش فرض ورود به تصحیح هر متنی، آگاهی از زبان آن متن (ولو اجمالی) و آشنایی با علم متن مورد نظر (ولو اجمالی) است. با آرزوی توفیق التماس دعا💐