گفتگوهای تراثی

کلمه فارسی «اشْكَنْبَ‏ دَرْدْ؟» در حدیث رسول (ص)

روایت زیر که ابن ماجه نقل کرده، می گوید، در سفر تابستانی همراه رسول خدا رفتیم. من نماز خواندم و نشستم. حضرت به من نگاه کرده فرمود: اشکنب درد؟ گفتم: بلی یا رسول الله. فرمود: برخیز و نماز بگزار که در نماز، شفا هست. در توضیحی بعدی آمده است که اشکنب درد ، به فارسی، به معنای شکم درد است.

حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُسَافِرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا السَّرِيُّ بْنُ‏ مِسْكِينٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا ذَوَّادُ بْنُ عُلْبَةَ، عَنْ لَيْثٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ؛ قَالَ: هَجَّرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ فَهَجَّرْتُ، فَصَلَّيْتُ ثُمَّ جَلَسْتُ فَالْتَفَتَ إِلَيَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ فَقَالَ: «اشْكَنْبَ‏ دَرْدْ؟» قُلْتُ: نَعَمْ. يَا رَسُولَ اللَّهِ! قَالَ: «قُمْ فَصَلِّ، فَإِنَّ فِي الصَّلَاةِ شِفَاءً».حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ الْقَطَّانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ نَصْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا ذَوَّادُ بْنُ عُلْبَةَ، فَذَكَرَ: نَحْوَهُ، وَ قَالَ فِيهِ: اشْكَنْبَ دَرْدْ. يَعْنِي تَشْتَكِي بَطْنَكَ، بِالْفَارِسِيَّةِ.

(سنن ابن ماجه: 5/130)

@persiangulfstudies
@linguiran???

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم‏
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُم‏ وَ العَن أعدائهم أَجْمعين
?فضیلت شماره 2651
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّه بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْوَهَّابِ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو نَصْرٍ مَنْصُورُ بْنُ عَبْدِ اللَّه قَالَ حَدَّثَنَا الْمُنْذِرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ جَدِّي عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ: فِي‏ جَنَاحِ‏ كُلِ‏ هُدْهُدٍ خَلَقَهُ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ مَكْتُوبٌ بِالسُّرْيَانِيَّةِ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم خَيْرُ الْبَرِيَّةِ.
?عيون أخبار الرضا عليه السلام 1/261
در بال هر هدهد كه خدا عز و جل آفريده به سريانى نوشته است- آل محمّد صلوات الله علیهم بهترين خلق خدا باشند.

امروز با روایتی مواجه شدم که حضرت رضا(ع)حدیثی قدسی را درباره تفسیر به رای و سپس قیاس بیان می فرماید:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ اَلْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنِ اَلرَّيَّانِ بْنِ اَلصَّلْتِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ : مَا آمَنَ بِي مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ كَلاَمِي وَ مَا عَرَفَنِي مَنْ شَبَّهَنِي بِخَلْقِي وَ مَا عَلَى دِينِي مَنِ اِسْتَعْمَلَ اَلْقِيَاسَ فِي دِينِي .(ابن بابویه،التوحید،68؛ همو،عیون اخبار الرضا،ج1، 107)
اما سوال مهمی که در این زمینه وجود دارد و موجب می شود که در روایت مذکور قدری بیشتر تامل کنیم آن است که به لحاظ تاریخی،مساله قیاس و همچنین گفتمان آن در عصر پیامبر(ص)مطرح نبوده است.پس مخاطبان چه برداشتی از لفظ "قیاس" که سازوکار آن هنوز شکل نیافته بود می توانستند داشته باشند؟
نکته قابل توجه شباهت غیرقابل انکار این روایت با سایر اخباریست که از جانب مخالفان جریان هشام بن حکم در آن عصر بیان شده است و ان شاءالله در یادداشت های بعدی یا مقاله ای جداگانه به تفصیل آنها را بیان خواهم کرد.
به هرحال نکاتی از این قبیل بیش از پیش ضرورت تامل مضاعف در این روایات را نمایان می سازد.
تمدن
@fiqh_osoul

و علیکم السلام. البته مستحضرید چند معارض هم دارد.

مصنف ابن أبي شيبة (5/ 182)
حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ فُضَيْلٍ، عَنْ يَزِيدَ، قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ: هَلْ ‌خَضَبَ ‌النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ؟ قَالَ: «قَدْ مَسَّ شَيْئًا مِنَ الْحِنَّاءِ وَالْكَتَمِ»

علل الشرائع، ج‏1، ص173
1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ السِّنَانِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بِشْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْهَيْثَمِ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ غُرَابٍ قَالَ حَدَّثَنَا ثَابِتُ بْنُ أَبِي صَفِيَّةَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِيفٍ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع مَا مَنَعَكَ مِنَ الْخِضَابِ وَ قَدِ اخْتَضَبَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَ أَنْتَظِرُ أَشْقَاهَا أَنْ يَخْضِبَ لِحْيَتِي مِنْ دَمِ رَأْسِي بَعْدَ عَهْدٍ مَعْهُودٍ أَخْبَرَنِي بِهِ حَبِيبِي رَسُولُ اللَّهِ ص.

مکارم الأخلاق، ص80
مِنْ كِتَابِ اللِّبَاسِ عَنِ الْحَلَبِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ خِضَابِ الشَّعْرِ فَقَالَ خَضَبَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ الْحُسَيْنُ وَ أَبُو جَعْفَرٍ بِالْكَتَمِ.
ص84
عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ هَارُونَ الْعِجْلِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع أَ خَضَبَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَ نَعَمْ فَقُلْتُ خَضَبَ عَلِيٌّ ع قَالَ لَا وَ لَكِنَّ خَضَبَ أَبِي وَ جَدِّي فَإِنْ خَضَبْتَ فَحَسَنٌ وَ إِنْ تَرَكْتَ فَحَسَنٌ.

روایت اول مکارم الأخلاق عبارتش در برابر روایت مسند أبي داود الطيالسي (3/ 571) است:
حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ قَالَ: حَدَّثَنَا هَارُونُ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سِيرِينَ، قَالَ: سَأَلْنَا أَنَسًا: هَلْ ‌خَضَبَ ‌النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ؟ فَقَالَ: «لَمْ يَبْلُغْ ذَلِكَ وَذَكَرَ قِلَّةً مِنْ شَيْبِهِ وَلَكِنْ أَبُو بَكْرٍ، رَحِمَهُ اللَّهُ، خَضَبَ بِالْحِنَّاءِ وَالْكَتَمِ

کلمه فارسی «اشکنب درد» در حدیث رسول (ص)
روایت زیر که ابن ماجه نقل کرده، از قول ابوهریره است. می گوید، در سفر تابستانی همراه رسول خدا رفتیم. من نماز خواندم و نشستم. حضرت به من نگاه کرده فرمود: اشکنب درد؟ گفتم: بلی یا رسول الله. فرمود: برخیز و نماز بگزار که در نماز، شفا هست. در توضیحی بعدی آمده است که اشکنب درد ، به فارسی، به معنای شکم درد است.
حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُسَافِرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا السَّرِيُّ بْنُ‏ مِسْكِينٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا ذَوَّادُ بْنُ عُلْبَةَ، عَنْ لَيْثٍ، عَنْ مُجَاهِدٍ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ؛ قَالَ: هَجَّرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ فَهَجَّرْتُ، فَصَلَّيْتُ ثُمَّ جَلَسْتُ فَالْتَفَتَ إِلَيَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ فَقَالَ: «اشْكَنْبَ‏ دَرْدْ؟» قُلْتُ: نَعَمْ. يَا رَسُولَ اللَّهِ! قَالَ: «قُمْ فَصَلِّ، فَإِنَّ فِي الصَّلَاةِ شِفَاءً».حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ الْقَطَّانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ نَصْرٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ، قَالَ: حَدَّثَنَا ذَوَّادُ بْنُ عُلْبَةَ، فَذَكَرَ: نَحْوَهُ، وَ قَالَ فِيهِ: اشْكَنْبَ دَرْدْ. يَعْنِي تَشْتَكِي بَطْنَكَ، بِالْفَارِسِيَّةِ. (سنن ابن ماجه: 5/130)
@jafarian1964

الإخلاص سبب الفلاح وبشرى للمؤمن.

قال الإمام مسلم رحمه الله.

حَدَّثَنَا بَهْزٌ ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ ، حَدَّثَنَا أَبُو عِمْرَانَ الْجَوْنِيُّ ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّامِتِ ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ ، أَنَّهُ قَالَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ، الرَّجُلُ يَعْمَلُ الْعَمَلَ فَيَحْمَدُهُ النَّاسُ عَلَيْهِ وَيُثْنُونَ عَلَيْهِ بِهِ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " تِلْكَ عَاجِلُ بُشْرَى الْمُؤْمِنِ ".

صحيح مسلم ( 2642 )

قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
قلب المومن افضل من الکعبة
لانّ کعبة بناء الخلیل و القلب بناء الجلیل
و الکعبَة بیت الله و القلب خزائن الله
قلب المومنین من أصبعین من اصابع الرحمن یقلّبها کیف یشاء.

قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
قلب المومن افضل من الکعبة
لانّ کعبة بناء الخلیل و القلب بناء الجلیل
و الکعبَة بیت الله و القلب خزائن الله
قلب المومنین بین أصبعین من اصابع الرحمن یقلّبها کیف یشاء.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم‏
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُم‏ وَ العَن أعدائهم أَجْمعين
🍎حدیث شماره 397
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ زِيَادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِيِّ قَالَ أَخْبَرَنَا وَكِيعُ بْنُ الْجَرَّاحِ عَنِ الرَّبِيعِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَلِيطٍ قَالَ قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ سلام اللّه علیه ‏ مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ سلام اللّه علیه وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ‏ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ يُظْهِرُ بِهِ دِيْنَ الْحَقِ‏ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ‏ لَهُ غَيْبَةٌ يَرْتَدُّ فِيهَا أَقْوَامٌ وَ يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الدِّينِ آخَرُونَ فَيُؤْذَوْنَ وَ يُقَالُ لَهُمْ‏ مَتى‏ هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ‏ أَمَا إِنَّ الصَّابِرَ فِي غَيْبَتِهِ عَلَى الْأَذَى وَ التَّكْذِيبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّيْفِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ صلی اللّه علیه وآله.
🍐كمال الدين و تمام النعمة 1/317
عبد الرّحمن بن سليط گويد: امام حسين عليه السّلام فرمود: از ما خاندان دوازده مهدىّ خواهد بود كه اوّلين آنها امير المؤمنين عليّ بن أبى طالب است و آخرين آنها نهمين از فرزندان من است و او امام قائم به حقّ است و خداى تعالى زمين را به واسطه او پس از موت زنده كند و دين حقّ را به دست او بر همه اديان چيره نمايد گرچه مشركان را ناخوش آيد، او را غيبتى است كه اقوامى در آن مرتدّ شوند و ديگرانى در آن پابرجا باشند و اذيّت شوند و به آنها بگويند: اگر راست مى‏گوئيد اين وعده چه وقت عملى شود؟ بدانيد كسى كه در دوران غيبت او بر آزار و تكذيب صابر باشد مانند مجاهدى است كه با شمشير پيشاروى رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله مجاهده كرده است.

قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
قلب المومن افضل من الکعبة
لانّ کعبة بناء الخلیل و القلب بناء الجلیل
و الکعبَة بیت الله و القلب خزائن الله
قلب المومنین من أصبعین من اصابع الرحمن یقلّبها کیف یشاء.

این نگاه اهل سنت به روایات اهل بیت (علیهم السلام) به عنوان یک قاعده کلی جاری و ساری است.
مثلا عقیلی در كتاب الضعفاء خود و در ترجمه سدیر صیرفی از اصحاب امام باقر (علیه السلام) پس از تضعیف او، حدیثی از او از امام (علیه السلام) نقل می کند که امام این حدیث را مباشرة از ابو سعيد خدري از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت می فرماید، ملاحظه بفرمایید:

حدثني آدم بن موسى قال سمعت البخاري، قال: سدير بن حكيم الصيرفي، سمع أبا جعفر، قال ابن عيينة: رأيته وكان يكذب؛ ومن حديثه: ما حدثناه عبيد بن عبد الواحد قال حدثنا عمرو بن عثمان الخزاز، قال: حدثنا الحسن بن محبوب الزراد، قال: حدثنا مالك بن عطية الجهني،
عن سدير الصيرفي، عن أبي جعفر محمد بن علي عن أبي سعيد الخدري قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول لعلي أنت أخي.
وقد روى هذا من غير هذا الوجه بأسانيد متقاربة وأبو جعفر محمد بن علي لا يتصل بأبي سعيد الخدري.

پس دلیل کذب سدیر همان روایات متقاربی است که در آن اتصال سند به پیامبر در آنها وجود ندارد.

منقولاتی از مجموعه ای نفیس ومنحصر به فرد ونو یافته که به زودی از قید تحقیق خارج وچاپ وروانه بازار خواهد شد وبه احتمال قوی در بیروت چاپ خواهد شد این کتاب مجموعه علي بن احمد بن عبدالعلي الاصفهاني تاريخ کتابت 780 هجري قمري که این مجموعه شامل سه مجلد میباشد که مجموعه به خط مصنف در کتابخانه ای شخصی همراه با چند کتاب دیگر که آنها هم در نوع خود بی نظیر ودارای نسخ منحصر به فرد واز حیث محتوی نیز نادر ومنحصر به فرد میباشند که انشاء الله در اسرع وقت فهرست کتب تنظیم ومنتشر خواهد شد به عنوان نمونه به منقولات ذیل که از مجموعه فوق الذکر استخراج شده اند توجه کنید
عن أبي إسحاق إبراهيم بن محمّد بن سعيد بن هلال بن عاصم ابن سعد بن مسعود الثقفي الكوفي الرقي‏ في کتابه المعرفة في المناقب و المثالب‏ قال حدثنا محمد قال حدثنا الحسن قال حدثنا إبراهيم قال أخبرني يوسف بن كليب بن عبد الملك عن أبي عبيدة عن عبد الله بن مسعود عن معاوية بن عمار قال حدثنا جعفر بن محمد بن علي قال نحن حجة الله على خلقه و امنا فاطمة حجة الله علينا
حدثنا محمد قال حدثنا الحسن قال حدثنا إبراهيم قال و أخبرني يوسف بن كليب المسعودي قال حدثنا الحسن بن حماد الطائي عن عبد الصمد البارقي عن جعفر بن محمد بن علي قال نحن حجة الله على خلقه و جدتنا فاطمة حجة الله علينا

وعن الطبري في الدلائل قال حدثني أبو المفضل محمد بن عبد الله قال حدثنا أبو العباس غياث الديلمي عن الحسن بن محمد بن يحيى الفارسي عن زيد الهروي عن الحسن بن مسكان عن نجبة عن جابر الجعفي قال قال سيدي محمد بن علي الباقر‏ نحن حجج الله على خلقه و امنا فاطمة حجة الله علينا

وعن محمد بن مکي باسناده عن الشيخ الطوسي قال أخبرنا جماعة، عن أبي المفضل قال حدثنا أبو عبد الله جعفر بن محمد بن جعفر الحسني قال حدثنا أحمد بن عبد المنعم الصيداوي قال حدثني عمرو بن شمر عن جابر الجعفي عن أبي جعفر محمد بن علي‏ نحن حجج الله على خلقه و امنا فاطمة حجة الله علينا
أخبرنا محمد بن محمد قال أخبرنا أبو القاسم جعفر بن محمد بن قولويه قال حدثني أبي قال حدثنا سعد بن عبد الله قال حدثنا أحمد بن محمد بن عيسى عن الحسن بن محبوب عن سيف بن عميرة عن جابر الجعفي عن أبي جعفر محمد بن علي الباقر نحن حجج الله على خلقه و امنا فاطمة حجة الله علينا
أخبرنا محمد بن محمد قال أخبرنا أبو الحسن علي بن محمد الكاتب قال أخبرني الحسن بن علي بن عبد الكريم الزعفراني قال حدثنا أبو إسحاق إبراهيم بن محمد الثقفي قال أخبرنا إسماعيل بن أبان قال حدثنا عمرو بن شمر قال سمعت جابر بن يزيد الجعفي يقول سمعت أبا جعفر محمد بن علي‏ نحن حجج الله على خلقه و امنا فاطمة حجة الله علينا
حدثنا الشيخ ابن أبي جيد عن محمد بن الحسن بن الوليد عن محمد بن الحسن الصفار، عن أحمد بن محمد بن عيسى عن الحسين بن سعيد عن يونس بن عبد الرحمن عن إبراهيم بن عمر اليماني عن جابر بن يزيد الجعفي و رواه محمد بن جعفر الأسدي أبو الحسين عن أبيه عن محمد بن سنان عن عمرو بن شمر عن جابر قال سمعت أبا جعفر محمد بن علي
و أخبرنا محمد بن محمد قال أخبرنا أبو القاسم جعفر بن محمد بن قولويه‏ قال حدثنا علي بن الحسين بن موسى بن بابويه قال حدثنا علي بن إبراهيم بن هاشم عن أحمد بن محمد بن عيسى عن الهيثم بن أبي مسروق النهدي عن يزيد بن إسحاق عن الحسن بن عطية عن أبي عبد الله جعفر بن محمد نحن حجج الله على خلقه، و امنا فاطمة حجة الله علينا
حدثنا محمد بن محمد قال حدثنا أبو الحسن علي بن بلال المهلبي قال حدثنا محمد بن الحسين بن حميد بن الربيع اللخمي قال حدثنا سليمان بن الربيع النهدي قال حدثنا نصر بن مزاحم المنقري قال أبو الحسن علي بن بلال و حدثني علي بن عبد الله بن أسد بن منصور الأصبهاني قال حدثنا إبراهيم بن محمد بن هلال الثقفي قال حدثني محمد بن علي قال حدثنا نصر بن مزاحم عن يحيى بن يعلى الأسلمي عن علي بن الحزور عن الأصبغ بن نباتة قال جاء رجل إلى علي فقال يا أمير المؤمنين ان هؤلاء القوم يزعمون ليس لفاطمة من الامامة نصيب قال علي ويحکم ان فاطمة حجة علي الائمة من ولدي وان المهدي من ولدي سيظهر بکتاب فاطمة ويحتج به علي خلق الله.
و عن محمد بن مکي مرسلا عن الرضا والعسکري قالا نحن حجج الله على خلقه و جدتنا فاطمة حجة الله علينا
مجلد اول مجموعه ص 175 به حسب نسخه مخطوط

🍁نهی شدید از تفسیر به رای کردن قرآن و....


👥حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ الصَّلْتِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علیهم السلام
قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و اله و سلم :

قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ مَا آمَنَ بِي مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ كَلَامِي وَ مَا عَرَفَنِي مَنْ شَبَّهَنِي بِخَلْقِي وَ مَا عَلَى دِينِي مَنِ اسْتَعْمَلَ الْقِيَاسَ فِي دَيْنِي.

ريّان بن الصّلت گويد: امام رضا عليه السّلام از پدران بزرگوار خود نقل كردند كه أمير المؤمنين عليه السّلام از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله چنين نقل كرد: خداوند جل جلاله فرموده است:

«هر كس كلام مرا با رأى و نظر خود تفسير كند، به من ايمان نياورده است و كسى كه مرا به خلقم تشبيه كند من را نشناخته است. و كسى كه در دين من، قياس به كار ببرد بر دين من نيست»

📗عیون اخبار الرضا ج ۱ باب ۱۱ح ۴

قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
قلب المومن افضل من الکعبة
لانّ کعبة بناء الخلیل و القلب بناء الجلیل
و الکعبَة بیت الله و القلب خزائن الله
قلب المومنین من أصبعین من اصابع الرحمن یقلّبها کیف یشاء.

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الْوَهَّابِ، حَدَّثَنَا حَمَّادٌ، عَنْ رَجُلٍ لَمْ يُسَمِّهِ، عَنْ الْحَسَنِ، قَالَ: خَرَجْتُ بِسِلَاحِي، لَيَالِيَ الْفِتْنَةِ، فَاسْتَقْبَلَنِي أَبُو بَكْرَةَ، فَقَالَ: أَيْنَ تُرِيدُ؟ قُلْتُ: أُرِيدُ نُصْرَةَ ابْنِ عَمِّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: إِذَا تَوَاجَهَ الْمُسْلِمَانِ بِسَيْفَيْهِمَا فَكِلَاهُمَا مِنْ أَهْلِ النَّارِ، قِيلَ: فَهَذَا الْقَاتِلُ، فَمَا بَالُ الْمَقْتُولِ، قَالَ: إِنَّهُ أَرَادَ قَتْلَ صَاحِبِهِ، قَالَ حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ: فَذَكَرْتُ هَذَا الْحَدِيثَ لِأَيُّوبَ وَ يُونُسَ بْنِ عُبَيْدٍ، وَ أَنَا أُرِيدُ أَنْ يُحَدِّثَانِي بِهِ، فَقَالَا: إِنَّمَا رَوَى هَذَا الحَدِيثَ الْحَسَنُ عَنْ الْأَحْنَفِ بْنِ قَيْسٍ، عَنْ أَبِي بَكْرَةَ. (صحيح البخاري، ج‏11، ص16)

ابتدای نقل ناقص این روایت موهم این است که خود حسن در جنگ بوده، و ابو بکرة او را سست کرده است؛ در حالی‌که بنا بر توضیح آخر روایت و منابع بسیار دیگری این روایت را حسن از احنف بن قیس نقل کرده، (مسند أحمد بن حنبل، ج‏34، ص87؛ نیز ص119، 149، 150 به طرق مختلف از حسن؛ مسلم، ج4، ص2213؛ و...) که ابوبکرة با این حدیث او را سست کرده است. (سنن أبي داود، ج4، ص1825) البته در اسنادی از حسن نیز این عبد الله بن قیس ابوموسی اشعری که در یکی از فتنه‌ها، برادرش را با این حدیث سرد کرده است. (مسند أحمد بن حنبل، ج‏32، ص361؛ السنن الكبرى، ج2، ص315-316) که ممکن است تحریر اخیر حاصل یک خلط به خاطر تشابه نام احنف بن قیس و عبد الله بن قیس باشد. به ویژه که ابوموسی نیز به خاطر نگرش در مورد جنگ، نامش در معرض چنین اشتباهی بوده است.
توضیح بیشتر این‌که بنا بر اطلاعات نرم افزار جوامع الکلم این روایت با تعابیر نزدیک با 290 طریق از 10 صحابی نقل شده است، که البته عمده آن از ابوبکرة نقیع بن مسرح ثقفی (75 مورد) است، و سپس ابوموسی اشعری که حسن از او روایت کرده است؛ و علقمة بن وائل بن حجر حضرمی که از پدرش این روایت را در قالب داستان دیگری در زمان رسول الله ص نقل می‌کند. طرق از دیگر صحابه البته چندان قابل توجه نیست، و برخی آشکارا ثمره خلط و یا تحریف در اسناد است. مانند سند حسن از ابوبکر (ابن ابی قحافة). اما دو راوی مهم از ابوبکرة نیز حسن بصری و ربعی بن حراش هستند، و در طبقات بعدی طرق متعدد می‌شود.

به هر حال گرچه اصل روایت خبر از حسن احتمالاً درست است، اما حضور خود او در جمل اشکالاتی دارد، و تحریر متقدم‌تر از روایت چالش‌های تاریخی-کلامی پیش‌گفته روایت احتجاج را ندارد، و لذا اصیل‌تر به نظر می‌آید. احتمالاً چون حسن مطرح‎ترین روای خبر بوده، و در برخی نقل‌ها اشتباها‍‌ نام احنف از سند حسن از احنف بن قیس افتاده بوده است، نزد برخی به نام خود حسن بصری مشهور بوده است. لذا متبادرترین احتمال در مورد خبر احتجاج این است که برخی آن را منسوب به خود حسن شاخ و برگ داده‌اند.

روایت دوم: عَنْ يَحْيَى الْوَاسِطِيِ قَالَ: لَمَّا افْتَتَحَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع اجْتَمَعَ النَّاسُ عَلَيْهِ وَ فِيهِمُ الْحَسَنُ الْبَصْرِيُ‏ وَ مَعَهُ الْأَلْوَاحُ فَكَانَ كُلَّمَا لَفَظَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع بِكَلِمَةٍ كَتَبَهَا فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع بِأَعْلَى صَوْتِهِ مَا تَصْنَعُ؟ فَقَالَ نَكْتُبُ آثَارَكُمْ لِنُحَدِّثَ بِهَا بَعْدَكُمْ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع- أَمَا إِنَّ لِكُلِّ قَوْمٍ سَامِرِيٌّ وَ هَذَا سَامِرِيُّ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَمَا إِنَّهُ لَا يَقُولُ‏ لا مِساسَ‏ وَ لَكِنْ يَقُولُ لَا قِتَالَ. (طبرسي، الإحتجاج، ج‏1، ص172)

در این روایت نیز نقش مهمی برای حسن بصری در زمان فتح امیرالمؤمنین ع تصویر شده؛ تا آن‌جا که حتی سامری امت خوانده شده است. لذا ابهام تاریخی پیشین در این‌جا نیز مطرح است. نکته در خور توجه این‌که این ذم در مورد حسن نیز پیشتر در منابع در مورد ابوموسی اشعری نقل شده، و در سند ضعیفی از رسول خدا ص نقل شده که در مورد سامری امت آخر گفته‌اند: «هُوَ أَبُو مُوسَى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ قَيْسٍ لِأَنَّهُ قَالَ كَمَا قَالَ سَامِرِيُ‏ قَوْمِ مُوسَى‏ لا مِساسَ‏ أَيْ لَا قِتَال‏» (الخصال، ج‏2، ص458)
@gholow2

قال النبی صلی الله علیه و آله و سلم:
قلب المومن افضل من الکعبة
لانّ کعبة بناء الخلیل و القلب بناء الجلیل
و الکعبَة بیت الله و القلب خزائن الله
قلب المومنین من أصبعین من اصابع الرحمن یقلّبها کیف یشاء.