🔘مبنای القاب آیت‌الله و حجت‌الاسلام؟

✍️ د. اکبر اعلمی

✳️ همیشه این سوال وجود داشته و دارد، درجایی که محبوبترین کنیه برای قدیس و شخصیت‌ بزرگی چون پیامبر اسلام(ص)؛ لقب «احمد» به معنی ستایشگر و کسی که مدام خداوند را ستایش می‌کند
و برای علی(ع)؛ با همه ویژگی‌هایش؛ لقب «ابو‌تراب» به معنی "پدر خاک" بوده و این القاب میزان فروتنى و خاكسارى آنان را نشان می‌دهد، چرا صنفی که مدعی ملبس بودن به لباس پیامبر و پیروی از او و اوصیایش هستند، القابی مانند؛ «حجت‌الاسلام والمسلمین»، به معنی؛"دلیل و سند آشکار اسلام و مسلمین"، «آیت‌الله‌» به معنی "نشانه خدا" و «آیت‌الله‌العظمی»، به معنی؛ "نشانه بزرگ خدا" را برای خود اختیار کرده‌اند که پس از انقلاب بعضا اصرار دارند عنوان «دکتر» هم قبل از القاب مذکور قرار گیرد!

🔻این درحالیست که شماری از عالمان بزرگ شیعه، مانند شیخ مرتضی انصاری و میرمحمد هاشم چهارسوقی اصفهانی، خود را شایسته این لقب ندانسته و برخی علما نیز در برابر رواج آن که موضع منفی گرفته‌اند.

🔻واقعیت این است که در احادیث شیعه مراد از «حجت» یا مصداق مهم آن، پیامبران و امامان(ع) معرفی شده‌اند. لیکن لقب حجت‌الاسلام، از دوره فتحعلی شاه قاجار، بصورت خاص برای برخی علمای تراز اول شیعه رایج شد و پس از مشروطه دایره شمول این لقب گسترده‌تر شد و بطور عام همه روحانیونی را که بخشی از دروس عالی فقه و اصول را به پایان رسانده‌اند، در بر گرفت که بعدها پسوند #مسلمین هم به آن افزوده شد.

🔻بعدها «آیت‌الله» نیز به روحانیونی اطلاق شد که سطوح عالی حوزوی را به پایان رسانده و در یک یا چند باب فقهی صاحب‌نظر شده‌‌اند و به اصطلاح به درجه اجتهاد رسیده‌اند.
این افراد در فروع دین مجاز به تقلید از مرجع تقلید نیستند و باید از خودشان تقلید کنند اما کسی هم نمی‌تواند از آنان تقلید کند.

🔻«آیت‌‌الله العظمی» هم به آن‌دسته از علمایی اطلاق می‌شود که به درجه اجتهاد رسیده و پس از سال‌ها تحقیق و تدریس به صلاحیت علمی و تقوایی ممتازتری دست یافته و به مقام مرجعیت شیعه رسیده‌اند که در جامعه به عنوان مرجع تقلید شناخته می‌شوند.

🔻از آنجا که دلایل، ملاک‌ها و نشانه‌های «الله»، «اسلام» و «مسلمین» به لباس و خواندن چند کتاب نیست و اطلاق این عناوین به بسیاری از آخوندها بویژه از جنس حکومتی آن به واسطه کم‌سوادی و گفتار مبتذل و افکار ارتجاعی و رفتار سخیفی که دارند، وهن دین و سبب ابتذال واژ‌گانی مانند؛ "الله"، "اسلام" و "مسلمین" است، آیا بهتر نیست بجای استفاده از این القاب، به تناسب موقعیت و سطح سواد افراد، از القابی مانند؛ #طلبه، #آخوند، #شیخ، آقاشیخ، میرزا، آقامیرزا، و برای علمای تراز اول از عناوینی مثل؛ #ملا، فقیه و ... استفاده شود؟
@A_pajhohi