#جامعیت_قرآن
💠 جامعیت قرآن (قسمت سوم)
♦️ديدگاه دوم: جامعيت حداقلى (همه مسائل اخلاقى و معنوى)
✅ قرآن، فقط مسائل ارزشى و اخلاقى را بيان كرده و به ديگر موضوعات كارى‏ نداشته است؛ مانند عالمى اخلاقى كه به مسائل سياسى، اجتماعى و اقتصادى نمى‏پردازد و به بيان اوصاف پسنديده و نكوهيده انسانى بسنده كرده و در نهايت ممكن است به منشأ و آثار آنها اشاره كند. صاحبان اين ديدگاه معتقدند كه رسالت و هدف اصلّى انبيا (و به تبع آن هدف قرآن) معنابخشى به زندگى انسانى است و انسان خود مى‏تواند نظام‏هاى اجتماعى و اقتصادى و سياسى را به شكل صحيحى برگزيند و به كار گيرد. بنابراين شأن قرآن، ساختن بعد معنوى آدمى، نه بيان نظام‏هاى اجتماعى است. اشاراتى هم كه در قرآن به مسائل دنيايى و اجتماعى شده است، امورى تطفلى يا مقطعى بوده است. برخى از قائلان به اين نظريه مى‏گويند:
«قرآن كه ثمره و خلاصه دعوت و زبان رسالت است، نه تنها سفارش و دستورى براى دنيا به ما نمى‏دهد، بلكه ما را ملامت مى‏كند كه چرا اين اندازه به دنيا مى‏پردازيد و آخرت را كه بهتر است و ماندگارتر، فراموش و رها مى‏كنيد.»

🌼 نقد
🔹 اين نوع نگارش و تفسير از آموزه‏هاى اسلام و قرآن، همسو و تحت تأثير نگرش برخى دانشمندان غربى به رابطه دين و دنياست كه پس از عصر نوزايى در غرب رواج يافت و به جدايى دين و سياست و منزوى كردن دين از صحنه اجتماع‏ انجاميد.
🔹🔹 اين روشنفكران به دليل عدم حل كارشناسانه و بررسى همه‏جانبه اين مسئله در خصوص اسلام و ناتوانى از پاسخ‏گويى به شبهات و ادله غربيان در اين حوزه، تحت تأثير آنان قرار گرفته و پنداشته‏اند كه چنين برداشتى نه تنها با آموزه‏هاى اسلام و قرآن ناسازگار نيست، بلكه مقتضاى برخى از آموزه‏هاى مذكور در آيات و روايات و نيز معلومات عقلى مورد تأييد دين است، غافل از آنكه:
1️⃣ مقدار آموزه‏هاى اجتماعى قرآن كه ناظر به مسائل دنيايى است، به قدرى فراوان است كه اندك تأمل موشكافانه در آنها، نادرستى ديدگاه يادشده را برملا مى‏سازد. آموزه‏هايى مانند زكات، جهاد، امر به معروف و نهى از منكر، تولى و تبرى، مرابطه و غير آن‏كه با صراحت و وفور در قرآن مطرح شده است. علامه طباطبايى رحمه اللّه در تفسير شريف الميزان موارد فراوانى از اين موضوعات را ذيل آيات مربوط به آنها مطرح كرده و ذيل آيه آخر سوره آل عمران به صورت مستقل با عنوان «كلام فى المرابطه فى المجتمع الاسلامى» به تبيين اين مسئله پرداخته‏اند كه اسلام در تمام ابعادش، اجتماعى است و نگرش اجتماعى، بر همه آموزه‏هاى اسلام حاكم است؛
2️⃣ آموزه‏هاى قرآنى و روايى، به روشنى بر آميخته بودن و عدم جدايى سعادت آخرتى از زندگى اجتماعى دلالت دارند و راه دستيابى به سعادت آخرتى را پرداختن به مسائل دنيوى در چارچوبه آموزه‏هاى اسلامى معرفى مى‏كنند. اين آيات و روايات، گاه به بيان رابطه مثبت يا منفى برخى رفتارهاى اجتماعى با سعادت انسان مى‏پردازند؛ مانند: 🍀«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ* إِلَّا عَلى‏ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ* فَمَنِ ابْتَغى‏ راءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ* وَ الَّذِينَ هُمْ عَلى‏ صَلَواتِهِمْ يُحافِظُونَ؛ به راستى كه مؤمنان رستگار شدند، آنان كه در نمازشان خاشعند و آنان كه از بيهوده روى گردانند و آنان كه زكات مى‏دهند و آنان كه شرمگاه خود را (از آميزش حرام) حفظ مى‏كنند، مگر بر همسران يا كنيزان خود كه (به خاطر آن) سرزنش نمى‏شوند و آنان كه در پى غير از اين (ارتباط با همسر و كنيز خود) باشند، تجاوزگرند و آنان كه پاسدار امانت‏ها و پيمان خويشند و آنان كه از نمازهاى خود مواظبت مى‏كنند».

#جامعیت_قرآن
? جامعیت قرآن (قسمت چهارم)
♦️ ديدگاه سوم: جامعيت در هدايت به سعادت دنيايى و آخرتى‏
✅ اكنون پس از اثبات نادرستى دو ديدگاه جامعيت حد اكثرى و حداقلى، به شرح و توضيح ديدگاه مورد قبول خود مى‏پردازيم. ظاهر برخى آيات، قرآن كريم را بيانگر همه چيز شمرده است؛ مانند: ?«وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلى‏ هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‏ لِلْمُسْلِمِينَ؛ (نحل، 89)؛ و (يادآور) روزى كه در هرامّتى گواهى بر آنان از خودشان برانگيزيم و تو را گواه بر اينان بياريم؛ و ما اين كتاب را كه بيانى رسا براى هر چيزى و راهنما و بخشايش و مژده براى مسلمانان است، بر تو فروفرستاديم»؛ ولى با توجه به قراين مختلف، مفاد ظاهرى اين آيه مقصود خداوند نيست. يكى از آن قراين، مقام آيه است و براساس آن، قرآن بيانگر هرچيزى است كه در هدايت مردم نقش دارد. قرينه ديگر، آيات بيانگر اهداف قرآن است كه به روشنى به شأن هدايتى قرآن تصريح مى‏كند. روايات معصومان عليهم السّلام نيز، از ديگر قراينى است كه با توجه به آن، مقصود خداوند از «كل شى‏ء» در اين آيه مطلق نخواهد بود؛ بلكه حتى همه تفاصيل احكام و جزئيات معارف دينى نيز در قرآن نيامده است.

? بنابراين قرآن، كتاب هدايت بشر به سوى سعادت دنيا و آخرت و حاوى مطالب متنوعى است كه براى هدايت همه‏جانبه انسان لازم بوده و به هرموضوع تا بدان پايه پرداخته كه مقتضاى حكمت و مورد نياز واقعى انسان است.
????
? @quranied

#جامعیت_قرآن
💠 جامعیت قرآن (قسمت اول)
♦️ جامعيت یا قلمرو و كمال‏ قرآن
✅ يكى از بحث‏هاى مهم قرآن‏شناسى، شناخت قلمرو سخنان قرآن است. آيا قلمرو گفته‏هاى قرآن كريم را محدوده و يا موضوعات خاصى تشكيل مى‏دهد يا آنكه حوزه‏هاى گوناگون زندگى فردى و اجتماعى، دنيايى و آخرتى و حتى مسائل علمى و تخصصى را دربر مى‏گيرد؟ چه موضوعاتى در قرآن مطرح شده است و در نتيجه در چه زمينه‏هايى بايد از قرآن بهره گرفت؟ در پاسخ به اين پرسش ديدگاه‏هاى مختلفى مطرح شده است كه مورد بررسى قرار مى‏گيرد.

♦️♦️ نظريه‏هاى جامعيت قرآن‏
ديدگاه‏هاى متعدد و متنوعى در باب جامعيت قرآن مطرح شده است كه از يك منظر در سه دسته ذيل خلاصه مى‏شود.
1️⃣ جامعيت حد اكثرى: قرآن بيانگر همه حقايق هستى است؛
2️⃣ جامعيت حداقلى: قرآن بيانگر همه امور مربوط به هدايت آخرتى بشر (ارزش‏ها و هنجارها) است؛
3️⃣ جامعيت در هدايت به سعادت دنيايى و آخرتى: قرآن همه امور مربوط به هدايت انسان به سعادت دنيايى و آخرتى را بيان مى‏كند.
ديدگاه‏هاى يادشده را مى‏توان از دو منظر برون‏دينى و درون‏دينى بررسى كرد.
از آنجا كه بحث ما قرآنى است، در اينجا از منظر درون‏دينى و به‏ويژه قرآنى به بررسى ديدگاه‏هاى پيش‏گفته مى‏پردازيم...
🌺 ادامه دارد...

👇👇👇👇
🆔 @quranied

#مقاله
استنطاق قرآن

#قرآن
#استنطاق
#نطق
#تفسیر_موضوعی
#سوال
#جامعیت_قرآن
#جاودانگی_قرآن
#نظام_مندی_قرآن

مجله
#پژوهش_های_قرآن_و_حدیث

? @ostadmaaref