#ذخیره_خوارزمشاهی
نویسنده: #حکیم_اسماعیل_جرجانی
به تصحیح: #محمد_رضا_محرری
#ادبیات_کلاسیک
791 برگ

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا


نخست ببايد دانست كه معنى #وبا بد گشتن هوا باشد و همچنان كه آب چون در آبدان دير ماند طبيعت او بگردد يا به سبب آنكه چيزى از نبات هاى بد يا از زمين بد با وى بياميزد از حال خويش بگردد و #عفونت پذيرد هوا نيز به سبب آن كه در ميان درختان و در ميان مقاك‌ها دير بماند يا به سبب بخارها و دخان هاى بد كه با وى آميخته شود و حركت بادهاى خوش كه عادت است بدو نرسد (كه) او را بجنباند طبيعتِ هوا بگردد و عفونت پذيرد و گاه باشد كه بادها بسيار آيد و از زمين هاى بد و از گورستان‌ها و حرب جاى‌ها (ميدان هاى جنگ) بخارهاى بد به موضع ديگر رساند و هوا را بد كند و گاه باشد كه در باطن زمين بخارهاى بد تولد كند و به ظاهر برآيد و مضرت آن اندر #هوا و #آب پديد آيد.

#ذخیره_خوارزمشاهی
☘☘

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا
#میوه_در_هوای_وبائیه
#جماع_در_هوای_وبائیه
#استحمام_در_هوای_وبائیه
#گوشت_در_هوای_وبائیه

و تا در تن #خلط_بد نباشد #هواى_بد در وى اثر نكند لكن اگر شخصى باشد كه #جماع بسيار كند يا هر روز اندر #گرمابه شود و #مسام او بدان سبب گشاده شود اگر چه در تن او خلطى بد نباشد هواى بد به مسام او اندر شود و اخلاط او را تباه كند و هواى بد #ميوه‌_ها و #نبات_‌ها را تباه كند و همه ى جانوران را زيان دارد و هركه آن ميوه‌ها و #گوشت آن جانوران خورد كه از آن نبات‌ها خورده باشد مضرت آن بدو رسد...


#ذخیره_خوارزمشاهی
🌱🌱

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا
#فصول_و_وبا


و اندر بيشتر وقت‌ها #وبا اندر آخر #تابستان يا در فصل #خزان افتد و هرگاه كه اندر فصل #خريف يا اندر ماه #ايلول اندر شب‌ها #ستاره هاى بسيار بينند كه برود و دنبال كشيده شود و اندر #هوا سرخى‌ها پديد آيد نشان آن باشد كه وبا خواهد بودن و هرگاه كه اندر #كانون_الاول و #كانون_الاخر #باد_صبا و #جنوب بسيار آيد و هوا #نمناك باشد چنان كه مردم پندارند كه #باران خواهد بود و نباشد هم نشان #تباهى هوا باشد و هرگاه كه در فصل #ربيع هوا #سرد باشد و باران‌ها بارد پس باد جنوب آيد و روزى چند هوا #تيره شود باز مدت يك #هفته كمتر يا بيشتر هوا صافى شود و شب‌ها #خنك و روزها #گرم و فرو گرفته شود و هواى روز تيره بود نشان تولد وبا و #آبله و مانند آن باشد و...


#ذخیره_خوارزمشاهی
☘☘

#علامت_هاى_تب_وبايى

💭علامت هاى تب وبايى #چهارده نوع است:

🗯 گاه باشد كه همه ى علامت‌ها در يك شخص پديد آيد و گاه باشد كه بعضى پديد آيد و بعضى نه 👇🏻👇🏻

#نخستين و تمام ترين آنست كه #ظاهر تن سخت #گرم نباشد و در #باطن تاسه ى عظيم و عظيم و حرارتى قوى باشد

#دوم آن كه #دم_زدن از حال طبيعى بگردد و بعضى را نفس #تنگ شود و بعضى را #متواتر و بعضى را #بلند و بعضى را #ناخوش_بوى و هركه را نفس ناخوش بوى شود زود #هلاك شود از بهر آن كه نشان قوت #عفونت باشد اندر حوالى #دل

#سوم آن كه باشد كه #عرق تيره و گنده باشد

#چهارم آن كه #نبض #صغير و #متواتر باشد

#پنجم آن كه گاه باشد كه دليل #سودايى باشد

#ششم آن كه گاه باشد كه #سپرز بزرگ شود يا حالى همچون #استسقاء پديد آيد

🔴ادامه دارد...

#ذخیره_خوارزمشاهی
🌿🌿

#هفتم #منش_گشتن و #شهوت_طعام نابودن و #فم_معده و جانب #دل درد كردن

#هشتم آن كه گاه باشد كه #قى_سودايى كند و #قى_صفرا خود بسيار باشد

#نهم #تشنگى صعب و #خشكى_زبان و دميدن گوشت بن دندان‌ها و دهان و ريش گشتن

#دهم #سعال_خشك

#يازدهم #بى_خوابى و #اختلاط_عقل

و #دوازدهم #غشى و ساقط شدن #قوت و سستى اندام‌ها

#سيزدهم #نرمى_طبع و #كفك ناكى و #گندگى و ناخوش رنگى #ثفل

#چهاردهم پديد آمدن #بثره هاى سرخ بر بشره و باز پنهان شدن گاه باشد كه اين اعراض از نخست بر اين گونه باشد و به آخر #دست و #پاى سرد شود و غشى افتد و باز باشد كه #ليثرغس يعنى #سرسام_سرد شود و به #كزاز و #تشنج ادا كند و گاه باشد كه #حرارت سخت #ظاهر نباشد نه اندر ظاهر تن و نه اندر #باطن و #نبض و #دليل از حال طبيعى بس دور نباشد و بيمار زود #هلاك شود.


#ذخیره_خوارزمشاهی

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا


نخست ببايد دانست كه معنى #وبا بد گشتن هوا باشد و همچنان كه آب چون در آبدان دير ماند طبيعت او بگردد يا به سبب آنكه چيزى از نبات هاى بد يا از زمين بد با وى بياميزد از حال خويش بگردد و #عفونت پذيرد هوا نيز به سبب آن كه در ميان درختان و در ميان مقاك‌ها دير بماند يا به سبب بخارها و دخان هاى بد كه با وى آميخته شود و حركت بادهاى خوش كه عادت است بدو نرسد (كه) او را بجنباند طبيعتِ هوا بگردد و عفونت پذيرد و گاه باشد كه بادها بسيار آيد و از زمين هاى بد و از گورستان‌ها و حرب جاى‌ها (ميدان هاى جنگ) بخارهاى بد به موضع ديگر رساند و هوا را بد كند و گاه باشد كه در باطن زمين بخارهاى بد تولد كند و به ظاهر برآيد و مضرت آن اندر #هوا و #آب پديد آيد.

#ذخیره_خوارزمشاهی

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا
#فصول
#قرنطینه_خانگی

چنان كه مثلا اندر فصل #خريف هوا سخت #گرم و سخت #سرد نباشد و باران هاى #معتدل آيد و در فصل #زمستان #سرما و #باران بى حد نباشد و بى سرما و باران‌ها معتدل آيد در فصل زمستان سرما و باران بى حد نباشد و بى باران‌ها كه عادت هر موضعى است نباشد و فصل #بهار به غايت #اعتدال باشد و بى بارانى چند معتدل نباشد و #تابستان بى گرما كه #عادت است نباشد و هرگاه كه فصل هاى سال بر اين گونه باشد اندر آن سال #وبا نباشد و بيمارى كمتر باشد و در باب نهم از گفتار نخستين از كتاب سوم حال هاى تن مردم اندر سال هايى كه فصل #مخالف افتد و بيمارى‌ها كه از آن حذر بايد كرد ياد كرده آمده است و ببايد دانست كه هرگاه كه وبا پديد آيد #هواى_خانه بهتر از #هواى_صحرا باشد...


#ذخیره_خوارزمشاهی

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا
#میوه_در_هوای_وبائیه
#جماع_در_هوای_وبائیه
#استحمام_در_هوای_وبائیه
#گوشت_در_هوای_وبائیه

و تا در تن #خلط_بد نباشد #هواى_بد در وى اثر نكند لكن اگر شخصى باشد كه #جماع بسيار كند يا هر روز اندر #گرمابه شود و #مسام او بدان سبب گشاده شود اگر چه در تن او خلطى بد نباشد هواى بد به مسام او اندر شود و اخلاط او را تباه كند و هواى بد #ميوه‌_ها و #نبات_‌ها را تباه كند و همه ى جانوران را زيان دارد و هركه آن ميوه‌ها و #گوشت آن جانوران خورد كه از آن نبات‌ها خورده باشد مضرت آن بدو رسد...


#ذخیره_خوارزمشاهی

#وبا
#هوای_وبائیه
#تعفن_هوا
#تعفن_جوهر_هوا
#تابستان_و_هوای_وبائیه

و هرگاه كه #هوا به سببى از اين سبب‌ها كه ياد كرده آمد بگردد #وبا تولد كند و از بهر آن كه هيچ چيز با #روح جانوران آميخته تر از هوا نيست هرگاه كه هوا بد شود بيمارى و مرگ در ميان جانوران پديد آيد و بدين سبب است كه جانورانى كه #حس ايشان لطيف تر است چون خطاف كه به پارسى پرستك( #پرستو ) گويند و چون #لقلق و #لايينى كه هواى آن بد شود بگريزند و اندر هواى تَر ( #تر ) وبا بيشتر از آن باشد كه در هواى #خشك و بدين سبب است كه در #تابستان هاى گرم و خشك وبا كمتر باشد و لكن هر بيمارى كه در وى افتد #تيز و #گرم_تر باشد يا زود #هلاك شود يا زود بگذرد و بهترين سال‌ها آن باشد كه هر فصلى از وى به طبع خويش باشد...

#ذخیره_خوارزمشاهی