🔵 روشنفکر کیست؟

💠الف- امانوئل کانت اعتقاد دارد اگر در جامعه ای گزاره غالب این باشد که "فکر نکنید اطاعت کنید" آن جامعه در دوران تاریکی به سر می برد و اگر در فردی هم این گزاره غالب باشد آن فرد در دوران کودکی به سر می برد.
🔺 گزاره ای که یک جامعه را به دوران روشنایی می برد و یک فرد را به بلوغ روانی می رساند این است که "جرات و شهامت آزاد اندیشی داشته باش".
🔺بنابراین از نظر کانت روشنفکر بودن دو ویژگی دارد: اول علم و آگاهی و دوم شجاعت و شهامت.

💠ب- کارل مانهایم اعتقاد دارد که تمام شناخت ها به ساختارهای اجتماعی وابسته هستند. از نظر او این منافع طبقات و گروه های اجتماعی است که نحوه اندیشیدن آنها را تعیین می کند بنابراین کشیش ها شبیه هم فکر می کنند، نظامیان شبیه هم و پزشکان شبیه هم.
🔺تنها افکار روشنفکران است که وابسته به شرایط و ساختارهای اجتماعی نیست. مانهایم روشنفکران را افرادی بی طبقه می دانست که اندیشه هایشان تحت تاثیر منافع طبقاتی نیست.

💠ج- ادوارد سعید روشنفکر را کسی می داند که به نقد "قدرت" و "سنت" می پردازد. روشنفکر این نقد را در انظار عموم انجام می دهد بنابراین همه هستی اش را موکول به یک تشخیص انتقادی می کند.
🔺پس می توان برای روشنفکران دو ویژگی قائل شد: اول این که تفکر نقاد در آنها فعال است. پس گرفتار تفکر عاطفی - عادتی، جوزدگی و تقلید نیستند، دوم این که این نقد ها را با شهامت مطرح می کنند و از نگرانی در مورد حاصل عملی کار خویش فاصله گرفته اند.

👈دیدیم که هر فرد دانشمند و تحصیلکرده ای روشنفکر محسوب نمی شود و هر جامعه ای هم که دانشگاه و دانشجو زیاد داشته باشد از دوران تاریکی به عصر خرد نقل مکان نکرده است.
👈انتشارات کویر در سال ۱۳۹۳ کتاب ارزشمندی منتشر کرده است به نام "گونه شناسی روشنفکران ایرانی" این کتاب نوشته "دکتر نظام بهرامی کمیل" است. مطالب این یادداشت برداشتی از اولین فصل این کتاب ارزشمند است.
من نیز در سال ۸۰ ش. مجموعه مقاله ای از روشنفکران ( از خلیل ملکی تا ملکیان ) همراه با مقاله ای از خود , با کتابشناسی اجمالی روشنفکری فراهم آوردم با عنوان ,, روشنفکری از نگاه روشنفکران ,, که نشر سلام آن را چاپ کرد و بعدا در اثر تعطیلی آن نشر , متأسفانه پخش محدودی یافت.
در کتاب بنده و نیز در کتاب ممتاز جلال آل احمد با عنوان ,, در خدمت و خیانت روشنفکران ,, آمده است که برخی از تعریف ها از روشنفکری , شامل قشر یا صنف روحانیت نیز میتواند باشد.
حسین علیزاده
💐🌺

#روشنفکر
#سیاست_شناسی
@politicology