هفته گذشته مجموعه سه جلدی "تراژدی جهان اسلام؛ عزاداری شیعیان ایران به روایت سفرنامه‌نویسان، مستشرقان و ایران‌شناسان از صفویه تا جمهوری اسلامی" نوشته‌ی آقای محسن حسام مظاهری به لطف نشر آرما به همراه دو جلد دیگر از کتاب‌های تازه نشر یافته این ناشر دریافت شد. این کتاب در شمار مجموعه کتاب‌های سرو است که با رویکردی فرهنگی تشیع را به مثابه "دین زیسته" از منظرهای مختلف جامعه‌شناختی، انسان‌شناختی، مردم‌شناختی و جز آن مورد بررسی قرار می‌دهد. این کتاب سه جلدی که ۱۷۵۰ صفحه و ۷۳۱ منبع فارسی، عربی و زبانهای اروپایی دارد، ۲۹۰ گزارش و سند را در باره آیین #عزاداری #شیعیان در هشت برش زمانی از #صفویه تا جمهوری اسلامی به صورت روش‌مند و همراه با ارائه نمودارهای مختلف مورد بررسی قرار داده است. نام کتاب برگرفته از جمله یک نویسنده انگلیسی زبان در نیمه دوم قرن نوزدهم است که معتقد است هیچ تراژدی در جهان اسلام بر تراژدی (امام)#حسن و (امام)#حسین (علیهما السلام) پیشی نگرفته است.
در باره روش پژوهش این کتاب و گستره منابع و یافته‌های آن باید بیشتر سخن گفت و امیدوارم نشست‌های گوناگونی برای بررسی این اثر ارزشمند و بدیع برگزار شود. آن چه در این نوشتار کوتاه می‌توان گفت و یا دریغ است که گفته نشود این است که انتشار این کتاب از دو نظر شایسته توجه است:
نخست ـ تقویت مطالعات برون‌دینی جامعه‌شناختی و فرهنگ‌شناختی زیست اجتماعی و تاریخی #شیعیان که از بایسته‌های گریزناپذیر کنونی ماست، هم از آن روی که دیگران ما را آنگونه که خود می‌پسندند و یا می‌توانند می‌شناسند و می‌شناسانند و سزاوار نیست ما در برابر آن تنها به تماشا بایستیم و دیگری آن که ما برای بازشناخت کیستی کنونی‌مان سخت نیازمند این گونه بررسی‌ها هستیم. چنین برمی‌آید که نهادهای رسمی #شیعه‌پژوهی به ویژه در مراکز سنتی نشر آموزه‌های شیعی هنوز به این باور نرسیده‌اند و این اثر سودمند می‌تواند اهمیت این سنخ بررسی‌ها را به خوبی نشان دهد.
دویم ـ به رخ کشاندن آورده‌های اراده‌های بزرگ که اهمیت این موضوع برای بنده از بند نخست بیشتر است. در دهه اخیر گروهی از پژوهشگران جوان این مرز و بوم که نه شانس پشتیبانی از بودجه‌های فرهنگی نهادهای خاص و عام را داشته‌اند و نه تلخی روزگار آن‌ها را از راهی که برگزیده بودند بازداشته است کارهایی چشمگیر انجام داده‌اند که تردید ندارم زمینه‌ها، چگونگی و دستاوردهای فعالیت‌های این گروه در آینده موضوع پژوهش قرار خواهد گرفت. اینان هم شمع امید را در دل دوستداران این سرزمین روشن نگاه داشته‌اند و هم این درس را به خوبی فرا داده‌اند که چگونه با امکانات اندک و دور از هیاهو می‌توان کارهای بزرگ و ماندگار انجام داد.
بی‌تردید برادر عزیز و خلیق آقای محسن حسام مظاهری با این اثر که عرضه کرده است، اکنون در شمار پیشتازان این عرصه است. خدایش حفظ کناد و جامعه علمی و فرهنگی و دینی را به ارزش او و این اثر ماندگارش آگاه کناد.
@MohsenAlviri
در باره روش پژوهش این کتاب و گستره منابع و یافته‌های آن باید بیشتر سخن گفت و امیدوارم نشست‌های گوناگونی برای بررسی این اثر ارزشمند و بدیع برگزار شود. آن چه در این نوشتار کوتاه می‌توان گفت و یا دریغ است که گفته نشود این است که انتشار این کتاب از دو نظر شایسته توجه است:
نخست ـ تقویت مطالعات برون‌دینی جامعه‌شناختی و فرهنگ‌شناختی زیست اجتماعی و تاریخی #شیعیان که از بایسته‌های گریزناپذیر کنونی ماست، هم از آن روی که دیگران ما را آنگونه که خود می‌پسندند و یا می‌توانند می‌شناسند و می‌شناسانند و سزاوار نیست ما در برابر آن تنها به تماشا بایستیم و دیگری آن که ما برای بازشناخت کیستی کنونی‌مان سخت نیازمند این گونه بررسی‌ها هستیم. چنین برمی‌آید که نهادهای رسمی #شیعه‌پژوهی به ویژه در مراکز سنتی نشر آموزه‌های شیعی هنوز به این باور نرسیده‌اند و این اثر سودمند می‌تواند اهمیت این سنخ بررسی‌ها را به خوبی نشان دهد.
دویم ـ به رخ کشاندن آورده‌های اراده‌های بزرگ که اهمیت این موضوع برای بنده از بند نخست بیشتر است. در دهه اخیر گروهی از پژوهشگران جوان این مرز و بوم که نه شانس پشتیبانی از بودجه‌های فرهنگی نهادهای خاص و عام را داشته‌اند و نه تلخی روزگار آن‌ها را از راهی که برگزیده بودند بازداشته است کارهایی چشمگیر انجام داده‌اند که تردید ندارم زمینه‌ها، چگونگی و دستاوردهای فعالیت‌های این گروه در آینده موضوع پژوهش قرار خواهد گرفت. اینان هم شمع امید را در دل دوستداران این سرزمین روشن نگاه داشته‌اند و هم این درس را به خوبی فرا داده‌اند که چگونه با امکانات اندک و دور از هیاهو می‌توان کارهای بزرگ و ماندگار انجام داد.
بی‌تردید برادر عزیز و خلیق آقای محسن حسام مظاهری با این اثر که عرضه کرده است، اکنون در شمار پیشتازان این عرصه است. خدایش حفظ کناد و جامعه علمی و فرهنگی و دینی را به ارزش او و این اثر ماندگارش آگاه کناد.
@MohsenAlviri
