📚
🔴فائدة ۳: برگرفته از جلسه اول درس خارج اصول حضرت آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی - ۹۵/۹/۱۴ - بحث خبر واحد
🌟خوب است گاهی ذکری از برخی افراد که خدمتی کردند بکنیم. منبر آقا شیخ ابراهیم آیتی خیلی قابل استفاده بود. من پای منبر ایشان بودم. ایشان گفتند: بر طبق آیه (إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ. نسا: ۱۷) توبه مختص کسانی است که از روی جهالت مرتکب کار سوء شده باشند.
ایشان سپس گفتند: در اینجا اشکال و شبهه ای مطرح شده و آن این است که از معصیت توبه صورت میگیرد؛ اگر یک چیزی عصیان باشد موضوع برای توبه وجود دارد و شرط تحقق معصیت نیز این است که انسان یک مطلبی را بداند که مخالف شرع و امر الهی است و مرتکب شود اما اگر از روی علم نباشد معصیت نیست و بالتبع موضوع توبه نخواهد بود اما آیه به جای این که شرط توبه را ارتکاب از روی علم قرار دهد، نقطه مقابل آن که ارتکاب از روی جهل است قرار داده است.
ایشان بعد از طرح این اشکال در جواب آن فرمود: جهل مشترک بین دو معناست؛ یک معنا آن عدم العلم و در مقابل علم است و معنا دیگر آن در مقابل عقل است. در کتاب کافی، کتاب العقل و الجهل است. ایشان جهل را مقابل عقل قرار داده است. در آیه مورد نظر نیز مراد از جهالت عدم العلم نیست بلکه مراد این است که توبه برای جایی است که انسان کاری را که عقل اجازه نمیدهد و بر خلاف فطرت عقلیه شخص هست به خاطر غلبه هوی و هوس انجام دهد و مرتکب معصیت و مستحق عقوبت شود.
ایشان سپس فرمود: بحثی دیگری که مطرح می شود این است که آیا عدالت خداوند اقتضاء میکند که توبه را قبول کند؟ یا تفضّل خداوند؟ آیا اگر توبه را قبول نکند خلاف عدالت الهی است؟
ایشان در جواب از این سوال گفتند: نظریه محققین این است که این کار مقتضای تفضّل الهی است؛ کسی را که خداوند به او انواع نعمت ها، قدرت و علم داده، انبیاء را فرستاده، همه مقدمات فراهم شده، حجت را تمام کرده است و او علی رغم همه این امور، مرتکب معصیت شده است، اگر خداوند توبه‌اش را نپذیرد ذاتا و ابتداءً خلاف عدل نیست و تنها خلاف فضل الهی است چون متفضّل است میپذیرد اما به یک معنا خلاف عدل می شود. به این معنا که خداوند چون متفضّل است وعده داده به اینکه من توبه را میپذیرم. منشأ نفس این وعده دادن تفضّل و متفضّل بودن او است ولی بعد که این وعده را داد خلف وعده کردن خلاف عدل الهی است بنابراین عدم پذیرش توبه مستقیماً خلاف عدل نیست بلکه مقدمه اش فضل است و بعد بالواسطه عدل میشود و تعبیر قرآن نیز خاص است (عَلَى اللَّه) است. خداوند متعال خودش را به این کار الزام میکند که یک مرحله بالاتر از تفضّل است.
#فائدة #اصول#خبر_واحد@AlBasatin
