🌟نکات و اشارات🌟

📌توضیح مبنای مرحوم آقای داماد در باب تفاوت «علت و حکمت» احکام

آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی(دام ظلّه):
قول مشهور میان فقها این است که «علت حکم» بر خلاف «حکمت»، هم معمِّم است و هم مخصِّص، در حالیکه حکمت نه مخصِّص حکم می‏تواند باشد و نه معمِّم آن، یعنی نه از مورد معلَّل (که حکمت حکم باشد) می‏توان به موارد دیگر تعدی کرد و نه می‏توان حکم را تنها به مورد مزبور اختصاص داد.

👈اما مرحوم آقای داماد بر آن بودند که حکمت و علت در معمِّم بودن تفاوتی با یکدیگر ندارند و تنها فرق میان آن دو اینست که حکمت برخلاف علت مخصِّص نیست.

مثلاً هرگاه گفته شود که در فلان ساعت شب برای جلوگیری از تردّد دزدان و سرقت، هر فردی که تردّد نماید جلب شود، در این صورت مأمور نمی‏تواند یک فرد را به این استناد که دزد نیست جلب نکند، زیرا مقنِّن به عللی اختیار تطبیق حکمت بر قانون را بر مورد را به مأمور نداده، چون چه بسا مأمور در تطبیق مذکور اشتباه کند. از اینرو قانون به طور کلی وضع شده است.

اما هر چند حکمت مزبور مخصص نیست، ولی معمّم هست. یعنی اگر در روز روشن مأمور با یک دزد قطعی مواجه شود، باید او را بگیرد. زیرا اراده قانونگذار براین تعلق گرفته که دزدی و سرقت از میان برداشته شود.

☀️در توضیح کلام ایشان باید گفت که این امر ممکن است که مقنّن هم در عقد اثباتی قضیه و هم در عقد سلبی آن، ملاحظه حکمت را بکند و اختیار را (نه در جانب تعمیم و نه تخصیص) به مأمور ندهد. مثلاً به عللی بگوید که در روز هیچ فردی به عنوان سارق جلب نشود. در این صورت، واضح است که حکمت مذکور در قانون اول (جلب سارق) نمی‏تواند معمّم باشد. زیرا قانون و حکمت دیگری در اینجا وجود دارد که با آن تنافی دارد.

پس فرض کلام مرحوم آقای داماد جایی است که ما قانون و حکم دیگری از سوی مقنن و شارع نداشته باشیم که جلوی تعمیم حکمت را بگیرد و در اینصورت است که حکمت معمم خواهد بود.

✅ مرحوم آقای داماد می‏فرمایند که در روایات باب اطعمه و اشربه، برای تحریم برخی مأکولات علتی بیان شده که ازآن برمی‏آید که به طور کلی اضرار به نفس ممنوع است از جمله در مقام بیان حرمت خوردن خاک اینچنین آمده‏است:"لاَنّ فیه فسادَ الابدان". (در این مثال) هر چند فساد ابدان جنبه حکمت دارد و مخصّص حکم حرمت نیست، ولی معمّم است و از آن می‏توان استفاده کرد که هر فعلی که منجر به فساد ابدان و ضرر جانی شود، مشمول این حکم حرمت است و حکم مزبور اختصاص به اکل طین و مانند آن ندارد بنابراین وارد ساختن هر گونه ضرر جانی بر خود حرام خواهد بود.

منبع: درس خارج نکاح- جلسه 5 به تاریخ 29شهریور 1377

#نکات_اشارات #علت_حکمت #محقق_داماد

🎥 کلاس حضرت آیت الله دکتر سیدمصطفی #محقق_داماد

📚 موضوع : شرح و تفسیر دعاهای #قرآن_کریم

📌 جلسه بیست و یکم

🤲 ربَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ


📆 رمضان المکرم ١۴۴١ مطابق با اردیبهشت ماه ١٣٩٩

#وضعيت_حقوقي_تعهدات_قراردادي_موجل_متوفي
دکتر سید مصطفی #محقق_داماد
دکتر محمد عیسی #تفرشی
📖 @Y_1360 📖

‍ ‏🎥آیت‌الله مصطفی محقق داماد: خدا یعنی صلح، خدا یعنی سلام، خدا یعنی آرامش. نه خدایی که ‏به نام او آدم بکشیم، نه خدایی که به نام او سر ببریم این و آن را

📌خدا یعنی صلح، خدا یعنی سلام، خدا یعنی آرامش. پناه به آغوش سلام این ایمان است.‏

📌ایمان به یک چنین خدا، نه خدایی که به نام او آدم بکشیم. نه خدایی که به نام او سر ببریم این و ‏آن را.‏

📌گوش بدهید، ببخشید، معذرت می‌خواهم گوش دل یک لحظه بدهید. ببینید در خاورمیانه، ‏مظلوم چگونه سر بریده می‌شود به نام خدا.‏

📌هم‌اکنون که داریم صحبت می‌کنیم، بچه‌ها و کودکانی یتیم می‌شوند و پدران‌شان جلوی ‏چشمان آن‌ها سر بریده می‌شود.‏

📌زنانی بیوه می‌شوند، برده می‌شوند و با کمال تأسف به نام خدا. برای اینکه معنی خدا را ‏نفهمیده‌اند این افراد.‏

#سخنرانی
#محقق_داماد