#با_حسین_علیه_السلام 132
#مواسات_فداکاری 01
🏴 ریشه و تاریخ #عزاداری امام حسین (علیه‌السلام)
🔘🔘 استاد #بندانی_نیشابوری
#مواسات_فداکاری 01
🏴 ریشه و تاریخ #عزاداری امام حسین (علیه‌السلام)
🔘🔘 استاد #بندانی_نیشابوری
#با_حسین_علیه_السلام
#مواسات_فداکاری
#مجالس_حسینی
#نکته_های_ناب
#با_محرم
◾️ #پیشینه_تاریخی_برگزاری_مراسم_روز_عاشورا_در_جوامع_شیعی
👈🏼👈🏼درباره زمان پیدایش و شکل‌گیری مراسم روز عاشورا در میان جوامع شیعی، با استناد به گزارش‌های مورخان معتبر عراقی همچون ابن جوزی (المنتظم، ج۱۴، ص۱۵۰) و ابن اثیر (الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۵۴۹) مبنی بر عزاداری‌های شیعیان بغداد در روز عاشورا که در زمان معزّالدوله دیلمی (حکومت: ۳۳۴-۳۵۸ق) از سال ۳۵۲ق آغاز شد و در سال‌های بعد نیز ادامه یافت، دیدگاهی که میان بسیاری از اسلام‌شناسان و پژوهشگران تاریخ تشیع، از جمله علی‌اصغر فقیهی (تاریخ آل‌بویه، ص۳۰)، هاینس هالم (شیعه، ص۶۱)، حمزة الحسن (طقوس التشیّع، ص۴۴۰) و دیگران رواج یافته، آن است که این عزاداری‌ها، نخستین مراسم‌های رسمی و عمومی روز عاشورا در میان جوامع شیعی بوده و در واقع آل‌بویه نخستین حکومتی بوده‌اند که برپایی چنین مراسمی را حمایت کرده و به ترویج آن پرداخته‌اند. چنانکه گزارش‌های همان مورخان، حاکی از 👈🏻برپایی مراسم جشن و سرور روز غدیر👉🏻 پیش از مراسم سوگواری روز عاشورا، یعنی به فاصله زمانی کمتر از یک ماه از آن بوده است.
▪️سید صالح شهرستانی نیز در کتاب خود تاریخ النیاحة علی الامام الحسین علیه‌السلام (ج۱، ص۱۴۷ و ۱۴۹) توضیح داده است که:
آل بویه نخستین کسانی نبودند که سوگواری و عزاداری امام حسین (علیه‌السلام) را به وجود آوردند؛ بلکه آنها نخستین کسانی بودند که 📌عزاداری را از حالت برگزاری پنهانی و خصوصی آن در داخل خانه‌ها و مجالس شخصی📌 خارج کردند و به میان بازارها و خیابان‌ها آوردند.
➖ شواهد و گزارش‌هایی نیز وجود دارد که در سال‌های پیش از سال ۳۵۲ق، شیعیان بغداد به سوگواری امام حسین (علیه‌السلام) می‌پرداخته‌اند؛ اما این گزارش‌ها دلالتی ندارد بر آنکه این سوگواری‌ها به شکل مراسم رسمی و عمومی در روز عاشورا برگزار می‌شده است. همچنین در کنار گزارش‌های برپایی مراسم روز عاشورای بغداد در دوره آل بویه، گزارش‌هایی نیز از برپایی مراسم روز عاشورا (و نیز مراسم روز غدیر) در قاهره در دوره خلیفه فاطمی المعزّ لدین الله (حکومت: ۳۴۱-۳۶۵ق)، و به طور مشخص از سال ۳۶۳ق، یعنی کمتر از یک سال از ورود وی به مصر، در منابع تاریخی نقل شده است.
▪️با این حال، به نظر می‌رسد مراسم رسمی روز عاشورا، پیشینه کهن‌تری از آنچه تا کنون عموم پژوهشگران می‌پنداشته‌اند، داشته است. مستند این ادعا، گزارشی است که به واسطه نقل قولِ ارزشمند مقریزی (درگذشته ۸۴۵ق)، مورخ برجسته مصر در دوره مملوکی، از ابن زولاق (درگذشته ۳۸۷ق)، مورخ برجسته دیگر مصری که در سده چهارم هجری زیسته و دوره پیش و پس از ورود فاطمیان به مصر را درک کرده، به دست ما رسیده است. عبارتی که مقریزی از ابن زولاق ـ احتمالاً از کتاب مفقود وی سیرة المُعزّ لدین الله ـ نقل کرده، چنین است:
«وكانت مصر لا تخلو من الفتن في يوم عاشوراء عند قبر كلثم وقبر نفيسة بنت الحسن بن زيد بن الحسن بن علي بن أبي طالب في الأيام الإخشيدية والكافورية، وكان سودان كافور يتعصبون على الشيعة، ويتعلّق السودان في الطرق بالناس، ويقولون للرجل: مَن خالك؟ فإن قال معاوية أكرموه، وإن سكت لقي المكروه، وأُخذت ثيابه وما معه، حتى كان كافور يوكل بأبواب الصحراء، ويمنع الناس من الخروج.»
📚 بنگرید: مقریزی، الخطط المقریزیة، ج۲، ص۲۱۲؛ اتعاظ الحنفاء بأخبار الائمة الفاطمیّین الخلفاء، ج۱، ص۱۴۶
▪️از این گزارش چنین برمی‌آید که در دوره حاکمیت بنی‌اخشید (۳۲۳-۳۵۸ق)، در نیمه نخست سده چهارم، شیعیان مصر در روز عاشورا در دو زیارتگاه نفیسه بنت حسن بن زید بن امام حسن (علیه‌السلام)، همسر اسحاق بن امام جعفر صادق (علیه‌السلام)، که تا به امروز از زیارتگاه‌های برجسته و مشهور اهل بیت در مصر به شمار می‌آید، و نیز در مزار کلثم یا کلثوم دختر قاسم بن محمد بن امام جعفر صادق (علیه‌السلام)، به سوگواری می‌پرداختند و البته در دوره کافور، غلام اخشید (حکومت: ۳۵۵-۳۵۷ق)، با تعصّب و سخت‌گیری وی و عواملش مواجه می‌شدند. در واقع با استناد به این گزارش می‌توان گفت: مراسم روز عاشورا پیش از دوره آل بویه و خلفای فاطمی مصر پیشینه داشته و با توجه به گزارش‌هایی که به دست ما رسیده، لااقل از نیمه اول سده چهارم، در میان جامعه شیعی مصر جریان داشته است.
🔆 کانال #مطالب‌ناب‌درمنبر
#با_افتخار_عبدالحسینم
🆔 @matalebe_nab_dar_menbar
