🔻گزارش نشست نقد و بررسی کتاب «تصوف ایرانی و عزاداری عاشورا»:
مشهدی: صوفیه و صفویه؛ بنیانگذار بسیاری از آئین‌های محرم/ خادمیان: اهل بیت(ع)؛ پایه‌گذار عزاداری شیعه


[قسمت 1 از 9]


همزمان با ایام عزاداری سالار شهیدان(ع)، نشست بررسی کتاب کم‌تر معرفی‌شده «تصوف ایرانی و عزاداری عاشورا»(نشر آرما، ۱۳۹۷) اثر محمد مشهدی نوش‌آبادی، که پژوهشی جدید در مطالعات فرهنگ شیعی محسوب می‌شود، در خبرگزاری ایکنا برگزار شد.

مشهدی نوش‌آبادی، که عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان است و دکترای عرفان و ادیان دارد، برای حضور در نشست بررسی کتاب خود از کاشان به تهران آمد تا رودرروی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین خادمیان نوش‌آبادی، مدرس حوزه و دانشگاه، بنشیند و درباره یکی از سؤالات مهم نسل جوان یعنی زمینه پیدایش عزاداری‌های محرم به گفت‌وگو بپردازد.

گفت‌وگوی چالشی دو پژوهشگر برجسته دینی که هر دو در یک محله بزرگ شده‌اند اما رویکردهای دینی کاملاً متفاوتی دارند، خواندنی و واجد نکات تاریخی کم‌ترشنیده شده است. مؤلف کتاب اصرار دارد که بنیانگذار بسیاری از آئین‌های محرم صوفیه و صفویه بوده‌اند. در مقابل، خادمیان تأکید دارد آنچه مشهدی آئین محرم می‌نامد، آئین عمومی عزاداری محرم نیست، چراکه پایه‌گذار آئین‌های عمومی عزاداری شیعه اهل بیت(ع) بوده‌اند. آنچه از نظر می‌گذرد حاصل این گفت‌وگوی دو ساعته است:

ایکنا ــ آقای مشهدی از انگیزه خود برای تألیف کتاب بگویید و در آن به چه موضوعاتی پرداخته‌اید؟

مشهدی: ضمن عرض سلام و تشکر بابت برگزاری این نشست، عنوان اصلی کتاب، نقش صوفیه، اهل فتوت و قلندریه در بنیانگذاری آئین‌های محرم بود، ناشر محترم پیشنهاد کرد که عنوان تصوف ایرانی و عزاداری عاشورا بر آن گذارده شود که البته از نظر من خیلی دقیق نیست، درست است که تصوف در ایران رشد کرده و شخصیت‌های تأثیرگذاری هم داشته است اما عبارت تصوف ایرانی برای خود من چندان قابل قبول نیست، چون تصوف، ایرانی و غیرایرانی ندارد. این کتاب به اقتضای رشته‌ام که ادیان و عرفان است، در اصل پایان‌نامه دکترای من در مرکز تربیت مدرس دانشگاه قم بود که سال ۱۳۸۹ از آن دفاع کردم و سال ۱۳۹۷ نشر آرما که نشری برای مطالعات فرهنگ شیعی است، آن را منتشر کرد.

اما درباره انگیزه؛ از نوجوانی به بحث‌های تصوف و عرفان علاقه داشتم و بعد هم رشته تحصیلی‌ام را در این زمینه انتخاب کردم، از طرف دیگر محل زندگی ما در نوش‌آباد کاشان، همسایه دیوار به دیوار مسجد و حسینیه است، لذا زندگی‌مان از کودکی با حس خوب آیین‌گزاری برای امام حسین(ع) گره خورده است، من سقاخوان هستم و آن را آئین باوقاری می‌دانم. اولین باری که انگیزه تحقیق درباره آئین‌های عزاداری برایم ایجاد شد، زمانی بود که به توغ‌های حسینیه محل دقت کردم.

ایکنا ــ اگر ممکن است درباره «توغ» برای خوانندگان توضیح دهید.

مشهدی: «توغ» یک نوع عَلَم عزاداری است که روی آن کتیبه‌های شیعی و قرآنی نقش بسته است، تعدادی از این توغ‌ها بالای حسینیه محله ما انبار شده بود و در معرض تخریب قرار داشت، کتیبه‌هایی از زمان صفویه بر این توغ‌ها وجود داشت. لذا علاقه‌مند شدم در این حوزه کار کنم، چندسالی توغ‌های ایرانی را با تمرکز بر منطقه فرهنگی کاشان و نیز شهرهای اردبیل، بهشهر و شیراز بررسی کردم. پیروی این پژوهش، برای رساله دکترا تصمیم گرفتم تحولات فرهنگی دوره صفویه را که صوفیه هم در آن نقش داشته است بررسی کنم، دیدم مهم‌ترین موضوع همین موضوع آئین‌ها بوده است. از طرفی در جریان فیش‌برداری کتاب توغ‌های ایرانی متوجه شدم صوفیه، قلندریه و اهل فتوت در قلندرنامه‌ها و فتوت‌نامه‌ها از آئین‌هایی صحبت کرده‌اند که امروز در عزاداری‌هایمان شاهدیم.


[ادامه 👇]

#کتابهای_سرو
#نشر_آرما
#نقدها
http://iqna.ir/00G74o
@nashre_arma
@sarvbooks

[نقدی بر یادداشت مربوط به پررنگ شدن عزاداری حضرت زینب]

✍ علیرضا ربانی منش


🔹طبق معمول هم‌زمان با فرا رسیدن عزای آل‌الله عد‌ه‌ای دوباره بر طبل مخالفت برگزاری مراسم سوگواری می‌کوبند. مدعی‌اند که برنامه عزاداری وفات حضرت زینب سلام‌الله علیها تنها چند سالی است باب شده و به اصطلاح جامعه شناسیشان "فربهی مناسکی" پیدا کرده است.

🔹گرچه به این ادعاهای ناصحیح بارها و بارها از سوی بزرگان پاسخ داده شده است؛ منتها اصرار بر نادیده گرفتن آن پاسخ‌ها همچنان به قوت خود باقی است.


🔹متن زیر احوالات هیأت برهانیه است که خواندنش برای مدعیان این ادعا خالی از لطف نیست:



🔶هیأت نوباوگان دبستان برهانیه و هیأت برهانیه مسجد لرزاده، از اولین هیئات مذهبی تهران بودند که به همت آیت الله حاج شیخ علی اکبر برهان (ره) راه اندازی شد.
.
http://new.deabel.org/prtaoynu.49nuy15kk4.html


🔶هنوز هستند کسانی که به یاد دارند که آیت الله برهان (ره)، خود لباسی سرتاسر سیاه پوشیده و در حالی که بر لباس خود گِل مالیده بود، پیشاپیش دسته ها حرکت می کرد و با اشک و ناله هایش، شکوهی خاص به این دسته ها می بخشید.
.
🔶حجت الاسلام حاج شیخ علی برهان فرزند آیت الله برهان می گوید: آن زمان رسم نبود که شب ولادت امامان معصوم(سلام الله علیهم) جشن بگیرند؛ اما این کار در مسجد لرزاده پایه گذاری و کم‌کم همه جا اجرا شد.
.
🔶مثلاً شب شهادت امام‌جعفرصادق(سلام الله علیهما) و حضرت موسی‌بن‌جعفر‌(سلام الله علیهما)، مسجد را سیاه‌پوش و عزاداری و سینه‌زنی می‌کردند. واقعاً هم برای همه تازگی داشت و افراد بسیاری در آن شرکت می نمودند.
.
🔶ایشان تشویق میکرد که مساجد دیگر هم همین برنامه‌ها را اجرا کنند. نوجوان بودم، یادم می آید که خیلی‌ها تعجب کرده بودند که در شب سیزده رجب، ولادت حضرت علی(سلام الله علیه)، چراغانی کردند و جشن گرفته بودند. جمعیت هم فراوان بود. شب بعد، یعنی شب چهارده رجب، خبری نبود؛ اما ناگهان می دیدند که مسجد سیاه‌پوش شده؛ می‌پرسیدند: «چه خبراست؟» آقا می فرمودند: «شب وفات حضرت زینب(سلام الله علیها) است».
.
🔶اصلاً کسی تصور نمی‌کرد و نمیدانست که نیمۀ رجب، شب وفات حضرت زینب(سلام الله علیها) است. این جشن‌های مذهبی و عزاداری برای ائمه(سلام الله علیهم) از مسجد لرزاده باب شد. روز نیمۀ رجب، جمعیتی را با اتوبوس از تهران جمع می‌کرد و به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) می‌برد؛ میدان شهر ری پیاده می‌شدند؛ دستۀ عزاداری حرکت میکرد؛ نوحه میخواندند و میرفتند.
.
🔶نوحه خوان و مداح آنان هم، مداح رسمی مسجد لرزاده و هیئت برهانیه، یعنی مرحوم حاج حسن ناظم بود که از نوجوانی، عاشق مرحوم برهان شده و از تربیت شدگان ایشان بود.
.
🔶مرحوم آیت الله شیخ عبد المنتظر مقدسیان از شاگردان ایشان می فرماید: ایشان هفتم ماه صفر را در مسجد لرزاده، مجلسی مهم به یاد حضرت امام‌حسن(سلام الله علیه) برپا میکرد و هیئت مسجد لرزاده را برای بردن به زاویۀ مقدسۀ حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) حرکت میداد. آن هم با آن ترتیب خاص که از میدان حضرت عبدالعظیم، جمعیت پیاده و دسته تشکیل میشد و جناب حاج حسن ناظم شروع به نوحه‌خواندن [می‌کرد و] با حالی سرشار از حزن و اندوه حرکت میکردند به طرف حرم مطهّر و در آنجا به سینه‌زدن و عزاداری‌کردن مشغول میشدند تا نزدیک ظهر و ظهر در مدرسۀ برهانیه نماز و اطعام [برگزار می‌شد و] بعدازظهر می آمدند به تهران و باز شب در مسجد، شام غریبان به پا میکردند.

#نقدها

@mohsenhesammazaheri

@ketabenaab
#دفتر_تبلیغات_اسلامی_حوزه_علمیه_قم برگزار می کند*
#هم_اندیشی_و_جشنواره

#خرقه_تزویر

#تصوف، #شاخصه_ها و #نقدها


موضوعات مقالات:
1)تفاوت ولایت در تصوف و تشیع
2)انکار خاتمیت در تصوف
3)مهدویت در تصوف
4)معاد یا فرجام شناسی در تصوف
5)تصوف، ظهور اسلام در قالب سکولاریزم
6)دیدگاه معصومین علیهم السلام پیرامون صوفیه (1-سران 2-آداب 3-عقائد)
7)رویکرد سیاسی تصوف قبل و بعد از انقلاب اسلامی
8)قطب پرستی یا بت پرستی مدرن
9)ریشه یابی عوامل تشکیل و گسترش خانقاه ها در ایران
10)شریعت گریزی در تصوف و علل آن
11)تقابل صوفیه با اهل بیت علیهم السلام
12)انحرافات اخلاقی در تصوف
13)جایگاه شیطان در تصوف (تقدیس ابلیس)
14)نفوذ اندیشه های فرقه ای در کتب درسی (دانشگاهی و غیر دانشگاهی)
15)نقش بصیرت انقلابی در مقابله با تصوف انحرافی
16)شخصیت شناسی منتقدین برجسته تصوف (مقدس اردبیلی– شیخ حر عاملی– علامه مجلسی و ...)

پذیرش آثار فرهنگی، پژوهشی و رسانه ای:
1-فیلم، مستند، کلیپ
2-کتاب صوتی، اجرا و کارشناسی تلویزیونی
3-سایت، وبلاگ و شبکه های اجتماعی
4-نرم افزار و اپلیکیشن، مجله (چاپی و الکترونیکی)
5-کتاب، پایان نامه، احیاء کتب قدیمی و...

مهلت ارسال آثار: 1 بهمن 1395

جوایز ویژه:
سکه بهار آزادی، تندیس و لوح تقدیر برای 5 اثر برتر
کمک هزینه عتبات عالیات و مشهد مقدس برای 12 اثر برگزیده