📜 #مقاله بازخوانی روابط معنایی واژۀ «العالَمین» براساس روش تحلیل مؤلفه‌ای
✍دکتر سعید شفیعی
#چکیده
منابع لغوی و تفسیری، واژۀ «العالَمین» را دارای دو معنا دانسته‌اند: «جهانیان»، یعنی آفریدگان یا ساکنانِ جهان؛ و «جهان‌ها»، یعنی جایی که آفریدگان در آن اقامت دارند. در مورد این واژه سؤالاتی وجود دارد که پاسخ‌های درخوری نیافته است. مثلاً اینکه چرا ماده‌ای از ریشۀ «عِلم»، برای معنای «جهانیان» یا «جهان‌ها» به‌کار رفته است. لغویان مسلمان واژۀ «العالَمین» را عربی، و قرآن‌پژوهان غربی آن را عبری یا سریانی دانسته‌اند، اما هیچ‌کدام تفسیر روشنی برای معنای آن ارائه نکرده‌اند. روش این مطالعه، تحلیل واژه براساس مؤلفه‌های معنایی است؛ نخست، «العالَمین» براساس مؤلفه‌های آن در فرهنگ‌های عربی و غیرعربی به‌مثابۀ معنا‌شناسی تاریخی (درزمانی) تحلیل شده و سپس این کار به‌عنوان معنا‌شناسی همزمانی در بافت قرآنی پیش رفته است.
در پایان میان این دو روش مقایسه شده تا روشن شود آیا نتیجۀ تحلیل درزمانی دربارۀ «العالَمین» با تحلیل همزمانی همخوانی دارد. براساس نتیجۀ تحقیق، واژۀ «العالَمین» در اصل با زبان‌های سبایی و فینیقی، و نیز עלם در آرامی و ܥܠܡ در سریانی ارتباط دارد و در زبان عربی به واژۀ «غُلام» نزدیک است. در تألیفات ربّانیان، کاربرد آن برای عصر و دوره و جهان رایج شده و مؤلفه‌های زمانی-مکانی آن تشدید شده است. بهترین معنا برای واژه در بسیاری از آیات قرآن «انسان‌ها»، گاهی «جوان‌ها» (پسران)، و در برخی آیات «آفریدگان» یا «جهان هستی» است. همچنین، برخلاف اقوال لغویان و مفسران، تطوّر تاریخی واژه از مؤلفۀ فاعلی به سوی مؤلفه‌های زمانی-مکانی بوده است.
#کلیدواژه‌ها
"روابط معنایی"؛ "العالَمین"؛ "تحلیل مؤلفه‌ای"؛ "معنی‌شناسی درزمانی"؛ "معنی‌شناسی همزمانی"
https://t.me/ae_quran_tehran
✍دکتر سعید شفیعی
#چکیده
منابع لغوی و تفسیری، واژۀ «العالَمین» را دارای دو معنا دانسته‌اند: «جهانیان»، یعنی آفریدگان یا ساکنانِ جهان؛ و «جهان‌ها»، یعنی جایی که آفریدگان در آن اقامت دارند. در مورد این واژه سؤالاتی وجود دارد که پاسخ‌های درخوری نیافته است. مثلاً اینکه چرا ماده‌ای از ریشۀ «عِلم»، برای معنای «جهانیان» یا «جهان‌ها» به‌کار رفته است. لغویان مسلمان واژۀ «العالَمین» را عربی، و قرآن‌پژوهان غربی آن را عبری یا سریانی دانسته‌اند، اما هیچ‌کدام تفسیر روشنی برای معنای آن ارائه نکرده‌اند. روش این مطالعه، تحلیل واژه براساس مؤلفه‌های معنایی است؛ نخست، «العالَمین» براساس مؤلفه‌های آن در فرهنگ‌های عربی و غیرعربی به‌مثابۀ معنا‌شناسی تاریخی (درزمانی) تحلیل شده و سپس این کار به‌عنوان معنا‌شناسی همزمانی در بافت قرآنی پیش رفته است.
در پایان میان این دو روش مقایسه شده تا روشن شود آیا نتیجۀ تحلیل درزمانی دربارۀ «العالَمین» با تحلیل همزمانی همخوانی دارد. براساس نتیجۀ تحقیق، واژۀ «العالَمین» در اصل با زبان‌های سبایی و فینیقی، و نیز עלם در آرامی و ܥܠܡ در سریانی ارتباط دارد و در زبان عربی به واژۀ «غُلام» نزدیک است. در تألیفات ربّانیان، کاربرد آن برای عصر و دوره و جهان رایج شده و مؤلفه‌های زمانی-مکانی آن تشدید شده است. بهترین معنا برای واژه در بسیاری از آیات قرآن «انسان‌ها»، گاهی «جوان‌ها» (پسران)، و در برخی آیات «آفریدگان» یا «جهان هستی» است. همچنین، برخلاف اقوال لغویان و مفسران، تطوّر تاریخی واژه از مؤلفۀ فاعلی به سوی مؤلفه‌های زمانی-مکانی بوده است.
#کلیدواژه‌ها
"روابط معنایی"؛ "العالَمین"؛ "تحلیل مؤلفه‌ای"؛ "معنی‌شناسی درزمانی"؛ "معنی‌شناسی همزمانی"
https://t.me/ae_quran_tehran
