آموزه‌های سعدی و نهضت جدیدیه در آسیای میانه!

🔹#احمد_مخدوم_دانش (۱۸۲۷-۱۸۹۷)، معروف به احمد کلّه، رهبر جریان روشنگری و معارف‌پروری #جدیدیه در اواخر حکومت منغیت‌ها در امارت بخارا بود. یکی از مهمترین آثار او که در فراگیر شدن و ادامهٔ این جریان فکری، برای گذر تاجیکان به عصر جدید، تأثیر به‌سزایی گذاشت، کتاب #نوادر‌الوقایع اوست که طی ده سال (۱۸۷۵-۱۸۸۵) به رشتهٔ تحریر درآمد.
🔹اصل این کتاب، که حکم مرام‌نامهٔ این نهضت را دارد، در موضوعات ادبی، فلسفی، آموزش علوم نوین، اصلاحات اجتماعی و سیاسی، به خط و زبان فارسی نوشته شده که به تناسب موضوع، اشعار زیادی به عنوان شاهد، ضمیمهٔ آن شده است، البته بدون ذکر نام شاعر!
🔹به مناسبت نشر جدید این کتاب در پژوهشگاه #شرق‌شناسی_تاجیکستان (۲۰۱۸)، فرصتی دست داد تا با ابزار‌های روز، نام شاعران این مجموعه را جستجو کنم.
نتیجه این شد که بیش از نیمی از این ابیات از #شیخ_اجل_سعدی شیرازی بود و غالب آنها از #گلستان!
شاید این نتیجه برای آنهایی که دربارهٔ کاربرد #آموزه‌های_سعدی در عصر جدید قدری تردید دارند، عجیب باشد، اما واقعیت این است که سعدی متعلق به همه دوران‌هاست:
چو ما را به غفلت بشد روزگار
تو باری دمی چند فرصت شمار!

#حسن_قریبی
@hassangharibi