دکتر انزابی نژاد، پژوهشگری برجسته
دکتر رضا انزابی نژاد، مولف و مصحح متون کهن، پژوهشگر ادبی و استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد در تاریخ 10 بهمن 1315 در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات خود را در تبریز گذراند و پس از اخذ مدرک لیسانس در وزارت فرهنگ، برای تدریس به گناباد رفت.
وی در سال 1352 و پس از اتمام تحصیل در مقطع دکترای زبان و ادبیات فارسیِ دانشگاه تهران، به عنوان مربی به گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز پیوست. دکتر انزابی نژاد در سال 1367 به دانشگاه فردوسی مشهد منتقل شد و به عنوان نماینده دانشکده ادبیات در شورای انتشارات دانشگاه فعالیت کرد. اعزام به دانشگاه مختوم قلی ترکمنستان و همچنین کیف اوکراین برای تدریس زبان و ادیات فارسی از دیگر فعالیت های او در سالهای خدمت در دانشگاه فردوسی مشهد بود.
وی در سالهای 1373تا 1376 سردبیری مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی را به عهده داشت و در همین دوره بود که این مجله رتبه نخست را در میان نشریات دانشگاهی به دست آورد.
دکتر انزابی نژاد در تاریخ 4 اسفند 1391 در مشهد درگذشت و از ایشان کتابها و مقالات زیادی چون تصحیح و شرح دستورالوزاره، تصحیح و شرح مقامات حمیدی، تصحیح و شرح منطق الطیر به یادگار مانده است.
مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره این استاد برجسته، نمونه ای از عکس های ایشان را در اختیار علاقه مندان قرار می دهد. @mafakherferdowsi
خدمات استاد دانشگاه سوئیس درزمینه ایران مورد تقدیر قرار گرفت
محمدرضا حاجی کریم جباری سفیر ایران در برن سوئیس روز دوشنبه با پروفسور یوهان کریستف بورگل ملاقات و به نمایندگی از کشورمان از خدمات برجسته وی درزمینهٔ مطالعات اسلامی و ایرانی و تألیفات و ترجمههای ذیقیمت او درزمینهٔ تاریخ و ادبیات فارسی تقدیر کرد.
خدمات استاد دانشگاه سوئیس درزمینه ایران مورد تقدیر قرار گرفت. بورگل در سال ۱۹۳۱ میلادی در لهستان به دنیا آمد و سپس به آلمان مهاجرت کرد. وی به مدت ۲۵ سال در دانشگاه برن استاد اسلامشناسی، ایرانشناسی و زبان و ادبیات فارسی بوده و ریاست انستیتو مطالعات اسلامی دانشگاه برن را بر عهده داشت. او که اکنون بازنشسته شده، از شخصیتها و چهرههای شناختهشده در جهان اسلام به شمار میرود. بورگل تألیفات و ترجمههای متعدد و متنوع و ارزشمندی در خصوص ادبیات فارسی دارد و دیوان شعرای بزرگی که میراث بیبدیل زبان و ادبیات فارسی محسوب میشوند، همچون حافظ، نظامی و مولوی را به زبان آلمانی ترجمه کرده است. ترجمه آلمانی دیوان حافظ و خسرو و شیرین نظامی که توسط استاد بورگل صورت گرفته، ازجمله پر خوانندهترین کتب ادبی در آلمان و سوئیس است.
خدمات استاد دانشگاه سوئیس درزمینه ایران مورد تقدیر قرار گرفت
جباری سفیر ایران در برن سوئیس با پروفسور یوهان کریستف بورگل ملاقات و به نمایندگی از کشورمان از خدمات برجسته وی درزمینهٔ مطالعات اسلامی و ایرانی و تألیفات و ترجمههای ذیقیمت او درزمینهٔ تاریخ و ادبیات فارسی تقدیر کرد.
خدمات استاد دانشگاه سوئیس درزمینه ایران مورد تقدیر قرار گرفت. بورگل در سال ۱۹۳۱ میلادی در لهستان به دنیا آمد و سپس به آلمان مهاجرت کرد. وی به مدت ۲۵ سال در دانشگاه برن استاد اسلامشناسی، ایرانشناسی و زبان و ادبیات فارسی بوده و ریاست انستیتو مطالعات اسلامی دانشگاه برن را بر عهده داشت. او که اکنون بازنشسته شده، از شخصیتها و چهرههای شناختهشده در جهان اسلام به شمار میرود. بورگل تألیفات و ترجمههای متعدد و متنوع و ارزشمندی در خصوص ادبیات فارسی دارد و دیوان شعرای بزرگی که میراث بیبدیل زبان و ادبیات فارسی محسوب میشوند، همچون حافظ، نظامی و مولوی را به زبان آلمانی ترجمه کرده است. ترجمه آلمانی دیوان حافظ و خسرو و شیرین نظامی که توسط استاد بورگل صورت گرفته، ازجمله پر خوانندهترین کتب ادبی در آلمان و سوئیس است.
کتابخانه بریتانیا با همکاریِ دانشگاه زبان و ادبیات ازبکی به نام علیشیر نوایی در شهر تاشکند، سه نسخه خطیِ از آثارِ علیشیر نوایی را به صورتِ آنلاین قرار داده است.
کتابخانه بریتانیا دارایِ 110 نسخهخطّی به زبانِ چغتایی و ترکیِ آسیایِ مرکزی است که برایِ نخستین بار این سه نسخهخطّی اسکن و آنلاین شدهاند. تفصیلات خبر در این لینک آمده است:
https://blogs.bl.uk/asian-and-african/2019/02/index.html
دو برگ از دو نسخه خطی مذکور هم در این لینک آمده است: ???
✅ سواس «مدرسه مطالعات آسیایی و آفریقایی» (SOAS- لندن) هر ماه میلادی در سایتِ خود مقاله ای به انگلیسی از پژوهشگران خود یا بیرون از منتشر می کند. این مقاله ها در حوزه آسیا و آفریقا براساس نسخه هایِ خطّی (بیشتر)، چاپ سنگی و منابعِ بسیار نایاب موجود در کتاب خانه بریتانیا (The British Library) نوشته می شوند.
در ماه فوریه 2021 مقاله ای درباره سفینه شعری (جُنگ شعری) فارسی است که در بین ۱۴۷۰- ۱۴۹۰ میلادی نوشته شده است. این سفینه دارای 144 برگ، غزل هایی از حدود 20 شاعر است. خانم دنیز ماری تیس این مقاله را نوشته است.
ادامه مطلب ⬅️
https://blogs.bl.uk/asian-and-african/2021/02/patchwork-for-a-prince-exploring-persian-anthology-british-library-or13193.html
🆔 @manuscript
✅ سواس «مدرسه مطالعات آسیایی و آفریقایی» (SOAS- لندن) هر ماه میلادی در سایتِ خود مقاله ای به انگلیسی از پژوهشگران خود یا بیرون را منتشر می کند. این مقاله ها در حوزه آسیا و آفریقا براساس نسخه هایِ خطّی (بیشتر)، چاپ سنگی و منابعِ بسیار نایاب موجود در «کتاب خانه بریتانیا» (The British Library) نوشته می شوند.
تا پایان ماه می 2021 «کتابخانه ملی قطر» دو میلیون عکس را بارگذاری کرده است. مجموعه ای از عکس ها هم مربوط به خلیج فارس است که خانم اُرسلا سیمز مقاله ای درباره اشان نوشته است.
متن مقاله 🔽
https://blogs.bl.uk/asian-and-african/2021/05/the-qatar-digital-librarys-two-millionth-image-isa-bin-tarif-returns-to-qatar.html
🆔 @manuscript
ششمین و آخرین جلد دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، به سرپرستی استاد اسماعیل سعادت، عضو پیوسته و مدیر گروه دانشنامۀ تحقیقات ادبی فرهنگستان، منتشر شد. دانشنامۀ زبان و ادب فارسی مجموعهای است در شش جلد، جامعِ مهمترین اطلاعات ادبی فارسی، بهصورت مقالاتی در موضوعات رجال و کتب ادبی، دستور زبان، اصطلاحات عرفانی و معانی و بیان و عروض و قافیه، قالبهای شعری، سبکهای ادبی، زبانهای ایرانی، انواع ادبیات، ادبیات پیش از اسلام، اسطورههای ایرانی، اَعلام شاهنامۀ فردوسی، و برخی دیگر از اَعلام، خاصّه اَعلام قرآنی، ادبیات معاصر و احوال و آثار ایرانشناسانی که چه در داخل و چه در خارج، در حوزۀ زبان و ادب فارسی تحقیق کردهاند. مخصوصاً ادبیات دورۀ معاصر از موضوعاتی است که این دانشنامه به آن میپردازد و نویسندگان و شاعران این دوره و آثار آنها را، چه مقالات کلی مربوط به آنها، و چه جداگانه، در مدخلهای مستقل معرفی میکند. البته بنا بر تصمیم شورای علمی دانشنامه، مدخلهای مستقل را تنها به نویسندگان و شاعران درگذشته و برجستهترین آثارشان اختصاص میدهد.
جلد ششم دانشنامۀ زبان و ادب فارسی شامل 320 مدخل و به قلم 135 تن از مؤلفان برجستۀ کشور است که در 860 صفحه، با مدخل «مسعود، محمد» شروع میشود و با مدخل «یونس» خاتمه مییابد. مجلدات ششگانۀ دانشنامۀ زبان و ادب فارسی شامل 2244 مدخل در 4830 صفحه به اتمام رسیده است.
دانشنامۀ زبان و ادب فارسی به سرپرستی استاد اسماعیل سعادت تألیف میشود که انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی ششمین مجلد آن را با شمارگان 3000 نسخه و به بهای 750000 ریال، در 860 صفحه منتشر کرده است.
رئیس سابق کتابخانه مرکزی ومرکز اسناد درگذشت
دکتر اسماعیل حاکمی والا، رئیس سابق کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد، چهره ماندگار رشته زبان و ادبیات فارسی واز استادان مطرح و برجسته دانشگاه تهران، سرانجام پس ازطی یک دوره بیماری بلند مدت در تاریخ 01 / 02 / 1396 دارفانی را وداع گفتند. روابط عمومی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد ضمن عرض تسلیت به بازماندگان ایشان، از خداوند متعال برای آن مرحوم شادی روح و علو درجات مسئلت می نماید. گفتنی است دکتر حاکمی از سال 1358 لغایت 1363 به مدت شش سال ریاست کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد را برعهده داشتند.
#تقویم_فرهنگی امروز 9 دیماه 1396 :
۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۸، دکتر خسرو فرشیدوَرد درگذشت.
خسرو فرشیدوَرد در سال ۱۳۰۸ در ملایر به دنیا آمد. تحصیلات خود را تا پایان دورهی دبیرستان در زادگاهش گذراند و برای تحصیل در رشتهی زبان و ادبیات فارسی، به دانشگاه تهران رفت. در سال ۱۳۴۲ با ارائهی پایاننامهی خود با عنوان «قید در زبان فارسی و مقایسهی آن با قیود عربی، فرانسه و انگلیسی»، دانشنامهی دکتری در زبان و ادبیات فارسی گرفت.
دکتر فرشیدورد از سال ۱۳۴۳ به تدریس در دانشگاه اصفهان مشغول شد و از ۱۳۴۷ در دانشگاه تهران به تدریس در رشتهی زبان فارسی و نقد شعر و متون فارسی پرداخت. وی تا هنگام بازنشستگی استاد دانشگاه تهران بود. استاد دکتر فرشیدورد به زبانهای عربی و فرانسوی مسلط بود و با زبانهای انگلیسی، پهلوی، اوستایی و پارسی باستان آشنایی کافی داشت. تخصص و مطالعات اصلی وی، «دستور زبان و نگارش فارسی» بود و در این زمینه دیدگاههای ویژهای داشت. او در نقد ادبی و سبکشناسی نیز صاحبنظر بود. «جمله و تحول آن در زبان فارسی»، «دستور مختصر تاریخی زبان فارسی»، «دستور مفصل امروز بر پایهی زبانشناسی جدید» و «پژوهشی در دستور تاریخی زبان فارسی، فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی» از آثار وی است.
دکتر خسرو فرشیدورد ـ استاد دانشگاه در زبان و ادبیات فارسی ـ در ۹ دی ۱۳۸۸ در ۸۰ سالگی در خانهی سالمندانی در شمال تهران شمع وجودش خاموش گشت.
زندهیاد خسرو فرشیدورد شعر نیز میگفت. یکی از سرودههای زیبای وی غزلی است که به هنگام سکونت در اروپا گفته است:
«این خانه قشنگ است ولی خانهی من نیست، این خاک چه زیباست ولی خاک وطن نیست
در پیکر گلهای دلاویز شمیران، عطری است که در نافهی آهوی ختن نیست
آوارگی و خانهبهدوشی چه بلایی است، دردی است که همتاش در این دیر کهن نیست
من بهر که خوانم غزل سعدی و حافظ، در شهر غریبی که در او فهم سخن نیست
پاریس قشنگ است ولی نیست چو تهران، لندن به دلاویزی شیراز کهن نیست
هرچند که سرسبز بود دامنهی آلپ، چون دامن البرز پر از چین و شکن نیست
این کوه بلند است ولی نیست دماوند، این رود چه زیباست ولی رود تجن نیست
این شهر عظیم است ولی شهر غریب است، این خانه قشنگ است ولی خانهی من نیست».
گردآوری و تنظیم #آرش_امجدی
https://goo.gl/6HW27F
@UT_Central_Library
#تقویم_فرهنگی امروز، ۱ اُردیبهشت ۱۳۹۷
۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۹۶، استاد دکتر اسماعیل حاکمی والا ـ ادیب و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت.
اسماعیل حاکمی در سال ۱۳۱۵ در آبادان به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی، در ۱۳۳۴ از دانشگاه تهران در رشتهی زبان و ادبیات فارسی دانشنامهی لیسانس گرفت و در ۱۳۴۳ موفق به دریافت دانشنامهی دکتری در این رشته گردید.
دکتر حاکمی، در کنار تحصیل در دانشگاه، در مدارس سپهسالار (شهید مطهری فعلی) و مروی، ادبیات عرب و علوم و معارف اسلامی را تدریس میکرد. در ۱۳۴۷، با درجهی استادیاری به دانشگاه تهران رفت. در ۱۳۵۲ به مرتبهی دانشیاری و در ۱۳۶۲ به مرتبهی استادی رسید.
استاد دکتر حاکمی، عهدهدار سمتهایی چون معاونت دانشگاه علامه طباطبایی و ریاست کتابخانهی مرکزی دانشگاه تهران نیز بود. او اهل شعر هم بود و در ۱۳۳۵ مجموعه اشعار خود را با نام «شکوفه» منتشر کرد.
آثار متعددی از دکتر حاکمی منتشر شده، از آن میان: «آیین فتوت و جوانمردی»، «مجموعه مقالات طیران آدمیت»، «تحقیق دربارهی ادبیات غنایی»، «متون تاریخی»، «سماع در تصوف» و تصحیح کتابهایی در ادبیات کلاسیک ایران. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر حاکمی را به عنوان یکی از مفاخر فرهنگی ایرانزمین معرفی کرده است.
استاد دکتر اسماعیل حاکمی والا ـ استاد ممتاز دانشگاه تهران در زبان و ادبیات فارسی ـ در ۱ اُردیبهشت ۱۳۹۶ در ۸۱ سالگی بدرود زندگی گفت.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۶ اُردیبهشت ۱۳۹۷
۲۵ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۷۲، دکتر مهدی درخشان ـ محقق، نویسنده و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران ـ درگذشت.
مهدی درخشان در سال ۱۲۹۷ متولد شد. تحصیلات خود را در رشتهی ادبیات فارسی به پایان رساند. سپس در دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران و نیز مدتی در ترکیه در دانشگاه آنکارا به تحقیق و تدریس مشغول بود. استاد دکتر درخشان، تا پایان عمر به تحقیق و مطالعه در زمینهی زبان و ادبیات فارسی و معارف اسلامی پرداخت و آثار ارزندهای از خود به یادگار گذاشت که «تصحیح دیوان اشعار کسایی مروزی»، «جواهر قرآن»، «تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی» و «سبک نثر فارسی از قرن چهار تا چهارده» از آن جملهاند. استاد دکتر مهدی درخشان در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۷۲، در ۷۵ سالگی بدرود زندگی گفت.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
#تقویم_فرهنگی امروز، ۴ شهریور ۱۳۹۷
۴۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۵۰، دکتر علیاکبر فیاض ـ استاد ادبیات فارسی و بنیانگذار دانشکدهی ادبیات دانشگاه فردوسی ـ درگذشت.
علیاکبر مجیدی فیاض، استاد دانشگاه، محقق و مصحح تاريخ بیهقی، در سال ۱۲۷۷ در مشهد به دنیا آمد. ابتدا به تحصیلات حوزوی روی آورد و از محضر استادان حوزهی ادبی خراسان بهره برد. پس از تکمیل تحصيلات حوزوی، از سال ۱۳۰۷ به سمت دبیر در ادارهی فرهنگ خراسان استخدام شد و در دبیرستان شاهرضای مشهد به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۱۴ دانشسرای مقدماتی مشهد را تأسیس کرد و خود ریاست آن را بر عهده گرفت. چندی بعد، از دانشسرای عالی دانشنامهی لیسانس گرفت. در سال ۱۳۳۲ نیز، دورهی دکتری ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران به پایان رساند.
دکتر فیاض از آغاز ورود به تهران، با دکتر قاسم غنی ـ مرد علم و سیاست آن روزگار ـ آشنا شد و همکاری علمی این دو به انتشار مهمترین کتاب وی ـ تصحیح انتقادی تاریخ بیهقی ـ منجر گردید. وی چهار دوره هم نمایندهی مشهد در مجلس شورای ملی بود و در زمانی که قاسم غنی سفیر ایران در قاهره بود، به مصر رفت و در دانشگاه فاروق به تدریس زبان و ادبیات فارسی و ایراد سخنرانیهایی دربارهی شعر فارسی و تمدن اسلامی پرداخت.
دکتر فیاض پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۳۴، بنا بر مأموریتی که از سوی دولت به او محول شده بود، دانشکدهی ادبیات دانشگاه مشهد را تأسیس کرد و خود به مدت ۹ سال ریاست آن را بر عهده گرفت. وی در این مدت توانست با انتخاب افراد شایسته، بنیاد این مؤسسهی آموزشی نوپا را به درستی بنا نهد. این دانشمند علوم اسلامی در بنیانگذاری دانشکدهی معقول و منقول دانشگاه مشهد نيز که بعدها الهیات و معارف اسلامی نامیده شد، سهمی بسزا داشت و مدتی همزمان با ریاست دانشکدهی ادبیات، سرپرستی و تدریس علوم اسلامی آن دانشکده را هم بر عهده داشت.
دکتر فیاض در سال ۱۳۴۳ به تهران بازگشت و خدمات دانشگاهی خود را به عنوان مدیر گروه ادیان و مذاهب دانشکدهی الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران ادامه داد، تا اینکه در سال ۱۳۴۶ از خدمات دانشگاهی بازنشسته شد. در سال ۱۳۴۹ که مقطع فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه مشهد به اهتمام دكتر غلامحسین یوسفی تأسیس شد، از دکتر فیاض برای تدریس در این دوره دعوت شد و وی به مدت یک سال در این رشته تدریس کرد. کنگرهی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در شهریور ۱۳۴۹ نیز با همت علمی وی در مشهد برگزار شد. استاد دکتر علیاکبر فیاض، در ۴ شهریور ۱۳۵۰، در حالی که تصحیح جدید تاریخ بیهقی را در چاپخانهی دانشگاه مشهد زیر چاپ داشت، در اين شهر در ۷۳ سالگی زندگی را بدرود گفت.
فهرست کتب منطق، تصحیح تاریخ بیهقی، تاریخ اسلام، محاضرات عن الشعر الفارسی و الحضاره الاسلامیه فی ایران، منطق التلویحات شهابالدین سهروردی، از آثار قلمی استاد دکتر فیاض است.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
#تقویم_فرهنگی امروز، ۲۸ مهر ۱۳۹۷
۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۸، نذير احمد ـ ادیب و از مفاخر فرهنگی ایران ـ درگذشت.
نذیر احمد در سال ۱۹۱۵ میلادی در دهکدهای در استان اُتراپرادش هندوستان متولد شد. دورهی تحصیلات دبیرستانی را در سال ۱۹۳۴ به پایان برد. سپس در «دانشگاه لکهنو» در رشتهی زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و در ۱۹۳۹ میلادی دانشنامهی لیسانس گرفت. بعد در همان دانشگاه ادامهی تحصيل داد و در ۱۹۴۵ با ارائهی رسالهی خود تحت عنوان «احوال و آثار ظهوری تَرشیزی»، موفق به دریافت گواهینامهی دکتری شد.
دکتر نذیر احمد در ۱۹۵۰ میلادی به عنوان استادیار در دانشگاه لکهنو به تدریس پرداخت و در همین سال با رسالهای با عنوان «شعرای فارسیزبان عصر عادل شاه» به دانشنامهی فوق دکتری در ادبیات فارسی دست یافت و در میان سالهای ۱۹۵۵ و ۱۹۵۶ میلادی، برای تکمیل اطلاعات خود در زبان و ادب فارسی، به ایران سفر کرد و از محضر استادانی چون: سعید نفیسی، بدیعالزمان فروزانفر، ذبیحالله صفا، پرویز ناتل خانلری و محمد معین بهره برد.
استاد نذیر احمد پس از بازگشت به هندوستان، در سال ۱۹۵۷میلادی به استخدام «دانشگاه علیگَر» درآمد و سالها ریاست بخش زبان فارسی و دانشکدهی ادبیات این دانشگاه را بر عهده داشت تا اینکه در سال ۱۹۷۷ میلادی بازنشسته شد. وی بارها مورد تقدیر محافل علمی و ادبی قرار گرفت. رئیس جمهور هند، وی را به مناسبت تحقیقات ارزندهای که در عرصهی زبان و ادب فارسی به انجام رسانده بود، در سال ۱۹۷۷ لوح افتخار داد. در ۱۹۸۰ میلادی، «انجمن استادان زبان فارسی هند»، به پاس خدمات شایسته و پرارزش استاد، که در راه نشر و ترویج زبان فارسی کرده بود، نشان «استاد ممتاز فارسی» را به وی اعطا کرد. پروفسور نذیر احمد خود نیز از بنیانگذاران «انجمن استادان زبان فارسی هند» بود و سالها ریاست آن را بر عهده داشت.
در سال ۱۹۸۷ نیز برندهی «جایزهی فخرالدین علی احمد» و «جایزهی ادبی پِدِم شِری» گردید. همچنین در همین سال «جایزهی امیر خسرو» از طرف انجمن امیر خسرو دهلوی به دکتر نذیر احمد داده شد و در سال ۱۹۸۸ میلادی، «خانهی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران» عنوان «حافظشناس» به وی داد.
این استاد زبان و ادب فارسی «جایزهی تاریخی و ادبی بنیاد دکتر محمود افشار» را هم در سال ۱۳۶۸ به پاس خدمات شایسته به زبان و ادب فارسی در شبه قاره و تصحیح متون کهن فارسی، دریافت نمود. همچنین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، استاد دکتر نذیر احمد را به عنوان یکی از مفاخر ایرانزمین معرفی کرده است. پروفسور نذیر احمد دارای آثار متعددی به زبان اردو و فارسی است، از آن میان؛ تحقیق و نقد «الطاف حسين حالی»(اردو)، «تذكرهی علمای بلخ» (اردو)، تصحيح «ديوان سراجی» (فارسی)، تصحیح «غزليات حافظ» (فارسی)، تصحیح «فرهنگ زفان گويا» (فارسی)، تصحیح «لسانالشعرا» (اردو)، تصحيح «مكاتيب سنایی» (فارسی)، تصحيح «فرهنگ قواس» (فارسی)، نقد «برهان قاطع مع ضمايم» (اردو) را نام برد. مقالات متعددی نیز به زبانهای اردو، فارسی و انگليسی از اين پژوهشگر نامدار به جا مانده است.
پروفسور نذیر احمد ـ استاد و پژوهشگر برجستهی زبان و ادبیات فارسی در شبه قارهی هند و از مفاخر فرهنگی ایران- در ۲۸ مهر ۱۳۸۸ در ۹۴ سالگی شمع وجودش خاموش گشت.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
#تقویم_فرهنگی امروز، ۸ آذر ۱۳۹۷
۷۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۲۰، علی رواقی ـ ادیب، مصحح و شاهنامهپژوه ـ به دنیا آمد.
علی رواقی در ۸ آذر ۱۳۲۰ در مشهد زاده شد. تحصیلات عالی خود را در سال ۱۳۳۹ در رشتهی ادبیات در دانشکدهی ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد آغاز کرد و در ۱۳۴۴ دورهی لیسانس را به پایان برد. سپس به تهران آمد و تحصيلات خود را ادامه داد تا این که در سال ۱۳۵۳ دانشنامهی دکتری زبان و ادبیات فارسی را از دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران دریافت کرد. موضوع پایاننامهی فوق لیسانس وی «فرهنگ شاهنامه» با راهنمایی دکتر محمد معین و دکتر سید جعفر شهیدی بود. در دورهی دکتری نیز، «اشتقاق فعل در زبان فارسی» را به عنوان زمینهی پژوهشی رسالهی خود برگزید و به راهنمایی دکتر پرویز ناتل خانلری و دکتر مهدی محقق آن را به انجام رسانید.
دکتر رواقی در طول تحصیل از محضر استادانی چون احمدعلی رجایی بخارایی، غلامحسين يوسفی، بديعالزمان فروزانفر، جلال همایی، پرویز ناتل خانلری، محمد معين، مجتبی مينوی، علیاكبر فياض و محمد پروين گنابادی بهره برد.
دكتر رواقی فعالیتهای پژوهشی خود را زیر نظر دکتر خانلری در مجلات «سخن» و «بنیاد فرهنگ ایران» آغاز کرد و در مراحل بعد به گروه علمی «بنیاد شاهنامهی فردوسی» به سرپرستی استاد مجتبی مینوی پیوست و پژوهشهای خود را در گسترهی زبان فارسی، بر «شناخت زبان شاهنامه» و «رمزگشایی از واژگان ناشناختهی فارسی نوین» به ویژه در دورهی تکوین آن استوار ساخت. دستاورد پژوهشی این دوره او را به نظریهی گونهشناسی تاریخی ـ تطبیقی زبان و شناخت گونههای حوزههای جغرافیایی و ناحیهایِ زبان فارسی بر پایهی نوشتارهای کهن رهنمون ساخت که پایههای استواری را برای شناخت تاریخ زبان فارسی نوین و سبکشناسی پیش روی پژوهشگران نهاده است.
دکتر رواقی از سال ۱۳۴۸ به تدریس در دانشكدهی ادبيات دانشگاه تهران پرداخت. در ۱۳۵۳ به درجهی استادیاری زبان و ادبیات فارسی نائل آمد و یک سال بعد با استفاده از فرصت مطالعاتی به فرانسه رفت و در زمينهی فرهنگنويسی به تحقيق پرداخت و در سال ۱۳۵۶ در دانشگاه «پل والری مون پليه»، زبان فارسي را تدريس كرد. سرانجام در سال ۱۳۸۱ بازنشسته شد. دکتر رواقی اکنون فعالیتهای پژوهشی را در پژوهشگاه شخصی خود با همکاری شماری از دانشجویان و دانشآموختگان در گسترهی زبان فارسی و فرهنگ ایرانی دنبال میکند. وی در سال ۱۳۶۹ جزء نخستین ۱۰ نفری بود که به عضویت پیوستهی «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» درآمد و در سال ۱۳۸۰ به عنوان چهرهی ماندگار در رشتهی زبان و ادبیات فارسی معرفی شد.
یکی از زمینههای پژوهشی که استاد رواقی سالها دربارهی آن به تحقیق و پژوهش پرداخته، «ترجمههای قرآن کریم» است که آن را از سال ۱۳۴۴ آغاز کرده است. نخستین کتاب قرآنی که از وی به چاپ رسید، «تفسیر قرآن پاک» بود که در ۱۳۴۸ از سوی «بنیاد فرهنگ ایران» منتشر شد. ترجمهی «قرآن موزهی پارس»، دومین پژوهش قرآنی استاد بود که «بنیاد فرهنگ ایران» در ۱۳۵۵ آن را انتشار داد. سومین کتاب دکتر رواقی در این زمینه، تصحیح «تفسیر بصائر یمینی» بود که تنها یک مجلد از آن در سال ۱۳۵۹ در انتشارات «بنیاد فرهنگ ایران» به چاپ رسید. دکتر رواقی پس از این مراحل، به بررسی مجموعهی ترجمههای قرآن در کتابخانهی آستان قدس پرداخت که «قرآن قدس» نخستین اثر از این مجموعه بود که در ۱۳۶۴ در ۲ مجلد انتشار یافت. تصحیح کتابهای «برگردانی کهن از قرآن کریم» و «ترجمهای فارسی از قرآن مجید» از دیگر پژوهشهای این محقق پرتلاش حوزهی قرآنی است. از استاد رواقی آثار ارزندهی دیگری منتشر شده، از آن میان؛ تصحيح «فرهنگ تكمله الاصناف»، «ذيلی بر فرهنگهای فارسی» با همکاری مریم میرشمسی، «زبان فارسی فرارودی»، «گزيدهی شاهنامه»، «واژههای ناشناخته در شاهنامه» و «داستانهای شاهنامهی فردوسی». استاد رواقی اکنون نیز «فرهنگ فارسی ـ تاجيكی»، «فرهنگ مصدر در زبان فارسی»، «فرهنگ بزرگ واژگان قرآنی» بر اساس حدود ۵۰ ترجمه و فرهنگنامهی قرآنی و «فرهنگ شاهنامه» را آمادهی چاپ دارد.
استاد دکتر علی رواقی امروز ۷۷امین شمع زندگانیاش روشن میشود.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
#تقویم_فرهنگی امروز، ۹ دی ۱۳۹۷
۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۸، دکتر خسرو فرشیدوَرد درگذشت.
خسرو فرشیدوَرد در سال ۱۳۰۸ در ملایر به دنیا آمد. تحصیلات خود را تا پایان دورهی دبیرستان در زادگاهش گذراند و برای تحصیل در رشتهی زبان و ادبیات فارسی، به دانشگاه تهران رفت. در سال ۱۳۴۲ با ارائهی پایاننامهی خود با عنوان «قید در زبان فارسی و مقایسهی آن با قیود عربی، فرانسه و انگلیسی»، دانشنامهی دکتری در زبان و ادبیات فارسی گرفت.
دکتر فرشیدورد از سال ۱۳۴۳ به تدریس در دانشگاه اصفهان مشغول شد و از ۱۳۴۷ در دانشگاه تهران به تدریس در رشتهی زبان فارسی و نقد شعر و متون فارسی پرداخت. وی تا هنگام بازنشستگی استاد دانشگاه تهران بود. استاد دکتر فرشیدورد به زبانهای عربی و فرانسوی مسلط بود و با زبانهای انگلیسی، پهلوی، اوستایی و پارسی باستان آشنایی کافی داشت. تخصص و مطالعات اصلی وی، «دستور زبان و نگارش فارسی» بود و در این زمینه دیدگاههای ویژهای داشت. او در نقد ادبی و سبکشناسی نیز صاحبنظر بود. «جمله و تحول آن در زبان فارسی»، «دستور مختصر تاریخی زبان فارسی»، «دستور مفصل امروز بر پایهی زبانشناسی جدید» و «پژوهشی در دستور تاریخی زبان فارسی، فعل و گروه فعلی و تحول آن در زبان فارسی» از آثار وی است.
دکتر خسرو فرشیدورد در ۹ دی ۱۳۸۸ در ۸۰ سالگی در خانهی سالمندانی در شمال تهران شمع وجودش خاموش گشت.
@UT_Central_Library
بازنویسی و تنظیم: #آرش_امجدی
استاد دکتر اسماعیل حاکمی از استادن برجسته دانشکده ادبیات بودند و این رساله دکتری ایشان از سال 1341 است. نامبرده در اول اردیبهشت 1396 درگذشت. رحمت خدا بر او باد.
https://t.me/UT_Central_Library
دو سند درباره استاد میرزا عبدالرسول خان طاهباز زاده معروف به دکتر عبدالرسول خیام پور
دکتر خیامپور (1277-1358)یکی از استادان ممتاز دانشگاه تبریز و احیاگر تذکره های تاریخ ادبیات ایران به ویژه شاعران دوره قاجار و از مترجمان نامدار معاصر است.
استاد خیام پور در کنار بزرگانی چون زنده نامان:ترجانی زاده،قاضی طباطبایی
،مشکور،مرتضوی و ...یکی از مهمترین چهره های دوران درخشش دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز است..
یکی از مهمترین تالیفات ایشان کتاب دستور زبان فارسی است که متاسفانه مورد بی مهری معلمان و محققان حوزه دستور نویسی قرار گرفته؛در حالی که کتاب دستور ایشان حاوی ناگفته ها و مسایل مهمی در حوزه دستور زبان فارسی است که برای نخستین بار در این کتاب مطرح شده است...
امشب در حین تورق بخشی از اسناد و مدارک کتابخانه، به دو سند منتشر نشده درباره ایشان برخورد کردم.
سند اول درباره "مدیریت ایشان بر دبستان ایرانیان استانبول در سال 1316 است. ظاهرا این ماموریت به درخواست خود استاد خیام پور و لابد به دلیل اشتراکات فرهنگی و زبانی صورت گرفته است.
سند دوم هم به استانبول مربوط است..دکتر خیام پور برای تحصیل در رشته تورکولوژی در مقطع دکترای تخصصی به دانشگاه استانبول رفته و در سال 1325 شمسی دانش آموخته شده است..عنوان پایان نامه ایشان" یوسف و زلیخا در ادبیات فارسی و ترکی " بوده است.
اینک با نثار درود به روان این مرد بزرگ تحقیقات ادبی، تصویر هر دو سند را در اختیار علاقه مندان می گذارم.
@safinehyetabriz
ششمین و آخرین جلد دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، به سرپرستی استاد اسماعیل سعادت، عضو پیوسته و مدیر گروه دانشنامۀ تحقیقات ادبی فرهنگستان، منتشر شد. دانشنامۀ زبان و ادب فارسی مجموعهای است در شش جلد، جامعِ مهمترین اطلاعات ادبی فارسی، بهصورت مقالاتی در موضوعات رجال و کتب ادبی، دستور زبان، اصطلاحات عرفانی و معانی و بیان و عروض و قافیه، قالبهای شعری، سبکهای ادبی، زبانهای ایرانی، انواع ادبیات، ادبیات پیش از اسلام، اسطورههای ایرانی، اَعلام شاهنامۀ فردوسی، و برخی دیگر از اَعلام، خاصّه اَعلام قرآنی، ادبیات معاصر و احوال و آثار ایرانشناسانی که چه در داخل و چه در خارج، در حوزۀ زبان و ادب فارسی تحقیق کردهاند. مخصوصاً ادبیات دورۀ معاصر از موضوعاتی است که این دانشنامه به آن میپردازد و نویسندگان و شاعران این دوره و آثار آنها را، چه مقالات کلی مربوط به آنها، و چه جداگانه، در مدخلهای مستقل معرفی میکند. البته بنا بر تصمیم شورای علمی دانشنامه، مدخلهای مستقل را تنها به نویسندگان و شاعران درگذشته و برجستهترین آثارشان اختصاص میدهد.
جلد ششم دانشنامۀ زبان و ادب فارسی شامل 320 مدخل و به قلم 135 تن از مؤلفان برجستۀ کشور است که در 860 صفحه، با مدخل «مسعود، محمد» شروع میشود و با مدخل «یونس» خاتمه مییابد. مجلدات ششگانۀ دانشنامۀ زبان و ادب فارسی شامل 2244 مدخل در 4830 صفحه به اتمام رسیده است.
دانشنامۀ زبان و ادب فارسی به سرپرستی استاد اسماعیل سعادت تألیف میشود که انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی ششمین مجلد آن را با شمارگان 3000 نسخه و به بهای 750000 ریال، در 860 صفحه منتشر کرده است.
✅ سواس «مدرسه مطالعات آسیایی و آفریقایی» (SOAS- لندن) هر ماه میلادی در سایتِ خود مقاله ای به انگلیسی از پژوهشگران خود یا بیرون را منتشر می کند. این مقاله ها در حوزه آسیا و آفریقا براساس نسخه هایِ خطّی (بیشتر)، چاپ سنگی و منابعِ بسیار نایاب موجود در «کتاب خانه بریتانیا» (The British Library) نوشته می شوند.
تا پایان ماه می 2021 «کتابخانه ملی قطر» دو میلیون عکس را بارگذاری کرده است. مجموعه ای از عکس ها هم مربوط به خلیج فارس است که خانم اُرسلا سیمز مقاله ای درباره اشان نوشته است.
متن مقاله 🔽
https://blogs.bl.uk/asian-and-african/2021/05/the-qatar-digital-librarys-two-millionth-image-isa-bin-tarif-returns-to-qatar.html
🆔 @manuscript
کتاب *مثنوی در صفت بنگاله*، توسط*ابوالبرکات مُنیر لاهوری*، حدود ۴۰۰ سال پیش، به فارسی سروده شده، و شاعر، مشاهدات خود را از ورود به خطۀ بنگال و دورۀ اقامت در آنجا، در زمینه های مختلف بیان کرده است، از جمله: هوای گرم و مرطوب، بارانهای زیاد، گلهای زیبا و رنگارنگ، سرسبزی فراوان، میوه های متنوع و گوناگون، حیوانات متعدد، همچون فیل و کرگدن و غیره، همه را ذکر کرده و خصوصیات آنها را نیز برشمرده است.
شاعر کاملاً به زبان فارسی مسلط بوده و حتی الفاظ و عبارتهایی که امروز هم در ایران به کار می¬رود، در شعر خود آورده است. هنرِ منیر علاوه بر ذوق شعری و برخورداری از تواناییهای فطری شعری، آن است که باز هم بنا به آنچه خود گفته، این مثنوی را در 955 بیت و در ۱۴ روز سروده است.
این کتاب، توسط دکتر *محمد ابوالکلام سرکار*، استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا، و دکتر *محمدکاظم کهدویی*، استاد بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزدِ ایران(اعزامی به دانشگاه داکا) با مقدمه و تعلیقات، تصحیحی نو شده، و در دسامبر 2021 توسط کتابخانه مرکزی دانشگاه داکا، در کشور بنگلادش به زیور طبع آراسته شده است.
الكتب والمواضيع والآراء فيها لا تعبر عن رأي الموقع
تنبيه: جميع المحتويات والكتب في هذا الموقع جمعت من القنوات والمجموعات بواسطة بوتات في تطبيق تلغرام (برنامج Telegram) تلقائيا، فإذا شاهدت مادة مخالفة للعرف أو لقوانين النشر وحقوق المؤلفين فالرجاء إرسال المادة عبر هذا الإيميل حتى يحذف فورا:
alkhazanah.com@gmail.com
All contents and books on this website are collected from Telegram channels and groups by bots automatically. if you detect a post that is culturally inappropriate or violates publishing law or copyright, please send the permanent link of the post to the email below so the message will be deleted immediately:
alkhazanah.com@gmail.com